Specimen pathologiae generalis veterum graecorum scripsit Sophocles ab Oeconomus

91쪽

producit, sicuti HIPPOCRATEs in incolis Paludis Maeoticae observavit ); ess uvia ista morbos pestilentiales producunt 'ὶ; talis pestilentialis morbus in Aegina accidit, a

quo omnes bestiae aegrotarunt et homines atrae Lachesis votum absolverunt Τ). Quare optime monet DIDYMUS IO-cos in vicinia paludum et stagnorum morbos asserro 'γ.

Hanc ob rem Romani a Ponti nanis paludibus tantam formi dinem habebant, ut febri rebelli et malignae, quae inde oriebatur, sanum in Palatio consacrare non neglexerint lInquinatur aer ab essi uviis multis ac gravibus odorum q);

eoacervatione multorum hominum in uno loco, uti in castris, domiciliis angustis etc., a quo multae Strages et elades oriuntur, quarum multas THUCYDIDES, APPIANUS ALEXANDRINUS, DIODORUS SICULUS, PROCOPIUs, EVAGRI Usaliique scriptores Graeci descripsere; aer pestilentialis depopulationes urbium producit ' ; inquinant aerem carbonum ardentium Vapores qui oppressionem, torporem ' ac mortem ipsam producunt, sicuti L. CATULo accidit,

qui in angusto conclavi inclusus vapore Carbonum exanimavit q); spiracula si vo χαρίε pessimum mittunt aerem, qui homines enecat in.

V. 632. IX. 583 'in P Lur Rcu. Vii. p. 431. ed. Paris. 1624. G1LEN. de usu part. L. VII. c. 8. p. 540. Mortiferae Charo-

92쪽

batione in eius opuscul. Tom. III. pag. 169-231. DE VENTIS.

S. 84. Aer commotus ventus audit secundum HIPPO CRATEM ac alios autores ). Ventorum ortus multiplex est, diversusque etiam eorum essectus in corpus humanum. Cardinales ventos divus HOMERUS memoravit, canens Boreae, Austri, Euri ac Zephyri vim ac virtutem: Σὰν δ' ευρος τε νοτος τε επεσε, ζέφυρος τε δυσαυΚαὶ βορω αἰθρηγενετης, ράγα κυμα κυλίνδων ' . Boreas, Ventorum omnium frequentissimus, siccus agfrigidissimus est atquc sanitati non favet; isto enim flante, tusses, anginae saucium, obstructiones alvi, urinae dissicultates cum dolore, dolores pectoris, pleurae, oculorum eis. oriuntur ' . Auster vero humiditate multa scatet ac te-POre Suo corpora enerVat q), sensationes Obtusas reddit, unde βαρυηκι ia, ambiropia, segnities et lassitudo oriuntur,neae scrobes suorunt apud Uierapolin Phrygiae, tu Sinaessano agro, et Puteolano, in Palleis Siciliae, et aliis locis, vide APULEI. de mundo P. 729. SENE . Quaest. Nat. VI. 28. PO X. Ilist. Nut. II. 95. ANTIGON. CARYST. e. 133. Cum his plutoniis comparari possunt antrum prope Neapolin GROTT1 BEL Cληκ dictum, et alia talia plura mortifera spiracula: vide librum summa eum cruditione conscriptum ab ingeniosissimo et mihi amicissimo I. L. IDELER r Meteorologia veterum Graecorum et Romanorum P. 29. Berolin. 1832. 8. .

') SENEc. Quaest. Dat. V. I. PLIN. Iist. Datur. II. 44. GEL L. Noct. Attic. II. 30. Lucax T. de rer. nat. L. VI. 685. 'ὶ Odys. R. V. v. 296. cons. Mushus v. 316. M NIL. Astron. IV. v. 591. ) G1LxN. Comm. ΙΙΙ. de humor. t. 13. p. 411. De temper. L. I.

93쪽

83 . capitis dolor movetur, alvus solvitur , et epidemias ap plexiae ac impotentiam generandi producit ' . Propter lassitudinem et languorem, quibus Corpora assicit, auster

a poetis plumbeus s'; et liquidior audit '). Eurus,

qui απ' ανι ολυ χειμερινῆς flat '), aestatis tempore sub frigidus, hieme vero intense frigidus, pluvias adfert; quarea HORΑΤIO aquosus adpellatur qi. Zephyrus tandem, ventorum omnium suavissimus ' , est leuis, subhumidus, moderate calidus, atque optime de eo canit VIRGILIUS :- - - Zephyrique tepentibus auris Laxant arva sinus; superat tener omnibus humor ).

s. 8a. Ventorum indoles non tantum e coeli regione, ex qua sant, mutationem patiuntur, verum etiari e locis, Per quos spirant et veniunt '). Aliter est constitutus aer, qui per deserta et sicca loca, aliter per paludosa, aliter per montes nive aggravatos, aliter per mare, campos etc. statot adpellitur q). Ventos, qui per mare flant, asserre interdum salis particulas, quae devorent flores iisque noceant, THEOPHRASTUS assi at ). Hac ex causa Ventorum indoles rite inquirenda est, cum istae mutationes ventorum vario modo corpus morbis obnoxium reddant. Hipp. Aph. III. 5, 17. GALEN. Comm. de humorib. p. 412.

94쪽

S. 86. Terra nostra, quae Cum reliquis corporibus mundi et praecipue cum sole magnum consensum habet s. 78. , variis inclinationibus ac reclinationibus solis quatuor anni tempora producit ' . Annum autem antiquissimi Graeci ita hiemem et aestatem diviserunt; postea autem in hiemem, Ver ac aestatem, uti ex AEsCHYLO ' , AnIsTOPHANE aliisque videndum est, at progressu temporis in quatuor partes, hiemem nimirum, Ver, aestatem et autumnum, Sicuti

HIPPOCnΑΤΕs diserte dicit 'ὶ, quod summus ac celeberrimus L. IDELER gravissimis atque inexpugnabilibus argu mentis in classico suo opere demonstravit . Anni tempora cum quatuor aetatibus humanis a Pythagoraea schola primo comparata Sunt, quod HIPPOCRATES amplexus est ' , ANTYLLUSque auctoritatem magni COI retinuit 'γ; PLATO etiam dicit Hippocrateos hoc sensu universum cum Corpore humano perpetuo composuisse ' . Divisit ANTYLLUS anni tempora singula in duas portiones, videlicet primam, mediam et ultimam; portio media habet εἰλικρινεςάτην τῆς ροας κρασιν, prima Vero et postrema temporibus

sibi vicinis similiores fiunt 'in.

S. 87. Anni tempora miseros mortales morbis assi igunt, qui acrius in humanum genus saevire solent, uti HIPPO CRATES abunde docet . Quaenam vero molestiae ab anni

95쪽

temporibus accidant in homines,. singulatim nune exponere operam demus.

Hiems, qui a solis reclinatione oritur, cum radii oblique terram spectant , causa est diversorum malorum. Etenim frigus oritur a reclinatione solis 'ὶ et praevalente humiditate magna, quam nebulae in aere natantes et pluviae per noctem totam et diem accidentes producunt ' , transpirationem cutaneam impedit, unde abundautia Phlegmatis, et a phlegmate catarrhi, rheumatismi, auditus gra-Vamina , carebariae oriuntur; inflammationibus pleurae, pulmonum ac pectoris, febribus quotidianis constitutio ista est amica 'ὶ. Hieme magis quam aestate est mortalitas, quo quidem vis vitalis ad interiora condensetur concoctioque debilitetur, unde magna congeries humorum generatur, quae corrumpit sanitatem ).Ver, cum sol magis magisque ad istam plagam terrae, qua hiems dominabatur, appropinquet, et radiis suis evicit

ut reviviscat natura dormiens, unde terrae tument et genitalia semina poscunt, atque omnia generant et augescunt BIONE canente: Πάντα κυει, παντ' εαρος ἄδεα

multam humiditatem habet propter liquescentes glacies ' ; aer frigidus est et catarrhis inflammationibusque

G1LΕΝ. Comm. I. de natur. human. t. 35. p. 87. Comm. ΙΙΙ.de humor. t. 19. P. 430. 'Ο-χει πλει - εχει τὸ ψυχρον, λοτι ὁ κAiος του κατα κορυ γην ημύντοπου πολυ ἀφίσταται. Plloc Lus in Paraphrasi tetrabib. Ptolem. I. 12.

pag. 40. 'in AxisTOT. Meteorol. L. II. 4. G xxx. Comm. II. de humorib. t. 26. p. 291. ) Hipp. Aph. III. 23. De natur. hum. p. 226. De asseci. P. 517.

ARETAEus de morb. acui. L. I. c. 10. G1LΕΝ. Meth. m. ad Glauc. L. I. c. 7. P. 23. C. AURE L. acui. Pass. L. II. c. 13. p. 11 l. CELS. L. II. cap. 1.

96쪽

favet, lichenis etiam albugines, sanguinis fluxiones e naso caput suum extollunt . Abortus frequentissime accidunt, praegresso praesertim hieme pluvioso ). Phthisis quoque Semper periculum tutendere solet 'γ.

Aestatis tempore sol e diametro sere oppositus est terrae, radiisque suis verticaliter in terram cadentibus caloris vis adaugetur maxime '). Quam ob rem febres a dentes, continuae, tertianae, quartanae, Cholera, Vomitus, alvi sinus, ulcera in ore a biliosis sordibus in sanguine commixtis oriuntur ' . Corpus totum aestate rarum et resolutum sere est, spiritus seu vis vitalis ad exteriora tendens concoctionem imminuit ). Autumno tandem, quo Solis ad terram positio eadem est ac in vere, caloris intensitas decrescit, plantaeque incipiunt defluere. Siccitas et refrigerium in autumno alternant, unde magna ad morbos dispositio provocatur 'st, corporaque coguntur ac densantur 'ὶ; morbi vernalibus similes emergunt; phlegma nempe a quantitate pluviarum et noctium magnitudine augetur ' , catarrhi, febres intermittentes, quartanae, erraticae, in sarcius Viscerum, hydrops, phthisis etc. oriuntur ' ; morbi uiplurimum acu-

' Id. Aph. III. 22. Nat. hum. xxix. 2. Ius. assecl. XX VII. 2. CELS. L. II. C. 1.

97쪽

tissimi ac perniciosissimi sunt ), ac phthisicis perniciosus est autumnus ty). Ideo autumnum ΗΟRATIUS gravem adpellat s ), IUVENALIsque Iethi serum nominat s ' . DE ALIMENTORUM NOXA. S. 88. Vita humana, quae per iusitum sibi calorem

ConSumit corpus, neque potest conserVare, eget sulci mentis quibusdam, quae istam quotidie sustinere possint . Fulcimenta ista quanquam Vitam Conservant, tamen si quantitate et qualitate peccant, morborum imperio Corpus tradunt q). Homo alimentum capere debet ut Vivat, non ut voluptetur ' ; nimia ciborum copia morbos producit, si uti parcior nutrimentorum usus imbecillitatem et κενεαγγειαν provocat ' . Nulli morbo incidit homo, si mediocris est in cibo 'ὶ, egregieque PLATO monet temperantiam

custodem vitae esse . Nimia ciborum quantitate sanguinis copia augetur S. 38.) atque venae extenduntur ao rumpuntur . Parciore Vero nutrimentorum usu corpus Consumitur 'ὶ tremoresque oriuntur, uti CAnNEADI accidit

LAERTIO testante. in Hippoca. Aph. III. 9. Praedici. II. XIII. 4. II. Epid. I. 15.

μ) G LRK. de sanit. tuend. L. I. c. 7. P. 7. μὶ Id. de optim. corp. const. c. 3. Pag. 742. HIPPOCR. de assec t.

98쪽

S. 89. Nutrimentis simplicissimis primi homines consueti erant, atque e quercubus et arbutis Victum acceperunt ), minimeque propullulantibus ab istis noxiis suppositi erant; ast luxu magis magisque incipiente in humanum genus dominari, non simplici, quem natura dictat, sed multiplici victui homines inceperunt indulgere et animalia ipsa enecare et ipsis vesci. Crudelis victus, qui ex acii-malibus paratur, quanquam corpus nutriat, tameu non Cunctatur varia mala propter insatietatem humanam infricare. Abusus victus animalis preducit ple thoram et hominibus carnosis diarrhoeam 'γ, cruditates, quae reliquias post Semalas vel in lunt, qua ex causa PMITARCHUS suadet esse ΟΡ- timum, ita corpus adsuescere, ut nullum id carnium requiret esum ).S 90. Diversa animalium caro, qua homines nutriuntur, diversas producit in organismo mutatioues. Caro animalium quadrupedum largum nutrimentum homini bene valenti largitur ' . Caro avium tenerior est et melius quadrat sanitati. Piscium caro deterior est, si ab iis, qui Prope lacum mari coniunctum aut magni fluminis ostium Pascuntur ), paratur; abusus in esu piscium stupiditatem ac moerorem Producit, DIPHILO observante ' . Abusus in

Carne cancrorum, asiacorum, helicum, polypodum etc. me-Iancholicum sanguinem ac humores erudos Et Salsos generat,

ad venerem disponit morbosque producit ').

99쪽

Aetas animalium magnam symbolam contribuit ad modificandam nutritionem. Caro animalium admodum iuvenum est mucosa, non nutrit et facilius per alvum secedit; Caro animalium vetustissimorum durior ac concoctu difficilior est sanitatique non quadrat 'in. Natura Carnium commutatur a locis, quibus animalia

degunt; ita locis paludosis animalia Viventia pravam Carnem habent 'in. S. 91. Modus parandi cibos offendit sanitatem humanam. Carnes enim sale consectae ad nutritionem minus aptae sunt, propter humiditatem a Sale reSOrptam, corpusque exsiccant et alvi fluxum producunt ' . Cocta caro magis sanitati arridet, atque ad concoctionem facilior est PHILOCHono observante ); assatae vero et Dictae carnes siccius nutrimentum Suppeditant ). Mutationes multiplices, quas coquorum ars omnibus producit, hominum sanitatem laedit sq). Respuendae sunt multiplices ciborum qualitates, cum cachexias Corporum ac subversiones stomachorum producant, neque alant, sed inquietent et inquinent; qua ex causa ANTIΡHANES, medicus ex insula Delo, ciborum varietatem inter causas morborum enume

S. 92. Homo non tantum ab animalibus nutrimenta, sed etiam e plantis parat ' . Victus autem plantaris exiguum

sanguinem parat atque in genere humanae naturae non GALEs. de alim. facult. L. III. c. 2, 19. P. 663, 701. Meth. med. L. VIII. 2. p. 549. De temperam. L. II. C. 2. ARis Tor. II istor. animal. L. VIII. 10. Τ) Ilipp. de vici. ration. L. II. p. 360. ') ΑτΗΕΝ. Deipnosoph. L. XIV. ') G Lx s. de alim. Dcult. L. III. ') Sxx xci Epist. XCV. 7ὶ CL. ALrx Νna. Paedag. L. II. c. 1. p. 163. SERrc. Epist. II. Mac ROB. Salum. L. VII. 4.

100쪽

est utilis cum satus, diarinoeam, virium debilitatem,

choleram etc. producat ' . Radices plantarum acres, sungi venenati, qui facilius cum edulibus conlaudi possunt, semetus horaei, immaturi et austeri etc. calorem vitalem accendunt, animi deliquium, spasmum, gravamina ita Ore, Ianguorem digestionis eae producunt ' . S. 93. Nocent cibi, qui e plantis parantur, quae Cor-TuPtae et Venenatis rebus interpolatae sunt. Hic inprimis pertinet triticum, quod si Putridum et ustum, aut situ repletum, vel rubigine vitiatum suerit, epidemias putridas, psoriases ac exanthemata varia producit ' . Robigine adsuctae Plantae perniciosum praebent nutrimentum, ut Strages truculentae inter Populos grassentur. Oritur plantarum ille morbus ab ardore solis post imbrem ) vel humiditate caloreque externo sq).

S. 95. Lac optimum nutrimentum est et ad conseP- Vandam sanitatem conseri syὶ, morbisque thoracis diuturnis et ex tussi ortis, affectionibus renum ac vesicae, Cutis ex- a thematibus etc. quadrat et iuvat 'ὶ. Immodicus vero laetis usus diarrhoeam ac vomitum generat, renes ad Cal-

Id. de lacult. natur. L. I. c. 10. P. 22. Hipp. Epid. L. VII. p. 1230. AT II EN. Deipnos. L. II. c. 2S. Pag. 269. ') G1LxΝus de di T. sebr. L. I. c. 4. De aliment. iacuit. L. II. c. 69. p. 656. Simplic. med. L. VII. c. 24. P. 79. DIOSco R. Alexiph. c. 23. p. 33. 'ὶ G Lx s. de dissi febr. L. I. c. 4. p. 285. Comm. II. do natur.

hum. l. 3. P. 119.

'in P Lux Rca. de primo frigido p. 735.

μ) Astis ror. Pi oblem. I. 26. p. 526. yὶ GALEXus de sanit. tuend. L. V. c. 7. PLUTARCH. Symposiac L. IV. c. l. p. 623. PLIΝ. Histor. Nat. L. VI. 30. Ilipp. Aph. V. 64. GALEN. Meth. medic. L. V. c. 12. p. 366. L. VII. c. 6. pag. 475. ORIBAS. Collect. L. H. 61. Ax T. Tetrab. I. S. II. cap. 90.