장음표시 사용
71쪽
hae conditio non est necessaria in foro conscientiς, ubi attenditur veritas an,
mi,ira quod si habet animum reclum,ut dictum est, haec non obstant. Item, ut ob talem modum negotiandi simplices no sumat occasionem scandali putantes illud interesse exigi tanquam usuram, quia Peccaret mortaliter infamando se apud illos, uuae conditio est necessaria ad euitandum peccatum mortale,& non ad euitandam usuram,ait Nauar.mao supra. 3C.uelissis. Quinta Conclusio. Qui mutua sponte se otteres, sine vi,aut prem ut dictu
est,suam pecuniam, etiam si illam de proximo negotiationi exposuisset , non potest petere interente lucti cessanus quod a principio sacere cessat tuta con
peobaριε c. Pro hac conelusione facit argumentum soli supra tactum:posset aliter sua- elissonu deri veritas conclusionis, nam qui negotiatur suam pecuniam multis periculis se exponit,videlicet, vel ut amittat totum capitale , vel ut minus uendat quam emit, quod accidere latet propter concursum mercium eiusdem p ciei, vel saltem quandoque nihil lucratur, qui aurem sponte mutuat,semper intendit luctari liquid plus saluo capitali.&ideo praesumitur corrupta inte 'v' tio sed id hoc respondet Nauar euod iustitia, ciniustitia huius contractus' ' dependent ab intentione,sed rerum aequalitate, cinaequalitate, ut tactum eit supra.Sed contra,accidit contractum formaliter licitum, uitiari intentione corrupta, vi tactum est, dicetur cap.de pignorationes igitur.Et quamuis opinio Nauar. non careat probabilitate aliqua ut Sotus etiam contuetur , tamen λntraria nostra conclusio est magis tuta,ideo amplectenda. 6. Canes. 7 . Sequuntur aliae coctuvones. Qui mutuat pecuniam,quam destinauerat negotiationi illicitae,putati possierat illam fenerari, similia,non potest petere interesse,quamuis mutuando cesset a lucro,quia erat illicitum.
c.is. s. 'inii mutuat mic ,exia garus, quein scit ea pecunia lusurum,aut cuis retricibus illam distracturum,non potest recta costientia petere lucrum,quod recisset de illa,secundum aliquos Theolagos.
8.Couet sit . Qui mutuat indigenti, extremam necessitatem patienti,propter quama netu ex charitate subuenire illi,dum tamen urget praeceptum dandi et eleemosynam,non deber,nec potest petere interesse lucri cessantis,contra Nau. Cuius opinio fundatur super fundamento, quod est cotrarium omnibus Theologi , scilicet extreme patienti nos non tenemur donare, sed tantum subuenire cuin obligatione restituendi postea,dum potuerit.
D Mμαν sed antequam ad aliud requisitu transeamus,dubitatur,licet ne a principia
taxare, pro tanto determinato aestimare interesse lucri cessantis, ad euitan das disserentias,& lites, que accidere possent tempore exactionis mi Ad haec respondeat omnes fere Canonistae ne atiue,&eorum ratio est: quia musarae. non semper mercatores lucrantur; aliquando eaim,aut nihil ut minus, quam sperabant.
post a Ui Sed oppositum tenent Theoloei,dum modo deductis expetis, laboribus,&οι Theologa periculis si dictu' laxa piat moaerara, ratio est,quia sicut fructus alicuius νω m. possessioriis acerbi possunt minus emi,eo quod subsunt periculo festinae , ita potest minus taxari lucrum,quod subest incertitudini. Coneiliatis ibus tame non obstatibus,posset sub distinctione responderi, sciliceti si
lucrum quod speratur,esset de negotiis mercatorum, quae negotia impediuntur,propter mutuum dicerem cum Canonistis,scilicet,quod non liceret inare hoc lucrum ratione iam dicta. Si autem lucrum quod speratur,esset de agro possessione,vinea, huiusmodi studiiseris,que: intendebantur emi a mutuante iam impedito,quia mutua , dicere:n cuin TheoIogis,dum uiodo laxa habeba respectum ad periculuiortunt, &
72쪽
hasti mutuans non ponat se in tuto,ut ait Scotus. Et quamuis virorumque finis, idest lucrum negotiorum , 'uerum ex se ctibus agrorum sint incerti,tamen fluctusagrorum sunt magis securi. ideo
si veto lucrum speratum esset de domo, seu apotheca, quae indubie solent Iocari aut de annuo censu emendis, noa video cur non posset Ἀxari a principio secundum mensuram interesse lucti cessantisci cum hinusmodi lucra sint
Nec huic opinioni videtur obilare illa Extrauagans Pus superius citata, ex cuius verbis colligitur, quod liodie non possit taxari hoc lucrum cetians in U.bia quia ut dictum est loco citato, hec Extiauagans intelligitur solum in cambias, extra que alii contractus non intelliguntur restringi. Quintum requisitum ad constituendam usuram eli, ' illud lucrum pro mis me. Dueniat ex mutuo tanquam ex causa, intentiose principali, ad differen ειρ,...... eiam muneris gratuiti, quod potest recipi, acetiam muneris secundario in m ι-- tenti, ut quando quis mutuat alicui pecuniam sperans Principaliter conci Raro θ -- liare eius amicitiam, captare eius beneuolentiam, secundari sperans t. --- ex illa conciliatione accipere aliquod luctum, quia cognoscit eum liberalem, ιει-οἡρrine. vel sperans aliquod beneficium, quia cognoscit eum Oene meritum seruitio patitor cuia .rum, tunc,& in tali casu non est usura , quamuis liabeat occulum sinistrum ad er-- ινιι o. Hila, etiam si tale utile esset causa,sine qua non mutuaret per hoc non ι- ceriar causa principalis, ut dictum eli supra. Caietan Verbo,Vsuramentatis,in fine, is opusculis,q. de Viata. Solus lib. 6.de Iustulavi iure,quaest.prima,
Ex his facile respondetur ad quaesiis,quae fieri possent circa usuram menta Res OUM AEAlem, scilicet, an si quis mutuat sine pacto habendi aliquid sed sola intentio Τη si
Respondet glo. in Decretali extra de usuris,cap. consuluit, si in remio principalis fertur ad lucrum, idest tota spes fundatur in mutuo,vsura est,si autem minus principaliter, secundatio,ut dictum eli, idest tota pcciandatur in beneuolantia,&amicabilitate, non est usura. Sed dubitatur, an usurarius mentalis teneatur ad restitutionem' Et est a i. tio dubii ex utraque parte, nam cum mutuatarius non trahaturis soluen Doι,--.dum , ted sua sponte donet, non habet locum repetitionis,quamuis illud faciat ut mutuantem erga se gratum reddat, mutuans cum nihil directe, vel in directe extorqueat, non habeat locum restitutionis, quamuis in mente sua
Pro solutione huius dubii notandum, tripliciter potest intelligi usu ' rius mentalis unus modus est, quando datur ei lucrum Uς xvm , , , M. Iropter aliquam tacitam eius petitionem, dum signis aliquibus exteriori G--us patefacit mutuatarius eius intentionem, de hoc non est dubium , quod teneatur, nam lite non est pure mentalis propter exteriora signa quisbus petit aliquod lucrum, sed parum differta persecto,&reali usurario ait Sotus quo supra. secundus modus est, quando datur ei lucrum speratum , non gratui serum ri to, sed eo modo, quo ipse sperabat, scilicet ratione mutui, hoc modo. omnibus in consessis est, ipsum teneri ad restitutionem quia lucrum, quod ei datur, non omnino voluntarium est, sed secundum eius prauam intenti
Te uu modus est, quando lucrum per tum datur, non ea intentione ,
73쪽
qua a mutuante speratur scilicet ex obligatione mutui, sed gratuita uoluntate mutuatuarii, de hoc tertio modo varie sunt opiniones Doctorum, quas attamen pertranseo, breuitatis ludio, quod profiteor, sed si ficultas de- Rosia, M. cidendi praestetur, cum omni qua decet censura dicerem , si dum in ut tacto νιι. Nus gratuito, ea beneuolεtia dans aliquod lucriim, mutuans scit, cognoscit intentionem dantis,& ita accipit,non tenetur ad relli tutionem 'nam uis tempore traditionis pecunia plavam habuerit voluntatem, si autem mutuans illud accipit ratione mutui . ex debito , quia se intellieit sibi dati, tenetur restituere quamnis intentio dantis esset ex beneuolentia,Namicabilitate,quia intentio corrupta ipsus exigent clucrum speratum, vitiat actum, ut dictum et sit Pra. Tertio quaeritur. an aliquis mutuans nauiganti certam pecuniam, ex quia emit merces, si exigit aliquid ultra sortem principalem,eo quis suscipit periculum mercium in s usuram committat Respondetur si id facit ratione periculi in se suscepti,liciis erit, si autem ratione mutui, usuram committit, ait Archidiaconus super cap. Nauiganti,de usuris,&bene. Hoc autem auia dicitur de nauigante potest etiam intelligi de eunte ad nundinas,&transeunte per loca periculosa, suspecta,vel simili. Et quamuis supplementum teneat indistincte , casum hi nc usurarium esse , per dictum capitulum Nauiganti . quod capitulum si dicit. Nauiganti, vel eunti ad nundinas, certam mutuans pecuniae quantitatem, eo quod suscipit in se perieulum recepturus aliquid ultra sortem, usurarius est censendus' faciendo vim in illo verboe eo quod' per quod verbum significare vult, causit mreceptionis lucri ultra sortem,esse mutuum, sic enim exponit textum , usura rius et habendus,eo' , rex mutuo recipit lucrum ultra sortem,occasione susceptionis periculi. Sensus tamen eius non placer, signanter Nauarro, capit decimoseptimo numero a 83 liter R. nam illud plus dari poteli, coniein platione mutui, coli cinplatione assecutationis, ideo bene tesponsum sui cum diuin
Et Summus Pontifex in hoc c. non prohibet simpliciter assecurationes,sunt enim Rei Publicae non partim necessaries multi namq; me: caiores, timore quodam a mercatura se retraherent,nec merciaturas obire, aut naum cum tanto periculo inercibus onerare auderent; nis ahquo exiguo pretio, merces , auruin, et assecurationes in tuin constituerent.
Sunt etiam tuli q, si iuste practicentur,colii tuere enim resis tuto, quae peri culis exponuntur,eit pretioeltimabile ergo inde mercetium & ucrum aliquos reciperedici tu erat dixi si iuste practicentur iec in ip 'spoiel cadere iniustitia,quando scilicet,quod datur pro assecuration excederet meritu Pe ficuli, quod currerent merces. Item,cum licitum sit pro fideiussione aliquid accipere ratione periculi, cuitide iusso se exponit in casu quo ille non soluere ut supponinius nunc, licebit in assecuration cui simile contingit. Iraetiam ait Paulus de Calimini. Naui,& Petrus Lusitanus, in tractatu de assecutatione,in prima parte. Sed Pontifex per illum textum vult obviare iis,qui suras palliatas,sub nomne assecucationis commitium,erant enim quidaminon inuenientes, qui sibi gratis mutuarent, fingebant se velle ccuniam pei loca suspecta deferre incia inaurate,atiquo iusto Pretio ablato,allccurari petebant,ut huius occasione
74쪽
hone, arisia inirem tuarerquos omnes ex quadam iuris presumi mone,vserarios et se praesumi faetendo vim in illis vetbii usurarius censendus euio notienim Pontifex dirit, usurarius eli, sed censendus est,idei praesumendus est. Hinc colligitur; qui sine hac malitia,& intentione libere mutuaret si possea a mutuatario requisitus, ut eum assecuraret, aliquid accipiendo ultra sollem pro periculo rei in se susceptori dummodo pretium assecurationis sit iustum, quantaim persona tertia acciperet; ut casu excedere tuis uiuitetiunt, i lud plus tantum restituendum esset, ratione violatae iustitiae. via non Milo.
ne usurae ilSed quid dicendum,si deduceretur in pactum aut hac principali intentione mutuarer,alias non mutuaturus
Puta, Petrus minuat Marcello indigenti,cum hoc pacto , vel principali intentionrivi ab eo securitatem accipiat,pro qua de aliquid ultra sortem prin
Respondetur; si non erat in animo Marcelli assecurationem peterrim quod re vera,per loca periculosa eam exposituriri novi erat,vel si erat, illam suo periculo transferre pronosuerat. unde assecurari facere acquiescit, ut pecunia faricile sibi mutuetur, usuram esse, nulli dubium fit , vult enim ex occasione inuintui, sub nomine assecurationis lucrari: hoc proprie Ponti sex prohibere in . tendit in textu praeallegato. Si autem Marcellus realiter, cum effectu, assecurari facere proposuerat, eo quod per loca suspecta iturus erat, quod sciens Petrus;desiderabat ipse,hoc lucrum tacete , unde ait , si vis, ut tibi mutuem assecuriationem, quam ab aliis petis, ego facere uolo eodem pretio iusto, prout cum alijs cos uenis, tunc Sy uester, Verbo,vsura, i . . trigesimoquinto, usuram esse ait ratione obligationis.
Adducit pro se textum praeallegatum, faciens vim in illo verbo 'o quod)ut dicat causam mutuandi, scilicet propterea mutuat, eo quod suscipit peticulum in se,alias non mutuaturus, ii ex mutuo volebat lucrari, non imme diate, sed mediante assecuratione.
Sed quidquid sit de intellectu textus praeallegati secundum Sylves rumillum aliter intelligentem, quam Nauarrus intelligit rei veritas ii, quod Petrus suram committit, volens occasione mutui, Marcellum obligare, quod non licet, ut inferius dicetur contra eos, qui mutuant cum pacto , ut mutuatarius teneatur ire ad suum molendinum, furnunt, apothecati, similia. Sed nunquid in tali casu,idem lucrum rellituere teneatur, ex assecuratione peruentum G l . super dicto capitulo altiquod siciidem Alexander Loo.apud Sylvestrum loco citato, et ε.ait enim,periculum innexcusare,ubi caula res
Pro quo adducit alium casum, diuti uuans alices pecuniam usque ad deincem annos,ς pacto, quod si interim alter eorum moriatur, debito sit libet; si autem ambo superuixerint,tabit aliquid ultra sortem contractus illMait D. se eli usurarius,nam lucrum accedit ex tempore expectato, quam uia cum periculo,sic ait in proposito. Ad hoc dico, quod nec eius sententia est uera, nec ratio adducta pro eo. Et primo ad rationem,seu casum adductum dico, hi falso dicitur esseco tractum nrutui: nam potius dicitur conuentio. quae fundatur super morte, &vita contrahentium vique ad tale tempus , pro qua morte, di vita deposita iur cunia, non mutuatur,na qui fimpliciter mutuat, potes simplacite pecu- iam
75쪽
niam repetere; sed hie repeti non potere,vinculatur enim eum periculo an-- tendi eam sub tali euentu, scilicet mortis contrahentium tin quamuis pecunia soluatur ante tempus euentus moritS, non per hoc lucrum, quod speratura soluente, simpliciter dependet ab illo tempore decem annorum cum ecata, secura repetitione sortis ei incipalis, quae duo requiruntur ad constituenda contractum usurarium, eo dependet afuturo euentu mortis attrahis, in quo ita periculum amittendi tantam pecuniae quantitatem, spes recuperandi
Itaque cum pecunia in principio fit soluta,non causa mutui simpIiciter,sed
pro conuentione seminec tempus hic concurrit absolute, Ied cum aliqua circunstantia, scilicet futuri euentus,ut dixi, casus iste ab Alexandro adductus, non est iudicandus usurarius nec mirum si hoc ab eo dicatar, cum quandoq;.
Quod Sylvester forte aduertens,non est eo contentus, sed aliter addubium respondet;dicens. Ideo est usurarius, quia ex mutuo exigit ultra sortem talem obligationem, licet sub periculo. Quae responsio nec quidem placet, hic enim,ut dixi,non interuenit rurusi,
neq; sors principalis,ut air,repetitur indubie , manet enim subpcticulo anul- tendi eam, ut dicebam, Mideo contractus non est usurarius, consequenter eorum responso dubio non latisfacit. Et ideo dico addubium morum, quod in tali casu Petrus tantum restituere tenetur quantum Marcellus illius obligationis occasione damnificatus est: itaque si nihil damni ex ea Marcellus passus est,eci quod tantum pro assec uratione ei soluse,quantum solui siet aliis, qui assecurati inrem eandem suscipere proposuerat nihil est,pro quo Petrus restituere teneatur: regula enim uniueris salis est,ut ubi iustitia non laeditur, locus rellii utionis non elis quamuis peccauerat,eum obligando; lucrum,quod exigit a Marcello, non prouenit imme diate ex mutuo, tanquam ex causa eius propria , sed ex periculo in se sust pto,licet occasione mutui,quae occasio dicitur potius causa sine qua non &non propria caiisa; quae sumcere possit ad eum obligandum 'uod prefati D
Nec mirum si casus uideatur usurarius sine obligatione ad restituendum: nam ut paulo infra uidebitis , quandoque com ttitur usura cum lacio mutuantis, sine damno mutuatarit, talis est casus ille. Quaeritur vlterius occasione dictorum, an uolens nauin uacuam nauigare, Iicitum et Tet eam affecurare,ac si ei set mercibus plena Puta dabo tibi quingentos aureos, si nauis mea usque ad talem portum aliauum laetet hei; si autem perierat, viginti millia soluete teneatis, ac si tantis mercibus plena esset. Ad hoc respondet irr,trairacvrator scienter,ut prudens id faceret a testsi erit; est. n. contractus quidam Laiunt vadationis, seu depostionis, putas nauis salua euaserit,dabis mihi tro, si non dabo tibi tm;qui modus contractandi sine vitio usurae fieri potest,etiam ab iis,ad quos nihil pertinet nauis aut merces in ea posites dicet tertius, si Petri nauis salua ad pomi mapplicuerit,dabis mihi centum, sin aut dabo tibi mille in his enim, de similibus, non interuenit mutuum; sed dicuntur contractus innominari, fundantes lucrum super periculo alicuius mali euentus, rideo iusti sunt. Sed si naui nutor; navim naercibus tanti ualotis onustam esse finxerit, decipiens assecula rem dicat, mast curaueris nauem meam tantis mercibus Plenatu dabo tibi mille, si autetur, Perierit,
76쪽
petierit aut submersa fueri abis mihi viginti millia, tune non Iiceret: nam si
assecurator id sciret, forte non faceret, timens, nauiganti non fore tantae cuis raeseruandi nauem ne mergatur, aut aliud damnum patiatur, sicut si esse plena in veritate,pro quo maior attentio in seruando habetur. posset namque permittere, nauim paci,quae valer,veibi gratia, duo millia, ut lucraretur via sinti millia,quod non Permitteret omnino, si mercibus tanti valoris plenaesisset,ubi multo plus lucrari speraret.
Et quod dico de assecuratione nauis, intelligi potest de euntibus etiam ad
nundinas, non tantum assecurando merces, aut nunimos, qu illuc ieiuntur, verum etiam quo ad lucrum ibi faciendum , putat largitus fueris mihi tantum.ego te securum reddam,quod tantu in circa lucratus fueris. similiai contingeret enim ita minias uendere, sicut mimi copia vel inopia tam mesecium, quam mercatorum illuc adeuntium. Posset tamen in huiusmodi, contractibus iniustitia quandoque comnaitti dum plus solueretur,quam periculum rei eventus mereretur,4 in hoc est val
Item quaeritur, an assecurans navim pro aliquo itiitere, si illa antequam mnierit primum, inceperie secundum , di cum auia assecuratione, an illo potierit assecurans primum teneatur ad aliquido Verbi gratia Petrus assecurauit nauim Iacobi pro corpore, laeso a Ciuitate enuae ad Siciliae Insulam pro tritico onerando, isde ad dictam Civitatem Ienuae deinde nauis discedensa dicti Ciuitate, cum peruenit Neapolim, dominus, uel patronus a uis locauit eam pro alijs mercibus,a dicta Ciuitate Neapolis ad dictam Insulam, inde Ienuain cum noua assecuratione et cum autem fuit Panormi passa est casum sinistrum a Ad hoc dicitur,qubd primus assecurator non tenetur de casu sinistro secuisto,non enim tenetur nisi de uiagio conuento, quod intelligitur de primo t. sis unus,3 Ante omnia,fs de pactis sicut qui uenderet simpliciter uuas pomarii, . de illud fluctuaret bis anno, intelligeretur de primo fructu, Iason in I. Di uottios quod in anno,num II. Sed cum dicta nauis diuerterit ad extraneos actus, sunt facta plura itinera, itaque primia dicitur mutatum, naui enim discedente Neapoli Siciliam ueris
sus, incipit nouum iter, cu ex consequenti, primus assecurans non tenetur, de secundo: alias sequeretur, quod super uno corpore nauis soluerentur duae assecurationes,quod non est licitum. Pro isto casu , uide Decisiones Rotae Ienuae, Decisione vigesimaquinta. Sed quid dicendum si nauis periclitaretur non casu,sed culpa pationi nausegantis eam Lusitanus in traca sup mercat ait, culpa commissa per gubernatorem non excusat assecuratorem, uerum assecurator potest agere contra gubernatorem,cuius culpa periculum accidit, nisi per apodissam, aut contractum aliter conuentuni fuerit,uel consuetudo in aliquo loco aliud obseruaretiui obserua
Postremo quaeritur, an deponens aliquid , quod consistit in pondere, numero,&mensura eum iacultate, ut depositarius viatur eo pacto, aut in Drusuum
tentione principali habendi aliquid fieri liceato Dicitur, quod non, quia i p. sic in effectu mutuat, pactum illud aut spes habendi illud plus, est peccatum mortale,per superim dicta, N/uar.capitit 7 num. I I. idem de similibus
casibus iudicandum . . . . ,- . . . . . t 't. 1. . . i. i Memnaia Par/. sexto
77쪽
P ... sextos ultimo ad eonstituenda usuram,requiritur,ut illud pIus, quod aedi: t, pitur ex mutuo non debeatur ex alio debito,&ideo dictu fuit in fine definitio, , , nis auas non debitum auia aliquando ex occasione mutui accipere potestulis trarioltem principalem aliquod plus, quod sibi alia ratione debebatur, puta UR 'ex eo contractu, uel quasi contractu debito,vel quasi debito,iege,vel statuto, uel sententia ad id obligante conscientiam,testamento , vel alia ultima voluntate , huiusmodi, Maliter recuperare non poterat. sicut enim accidit illi, qui debens habere ab aliquo quantitatem aliquam, vel quia illi mutuauit, uel seruiuit, aut alios labores praestitit,vel res commodauit, similia, non valens exigere, vel quia ille negat, ipse non potest probate, vel quia ille est potens in opere sermone, riple non potest praeualere, vel saltem fine magna difficultate exigere nequit, similia, secrete surripetet ei tantum,quantum sibi debebat in tali casu , non solum non tenetur ad restitutionem, ted nec etiam peccat. Dico, nec peccat, si conis currunt hae conditiones, scilicet, quod non possit aliter suum recuperare, ut dictum est δε quod ita secreto fiat, ut non incurrat periculum infamiae, aut scandali, si sciretur, ac denique si factum postea non redundaret in damnum tertii ex aliqua prssumptione, idest si probabiliter dubitatur, quod ex illa surreptione inculparetur alius innocens, quia tunc esset peccatum, quamuis non teneatur ad restitutionem , suum recuperando, ut potuit. Ita dicendum in proposito casu mutuandi. Ex hac declaratione dilucidantur multi casus accidentes super hac materia, quibus dilucidatis, res erit clarior
Primus casus est,si quis deberet consequi ab alio triginta aureos, non Ieret illos exigere, vel quia non potest debitum probare aut liquidare, uel quia debitor ei totens opere Iermone, huiusmodi: mutuat ei centum, ut per contractum obligetur pro centum, triginta soluendis in tali tempore:
Iicitum mirifine vitio usurae Nau. cap. I .num. . .
Secundo,si quis passus est damnum in bonis, vel in persona ab aliquo,quem ad restituendum dananum sibi illatum,restringere non ualet, uel quia ille haeuia se prodere nollet, posset eodem modo mutuando recuperare quod sibi pro tali damno deberetur. Tettio, si quis donauerit aliquid contra suam voluntatem , ductus aliquo iusto timor aut quia impulsus ab aliquo superiore contra rationem , seu contra leges, similia, posset eodem modo reintegrare se in pristinum,mutuando ut supra. Qitatio si alicui deberentur centum, aut simila ex legato in testamento licto; in casu, quo testamentum non erat tipulatum propter priuentionem mortis testatoris,in quo casu solum de iure naturali sibi debebantur, sed quia testamentum non erat solennizatum,hqres nollet soluere nec posset, astri gi tunc licitum erit cum eo conuenire mutuando cum pacto,ut una cum so te mutuata soluat legatum eodem modo, ut dictum est supra; Medina in tractatu de usuris, capitulo primo Abbas in cap.quia plerique, de immunitate ecclesia. Et denique uniuersaliter quomodocunque aliquis debens habere suum, illud exigere non uales, potuerit ex occasione mutui illud recuperare: dummodo debitum fit liquidum lettum,quia fi esset dubium non liceret. Hic dubitatur licet ne mutuare ei qui uolebat me iniuste accusare uel co tra me iniuste testificari cum pacto, ut abstineat ab huiusmodi uexatione Respondetur arunnatiue, quia unicuique suam vexationem rediimere licet capiti
78쪽
&lectus, i de monia. Et si volebat medulte, uno tenebatur aeeusare dicetne mutuare, ut desitat Respondetur negatrux imo in tali casu accusat aliquid accipiens, tenetur ad restitutionem adem dicendum de illo, qui ivita accusatione retrahendo se iniuste desisteret, accip1endo aliquid, cap. nbo ME, t .quaesto. Na
79쪽
Qua continentur in hoc octauo Capitulo,&primo circa emptionem, & venditionem.
T 'vonitu tractari,quando posit interuenire sura cire eontrais L sius emptionis, venditionis. Ponitu primu fundamentum dest declaratur negotiatio quare fuerit inuenta: qua circunstantia eam faciant bonam,que mal m 3 roseeundofundamento definitur,qu)d sit pretium ιusium rerum ve
'o tertio fundamento demonstratur, pretium iustum esse dupkx,l gale scilicet,dinaturali:vbi declaratu illa sententia,qua dicit Restanti alat,quanti vendipotest. Probatur usuram esse,vendere rem pluris quam pretio eurrenti eo in datur temporis dilatio ad soluendum; ita econtra, emere minus iusto pretio,eo qu)d anticipatu solutio. Qui ear/emitsuas merces . non potens lucrari eas vendedo preti scumentibas, non ideo potere eas endere plus aliis propte ιemporis dilationem quam ad soluendum dat,ut aliquid tueνetur. Qui merees repositas tenet,ut eas vendat tempore,quo pilas vadere so knt, potes per hoc eas venderepturis quam valent pretio eurrentLX Qui sua venalia re manibus habet, ut ea ad nundinas eondueat ubiceri,scit. lacrabitur e si in illo tune quaretur ab indigente eis,ρο- testulla vendere tanto maiori pretio,quod currit indoeo ubi eonsignatur, quanto iudicabitur,qu)d lucraretur ea ad nundinas ferendo. Declaratur,quando licere emere credιto ahquid deinde illudmet eudenti vendere minus,pecunia numerata. 1 Non est licitum indere aliquid tanto pretio,soluendum pro tali men.
se, pacto, si in isto mense plus vasebit soluatustud piks sin minas,
II Qui emit aliquam vineam, equum, oues,velli tefrugiferum,ab eo, qui talia non habet, ct postea isti dicta locaret, aut daret ad partem lucrisi id sciente facit,uburam commitιit,si lem ignoranter uasatur,donec ignorantia durat. I Qui emit υinum ιlsum tempore vindemiarum,uel triticum tempo mesium, cum Goa, venitor ita conseruare habeat siue ad Dissilire by Ooste
80쪽
, tale tempus, usu committit oesi non interis stitia esset. et 1 Deelaratur, quando licebit emeresne vitio surae assionem aliquam praetendensιunx, expectatinam 3tum futinum, ve simile,mmAseo,quὸd in facto est et Declaratur, quomodo fructus in herba emipobsint aliemus massaria. vinea,pomarii. et similes sine pe*ato. a Thesauraris,cancellarii,procuratores, similes,qui ex mei tenentur foluere prouisiones misitibus seruientibus, disi ivbus, nihil prostretinere possunt eum bona consci&ia ira quὸd Ubi ilius expediunt; σmulto minus, eo qu)danticipant illis solutiones, eurouisiones. 16 Non licet vendere carius iureo pretio ad tempus expediatum,eo intuitu,quod debitor non oluet tempore de&ιo a Non licet vendere merces pluris pretio eurrenti in fine nundinarum eredito,eo quὸd in principio stlas valuerunt I De examinatur quoddam dιficile dubium,a multis mirisibus agitatum, siuiste pro bonis confici tira resolutum I Deelaratur ista eommunis sententia,quomodo intelligr debeat,stlucet, restanti valet,quanti vendi potest.
αὐQui emitrem citra d missium iusti pretii, non potest tuta conscientia frui fructibus eiusfidsupplere iussum pretium. 24 Docetur, qumdo vendens bona alterius sibi retinere si aliquid de
pretio earum.14 Qui edit rem defectuosum, pro optim ut emit,empretiosmiro Labeo, vitium non eognoscit ustitiam offendit. a Qui enit equum vitiosum pro bonos vitium est oeciatum enetur
stituere,quantum vendidisti istum minus eum vitio manistito. a Ve' rem nundinis merces auenas prosuis,noulicet. a Qui vendit eo diruticia notabiliter inius pretio. tur pro illo. 16 hsaurarius, positarius,istinus, qud pecuniam adimam coseruae, si otituν ea cum damno. in erem domini bomia,tenemur
Res,quae in subballatisne uro feroti venditur, Wmst emptustiti
ad id quattuor emditiones requirupus et Condemnantur monopolia, qua diuexcatoribus lari olent.
a Condemnanιur qui arte rerum pretia infirmare faciunt,ut pypostea ab Declaratu quandoluebit, re quod non,uentire rem eum occulto 'M.fraudem commutent.