장음표시 사용
121쪽
περιτείνεται , aut pervertuntur βλεφαρίλὼν καμπτυλοροὶ, atque malum morbi signum sistunt .
Cornea, cuius naturam ARISTOTELES optime descripsit , interdum corrugata et obscura apparet, quod ab inopia spiritus inter corneam et humoris crystallini spatium exortum derivat GALEN Us s 3. Crassior, aut densior, aut
humidior ad partem, quae pupillam spectat, fit, atqueamblyopiam producit ' ; humidior atque densior cornea evadens caliginem, nebulam, vel halitum quen-piam. vel sumum in ea cerni essicit ' . Pupilla vero aut coarctatur et imminuitur aut dilatatur. Coarctatio pupillae φθιαις, κορη μ ικρὰ a sanguine inundante, desectu liquoris aut spiritus propter relaxatam uveam, imbecillitatem senilem etc. oritur 7 . Dilatatiouis
Vero pupillae causa est imbecillitas ').Lens crystallina, quam bene GALENUs taxat ' ,
visus primum instrumentum est , immodice concreta γλαλγιωσιν producit . Glaucoma autem statu senili frequentissimum est, cum aetas haec ad siccitatem magis pi clivis sit ' . Si autem inter uveam et crystallinum humorem aqua coagulata nascitur, quae spiritum visibilem exire prohibet, cataractam producit 'γ. Hanc vero
Hippoca. Εpidem. L. VI. t. 22. λὶ Coac. praen. 8. 6. Progn. II. CELs. L. II. 6. 'ὶ De generat. animal. L. V. e. l. De usu pari. L. X. c. 9. P. 783. Id. de caus. sympl. L. I. c. 2. P. 98. 'ὶ Id. Ioc. cit. P. 99. y Hipp. de loc. in hom. GALΕΝ. de usu Part. L. X. c. 5. P. 784. 'γ CELs. de medic. L. VI. c. 6. 'γ Do oculo c. 2. q) Id. de usu partium L. X. c. 1, p. 760. Id. de usu partium L. X. c. 1, 6. P. 761, 786.
U) ARIsTOT . de generat. animal. L. V. c. 1. ΙΙOMERUN glaucamate laborasse suspicatus est WALLEOTu Syntagma etc. p. 168. GALEN. de ocul. e. 12.
122쪽
erystallina commutatur, a GALENO tamen accuratius describitur et distinguitur ' , quoad qualitatem et quantitatem conturbatur; quantitate eius adaucta et adsecta visus obscuratur et imminuitur; si vero crassitiem aliquam humor iste adtingerit, visus supprimitur i. Visus perversus oculi παροραι μγ adest, dum aegroti conqueruntur de rebus, quae extra Oculum non e istunt. Interdum vident homines caliginem aut scintillas, quae a vaporibus in oculo Sublatis oriuntur, atque symptoma haemorrhagiae narium aut vomitus sistunt ' . Vi Sum perversum producunt humores, si in colore alienati
sint; ictem laborantes pallida omnia videre putant; qui
vero Itypos gina patiuntur, rubras Vident res omnes s l. Motus oculorum Varius est. Etenim oculi fixi, stra bones, contorti observantur; fixitas oculorum a paralrsi provenit q); oculi strabones resolutionem totalem aut pa tialem musculorum vel eorum convulsionem indicant ' , oculi contorti symptoma phrenitidis sunt atque vitam internam male assectam esse indicant 'γ. Adspectus autem oculorum si sit plenus, vividus, serenus oculum bene valentem indicat, si vero contraria dictis in eo observantur, symptoma Iethale est s'ὶ.
'in Id. de caus. symplom. L. II. c. 2. P. 150. desin. med. P. 436. P. AEGIN. L. III. c. 22. P. 77.
123쪽
cons. F. W. WAL ROTH. Syntagma de ophthalmologia veterum specim. medic. philol. Halae 1818. 8.SYMPTOMATA AUDIΤUS. s. 11 g. Auditus, qui secundum PYTHAGORAM a calido
vapore fit, secundum ALCMAEONEM autem a loco vacuo, qui tu penetralibus aurium cernitur et ab aeris vibrantis pulsu concussus edit Sonum ), symptomata sequentia exhibet; sensatio nimia, quae levissimos Sonos resormidat; symploma hoc in phreniticis Observatur ). Gravissimum symptoma est surditas, quae a desiciente spiritus animalis assiuxu et distributione provenit; non raro copii Seos causae sunt inflammatio, vitia organica, humor quidam in meatibus obstans, a stema, Scirrbus, Dedema, tophus, magnus sonus etc. ' . Cophosis in febribus est symptomatica atque e momentanea auditus obstructione oritur ), in febre continua corpore iam debili existente surditas symptoma est Iethale ). Aliud etiam symptoma in auditu observatur, dum homines perverse audiunt πιαρακουσα q). Susurrus aurium oritur ah exquisita sensus audiendi subtilitate, statuosis spiritibus, qui in ipso cerebro gene-
PLur1xcu. de placid. Philosoph. L. IV. c. 16. 3ὶ Axtri Eus de morb. acui. L. I. C. 1. G Lxη. Comm. I. in Prorrhet. I. 32. p. 577. Comm. ΙΙ. de humor. t. s. p. 223. De causis symptom. L. I. c. 3, 6. p. 103, 117. ORIE s. de loc. adfeci. L. IV. c. 34. B SILIUS MAGN. IIomil. xxv. in Ebriet. p. 423. TOm. I.
q) GALEN. de caus. symptom. L. I. c. 4. p. 10s. Perversi auditus exemplum mentionem facit Hon1Tius de homine aliquo, qui in vacuo Theatro proficiscebatur, ut Tragoedos audiret. Epistol. ΙΙ. 2. v. 12S). Talia multa exempla collexit TR. KoRTuM Beur e ruryractista. Arane issenscham p. 272. Gotting. 1776. 8.8
124쪽
rantur, Vel e ventricula sursum esseruntur in. Assiduos aurium susurrus delirium aut solutionem naris indicat φ . In longis vero morbis, aut ante morbos, gravem mortium esse Pronunciat et Saepe apoplexiam, epilepsiam ac oblivi
nem provocat ' . SYMPTOMATA OLFACTUS. S. 116. Olfactus, cuius sensorium sunt priores Ventriculi cerebri ' , sit per inspirationem GALENO docente ), cui Physiologi recentiores consentiunt q). In sensu illo
non raro Observatur obtusio, quae ab intemperie in membranis narium assiuente, vel e laesa distributione spiritus in nervis olfactoriis, vel ab excrescentia quadam in meatu narium prorumpente, vel ab obstructione meatuum ossis ethmoidei oritur sy). Observatur etiam in olfactu sensatio PerVersa, cum ammti de rebus grave olentibus conqueruntur, aut de qualitate quadam odorum, nulla re odorati te
existente, loquuntur ). SYMPTOMΑΤΑ GUSTUS. S. 117. In sensu, quo qualitates rerum percipimus, symptomata observantur, quae bifariam dividuntur, gustus
GALER. de composit. med. s. loe. L. III. c. 1. p. 642. NONUS
Coac. praenot. I. S. II. 7. 'γ Coac. praenot. t. 161. G LxΝus de loe. adseet. L. III. e. 15. p. 215. Comm. II. de Ilumor. t. 1. P. 214. de caus symptom. L. I. c. 4. p. 104. de organo
De organo odoratus P. 858. de usu pari. L.VIII. c. 7. P. 654. 'in Ha Lxxx Elementa Physiologiae Tom. V. pag. 173. AUT ENAI ETH BEtL's Archio Bd. IX. pag. 378). Runo L pars Hoesiologis 2. Bd. I. Abili. p. 115. yὶ GALΕΝ. de caus. sympioni. L. I. c. 4. p. 106. de loc. adscet. L. II1. c. 15. P. 214.
'γ Id. Comm. I. in Hipp. Praedici. I. 27. p. 566. Diuitiam by Coos e
125쪽
aut imminuitur aut depravatur; depravatus est gustus, eum reserta extraneo quopiam humore lingua, omnia, quae g fitantur, aut Salsa aut amara, aut alio quopiam alieno sa
pore praedita videantur . Stupore non raro obruitur gustus, ut nulla perceptio rerum in lingua fiat, a succis acerbis, lacerantibus etc. oriens ' . SYMPTOMATA TACΤUS. S. 1l8. Sensus iste latissime per corpus dissusus duplici modo laeditur; imminuitur nempe, unde Stupor vel plane aboletur. Stuporis causa est spiritus vitiatus, vel laesio organorum sensum ad encephalon deportantium 'J. Stupor in dentibus ac ore αἱμωδιαὶ oritur ab acidis et acerbis cibis ). Maior autem gradus stuporis torpedo
ναρκηὶ est, quae per totum corpus et praecipue in membris extenditur, atque a frigore, compreSSione nervorum, contactu torpedinis marinae, Vita sedentaria, ciborum cra forum vel lentorum abundantia, consuetae alicuius evacua
tionis suppressione, vulnere cerebri sq) oritur. Maior autem gradus torpedinis paralysin παρ inmu) producit, quae
si in omnes incidat nervos, illim totum corpus Sensu in tuque privat ac mortem celerem respirationis privatione infert, GALENO observante 7 . Pravus quidam sensus in tactu observat , cum aegroti de frigoris, vel caloris, vel ponderis
Id. de caus. sImpt. L. I. c. 4. P. 105. 'ὶ Luc RET. dc rei'. natur. L. IV. δ) G1LΕΝ. Comm. II. Prorrhet. l. 36. Id. de caus. s3 inpiom. L. I. c. s. p. 108. III procR. de intern . assec t. p. 534. ρὶ G LEN. de Ioc. assecl. L. II. c. s. p. 72. de caus. SI mPtom. L. I. c. s. p. 109.
126쪽
9. 119. Inter symptomata lactus GALENUS dolorem numerat, qui quanquam in omnibus reliquis sensibus observatur atque iis ab externis propriis sensibilibus incidit, tamen tactu ab externis et multo magis ab internis corporis asse-
violenta ac repenti alteratione laetus statuunt. GALENUS in temperiem et continui solutionem, quae repente atque cum violentia sit, dolorem producere testatur sq). ARCHIGENES Variam causarum rationem et varietatem partium assectarum considerans, denominationes dolorum subtiles et superfluas statuit; ita dolor tractorius ολκι αρςὶ ab austero
acutissimus ι πῶς οξυσὶ ab adstringento τυφοντid; cruciatus ατειρεαὶ a curvatorio ἀγκυλοφ. Dolorum vero qualitates has partium assectarum diagnosticum signum praebere opinatus est ARCHIGENES 7 . oriuntur a dolore spasmi, humorum congestio, Pervigilium, anxietas, tristitia, animi deliquium, nervorum stupor, abscessus etc. ' . Dolor ante morbum situm eius ' in, post morbum Vero, metastasin indicat 'ὶ. Pessimi dolores sunt, si cum febre continua et
De disser. Umptomatum e. 3. P. 57. Id. de Ioc. asse l. L. II. c. 2. P. 71. - De loe . in homin.
127쪽
signis gravissimis urgent ), ex. gr. delirio, desectione animi,
Ρruritus κ σμ od ad dolorem relatus est a GALENo ), qui oritur ab humoribus in cute vel subdita illi parte impactis; frequentissimus est pruritus iis, qui cruditate Iab rant, vitiosis cibis nutriuntur, sorditi sunt neque levan
S. 120. Inter facultatis sensitivae symptomata et ea, quae Somnus producit, reseruntur ). Somnus frequenter in morbis est indicium status internae constitutionis. Fluidum enim nerveum, quod a cerebro, daedalea illa mentis ac ingenii ossicina, emanans somnum iacit 'ὶ, turbatum inquantitate et qualitate diversa producit symptomata. Fluidum nerveum si multa humiditate et frigiditate agravatum fuerit, coma μωααὶ producit ' .. Comatis duo dantur Species, coma somnolentum si πνωδες nempe, et coma vigil g wrνον . Somnolentum est coma, Si aeger diuturno ac profundo premitur somno, quod a pituita cum flava bile coniuncta oritur sq). Coma vigil est, quando aegri apertis oculis vigilare nequeunt, sed spei dormiendi connivent, VigiIes tamen permanent ' . Contrarium symptomati commemorato observatur quod
pervigilium ἀγρυπνια audit. Pervigilium in neonatis
Id. Εpidem III. S. I. aegr. 2. Coac. Praen. S. 1. 'in Id. Aphor. VII. 26.
128쪽
ac senilibus observatur; oriuntur a pervigilio meIan- Golia 'i, ciborum mala concoctio, Iassitudo corporis, meritis tristitia et opportunitas ad alienationem S. 109. .
S. 121. Somnus non raro turbatur ab insomniis. Insomnium est imaginatio, quae a motu Sensationum oritur ' . Insomnia a causis internis oriri CLAUDIANUS canit:
Omnia, quae sensu Volvuntur, vota diurno Tempore nocturno reddit amica quies l
PYTHAGOnΑs insomnia ab atomis oriri opinatus est '). Turbulenta insomnia, in quibus aegri expavescunt, spiritus motum atque agitationem indicant y . S. 122. Somnus turbatur a phantasia quadam repentinae oppressionis, quod incubus λάων, ἐφιαλνς, επιβολή audit. Incubum pro Daemone multi habuere, quibus optime SORANus atque POSIDONI Us contradixere. Symploma hoc est praeludium insaniae, apoplexiae et epilepsiae '). Incubo vexati interdum vitae ipsum periculum adeunt I.
S. 123. Facultas, quae hominem regit et dirigit, ad omnes actiones aberrat a legitima ac naturali norma. Aberratio facultatis illius consistit in imaginatione, ratione et
129쪽
Imaginatio a norma abludens carum et catalepsin vel
delirium producit . Carum producunt humores crassi, viseidi et frigidi s J. Catalepsis est sensuum Opprevio, quam PRAXAGQRAS passionem μ λατωδησὶ. DIOCLES ἀφωνιαν, ANTIGENES Cheophantinus ἀναυδίαν.vocavit. Catalepsin MAGNUS, AGATHINUS descripserunt, et inprimis ARCHIGENEssuit, qui passionem illam plurimum a caeteris discernendo separavit ). Imaginatio vividior evadens delirium producit, quod et in ratioci uando accidit, GALENO testante Ain. Ratio triplici modo aberrat a norma: in amentiam ἔνοια. nempe, stupiditatem μωριαὶ et delirium ποαραφρο-
συι in. Amentia, quae est adsectio animae lumine me lis carentis CICEnONE obseruaute, oritur ab humorum pravitate sq), cerebri mala consormatione, rebus intense refrigerantibus etc. '). Stupiditas, quae est infima motio facultatis ratiocinatricis, sub qua homines neque pure imaginantur, neque probe memorantur ' , a consormatione mala cerebri, humore pituitoso in cerebro collecto, metastasibus, laboribus nimiis, aere crasso, qualis in Boeotia suit, oritur, atque hebes, mancas obscurasque rerum imagines profert '). Delirium ab aestu, insolatione, violento animi motu, humorum intemperie, Phlegmone erysipelatosa, vitio cerebri et partium adiacentium, ictu, plaga in capite accepta etc. originem suam petit . Notatur deli-
130쪽
rium per manuum indecoram gesticulationem sermonem et responsionem aegri ' , desectum alicuius actionum voluntarinum, aut abusum ' , decubitum in ventrem Pram ter consuetudinem ), stipularum e pariete captum , -- spirationem magnam ex intervallis editam 'γ etc. Deli ii dantur variae disserentiae, uti serox, taciturnum, cum Pi Sta, studio ct aliis symptomatibus coniunctum 73. Memoria, quae est σωτηρια αἰσθήσεως, sicuti PLATO dicit, atque impressiones in imaginatione acceptas conse vat sq), non raro aboletur. Ab abolita memoria oritur oblivio, quam humores in cerebro collecti, metastasis, sicuti in atmci illa pestilentia Athenarum, quam graphice dePinxit verissimus ac princeps historicorum, THUCYDIDES , -- nectus etc. 'ὶ producunt.
CAp. m. DE SYMPTOMATIBUS MOTUS MUSCULORUM.
S. 124. Facultas motrix δυν. πινητneth, quae unum Pro ximum organon habet, modumque ipsius actionis unum, variatur in particularibus organis, ita ut varias habere sp cies videatur '). Symplomata vero iunctionis motricis sunt
immobilitas et movendi dissicultas ). Quae autem species
G1LER. Comm. I. in I. Prorrhetic. t. 6. P. 528. y Prorrhetic. I. 44. Coac. 51. 'ὶ Coacae praenou. 51. Prognostic. p. 37. GALx . Comm. in h. I. 'γ Hipp. Epid. L. III. S. ΙΙΙ. p. 1114. Prognosti . P. 38. ρὶ Prognostic. p. 38. G xxη. de dissi respirat. L. II. c. s. yὶ vide Foxsii Oeconom. Hippocr. V. παραφροHodia. G Lxκ. de motu muscul. L. II. c. 6. p. 445. Id. de symplom. disser. c. 3 p. 62. De caus. symptom. L. II. p. 7. Pug. 200. THucYD. de bello peloponnes. L. II. e. 49. Pag. 7S.