장음표시 사용
81쪽
in parte contingente organum, sensibile ponitur supraβnsum. Sed aliqn dum sentimus calorem, recipitur sin e se natur te in carne que es med u tactus, i. n. manlis calida: ergo tuac D Ubile ponitur suprafensurit . Secundo. SOnus pcrueiatatiqua ο νsque ad auditum secundum effe naturale, sillic t qn aer motus in quo est fouus, peruenit Uq: ad auditum,
tamen pe cipitur onus, ergo c. Tertio. Odor cor tinges organum olfarris,.p-cipitur ab olfatu, quando fumalis euapo rario peruenit ad ossatum: ergo c. Quarto. Lumen exiens in aere ridetur, ni tangit ocula sicut O aer: emgo Oc. Ouinto. Ferrum ignitum scindens parte natalis sentitur: in tangit organum. Tangit. v. neruum quod est oro: do ol sit tact per c. deo. In i Ilau dra i uco quassione tria facienda sitini. T rimo do: ' Harabitur titulus quisti. Secundo P
.dam necesiaria praemittentur. Tertio.
debitar ad quaesitum. Satiantu ad primum sciendum primo, quod cu inter potentiai animae potentiae sensiti sinit omganis da minatis assie, g, operatio notantum ipsarum potentiarum es, sed copositi ex organo ct potentia, sicut videre non est tantῖ potae Nisiuae,sed compo- suo, iud Di ex oculo, ct Vsuapoia. Scienta fecundo, ' cum ors cognitio fiat ex eo pcognita causat sua similitudine in cogno . ente, idem est quaerere, Virum sensibile positus pra sensium faciat sensurione:
tib p per sensibile possumus inici gereduod aut ipsam qualἰtatem sensibile aut id qj a qualitate siensibili denominatione capit. Visibilis. u nomine possimus intelligere,aut colorem,aut corpus colorata,
cy po audibile, aut corpus sonas, aut Hnum . Vtroq; modo accipitur hic sensibile. Quiritur ergo. Vtrum sensibile po
iu supra sensum, idest supra aggregatum ex organo pota, tor tangens ita
lud faciat sensatione id se causet simiatitudinem suam in I su Ofentiatur.
Quantum ad sui. Sciendum primo, Obix a s
licet omne obiectu potae pas: sit aliquo si
modo activum, non tamen eodem modo
conuenit orbus fecundum forma sensibile , t Iiri 'insensum agere, nou./i. s qualitates sibi essunt eodem modo activa. Alique telio a . u.sunt principium producendi sibi limi suo te sis esse naturale. sm esie Jirituale, secut qualitates adiiuae er pristus Aetne istorum, potest .n. calidum producerem ligno caliditatem naturalem, O in tactu intentionem coloris. Vnde tangibile per
qualitatem tangibilem potest naturaliter oe θiritualiter immutare. Alique autem sunt principium producendi misimile secundum esse intentionale tantum , sicut color, sonus oec. Von enim corpus coloratum potest alium colorem causare in esse naturali, per colorem tim suo colore non diminutosmiliters nus exiniens in aere, non est principium quo aer causet alium sonum, licet xi tus sonandi ex lens in corpore sonantem principium producendi sonum in a re suo modo: nec odor principium camsandi alium odorem, nisi forte per a Ddens . Vn solum tangibilia possunt immutare o naturaliter, cromtualiter, .. alia autem sensibilia inquantum talia sensbilia tania Piritualiter immutare pose sunt. Sciendum secundo,quod omnis cognitio per aliquam abi tractionem a materia sit, Nude forma materialis non potest esse principium immediatum gnitionis , sed ad cognitionem requirit
forma aliquo modo abstracta a materia . Vnde videmus, quod quanto Nirtus inrecipit immaterialius, tanto eri perfectior ad cogno siendum, forma enim ignis nia' to est m
82쪽
Secundi Lib. te Anima Quaest. vigesim rima 8 s
ignem , alioquin cr ignis cognosceret ignem, nec forma naturalis aquae e lprincipium cognoscedi aquam, alioquiuo ipsa aqua cognosceret aqυam. Quautum ad tertium duplicem mora dicendi imaginari possuimus. Primus es,
quod ben bale positum supra fensium non
causetfeusationem, ex eo qVod ρonatur
supra senseum, hoe est quod sensibile positum stupra se sum senti tur quidem, sed
non Iemitur ex eo quod superponatur se
sui , 6ed ex eo quod habet similitudinem in sensu, O superponi sc ui per accidens se habet ad hoc, quod aliquid θη-tiatur. Sed hoc non videtur esse ad mentem Philosophi probantis, quὀd caro noeIi organum iasius per hoc, quod sensibile positum supra si sum non facit sen- fasionem, tangibile autem positum fi pra carnem facit sensum tactus: posset enim dici quod tangibile positum supra carnem non sentitur eo quod tangatoedeo quod habet suam militudinem in sensu, sed quod sentiatur tangendo, hoc est quia non potest immutare nisi tangat, A ratio Philinophi non habebit e mciam . Secundus modus dicendi est quod sensebile positum supra fensium non facit; en ationem fui, sed bene alterius a quo est alteratum, sicut si caro e sciatur calida ab igne, ipsa caro non facit fens. tionem fui sed ignis AIle modus videtur esse contra mentem Philosophi dicentis, quod se corpus dulce poneretur in aqua,
et nos essemus in aqua, sentiremus dulcedinem tanquam Mus dulcedine, non ta- quam dulcedinem corporis distantis, ex
quo patet, ρ, vult se medium sit asini aliqua qualitate sensibilissi illa qualitas
percipitur,seentitur νι qualitas medii. novi qualitas alterius. 'Tertius modus dicendi est,s, si per sensibile intelligimus corpus denominatu a qualitate sensibili Hi νniuersaliter orum in omni sensu sfensibile positum supra sensium non facit sensationem. Dicitur tamen hoc noana ratione accidit in omnib us se istas ' esta diuersis, O 'niuscuiusque ensius est quod in
ratio particularis. In risu enim ratio est rus Pti: quam a nat Philosophus fecundu e positionem Sanctus Tho. tex. ; se- ρο - φ-cundum veritatem tex. 7 3. quia ad hocvt pupilla recipiat similitudinem visibialium, oportet ipsam es e actu diapbanam. Si autem supponatur illi corpus color tum, no eri in actu diapbana eo quod tu meu non penetrat ad oculum i de simia litudinem risibilis recipere non poterit. In auditu autem eo ' oportet sonum causari ex percu ne duorum corpora a inuicem ad aera ut dicit Philosopbus s autem corpus sionatiuu super ponere- 7' tur organo avitus, nosteret isti percussio, is percuteret organse illud destruaret niti sonus nullo modo fecundum iu-tentiouem sua in auditu reciperetur. Inol tu ratio e i, quia odor sensum cy quadam fumali evaporatione immutat,ut dicit Sauctus Thoms in multis locis, ct est Me. in.
de m re Philosophi in de sit, seu sem
ara, talis autem fumalis evaporatio noferet, si corpus odoriferum super orgonum ofatus poneretur, aut propter friagiditatem cerebri , aut aliqua alia causa. Habent tam n hoc commune auditus
O ogatus, quod natura prouidit ne sensibile ad organum post peruenire , fecit enim aures nausem quibus probi turne sensibile tangat sensum. In tactu ratio eIt,quia cu qualitates tangibiles sine
formae productius sibi illi fecundum esse naturale, si tangibile poneretur mper organum, quia solum habeas excetilentiam qualitatum tangibilia est obie- , ctum tactus, imprimeret magis formansnaturalem quam spiritualem propter Diactivitatem: ct magis cori limperet or gancim soluendo proportionem organi, L a tum pr.
83쪽
rum prasertim quia organum tactus scilicet neruus est materialis O facili, sceptionis qualitatum tDibilium ecundu esse naturale Vndes ignis poneretur immediates per organum tactus non faceret fensatione: sed ca: saret in eo qua litates suas fecuitu esse naturale, qlis Drmae naturales non sunt principiam cogno
si di ut d ia est superius. Iugustu vero haec est ratis r quia ut dicti vhil. hu mor Herit sapor non facit fensum sine humiditate, unde si poneretur corplis et roseum supra organu Iulius quod est etiaorganum tactus : quia non posset entiri humid: m eo p tangibile esset siupra organtim tactus :nec etia sentiretur sapor.' si aut per sensibile accipiamus qualitatem ipsam fonsibi , non autem compus fensibile: tunc dic turduo. Priamum est, quod aliquod sensibile positum supra hensum causare potest sui jensationem: θ' hoc maxime apparet in auditu,
potes enim aliquis ita esse .ppinquus corporisonati s aer primo motus in quo ess' sonus perueniet usq; ad tympanum auditus. Aliquod autem sensibile o si taurens ensum forte non care fiet speciem ius seu, non tamen impedit quin ab alio imprimatur species in quoen spiritualiter, c sic fiat sensus, hoc apparet in olfam, potes .n. fumalis evaporatio in qua est odor peruenire usque ad olfatum: crsi quis nolit cocedcre quod imprimat speciem in sensu: tameninon potest negare quin aer admixtus vapori, ct in quo eiu odor inteli aliter sensum immutet. Adsenseum.'. experimur quod fumali evaporatione perueniente usique ad cerebrum percipimus odorem.-Secundum est,po si qualitassensibilis i agens organum non totaliter impediatsen um: facit tomen visensibile male percipiatur. Ham. sicut inter agens et pariens dispositiones ad agendum exiguntur: ita etiam inter
multa agentia et parietia requiritur aliqualis dictantia:propter quod dicit Com. Comcum super ipsum senuens fuerit positum sensibile n3 sentiet omnivo aut si sentiet, male. Aliqui tarneu dicunt quod eusibile positumsupra sensum non faciiseu
fationem in ea parte organi cui superpomιιιr: bene autem potest facere si satis nem in alia parte: vid tur autem Phil accipere sensibile primo mo . t .n. 7 3. ii 6. dat exempla de babete colore. Potes est quartus modus dicendi esse: qui de mente A terrois videtur esse: coquod nullum ensibile quomodocuq; se sibile accipiatur ps ἰu supra sensum facit se ationem: hac coiratione: quia cus sibilia nou transferatur ad extrema, nisi prius transferautur ad medium: n
cesse es τι inter en bile Ofensum aliquod medium sit. Nam cum ensibile tu
suo esse naturali omnino esse materia e habeat,infensa uero habeat et immateriale intention de vitale, tanquavi soperationis vitalis principium: non potad hunc vltimum gradum tra eris: ni prius trafferatur ad e se intentionale novitate: quod es medium inter esse maleriale esse intrariovale vitale. Adrationes in oppositum re*ondetur. Ad primu dicitur quod se caro calefieret tara tum in parte cotingente organum: quod habere: exHentia caliditatis quae requiantiui ad boc qγod aliquid sentia tutico
rumperet magis organum quam sentir υιr: licet in tempore illam existentiam cesιditatis praecedente, calor calcfacientis carnem per immutationem spirituale
carnis sentiri posiet. Ad fecundum dictum esse quia . n. sonus non esi fensibile de quo loquitur Phil.ideo pol immutare auditu non aut corpus sonans si suppo tvir auditui. N Ad tertium dictum est: paut ipsa no mouet sensumsedaer in quo
est odor stiritualiter . Aut si mouet nou
84쪽
Ufensbile de quo Phil. intendit et Adris i tam ri. 1 aritim dicitur,' dupliciter de lumine esciplieiter loqui possimus. Vno modo de lumine ternu- ' minato : . esto corpore svi se terminato ut en lumen Iolis:aut quia prestexionem ad aliquod corpus termis tur : τt est lumen ad corpus politum repexum. Alio modo de lumine recepto in aere medio non terminato. Si loquamur de lumine terminato: illud videri utiq;
potest: O per lumea causatum ab ipso in pupilla fecundum esse naturale qd esseiusde speciei cum ipso videtur, Lba. n. sui esse nati rate tantam iritualitate quantam het similitudo coloris in oculo,
ideo pol esse principium cognitionis i minis a quo causatur. si autem de lumine interminato loquamur: ne tur quod Nideatur, contingit quide oculum est ratio videndi inquantum diaphanum facit in actu: non tamen actum risionis ta quam id quod ridetur terminat. Ad quintum dicitur primo,quod nerui tam xii carni non funt proprie organum, sed magis metu sin A b. Dicitur securast, et sint organsi, g, tale corpus no eo pragit neruiι setitissed quia simul immutat carnem, quae immutata alia partem
nerui spiritualiter immutat: in illa Uensus.
Vtrum sit conueniens dissinit o sensus , quod est receptiuus specierum sine materia.
sensus est receptiuus specierum S c. Tex. CXII.
UAR RI TvR xxj. Vtrum sit convenies
di isto sensus,quod e i receptiuus specierum sine materia: PS. Tho. dicit, pPhilosophus in isto c. oportet autem, tedit quid sitfensus. Et videtur quod nou. Primo. Aer est usceptiuus specierum sine materia, scilicet odi loris odoris, ct tu nou est fenjus: ergo Erc. Se-
eundo. Sensus interior, intellectus su
fusceptiui sperum sine ma, in non sunt
sensus particulares: ergo Tertio. Organum sensus tactus calebit, ius ridatur: ergo recipit cum materia. Quarto. Vimquodq; recipitur tu alia
quo per modii recipientis: sed organa ses.am sunt materialia: ergo c., deo. In ista quaestione duo facienda sint. Primo o lendetur, quid apud S. Tb. sit
recipere species cu muri quid m
ne materia. Secundo dicetur ad quaesitu. Quantum ad primum, oportet primo scire, quὸ sicut id quod recipit tabes rationem materiae, O quod recipituris autem ratione forins ta dissonos quibus di ponitur materia ad forma ex parte materia ,sie tenet is sunt in gne cause materialis, unde aliqua forma potes dici recipi cum materia sue simul cum ipsa materia agentis recipiatur, suo reo latur cum ea dispositiones materiales. Sciendum fecundo, quo I cum formae desesit dare esse, quantum eii ex parte formae, non magis bet dare esse materiale, gh rituale, unde tu aliquo recipitur mat rialiter,in aliquo piritualiter,sed diuersitas receptiui est ratis suscipiendi fommam, aut fecundum esse mat Hale: aut secundum esse spirituale. Dicitur ergo primo de mente S. I M. quod nulla forma potes recipi cu materia, qtis est pars Mentis. Apparet enim quod materia ignis
Tract. I. ea. 34. id quod e ripit habet rationε nisieris. Formae e date esse.
85쪽
86 Secundi Lib. de Anima Quaest.vigesimas ecuda.
ignis non recipitur in ligno, non est enim
ma utimero materia agentis, O patientis, que etiam di postulones materialestagentis eaede numero recipiuntur in passo, cum idem numero accidens de subis R mi usubiectu non migret . Dicit linecudo, si forma tunc recipitur cu materia, cn recipitur svi eundem mo essendi,
qtie habet in agente, hoc aut accidit si patiens habet eandem dispositionem ad
formam, quam habet agens, tunc enim dicit: r recipi cum materia, quia recipitur
cum di positionibus similibus di positi
.et i m. rubus materialibus agetis. Dicitur tertio, quod tunc recipitur sine materia, si non habe: eundem modum essendi in potiente, sicut in agente,eo quod non habet
patiens di Positiones miles dispositi
. nibus agitatis, O dicitur rec pi sine materiam recipitsi sine dispositionibus f
milibus materialibus di ostiornibus a- genus, a de talis forma, nominatione
tibi propria, quae sibi conuenit inquan:uralis forma,iso denominat patiens Ion. n. dicitur aer altas, tu quo recipit color s- : ' εἰ ter nem. Quatu ad imoiendum primost omnis cognitio fit per aliquam abstrahi rurest. dilone a materia r tripliciter aut eforma/ abstrabi a materia pote s. Vno modo Persi non recipiatur cum materia,non estamen ab 'lacta a codaloiubus materis, Cr a materiae praerentia ipsa enim reprDsentat obrectisim corporaliter τι est in loco determinato, cum alus condolioniabus materialibus,similiter ipsi recipitur in organo maἰc riali, tenditurq; ad extensione organi quae sunt conditiones ma. tertiales. Item non habet esse nisi praesent ensibili. Secudo modo abstrabitur forma oe a materia Opraesentia materiae, quia uid licet epe tu absentia materia remanci, non ta=ne ab Rrahithr a conditiο-nibus materiae, repraesentat enim iuiuia dualiter, et recipitur in organo materi
Ii.Tertio modo abstrahitur formara a materia O praesentia materiae, O a condiationibus mali riae, eo p no recipitur in organo materiali, uniuersaliter non a ιem particulariter repraesentat. Primus modus abstractionis conuenit formae r
cepis insen' exteriori. Secundus formς recepte in sensu interiori. Tertius forma recepte in intollactu. Scien tam fecun Puerimo, , jensum non recipere species
teria,potin intelligi dupliciter. Vnom non re
do,quia nullo modo receptiuus est ior secundum lilum modum, quem habet iua nte bo modo,quia Oh secundum urum modiis recipiat formam, tamen non recipit materialiter iuquama ensensit uus, iden non habet sentime, ex eo gi r cipit cum materia,sed ex eo psue materia recipit. ' Sciendi m tertio,' persen mi duo possumus intes gereJcilicet aut potentiamsensitivam, aut organse, triue enim conturnit suo modo sentire. 'Tuccd questione respondetur quatuor coci sionibus. Quarti prima est. Potentia senstiua non en perse susceptiuaso e cu materia, eis orte per areas. T rima pars
probatur. Illud est perses cepti se formae cti materia, cui per se conuenit transmutari, quia recipere huiusmodi formam est tran mutari. Accidenti a te meso conuenis per e transmutari ed tantum cor porr: ergo e. Secunda pars patet, quia exilies in biecto trans stabili pera cidens, tra mutatur ad trans lationem
subiecti,sed potentia eri subieritiue in organo, quod est transmutabolae:ergo Secunda conclusio. organas seu est perse susceptiuulpecierum cu materia , non tamen quodlibet est se sceptiuum p ciei propri' obiecti cum materia. Prima pars ibatur.Omne qd potest alterari essper hesusceptiuum formae cum materia, quia alterario propria es ad formam materialem. Sed quodlibet organy potes alterari,
86쪽
Secundi Libri de Anima Quaest. vigesimasecuda 87
terari,ergo c. Minor probatur. Omne munis omnis sui exteriori. Sensus Hiquod poteti corrupi potest alterari quia potentia cognoscitiua recepti l cicam corruptio est terminus alterationis, νι di me materia,non tam sine prstentia maritur 6. Physi. Sed quodlibet organa po teria, ct Hi conueniens dignitio sentius test corrupi, ex eo eIt compostum ex niquantum est potetia, explicateben elementis: ergo c. Secunda pars con- tiam eius, O facit differre ab omnibus clusionis patet exsupraditiis.Kon enim alijs: m per hoc I, dicitur potentia co- omnes qualitates sensibiles smit non gnoscitiua, dissera ab aere, ab aqua:quave su ρει cu materia, cui color, odor, licet recipiat species rerum sine materia, O aba. Sequitur ex hoc correlaria, tamen non sunt potetiae cognoscurus, per quὀd etiam aliqua organa sunt suscepti- id quod dicitur, non tam me prae cu-ua formarum materialium sui obiectioci tia materiς dissert a sensu interiori, et ab licet organy tactus omnis enim alter intellectuq recipiunt formas abstractastio fit per qualitates tangibiles, quae fiunt O a materia, O praesentia materia. qualitates elemotoru sed organo tactus m rationes in oppositu respondetur. potest alterari ut dictum es, ergo c. Ad primum, secunda patet ex dictis, cun i iid
Tertia conclusio. Organum hensus re in quarta conclusione. Ad tertium dieipit spectes siue materia inquantum co- citur, ' licet organum tactus immutetur
guo citiuum desse debet imul cumpo- naturaliter, tamen illa immutatio 1 5 rentia coguoscere obiectu, oportet quod est sensum sentire, immo per accidens se recipiat oecies rerum sine materia. Pa- habet ad actumsentiendi. Ad quarto tet hac concluso ex multotiens dictis. Si dicitur, g, maior propositio no sic est να
enim forma cum materia esset causa co- ra, quasi oporteat formam receptam iugnitionis,tunc etiam plante cognosceret, aliquo obiecto habere omne modo essem quia recipiunt formas rerum saltem qua di, ct onmem conditionem subiecti.oportitatu tangibilia cum mare ria. Quar teret enim O formaesse corpus, ct pota conclusio. Isa est conueniens di isto tentiam, este quantam per e, dimi-fensus exterioris :sed quaedam funt ν - liased sic est intellige lum, scilicet orbis Philo suppleta. Pryntelligitur . v. ma recipitur in patiente, modo quo paprimo quod verius determinauit,scili- tiens est dispositum natum eam reciacet psensus eii potentia passua cogno- pere, O quia sensius inquautu cognoscia scitio. Secundo intengitur quod 'ubin- titius, natus est recipere species rerum δε- Diligit Albertus I non tamen sine pota ne materia, ideo sine materia recipit. materiae. Ista uitar es dionitio com
Vtrum 1ensibile excellens, corrumpat sensu in .
Manifestum autem ex his, &c. Tex. CXXIII.
, V A E R i T v R xx ij. rituali corrumpit, quia latis alteratis GVtrum sensibile em magis alus, oe perfectio, ut dici ursi
87쪽
gi Secundo. Quanto aliquid magis pasticipat rationem alicuius obiecta,tato est magis cognoscibile a poletia cognoscitiaua talis obiecit, sicut quanto aliquid magis habet rῆnem boni, rato magis est appetibile. Sed ii Manto obiectu poterit fen-ptiuae est ocet entilis, tanto magis participat ronem obiecti il ius pote, ergo tanto magis cognoscibile, per conseqre sno orruptiui . Tertio. Sicut se habet intellectas ad intelligibile, ita sensus adsensibila. Sed intellerius non corrumpitur ab excelleti intelligibili, immo maya t. d. ala gis perficitur, ut viserius Philol. ait: er' 7' go nec msus ab excellenti sensibili.
Quarto. Troprietas alicuius nunquapotest Ieparari ab eo, sed poteria sensitiaua est proprietas a sensitiueCer o nui quam porseparari ab ea: ergo excellens cenelus. sensibile non pol illam corrupere. Re- rhi tu . 1pondeo ' excelles sensibile corrupit fensum. Ad cuius euidentia sine argumentis duo sunt declarast. Primo quo coueniat sensibili excelleti corrupere. Secudo quo
pota corrupipo sit. Quata ad prima. Scienda primo p omne corpus sensibile aliorum sensua in istis inferioribus, est et
sensibile siensti tactus, omnia . n. fresbilia sunt corpora mixta aut elemeta n q-bus orbus necesse est esse qualitates tangi Sensibile in biles s calidum aut frigidum. Scien..is dum fecundo, g, quia sensibile tactus smqualitate tangibilem est acimum, ct forma naturalis producituum, ideo ipsi perhmodi qualitates conuenit esse productianum formae naturatis, alia autem sensibilia sna suas qualitatis fensibiles non sunt productiva I rmae naturalis, sed formae finiritualis, puter lucissum qi per lucem, formae naturalis est productius, ideo persuas qualitates sensibiles no habent naturaliter alterare, sed tantum spiritualitereo sis peritis dictum est. sit Sciendum testpropterea ' tio et, nulla res corrumpitur eo quod reci .
pit id ad quod est in potentia sed quia ab
ipsa abiicitur forma quam balet, corruptio enam es mutatio ab esse, ad non e Se de seqnitur, nihil corrupit aliud ex eo qγod causati eo torma ad qlia natura liter habet optitudine, ita ex eo quod ab eo abi, it forma quam baset Scien' mae ii dum quarto vi dicit Philocto. in littera,
quod orgaha in quo ei l pota debre babere talem proportionem, mixtionem . . elementoru, quae sit conueniens pote:
non guslibet potetia est in quolibet organo seu determinata tu determinato,ut risus in oculo, auditus ι tympano, odoratus in organo exinente tu cerebro, et sic ali s. Dicitur ergo primo P excellens sensibile,inquantilJaaliter tra agit
infensum, non corrumpit. Tunc enim diacitur spiritualiter sensu ιmmutare, qua
do Jam similitudinem infensim impria imit, imprimere aute forma in aliquo, iu- quantum huiusmodi,non eri corrumpere Ita per cere. Diciti Iecundo P co rumpit inqirantum agendo in organys sus eius proportionem soluit. Hoc autem dc M. viro trium modorum eri, possumus intel 3 ,sam ligere. Primo, g, sensibile excellans fuam formam imprimat secunia esse materi te: quae organo sensus disconuenies et improportionata, debitamq; organi copi
xionem abi ci. it. Sicut contingit cy e cellens calidum, nimium organum tactus calefacit, dis euenientoq; ei et improportionatam formam caliditatis inducti. Secundo, g, tale sensibile formam sui secundum se inretionale imprimat in sensum, quae organo fensus disconueniens proportionata exiliens eius proportione solvat. Tertio,' sensibiti excellanti alia qualitas actiua sit coluncta, que simul caugete sensibili spiritualiter lenom immutante naturaliter agat formamq; organo sensus improportionata naturaliter agmo imprimat. sicq; eius proportione abib
88쪽
riat. Sicut se diceremm p πω: qua ex cellans album cor et is visum, quia albedini coniuncta est frigiditas: q-ae dum ab albedine spiritualiter riseis mutatur rigiditatem copleaioni oculi repugna temetuo; corruptivam inducit. Primus modus in Dio sensu tactus O gustus aianari potest, quia ut patet ex Philossola tangibilia possunt naturaliter immutare, cum alia sensibilia solum spiritualiter immutent. Secudus modus in omuibus fenmus pol reperiri. Licet enim forma esset tim intentionale habens, essectus nativiralis per sie causa esse non possit: potest
tamen agens naturale ea mediante ess
Dum naturalem inducere, sicut licet virtus artificis secundum p est intentionalia ter in instrumento non pusis persere a tisiciatam escere, pol isi artifex per eam tutentionaliter impressa operari inΠr mento. Tertius quoq; modus crea in omnibus sensibus inueniri potest, intellage quforma intentionalis proportionem ota ni excelli illi cotrariatur. Quia enim sensibile aliorum sensuu aliquam etiam tangibilium qualitatum adiuncta habet, Est enim aut calidum aut frigidum,aut
aliquid huiusmodi, potest simul organum sensus du ab excellanti sensibili spiritu liter immutatum G qualitate tangibili sti,nproportionata, O proprio conitincta sensibili,naliter alterari atq; corrumpi. Videtur aut hic modus conuenientior esse conformi0r doctrine S. Tho. qui in hoc fecundo probat luce non habere tautum esse intentionale in aere: quia que habent solum VP intentionale, non baciunt
transmutationem naturale, radij autem eorporum celestium totam naturam inferiorem transinutant. Volistiscit autem dicere,1, bcet habens esse tantum intentionale non faciat transmutationem uaturaium deforma naturali in aliam forma,
potest tame ages naturale per ipsa or-
mam habente tantsi esse intentionale η turatiter immutare. am ita rata ad rationem. S. Tho. dici posset P, scilicet radj Alures namra inferiorem non immutent , sed sol ipsis mediantibus hanc mutationem facit, O sic nilal prohibet luce
in aere tantum intentionaliter ee. licet hic tertius modus conuenientior e se videatur, fecundus tame modus in Octi tua S. Tho. et iasustentari potest: quia constat quod ipsa forma quae in sensu roripitur,non est id quod organi proportionem soluit .ipsumq; corrumpit. sed sensibile excellens formem sensibilem improportionatam organo causans, corruptiui rationem habet. ad auctoritatem autem S. I bo. dici potest, , intendit forma intentionalem inquantum huiusmodi absolute transmutationem Othralem a care non posse: cum hoc tamen stat di fosma intentionalis que is proportione quadam ad aliquodpositas m i proportionatum c OUIlit: cuiusmodi est forma s milis. Si huismodi l portione excedat quasio pasuo proportionari debet, fui
pasci proportionem et commensurationem soluere pote t. a santu adfecundum. Sciendum primo, g, ensus duplicia ter consideraripotest. Vno modo quantum ad essentiam suam. Alio modo quantum ad iudicium de re siensibili. niense dumsecundo, p accidet tu habentia esse in subrecto subiecto corruptibili, habent corrupi ad corruptioneIubiem in quo tu eo P accidens non potest per se esse, nec transmigrare desubiecto in sitietitam. Vnde casensus sit accides organi, et taliter se operatio sensus est etiam organi operatio, potest sesus ex alteratione organi, aut cos ruptione, ct ipse corrupi aut tu Ha operatione impediri. Intellectus autem q ianon est accidens exi lens in organo coraporali sed fundatur in essentia animae in- iesiectius, qus es incorrtili bilis, ad comas rupti
89쪽
so Sechidi Lib. de Anima Quaest. vigesimatertia
ruptionem alicuius organi no corrumpi sensibile si sit excellens nou agit tantam ur: cout exit gitur corrupi potentiae sena actione spirituali, Paetia actione nat sitiuae ab excellenti sensibili, eo p es po rati, risuperius patuit. Pot ct tertio Ienim organica cuius organum a Da con dici, si agens aftione iselpa est,quaru ad Nemca: r proportione per actione excel- formae intentionalis induetionem pol cor
lentis si ii bilis mutari potest. V dedi rumpere si pastui e portionem excedat. citur primo quod si sus corrumpitur ab ' Ad siis dicitur, ' quanto aliquid pa excellenti Jensibili quatum ad iudicimm ticipat magis ronecti pors, tauto est maaut de ipsis excellenti sensibili, aut etiam gis cognoscibile a tali pota quanta est ex de alijs pro tutic habendil eo p a φυ - se, per accus tia ροι corrumpere inquando excellens sensibile alterat organnsen tu bet improportionem ad organs potae, fus a su et naturali dis sitione, no tamen O ' non cognoscaruti est ex defectu porotaliter proportionem orgam corrapit, rentiae ad tale organum determinals .
sicut cum aspicimus olem corrupi ali Possetfecundo dici, p maior est atra qualiter iudicium sensus ut non posmus qu pota ex eo p est organica requirit alide Ale bene iudicare , nec etiam de alijs qua ε portionem in obiecto, unde quo per aliquod tempus,eo g, tu olis que es to aliquid magis participat obum in talicat fictilia, O di lutiva, organa modo proportione es magis cognoscibile a tes quod.im alteret. ε Dicitur secudo, quod pota,non aut quanto magis absolate Parsensus quandoq; corrisitur ab excelleti tisipat illa mine absolute accepta. TUfensibili, etia quan:um ad essentia suam. fiet tertio dici, g, sensibile absolute sum Trobatur. Omne accidens corrumpitur ptu non est obum ροψ,sed sensibile in Mad corruptionem fui subiecti: sed orga- lil portione. Sed boc non videtvrs num sensus aliquando corrumpitur ab cure dierum, qiua quod non est propo excellenti sensibili, quando scilicet dissol tibi iudies sensis,asteris sui est non uitur proportio orgam : ergo e. tionatu , scut lux solis quae non est risu Ad rationes in oppositum responde- hois oportionata, usui aquile Nortionatur. Ad primum dicιtur ad antecedens, ta est ut dicitur. Ad tertia dicitur, pro quod agens actione latum spirituali non est Omoda similitudo intellectus ad intel
corrumpit, sed quod simul cu actionesti ligibile, ct sensus adsensibile, ν sensus
rituali etiam ιmmutatione naturali sit eu γirtus organica, non aut intellectui . potest corrumpere,quia o si non corru- Ad quaνtu negatur minoripolae.n.fen pat inquauru immutat seritualiter, cor- 1ius no sunt δρrietates aia: sed copositi rumpit tamen ιnquantum naturaliter im ex ara organo determinato. De bactisutat. I Dicitur etiam ad minorem, 2 materia Videin Commentaws nostris. 4
Vtrum sensus sint eiusdem species in omnibus animalibus.
Quare impostibilium olfactum habere, &c. Tex. CXXV.
U A E R et Y v R xxiiij. U- ' Efectus eiusdem 'ei sunt ab eadem cautrum sensius sint eius e*e D sm 'eciem: eiusdem enim essectus essciet in orbus italibus. Et ut eadem caus. Sed fensus tu homine,
detur quod non . I Priino. in equo nocunt ab eadem causa secun dum
90쪽
dum θecie: ergo Oc. Minor probatur. Sensus hominis sunt ab uia intellectiva , iesus aset in equos ni ab auima equi, Iedanima intellecti , O Mima equi non sunt eis dems ecies: ergo cte. Secundo. Troprietas alicuius subiecti illimauitur Jecifice a proprietatibus alterius I ecie sed sensis Iunt quadam pro-srretates hominis, νἱpote consequentes
formam subnantialem hominis, in eqvo autem sunt proprietates equi: e o Erc. Tertis. Potentis,us diaersimode immutantur a suis obiectis snt diuersar Peciers m, sed olfactus in annalibus quaticis, O in animalibus aereis diuersimode immutatur: ergo in illis est diuerbarum Jecierum. Maior probatur,quia potentiae distinguutum secundam diuersa modum immutationis a sevis obiectis.iMinor Vero probatur, quia ut vult Phil. animalia aquatica percipiunt odores βι- ne reliratione,arumalia autem aerea curri ratione: ergo Oc. I sondeo. In illa q Ilione, Primo pumittam aliqua. Secundo dicam ad quasitum. Sciendum itaque primo, quod nou i conuenit unum , O eandem rem sicum dum unam rationem esse νnius Oecies, fecundum diuersas rationes diuersarum 1 cierum esse, ex eo si diuersos modos essendi habet, sicut etia non inconuenit eandem rem in diuersis potetiis esse, etia in diuersis Jeciebus eius
m praedicamenti costocari, sic in ponetes relationem non lingui a fundam to . Albedo est in piudicamento qValitatis, O relationis similiter superficies est speciei per si quantitatis continue, ttam exi locus, quae est alia species a -- perficie inquan u Iuperficies es. Sciendum fecundo, quod potentiae amms,
sunt potentiae, O sunt accidentia conse quentia ammam. Inquantum sunt potentia ordinem ad atmta dicunt, oe per con
s Pens echndario ad obiectum. Inquantum ero accidentia dicunt ordinem ad
subiectum, in quo sunt, O ad causam aqua pro Mutitur: νnde νmtas, ct oeciatica potarum disserentia dupliciter considerari potest, aut inquantum sunt potae, aut inquantum sunt accidentia consequetia aram. Sciedu tertio 7 sicut ab uno is 'O eodem homine producistur operatio- ii dou onei specie diribille, ut silicare, pingo '' re, Icribere, O huiusmodi, ita non μα- mi Mnam operationem Jecis esse apii ribus specie distinctis , ex eos idem principium operationis habent, scilicet scut calefictis umit ab igne ct a ligno calefacto. Scienta quarto. 1, aliter babent distingui accidentia inquantum accidentia Iunt, o potentis inquantum potelis sunt. Accidentia enim, quia habent indiuiduatione ex subiecto, ex ni meras distinctionesubi florum numeratiter dininguuntur. specifice aut distinguuntur ex Iormali distinctione eoru a quibus e ram disserentiae specifice sumuntur a diauersitate principiorum, ex quibus causa mtur.Unde in di 'nitione passionis ponitis cap. γ' subiectum loco disserent'. se in ab iratio dissiniatur, n tii principia accidentiufunt immanifesta, eorum disterentias ex eorum sectibus sumimus, sicut ι u diciamus albedinem esse colorem disgregatia
ex formali diffiiuctione obtectoru formalem di tinctionem habet, risiverius es di '. costensum, νnde potetis illa sunt dives rum specierum inquantum sint potentie, qμς diuersa obiecta formalia animalis resticiunt. Quanti m ad sse ponuntur 72 4 is concilisiones. Quarum prima I. t' 'Potentis sensiuiua diuersiorum animalium inquan usunt accidentia dictitan tusecifice. Probatur rationibus in priucipio qusIliovis pomis, preter hoc arruitur rone Alberti in primo de anima. M a Sicul