장음표시 사용
111쪽
timentorum Graeci inceperunt habere, atque linteis et sericis togis aliisque magno pretio constantibus vestimentis inceperunt uti; inter eos vero praesertim Athenienses Vestimentis admodum luxuriosis indulgebant ). Sed missis his rationem aetiologicam vestimentorum consideremus. Ve timenta ipsa corpus non calefaciunt, quippe quae sint frigida, sed calor quem corpus emanat; coarctatur enim calora vestimentis atque dissipari non relinquitur ' . Vestimentae lino optima sunt et in omni anni tempore geri possunt e) ; ast si e setis parantur, aestatis tempore sunt Sus- secantia atque amictus e coriis caprarum admodum n xius est ). Noxius est Vestimentorum angustorum uSus; lasciae, quibus corpus a Pueritia iam constringitur, ut gracile fiat, multas noxias ac molestias in sanitatem producit 'γ; fasciae etiam, quibus utuntur medici, si sortiter comprimuntur, dolorem, inflammationem ac nec sin producunt, ab impedito nimirum spiritus vitalis asiluxu 7ὶ, nec non prolapsum oculi, uti MANTIA accidit ' . Lectus, qui variis e materiis conficitur, interdum noxas producit sanitati humanae. Luxus enim culcita ex anserum plumis sacere damnosus est hominibus nefriticis et calculo-
vide doctissimi ac cel. A. Boc Ru Siaatshavshaltuu der Athener Bd. I. p. 115. Berlin 18 17. 8. . ') PLuTAR v. de virtute etc. p. 378. TOm. VI. 'γ Id. de Isido et Osiride p. 390. Tom. VII. 'in G Lxi . Utrum medic. sit an G3 min. IIygiene c. 18. P. 838. ρὶ Hipp. de morbo sacro P. 302.
- G1LE'. de ea us. morborum E. 7. P. 28. yὶ Id. Comm. I. IIIpp. de fractur. text. 37. pag. 387. De causis morbor. P. 18.
112쪽
sis s 3, atque aliarum aegritudinum semes est in. Damnosi sunt lectus cum culcitis lanuginosis plumis consecti; cum tanquam in vastum quendam hiatum incidant corpora, somnusque dissicilis est, quod ex utraque corporis parte ipsum cubile alti cuiusdam aggeris ad instar assurgit; cibi non coquuntur, Sed potius incenduntur, quod ipsum quidem nutrimentum corrumpit ' , corporaque resolvuntur et enervantur s' . Lecti duri nervis ingrati ac inimici sunt 'ὶ. Copergula, quibus dormientes velantur, si sint
admodum gravia, oppressionem producunt. Damnosum est febricitantes multis copergulis operire, cum aegroti stran
cons. D. W. TRILLERI Clinotechnia medica antiquaria. Francos. 1774. 4. DE ANIMI PASSIONIBUS. S. 107. Animi perturbationes Peripatetici rem necessariam consideraverunt adhibito, tamen modo quodam, quem ultra progredi non oportet 'γ. Animi pathemata, quae sunt
animi motus praeter rationem et naturam atque impetum exorbitantem ' , oriuntur secundum POSSIDONIUM ex ir
scente et desiderante facultate 'γ. Stoici considerabant τα παθηseu Pathemata, uti iudicia prava et imaginationes intem-
yὶ vide Sparscrti Pathol. generat. L. II. cap. 2. S. 162. pag. 299. Amst. 1813. 8. . GLLEN. de Hippocr. et Platon. dogmat. L. IV. e. 2. 367. Id. ibid. L. IV. c. 3. P. 377.
113쪽
perantes, quas imaginatio sustinet, ratio vero adversatur bPerturbationum animi partitio antiquissima existit illa, quam ZENO Cittieus proposuit, securidum quam perturbationes animi e duobus opinatis bonis et duobus opinatis malis nascuntur. Ad primam classem pertinent libido, s virorum honorum laetitia ac praesentia; ad alteram metus et aegritudo ' ; alii vero veterum animi perturbati nes quinque tantum statuerunt, tristitiam, nimirum, iram,
iracundiam θυροψ, cupidinem et metum 'ὶ; quibusdam
tandem placuit statuere iracundiam, iram, timorem, tristitiam et vehementem cupiditatem . Perturbationes autem istae ad corpus agentes id deprimunt et exaltant in.
S. 108. Expositis iam divisionibus animi perturbati
num, ad earum indagationem accedamus nunc oportet; ast cum perturbationum animi divisiones variae existant, comsultum nobis duximus earum tantum essectus Enarrare,
quae ad pathologiam pertinent, nimirum actiones laetitiae,
irae, timoris ac tristitiae. Laetitia, quae, secundum Stoicos, est opinio recens honi praesentis ), limites naturales transgrediens noxas humanae oeconomiae producit. Animus enim a commotione magna iucundissimarum perceptionum elatus atque corpus minus praeparatum subito et Violenter obruens pul- Sum magnum, rarum et vehementem facit syὶ, animi deliquium atque mortem ipsam producit 'γ.
114쪽
Ira, quae est libido puniendi, eius, qui videatur Iaesisse iniuria ) vim vitalem πνευμαὶ intendit ' , faculta
tem irrascibilem, quae est in corde, commovet 'in; qua ex causa oculi fulgent, ora tument, spirat e pectore flamma, strident dentes, clamor ac vociferatio prorumpit γ atque pulsus magnus, vehemens ac celer sit γ. oriuntur ab ira febres acutae, animi deliquium sq) et alia mala. Timor, qui est metus magni mali appropinquentis, CHRYSIPPO monente ') phaenomenis sequentibus insigni tur; adest tremor artuum, Spiritus dissicilis, anxius, cordis palpitatio, pulsus celer, debilis, parvus, tardus, inordinatus, inaequalis, cutis pallida, a sanguinis ad interna repulsione, quare divinus poeta timorem pallidum appellavit 'ὶ, aut a pneumatis quiete originem suam petens ' ;adest praeterea sphincterum resolatio, alvi fluxus etc. 'in. Timor minuit robur virium ac mortem ipsam producit in. Tristitia, quae per ingratum quendam sensum, animum deiectum designat ' , vitam sensiferam admodum adficit, ut eius iunctiones hebescant. Ε tristitia augetur
Cicxllo Tuscul. Quaest. L. IV. c. 9. ' Cissius Quaest. natur. c. 49. P. 46. δὲ GiLEN. de diff. sebr. L. I. c. 4. p. 283. Comm. I. ad Hipp. de humor. t. 18. p. 174. PLdT Rc n. de ira cohibenda pag. 790. Tom. VII. OvID. Art.
amand . L. III. v. 503. Metamorpb. VIII. 356. G LEN. de caus. puls. L. IV. c. 2. M Id. de med. m. ad Glauc. L. 1. c. 2. P. 6., C. 15. P. 48., de tuend. sanit. L. VI. c. 3. P. 398.
Plat. Dogm. L. II. c. 8. p. 276. Comm. I. de humori b. t. 1. pag. 9. UOMER. II. R. xIII. v. 278. X. 375. Hipp. Epid. L. VII. n. 3. Id. de rigore ete. e. 5. Ρ. 587. de loc. adsectis L. . c. 1. P. 301.
115쪽
bilis secretio, atque vomitus biliosus, diarrhoeaque biliosa oritur ), febres acutae exscandescunt, animi deliquium, tabes corporis ac mors ipsa caput suum extollunt φὶ. EXCESSUS SOMNI AC VIGILIARUM.
s. 109. Motus, labores diuturni et rerum externarum ad corpus humanum influxus vires corporis consumunt, atque ad quietem conducunt. Declinante enim die reclinant et corporis vires, quas refocilare somnum, gelidam mortis imaginem, a natura conceSSum est, qui
Fessa ministeriis in ulcet reparatque labori - .
Somnus, cui dei maiestas attributa est ' , atque arae structae sunt ), sit secundum HIPPOCRATEM q), An Isae TELEM 'ὶ et GALENUM calore ad interiora corporis cum sanguine fugiente. ASCLEPIADES Vero a spiritus sensibilis crassi sicatione somnum oriri pronunciavit ' . Adserunt somnum praeter labores quotidianos musica, tibiarum exercitatio, lyrae cantus aut citharae , fletus, uti Venuste poeta canit:
Facilis lacrymis irrepere Somnus,
atque aliae causae. Somnus placidus nutritionem auget ),
Ga Lx R. de Hipp. et Plat. dogmat. L. ΙΙ. c. 8. P. 276. de humoribus p. 488. Tom. XIX. Id. de med. meth. ad Glauc. L. I. c. 2. P. 6., c. 15. Pag. 48. de composit. medic. per gen. L. II. cap. 1. Pag. 459. PLuT licv. de consolat. ad Apollon. p. 388. Tom. VI. - Ovin. Metamorph. xl. v. 624. ') II MER. II. R. XII. 233. Ovin. Metamorph. H. s. 2. PiusAR. L. II. p. 74. Βωμος Drὶ δὲ αὐτῶ υ- θυουσιν. ' Epidem. L. VI. S. IV. 7 Histor. animal. L. III. c. 18. De pulsibus L. III. c. 7. 'ὶ C E L. Au REL. p. 45. cons. GUM PERT. Asclepiad. fragm. p. 79. q) ΑRET. de cur. acu t. morb. L. I. c. 1. IIOR T. III. 1.
116쪽
tonum musculis suppeditat, pacat spes ), morbis lenimen adfert; quare a SOPHOCLE υπνος ἰατρος, et ab EURIPIDE
φιλον υπνου θελγητρον ino υρον νοσου adpellatur. Immodico somno Ianguescit sensuum et musculorum Vis, animaque ab
exsuperante pituita et pinguedine stupida redditur spiritus animalis humidior sit manta ' , Comitas, aPoplexia atque fatuitas oritur . Quam ob rem divus Η ΜEnus iis, qui res publicas admitiistrant, somnum multum interdicit ), PLATOque, immortalis ille philosophus, tantum somni homini tribuit, quantum ad sanitatem pertinet sy). Unde patet, quam necessarium est, quod HIPPOCRATES pronunciaVit, semper servandam esse rationem
quandam inter somnum et vigiliam, quia aliter homo mombis succumbit ' .
Si vero somnus, qui iusto tempore veniens denegatur et homo vigilat, corpus extenuatur atque emaciatur, tremOres, delirium, febris simplex etc. prorumpunt 'ὶ, potus et cibus non coquitur atque apepsiae mala propullulant 'ὶ.Τempus Vero, quo somnus capiendus est, nox est, uti divus SENEX dicit: μὲν ημερην πρηγορενιαι χρή, τὸν δὲ
Iliad. R. III. yὶ De republica L. III. Hipp. Aph. II. 3. VII. 71.
117쪽
ιτα καθευδειν . Si vero contrarium accidit, corporis pallor oritur, natusque evolvuntur atque hydrops leucophlegmatias corpus humanum inundat '). Perversa consuetudo noctu vigilandi, interdiu autem stertendi, Romae
s. 110. Emensus sum nunc synoptice, quae antiquitas de causis morborum posteritati tradidit. Innumerae enim sunt caurue, quae externe' et interne miserorum incautorumque mortalium corporibus insidias struunt, quae improvisae atque inexpectatae humanam physici adoriuntur atque innumeras clades producunt, quas Vix fert animus exmnere. Ast eheul tam misera fluxa ac caduca est natura humana, quae semper sub ictu ferali trepidat. Prognostic. P. 390. PLu L. AEGIN. L. I. C. 97. Id. L. III. c. 48. p. 106. Ticiet. Annal. L. XVI. 18. Duiliaco by Corale
118쪽
S. 111. Symplomatum doctrina, quam COA schola diligentius colere incepit S. 7. , persectionis gradum sub auspiciis GALENI assecuta est. GALENUS, qui symptoma adpellavit omne id, quod praeter naturam accidit discrimen symptomatis a συμβεβηκοτι Statuere Conatus est; πινεαιῖε 3,iκli, seu accidens, est quod sanorum constitutionem sequitur, quod vero aegrotantium, symptoma est 'ὶ. Methodici discrimen dictum non cognoVerunt, cum omne quod in corpore humano accidit appellaverint, quod merito a GALENO carpitur 'γ. Symplomata vario modo considerantur, quae enim n cessario corpori Sequuntur, appellantur; quae autem non necessario ἐνδει rnια audiunt, atque rationes, quibus aeger exponitur, sub morbo nobis indicant ' . Divisa sunt symptomata a GALENO triplici modo; 1 in iis, quae facultatibus laesis accidunt; 2'' quae in habitu corporis, et δ' ' in iis, quae secretorum ἀμετρία con-
119쪽
siderantur ). Divisionem hanc sequentes, quae de Symptomatologia dixere Veteres, summatim exponem temp ris et spatii brevis semper rationem habentes.
DE SYMPTOMATIBUS FUNCTIONUM LAESARUM.
S. 112. Functiones naturales a GALENO in duas generales classes divisas esse compertum habemus e documentis antiquitatis. Prima classis continet lanctiones, quae ad vitam animalem pertinent, quae triplici modo divisae sunt, in iis quae sensui, directioni et motui inserviunt. Classis autem altera enumerat lanctiones Vitae plasticae, cuius plurimae sunt atque ventriculus, iecur etc. principium habent i ). Hanc autem divisionem salvam esse, etsi a multis recentioribus vituperatur, GAUNERUs testatur ').
CAP. I. DE SYMPTOMATIBUS FACULTATIS SENSITIVAE.
S. 113. Functiones facultatis sensitivae sunt Visus, amditus, olfactus, gustus et tactus ). In istis lanctionibus varia accidunt symptomata. Triplex autem est symptomatum disserentia in iacultate sensitiva; una nimirum cum
Tων συμrτωματων δὲ το γένος εις τρεῖς έμνεται διοιφορὰς την βλαβην των ἐνεργειοῦν, τα συμβεβηκοτα τοῖς σωιιασι, τας των ἐκκρινομέν- αμπριοις. GALE Us de const. med. c. 14. p. 273. cons. de sympt. disser. c. 2. P. 52. de eaus. sympium, L. I. c. l. p. 85. yὶ G1Lxx. de dissi symptom. c. 3. P. 55. De eaus. Sympl. L. I. . 1. p. 85. De curand. ration. per venaes t. c. 3. P. 276. Histor. Philosoph. e. 9. Meth. med. L. IX. c. 10.
120쪽
ipsum organon male adsectum sit; altera cum sentiendi facultas; tertia, cum partium ad usum aliquem primi sensus organi inservientium quaepiam male habeat, GALENO auctore t in. His vero Praemissis symptomata, quae singula
lanctione accidunt, nunc eXPonem .
S. 114. Oculus, cuius actio maximum opus est PLATONE monente symptomata magni momenti medico sui3- peditat. Nexus enim, qui inter corpus et animam Viget, per oculum exprimitur, uti HIPPOCRATIS essatum docet '); recteque animi senestram Oculum esse quidam pronunciavit ' . Ut autem accuratius exponamus oculi Symptomata, ab externa eius structura incipimus. Palpebrae, quae ad muniendum oculum ab externis iniuriis destinatae sunt ), symptomata varia praebent inprimis in motu . In motu palpebrarum Symplomata sequentia observantur; aut penitus concluduntur, quod est malum Symptoma, cum musculi levatores imbecillitate adsecti sint sq); aut semiapertae dormientibus sunt, quod υποφασις audit ' . Semiapertarum palpebrarum symptoma Proveniens non a Praegressis evacuationibus, Iethale est propter summum virium affectum ' . Symploma hoc epi-lepti eis accidit ' . Palpebrae non raro circumtenduntur