장음표시 사용
71쪽
RE NATI DasCARTEs gum sive polos in duas partes, particulae primi clementi striatae dirige
bant eum secundum earum incinum , nunc vero secundum earundem recursum, cujus mutationis non datur ratio: videturque particulas illas striatas esse ancipites de in utrumque par tas ; si enim contrarium appareret, &
mentum illud libere suspensum Mandem quam ante sectionem ha bat in servaret dia 'rectionem , dici posset quod particulae illaestriatae easdem omnino audetas vias percu
rendo, eodem etiam modo dirigerent flame tum illud magnetis, ac si non esset a suo toto 'divisum. Illud autem quod accidit tam magnetibus.& ferro tacto, quam segmento in hac praesenti figura proposito , superpositis; si inter se alio situ disponantur, non apparebit. Si enim duae rixides in unos
no approximentur, earum acus illam eandem partem, quam solent, ad
Septentrionem convertent; si vero una super alteram ponatur juste &dis recte, tunc inter se quaestionem Uitabunt quaenam illarum suam directi nem ad Septentrionem sortius servabit; altera enim , & sorte illa quae est minoris virtutis, cogetur meridiem, polum antea sibi inimicum, respiacere; quomodo autem ista diversitas conciliabitur, si motibus particula' rum striatarum omnia tribuamus λResponsio. Nulla virtus nova tribuitur particulis striatis, sed cum eae, quae egre diuntur ri segmento majori ΑΒ, sint Australes, debent invertere superirius a b , & ita illud disponere ut ingrediantur per a 3c egrediantur per b as quidem Λ est polus Australis per quem ingrediuntur Australes, qua ab inferiori segmento egrediuntur per B; quaeque proinde non possunt iii superius ingredi per b; hquidem est Borealis, & aptus ad recipiendas Bor, reales. Et quia istud segmentum superius est filo appcnsum, ideo ita facile
ab iis invertitur,ut per partem a transire possint. Quod autem istae pyxide eum sunt in eodem plano, aspiciant ambae Septentrioncm, ut prius, hinc .st, quod sint satis remotae & virtus ista non communicetur, nisi intra certum quoddam spatium. Manisestum est enim quod particulae striatae Australes, quae egrediuntur per partem Borealem unius acus, debent in gredi in aliam aeum per Australem, & egredi per Borealem. . i
72쪽
Art. 163. pari. q. Terrum compactum, arcte cusem, temperatum, S laevigatum non deberet eadem ficilitate vias praebere striatis, atque si cum tanta arte non esset malleis & aqua compressum; particulae enim striatae sunt corpora, malleus vero, temperatura, &laevigatio poros& transitus obturant, &dissiciliores deberent particulis striatis redderc vias; dc per consequens serrum minus percussum deberet virtutes magnetis facilius induere, quam magis culam, quod tamen non est conforme experimentis. Igitur non a particulis striatis petenda est ratio, cur vilius serrum non recipiat vim magneticam tam facile, quam persectius, aut chalybs.
Quamvis chalybs sit politus, quia tamen semper Eabet tot meatus, ut plures particulae striatae in eos possent ingredi, quam revera ingrediuntur, quia in isto aere non sunt in magna copia; non impedit earum Gun malleus aut laevitas; quia semper plures supersunt , quam vulgo sum in viliori serto, & qui supersunt, sunt persessiores ob rationes ali ras Auto
Art.'part. Rotula ferrea oretur versus occidentem, & a magnete ira mota atri trahatur; appensa tanget magnetem in puncto, & diu gyrabit; alia a hue postea huic rotulae appendatur rotula versus Orientem gyrans, & in puncto illam inrems; ambae rorulae in contrarias partes ita volutae ei cultus multos abisIvent, ut experiri licet. Sed quomodo particulae striatae Poterunt transire per ambas illas rorulas P una enim illarum propter diversum de contrarium ab altera motum opponetur transitui dictarum stri tamm, nam si unius motus est conveniens, alterius erit necessario contrarius. Exemplo res illa clara fiat. Si cochlea vertatur modo conveniemes ut transis per soramen striis ad eam recipiendam aptis excavatum, &illud foramen ita sulcatum moveatur, verbi gratia vertiis occidentem, &iuvet hoc modo ingressum cochleae istius; proculdubio si contrario m do moveatur illud soramen, versus scilicet Orientem , impediet illius cochleae ingressum, ut consideranti patet. In parvo torculae i hoc experiri licet, non enim eochlea ingredi poterit in foramen sulcatum torculseris, nisi sit immobile illud foramen, aut suo motu juvet ingressum c chleae; motu enim contrario dictum ingressum impediet. I ID
73쪽
R a N A T I D A s c A R et E s . Istae igitur rotulae magneti immoto appensae non poterunt ambae vias striatis particulis praebens, & per consequens alia quaerenda est ratio attractionis & diuturnae suspensionis istarum rotularum; idemque possieto jici de uniea rotula modo versus Orientem, modo versus Oecidentem rante, nam uno duorum modorum non debet tam facile gyrare, quamlatio; quod tamen est contra exprentiam. t Sed tarde animadverto, Reverendissime Pater Mersenne, me patientiae tua nimium abuti, & haec pauca scribendo tibi multa taedia parare. tamen hic monitum esse velim, me desideriis tuis obtemperando his
omnia scripsisse, & si expectitionem tuam non adimplevi, tibi ipsime lsatisfactionem integram debere; nee etiam tibi mirum esse videatur si dominae novitas, mensque intelligentiae communis & durae, pluribus in locis sublimem Autoris sensum non permiserint accipere; idquem, hi testari rudi te condonaturam spem.
Nondum vidi experimentum quod affert Vir Clarissimus, sed quam
vis duae rorula divellis modis contortae gyrarent, una in Orientem, sia in occidentem, partes striatae non minus ingrederentur in unam, quamlin aliam, quia ipsemet semper gyrant unae in unam partem, aliae in eo trariam, & quod solummodo poterat objici, nempe quod motus rectus istarum partieularum deberet reddere rorulas immobiles; hoc recte sit
. Si quid aliud Virum Clarissimum moratur, si indicare voluerit rem mihi faciet gratissimam, Ze quantum potero ipsi sitissecere conabor, nari eorum quae hue usque ab eo sum objecta su ad ea quae respondi attendat λinveniet sine dubio solutionem in iis contineri.
Quod hic objicit stib finem, nempe quod cochlea, &e. hine fit, quod
non animadverterit, istos meatus in serrea rotula, quae gyrat, debere eo ia derari ut immobiles, si quidem uni respectu aliorum non moventur; aesi essent mille toreularia in uno cubiculo, quorum striae essent diversimode inversae &sulcatae, in quamcunque partem totum cubiculum Veretur, non minus ingrederentur cochleae in meatus ad eas recipiendas aptos, dummodo omnia ista torcularia non moverentur alio motu, Maera
74쪽
inuantias Domini Ie Conte. Mitto primam objectionem , quia dicit sibi a Domino Pleot jam
plane esse satisfactum. Ex secunda cognosco me non satis explicuisse mentem meam in a
tic. 8 r. Neque enim ibi ostendere volui tra res V majores globulos alio minoribus superiores evadere ; quin imo nullam in iis gravitatem supposui , nullamque differentiam ratione soliditatis, sed conatus sum probare duntaxat fingi non posse illos fuisse initio tam aequales in selidi
te, magnitudine dil motu, quin inaequilitas postmodum reperiretur, saltem in motu ; quam inaequalitatem demonstravi ex eo quod plures simul transire debeant per vias modo angustiores , modo latiores , &quod aliqui ex iis, qui eadem celeritate moventur, cum transeunt per viam latiorem, debeant alios praecedere cum perveniunt ad angustiorem, sicque incipere celerius moveri, ut patet exaltato exemplo infg. art. 8part. 3. Duassue rationes attuli, quibus prob tur vias per quas transicunt esse modo angustiores, modo latiores; unam quia vortices circumiacentes non sunt aequales; alteram quia locus vorticis, in quo sunt, debet esse angustior e regione centri cujusque ex vorticibus vicinis, quam e regione iliarum partium. Sic videre licet in figura arta II 6. pari. 3. globulos, qui circulariter aguntur in vortice A EIO, transire per a
gustius spatiua inter S & N, quam inter S&F, quia isti vortices non Ir sunt
75쪽
68 Ra NATr DR sca, TEs sunt aequales; itemque per angustius spatium in linea recta, quae duelpotest ab S ad F, quam inter S & E. Jam vero propter hoc unum quod quidam ψqbuli aliis aliquando velocius ineipiant moveri quamvis de
caetero fingantur esse aequales in perspicuum esse putayi ex legitius motus ante traditis illos retinere postea illam celeritatem . quandiu non datur causa quae ipsam tollat, & ideo debere occupare locum supcriorem
me remotiorem a centro vorticis, quam sit circulus H Nullamque pono disserentiam inter motum dc motum, ex eo quod unus sit rectus, alius circularis, quemadmodum facere videtur Dominuste Conte; nec etiam inter agitationem accidentalem & non accident lem , ut habet in sua instantia , quoniam a quacunque demum causa& quantumvis accidentali corpus aliquod sit agitatum , nunquam debet postea agitationem suam amittere , nisi detur alia causa quae illam tollat; ista autem eadem agitatio essiciet, ut moveatur motu circul ri aeque bene ae motu recto , si detur causa quae ilIam ad hoc determinet; atque hic figura circularis cujusque vorticis , & alii circumstantes vortices , sunt causae , quae determinant motum globulorum , in uno quoque vortice contentorum, ad hoc ut sit circularis. Eadem autem ratio quae probat globulos remotiores a centro cujusque vore cis celerius moveri quam inseriores usque ad ccrtum terminum, pr bat vice versa istos inseriores tardius moveri; quare vero ab isto te
mino usque ad centrum vorticis aliter fiat, alia ratio est , de qua postea. , Caeterum non inscior, istas motuum in materia ecelesti disserentias utiles esse ad Planetarum & Cometarum phaenomena explicanda, idque me impulisse ad eas accurate examinandas, sed hoc non impedit, quo minus existimem earum veritatem juxta leges mechanicae ex primα mea hypothes rem esse demonstratam. Ad id quod additur adversus articulum 8 . respondeo materiam ma- ' cularum & aetheris Soli circumfusam, esse quidem paucissimae agitati 'nis capacem; hoc est, motum sibi inditum non posse diu retinere, si alia circumjacentia corpora repugnent, sed nihilominus eam facilius s qui motum materiae solaris, quam eundem sequantur globuli seeundi elementi, quemadmodum videmus festucas, solia & plumas a ventis f i cilius rapi, quam lapides, qui tamen etiam sunt majoris agitationis c
77쪽
Recte quidem objectum fuit, in liquoribus bullientibus spumam ab
ebullitione excuti versus partes, in quibus minor est motus, sed etiam . optime responsum idcirco materiam macularum excuti a soleversus eois lum, quia in eo minor est mis tus quam in Sole; & quidem versus coeli Eclipticam, potius quam versus polos, propterea is nova materia per polos versus Solem indesinenter fluens maculas istas versus Ecliptieam propellit, quod fortasse clarius fiet hoc exemplo. Cone iamus duos fluvios qui Gint unus ab A verius S, alius a B versus S, dc illorum aquas sibi mutuo in S oecurrentes, ibique vim aequalem habentes magnam ius. iam d e fg excavasse, in qua simul mixtae vereantur in Pyrum, atque in de inluant versus M & Y, putemusque ex aquarum israrum mutua collisione 'quae sit in spatio d e fg, generari multum spumae, unde facile intelligemus hanc spumam non poste ire versus A nec versus B, hoc est versus polos, sed debere gyrare aliquandiu super aquam quae est in S, a que inde essivere versus M & Y, hoc est versus Eclipticam.
opacitas alicujus eo oris non impedit quominus alia corpora per iulud possint transire, sed ejus densitas sive durities duntaxat, quae tamen'. ipsi
78쪽
Eνrs mox a Rulla P AhsaII: EpistoXLV. mi ipsa etiam non impedit, cum in plo corpore sunt meatus satis magni ad ista alia corpora recipienda. sic particulae striatae facilius transeunt permeatus macularum quantumvis Mesartim, Euam per aerem circumfu-- sim; est enim major densitas iam ladam illius atris , quam particularum materiae primi Elementi quae sola in meatibus istis eperitur. Quod proponitur in instantia, facile solvi potest exemplo duorum su-viorum mox allato; si enim aqua fluvii ab A ad S venientis esset ait rius coloris, quam aqua fluvii alterius, possemus visu deprehendere par ticulas aquae ab Α 'venientes pergere ultra punctur. S , usque ad exirguam aliquam distantiam, qualis est ab S ad a, atque ex d reveni perg&eversus f, sicque parvum vorticem componere. Et eodem modo alias aquae particulas a B ad S venientes pergere usque ad L non autem ulterius versus Α , quod non dissest ab iis quae de particulis striatis a me dicta sunt. A arta I I9.
Nihil mihi occurrit quod addam responsioni hic datae, nisi quod superficies terrae quam incolimus non habeat altitudinem si ve crastitiem, nisi forte duorum triumve milliarium, quae perexigua est, si comparetur ad ejus cavitatem ipsernam, cujus diameter est plusquam bis mille milli rium. Si auteri ex plumbo vel auro aliave materia quantumvis ponderosa fieret *haera concava, cujus crassities non majorem haberet proportionem ad diametrum cavitatis quam 2 ad 2ooo, sphaera illi cum gi bo solido ejusdem materiae comparata esset valde levis. An autem nunc incavitatibus is rrae aliquid maculis smile generetur, nec ire, non definivi in articulo 3. Mariae partis, in quo egi de ea re, possunt enim Verri rationes pro & contra. Denique quod homines calcantes terram reddant ipsam s lidiorem mihi nonfit vectisimile; motus enim est causa rarefactionis, potius quam condensationis a b& videmus in carnibus de lignis, aliisque quibus ibet corporibus, cum putrescunt, & animalia in ipsis generantur, ea non idcirco reddi densiora, sed potius rariora. Non etiam hic habeo quod addam, nisi quod aeque facile videatur posse intelligi, Cometam per varios vortices transeundo, ma3imos quosdam circuitus peragere, atque Planctam circa centrum unius ejusdMque vor licis semper gyrare; donee tandem, ut omnia mutabilia sunt inmundo, de cometae,&Planetae,&ipsae stellae fixae destruant .:: i
79쪽
a n E N A g νo . A .R Tr ta Ad art. x s. r Luna non sertur contra motum materiae coelestis, sed ei plane obsequbtur, quamvis non omnem celeritatem acquirat , &haec ratio est, cur non progrediatur ab A versus T; eum enim terra & omnis materia cce lassis contenta in vortice A BC, vertatur circa centrum T. Luna, quae
ab ista materia ecclesti desertur: debet etiam circa idem centrum T gyr re, non autem versus illud ferri; & cum pervenit ad C, non debet δse dere versus Z, sed retorqueri versus D, quia materia coelestis , in qua continetur, ipsam eo ducit. . . te
Et quamvis dictum sit materiam ecelestem, quae circa Solem gyrat, eo celerius ferri, quo Soli vicinior est, non inde sequitur, partes mi materiae coelestis, contentas in exiguo vortice Λ B C D, quando sunt versus D, des in celerius circa Solem sint, quam quando sunt versus Brdia mineae omnes, quae in exiguo vorticeABCD continentur, comitiant in alium motum circa centrum T , quo motu nunc accediat ia Solem,
80쪽
Solem, nunc ab co recedunt, quantum ad eam motus accelerationem attinet, quam a Sole mutuantur, non spectandae sunt tanquam ab invicem disjundis, sed tanuam comptanentes unicum corpus, quod totum simul anni spatio vertitur circa centrum S. Nec refert si putemus vel non putemus terram & Lunam adhuc involvi eadem materia coelesti, qua involvebantur antequam circa Solem gy--rarent; modo tantum sciamus materiam, qua nunc involvuntur, non posse .esse valde diversam ab ea quae est versus Κ& L; cum enim sit fluida, si ejus particulae essent millio tenuiores, magis accederent versus S; si multo crassiores, magis ab S recederent, & aliae in earum loca succederenti AdR. an. 9. para. q. Ex iis quae de gravitate scripta stat, facile potest intelligi, quare cor . pus M, non debeat ulterius recedere a centro Is non enim nego quin' omnes partes istius vorticis M recedere conentur ab I, sed nego illas
posse aliquem locum invenire in quem recedant, quia omnis alia mat ria circumjacens conatur etiam recedere a centro I, & majorem ad hoc habet vim, quam istud corpus M.