장음표시 사용
121쪽
L'ingratitudine, mancaneta di riconosceneta per un I, pesZio ricevulo, quando uon e altro che semplice sibilo, Moede da un animo vile; ma allorche degenera in dispr sto, sa prova delia depravaetione dei cuore. Non v'ha sentimento che piu sta naturale di quello dχssere sensibile at bene di cui si e godulo. Mille sono te maniere Sessere ingrati, e spesso chi taledon sembra in saccia, Io e in assenZa. Molle persone, a V ro dire, dolgonsi male a proposito d'aver trovato de gli in-Fali ; e perche sia giusta I'incolpagione d ' ingratitudine, et uopo consulture not stessi se abbiamo reis Servigio muabbilia d intengione. Spesso, angi per Io piu col beneficio che si dispensa, vaunito uti sine secondo. Ed c percio che talunt per troppadilicateχeta di cuore rinunetiano ad uti beneficio non gia perdiscon cere, quando che lasse, it benefatiore, ma per nouc0mparire ingrato qualora non gli venisse fatis di rispondere alia repetlaetione di esso benefatiore che propone dilita arre una usura assai maggiore dei benescio. La ingratitudine trae originti dati' amor proprio e dat sentimento diiudepentinga da un altro uomo. Sicche Dello stato selvaggio in cui l'opiuione e nulla ed i bisogni son pochi, la ingratitudine e poco o non assatio conosciuia, come uelle Societa a incivilite e un vitio quasi necessario e generale. Vi Son de-gl'ingrati si perversi che per non didit obbligati osano opporre di nou aver operato it benesattore clo che conveni-va. La ingratitudine 1 ra gli uomini ha fatio che i beneficii sien ro si rarissimi, e i rapporti sociali siensi non pom star-gati. Nou Ur id tu anime generose devono αMare di Span-
122쪽
deli'egoismo it quale nou vede net mondocile in sottanto. Dei resto quanta compassione destano te vittime delia ingratitudine, tanto abbominio ed errore deflauo gl' ingratiis
BENEDIC, anima mea, Domino, et noli oblivisci omnes retribu tiones ejus. PSAL. 102. Super his omnibus benedicito Dominum, qui fecit te, et inebrian-lem te in omnibus bonis suis. ECCLES. 3. 2. Gratias agentes semper pro omnibus in nomine Domini nostri Jesu Christi Deo et Patri subjecti invicem in timore Christi. EPHES. 5. Omne quodcunque facitis in verbo aut in opere, omnia in nomiane Domini nostri Jesu Christi, gratias agentes Deo et Patri per i
Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo eius.
Ingrati enim spes tanquam hybernalis glacies tabescet , et disportet tanquam aqua supervacua. SQ. 16. Filios enutrivi et exaltavi, ipsi autem spreverunt me. ESA. i. Numquid reddetur pro bono malum , quia soderunt foveam animae meae 8 IEnEM. 28. Qui enim habet, dabitur ei, et abundabit: qui autem non habet, et quod habet auferetur ab eo. MATTIT. 13. Omni habenti dabitur, et abundabit: ei autem qui non habet, et quod videtur habere auseretur ab eo. MATTH. 25. Sex disserentiae sunt: reddere bona pro malis , non reddere mala pro malis; haec bonorum sunt: et prius melius. Non reddere bona pro licuis, et reddere mala pro bonis: haec duo malorum Sunt, Sed posterius delerius. Reddere bona pro bonis, et pro malis mala: haec duo mediocrium sunt; prius propinquum bonis, convenit etiam malis, quod Christus non arguit, sed plus oportere dicit, quia et Ethnici hoc laestini: posterius propinquum malis, convenit tamen etiam binnis. Unde et lex modum ultionis statuit, oculum pro oculo , quae,s si dici potest in injustorum iustitia est: non quia iniqua est ultio , Iam lex statuit, sed quia vitiosa lihi do uleiscendi, magisque ad ju-icem pertinet, hoc inter homines discernere , quam bonum hominem si hi expetere. Hic enim malum pro malo redderet, iudex Vero iunit, nou delectatione alienae miseriae , quod est malum pro ma-ο , sed dilectione justitiae si ustum pro iniusto in , quod est bonum
pro malo, quod etiam Deus judex facit. AUG. in eryositione psal. 108. Ingratus enim existit, qui plenus virtutibus Deum non omnino
123쪽
tinuit. In hoc enim quisque peccator sit cui Philior, quo est Deo a ceptior. Ideo enim Adam plus peccavit, quia omni ivino abundavit. AUG. lib. de Paractentia. Quanto maiora benescia sunt hominibus constitula, lanio graviora peccantibus iudicia. JOAN. CHRYsosae. sup . Ma th. Ingratitudo est hostis gratiae, inimica salutis , quoniam nihil ita displicet Deo quemadmodum in alitudo.
BEn N. serm. i. de septem misericordiis. Quanti facit te Deus, ex his, quae pro te laetus est, a DSce , ut appareat libi benignitas ejus in humanitate. Quanto enim minorem se fecit in humanitate, tanto majorem exhibuit in bonitate, et quanto Pro me vilior, lanto mihi carior est. Adverte homol quia limus es . et non Sis superbus; et, quia Deo iunctus es, non Sis ingratus. BERN. sem. l . in e Phan. Domini. Gratiarum cessat discursus , ubi recursus non fuerit. Nec modo nil augetur ingrato, sed et quod accipit vertitur ei in perniciem. Fbdelis autem in modico censetur dignus munere ampliori. BERN. sem. l. in cap. jejunii. Perversi cordis est occasiones ingrati ludi uis investigare. Nemo id sacit, nisi qui etiam gratis est gratus. BERN. Sem. 52. Nutriunt praemiorum exempla virtutes. Non est quisquam , qui ad morum summam nitatur ascendere , quando irremuneratum relinquitur, quod, conscientia teste, laudatur. CASSIOD. Ab. 2. epist. 10. Grave nimis, ut fructu laboris sui fraudetur industrius; et cui debet pro sedulitate conserri praemium. dispendium patiatur injustum. Et malorum omnium probatur extremum, ut inde quis cogatur detrimenta suscipere, unde credebat auxilia provenire, molestiam pali sine causa, poenam Sine culpa, damna sine delictis. CASsIOD. lib. 4. epist. II. At vero si qua gravis necessitas presserit, tunc Dei recordantur:
si belli terror infremuerit, si morborum pestisera Vis incubuerit, si alimenta frugibus longa siccitas denegaverit, si tempestas, si grando ingruerit, ad Deum confugitur, a Deo petitur auxilium, Deus', ut subveniat, oratur. Si quis in mari venio saeviente iactatur, hunc invocat. Si quis aliqua vi affigitur , hunc potius implorat. Si quis ad extremam mendicandi necessitatem deductus , victum precibus evposcit, Deum solum obtestatur . et per eius unicum atque divinum nomen hominum sibi misericordiam quaerit. Nunquam igityr Dei meminerunt, nisi dum in malis sunt. Postquam metus deseruit, et
124쪽
pericula recesserunt, Deo, quem ante in sua ipsa necessitate imploraverant, ne verbo quidem gratias agunt. Nam tum Deus memoria hominum maxime elabitur. cum benesiciis ejus fruentes, honorem dare divinae intelligentiae debent. LACTANT. Firm. lib. 2. cap. i. disin. lassit. Moersus gentes. Nam si divinitas, quae guhernat hunc mnndum, incredibili beneficio genus humanum sustentat, et quasi paterna indulgentia fovet: vult prosecto gratiam sibi reserri, et honorem dari. Nec constare hominiratio pietatis potest . si coelestibus beneficiis extiterit ingratus: quod non est utique sapiensis. GcTANT. lib. 4.
125쪽
Ab inimisis tuis separa re. E LES. 4.
L'inimicitia e l'odio, la malevolonga, l'avvorsione Clie uno ba per uti altro, o clic Sordinario dura iungo tempo.
LABIIs suis intelligitur inimicus, cum in corde tractaverit dolos dilando submiserit vocem suam, ne credideris ei, quoniam Septem nequiliae sunt in corde illius. PROV. 26. Non credas inimico tuo in aeternum. Sicut enim aeramentum a ruginat nequitia illius. Non statuas illum penes te, nec sedeat ad dextram tuam. ECCLES. 12. In Iabiis suis inculcat inimicus, et in corde suo insidiatur,ut subvertat te in foveam. ECCLES. 12. In oculis suis lacrymatur inimicus . et si invenerit tempus , non aliabitur sanguine : et si incurrerint tibi mali, invenies eum illic pri0rem , et, quasi adjuvans , suffodiet plantas tuas. Caput suum m0Vebit, et plaudet manu, susurrans commutabit vultum suum. EccL . 12. Verbum dulce multiplicat amicos. et mitigat inimicos. ECCLES. 6. Si offers munus tuum ad altare, et ibi recordalus sueris quia sediter tuus habet aliquid adversum te , relinque ibi munus tuum , et Fade prius reconciliari fratri tuo,el tunc veniens offeres muΠus tuum.
Ea eleemosyna nihil est majus quam quod ex corde dimittimus, qu0d in nos quisque peccavit. Minus igitur bonum est erga eum eme benevolum qui libi nihil mali fecit. Illud mullo grandius, et mani-sestissimae bonitatis est, ut tuum quoque inimicum diligas , et qui tibi malum vult, et si potest, lacit, ut tu semper ei bonum Felis, saetasque quod possis. AUG. in michir. . Quanuiu tibi inimicus es , inimicum habes sermonem Dei. rito mihi amicus, et concordas cum ipso: sicque non solum nihil perdidisti, sed et teipsum, qui perieras, invenisti. AUG. de pera. uom.
si is, qui non relinquit parentes propter nomen Dei non est Deo dignus , quanto magis qui diligit eius inimicos acceptus Deo esse poteriti Ipsi enim graviores inimici lacli sunt. ΑΜΒΗ . in mes. ii 8 Virtus est, coram hominibus tolerare inimicos, sed virtus coram
126쪽
Uinjuria, insulto, oltraggio, o di salti, o di parese, o
tullo ciO che vien commesso contro ii diritio altrui. L'ingiuria , net senso piu ordinario, significu ogni at lodi di regeto con cui uno tralia un altro , o nolla Sua Per-Sona, o nulla persona de'suoi pareuli ed amici. Deo diligere : quia hoc solum Deus sacrificium accipit, quod ante oculos eius in altari boni operis charitalis flamma incendit.
Gnmon. in pastorat Frustra exteriores inimicos vincimus, si interioribus parcimus.
Gravissimum inimicitiae genus, esse corde adversarios, et lingua simulare devotos. CASSIOD. in psal. 54. OMN1s qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio. Qui autem dixerit fratri suo Racha , reus erit consilio. Qui aulem dixerit Fatue . reus erit gehennae ignis. Si ergo offers munus tuum ad altare . et tibi recordatus fueris, quia frater tuus habet aliquid adversum te. relinque ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconciliari fratri tuo, et tunc veniens Offeres munus tuum. MATTH. 5. Si enim dimiseritis hominibus peccata eorum , dimittet et vobis paler vester coelestis delicta vestra. Si autem non dimiseritis hominibus, nec pater vester dimittet Vobis peccata vestra. MAHII. G. Accedens Petrus ad Jesum , dixit: Domine . quoties peccabit in me frater meus, et dimittam ei ῖ usque septies, sed usque septuagesies septies. MATTH. 18. Dimittite, et dimittemini. Date , et dabitur vobis. Mensuram bonam , et consertam , et coagitatam . et superfluentem dabunt in sinum vestrum. Eadem mensura qua memi fueritis, remetietur et vobis. LUC. 6. Qui iustus est, et iniuste maledicitur, praemium illi creditur.
Forte aliquis cogitat, et dicit: Multi sunt christiani diu es, avari. cupidi: non habeo peccatum; si suum illis abstulero . et pauperibus dedero , unde enim illi nil boni agunt, mercedem habere potero.
127쪽
Sed huiusmodi cogitatio ei diaboli calliditate suggeritur: nam,si totum tribuat pauperibus quia abstulerat , addit potius peccatum .
Nos in Dei injuria benigni sumus, et in nostris contumelis exe cemus odia. HIERON. lib. 3. super. nafth. 5. Denique si non potest subveniri alteri, nisi aller laedatur , conmmodius est neutrum juvari,quam gravari alterum Ide ite in camsis pecuniariis intervenire non sacerdotale, in quibus non potest fieri, quin alter laedatur frequenter, qui vincitur , quoniam interce storis beneficio se vietum arbitratur. Sacerdotis est igitur nulli nocere, prodesse velle omnibus. AMBROs. de o M. Nil te cogitare de coelestibus ostendis , sed terrenam te habere conversationem significas, dum pro vindicta propriae injuriae, quod sacris regulis prohibetur, maledictionem anathematis invexi Sti
Gloriosius est iniuriam tacendo fugere, quam respondendo superare; et Si servus convitium dicat, justus taceat; si infirmus injurbam faciat, iustus susserat; si pauper criminetur, justus non respondeat. GREGOR. in morul. Parva verba multoties homicidium perpetraverunt, et civitates integras everterunt. Nunquam parvum lxi Stimes fratrem stultum vocare, auferens, ei prudentiam et intellectum, quo homines sumus . et ab irrationalibus distamus. JOAN. CHRYSOST. Iniuria est verbo vel facto cum aliquo injuste agere, exprobrare est in laciem maledicere. ISIDOR. Gratissimum genus injuriae est, usque adpedem contumeliae pervenire. CASSIOD.
Ultra felicitatem constat esse victoriae, inimicum salvum fecisse nec injuriam vindicasse. VALERIUS episcop. Manuale, OI. T.
128쪽
L'ingiuulaia , abitudineo aχioue contraria alia giusli-gia , significa lo Stesso che in giuria , ed intendesi general mente di tutio cioche ledoelaltrui diritio. Quando ringiustigia viene com messa di prolMsito deliberato, assume id denomina gione di iniquita; ed in lutii icasi ossa e l' opposio della giustigia , clou di questo amorodelpordine, it quale ei contione ne' nostri dovcri , ci da dinoi modesimi l'esalla idea cho dobbiamo formarcene, sti- molandoci a rendere a Dio ed at prossimo i ullo cio che loro e doVuto. DOMINUs aversatur omnem injustitiam. DE UT. 25. Si non permanserit in tabernaculo tuo injustitia, tunc levare po-leris laciem tuam absque macula, et eris stabilis, et non timebis JOB. l 1 Non permanebunt iniusti ante oculos tuos. PSAL. 5. Injusti autem disperibunt: simul reliquiae impiorum interibunt PsΑL. 66. Usquequo loquentur omnes, qui operantur iniustiliam. PsAL. 93 Propter injustitias enim suas humiliati sunt. PsAL. 106. Creatura tibi factori deserviens excandescit in tormentum adversus injuslos , et levior sit ad benefaciendum pro his qui in te confidunt. SAP. 16. Non sibi placeat injuria injustorum. ECCLES. 9. Regnum a gente in gentem transfertur Propter iniustitias , et injursas, et contumelias, et diversos dolos. I CC s. 10. Revertere ad Dominum, et avertere ab injustitia tua. ΕαLEs. 17.
129쪽
Linnocemae la puroga deli' anima, la quale, non a Vendo Per anco potulo abbastaneta discernere ii bene dat male inoriae, non puo ragioneVol mente essere incolpata di salio alcuno. Tale si e lo stato della prima insanZia. L'innoceneta, quale nol la intendiam o piu d'ordinario, hia reale integrita, non ostante thccusa formala per renderia
K etla. INNOCENs manibus et mundo corde, qui non accepit in vano an in mam suam, nec juravit in dolo proximo suo. hic accipiet benedictionem a Domino, et misericordiam a Deo salutari suo. PSAL. 24. Illa vera est innocentia, quae nec inimico nocet. AUG. in Psal. 38. Vera innocentia est, ubi integritas sine peccato, venditio sine debito, flagellum sine merito. AUG. mal. 38. Innocentia et integritas levi sorde violatur aspersa, et gratiae sua munus amittit. AMBR. tir heram. Innocentia inter ipsa tormenta fruitur conscientiae bono , et inter malignitates, quum de poena metuit, de innocentia gloriatur. HAER. ad Demet. Qui mala pro bonis rependit, ex eius domo non ejicientur mala. NILUS apud Ant. et Maaim. serm. de innoc. Immediocris est titulus virtutis , inter pravos vivere laene , et inter malignantes retinere innocentiae candorem , et morum lenitalem. BERNARD. in cantis.
Nihil sancta et si gularis illa maiestas aliud ab homine desiderat. quam solam innocentiam: quam si quis obtulerit Deo, satis pie religioseque litavit. LACTANT. Eam Deus innocentiam probat, qua homo non metu poenae Sit innocens, sed amore justitiae. m qui timore non peccat, Pam-
130쪽
vis non noceat cui vult nocere , et abstineat ab iniquo opere , reus tamen sit sola voluntate. AUG. de rem in c. Non est innocentiae , parcenta , sinere ut in malum gravius iocidatur. Pertinet ergo ad innocentis officium, non solum nemini malum inferre, verum eliam cohibere a peccato, Vel punire peccatum. ut aut ipse qui prius odio habetur, corrigatur experimenta, aut alii terreantur exemplo. AUG. dae cistis Dei. Sicut parvulus non perseverat in iracundia, non laesus meminit; non videns pulchram mulierem, delectatur; non aliud cogitat, et aliud loquitur: sic et nos, nisi talem habuerimus innocentiam , et assinii puritatem,regna coelorum non poterimus intrare. Himux'M stiper illud Manh. Ouicumque humiliacerit se sicut stamulus Innocens credit omni verbo. Non vituperanda facilitas, sed laudanda bonitas: hoc 'est innocentem esse, ignorare, quod noceat , et circumscribitur ab aliquo : de omnibus tamen bene iudicat . qui fisdem esse in omnibus arbitratur. AMBn s. lib. de Os . Sic vixi, ut accusatorem exterius non timerem: utinam sic vixis- Eem, ut intra me ipsum accutatorem conacientiam non haberem. GREG. morsit. lib. 2.