D. Aurelii Augustini, ... Confessiones libri tredecim. Quibus nunc primùm est adiectus rerum , & verborum index

131쪽

quod mecum esset,& ego non essem: Ve- xum aUtem totum ego eram,& aduersum me impietas in a me diuiserat: & id erat peccatum insanabilius, quo me pecc lto- Tem non esse arbitrabar: & cxecrabilis iniquitas, te Deus omni pote: S, te a me ad perniciem meam,quam me a te ad salutem malle superari. Nondum ergo posueras custod a ori meo,& ostium con- Ps tinentiae cir a labia mea, ut Hon declina 'ret cor meum in verba maligna , ad excusandas excusationes in peccatis cum

hominibus operantibus iniquitatem , 3e . ideo adhue ' cotibinabar cum eice is eorum. sed tamen iam desperatis in ea talia ' sa doctrina me posse proficere , eaque ipsa, quibus si nihil melius reperirem, contentus esse decreueram, iam remi- situs , negligentiusque retinebam. Etenim suborta est etiam mihi co Sit tio, . Aprudentiores carreris fuisse illos philosophos,quos Academicos appellant , quod Dei, c. de omnibus dubitandum esse censuerant, σ nec aliquid veri ab homine comprehendi posse decreuerant, Ita enim & mihi liquido sen si ste videbantur, ut vulgo ha- eνε inibentur etiam illorum intentionem non- c. dum intelligenti. Nec dissimulaui eundem bospitem meum reprimere a nimia fiducia, quam sensi eum habere de rebus

fabulosis, quibus Manichaei libri pleni

sunt. Amicitia tamen eorum familiarius utebar,quim caeterorum hominum , qui

in illa

132쪽

in illa haeresi non fuissent.Nec eam defendebam pristina animositate, sed tam e n familiaritas eorum plures enim eos Roma occultat pigrius me faciebat aliud quς rere, praesertim dcsperantem in ecclesia tua Domine coeli & terrae, Creator omnium

visibilium & inuisibilium, posse uiueniri

verum, unde me illi averterant .Multumque mihi turpe videbatur,credere te figuram habere humanae carnis, & membrorum nostrorum lineamentis corporalibus terminari. si Deo Et quoniam cum de Deo meo cogitare vellem, cogitare nisi moles corporum no noueram :. Neque enim videbatur mihi

esse quicquam quod tale non esseti eam xima & prope sola causa erat ineuitabilis erroris mei. Hinc enim & mali substatiam quandam credebam eta talem , '

habere suam molem terra & deformem, siue crassam . quam terram dicebant : sitiei tenuem atque subtilem, sicuti est aeris corpus, quam malignam mentem periti iam terram repentem imaginatur.Et quia Deum bonum, nullam malam naturam

creasse qualiscunque pietas me credere cogebat, constituebam ex aduerso sibi duas moles, utramque infinita sed ma- .sam angustius,bonam grandius,&ex hoc initio pestilentioso me caetera sacrilegia

sequebantur. Cum enim conaretur animus meus recurreret in catholicam fidem

rcpercutiebar, quia non erat catholica fides

133쪽

desqvi m esse arbitrabar. Et magis pius mihi videbar, si te inus meus, cui confitentur ex me miserationes tuae, vel ex cς. teris partibus in sinitum crederem, quamuis ex una qua tibi. moles mali opponebatur, cogerer finitum fateri, quam si ex omnibus parsibus in corporis humani forma te opinarer finiri. Et melius mihi videbar credere nullum malum te creasse, quod mihi nesciεti,non solum aliqua Tubuantia, sed etiam corporea videbatur, quia mentem cogitare non noueram,nisi Hibtile corpus esse, quod tamen per loci spatia ἐiffunderetur abs te, quam crederem abs te esse,qualem putabam naturam mali. Ipsum quoque Saluatorem nostrum v-nigenitum tuum,tanquam de massa luci

distima molis tuae porr e tum ad nostram salutem ita putabam, ut aliud de illo non crederem,nisi quod possem vanitate im*ginari.Talem itaqus naturam ejus nasci non pusse dei Maria 'irgine arbitrabas, nisi carnio opcerneretur. Cpncerni autem dcnon inquinari nnia vide am, quod mihi tale figurisam. Metuebam itaque credere in carne natum , ne credere cogerer ex carne inquinatum. Nunc Spirituales .ini blande δρ amanter ridebunt me, si has Confessiones meas legerint: Sed tamen

134쪽

D Sinde q Deilli in scripturis tuis

prehenderant,defendi non posse existimabam : sed aliquando sane cuprebam cum aliquo illorum librorum doctissimo conferre singula de experiri quid inde sentiret Iam enisi Helpidij cuiusdam aduersus eos Manichaeos coram loquentis& disserentis sermones, etiam apud Ca thaginem mouere me coeperant, cum ta-

lia de scripturiς proferret, quibus resisti facile non posset, & imbecilla mihi re- sponim videbatur istorum. Quam quide non facile palam promebant, sed nobis secretius, cum dicerent Scripturas noui Testamenti falsatas fuisse a nescio quibus, qui Iudaeorum legem inserere Christianae fidei voluerunt, atque ip fi uacyrru pia exemplaria nulla profer ens. Sed me maxime capturi & offocatum quod ammodo deprim ant corpo taliae ccigi ai - tem moles 4llae sit, qui anhSans ui,uram tuae veritati kl uida tri et cem respirare nori pόtetam. 'a

i: : ; nil g ponitici D SEdulo ergo agere coeperant mo=ter quod veneram, ut docerem Romae artein Rhetoricam: et prius domi congre-

135쪽

gare aliquos quibus & per quos innot scere coe pera, & ecce cognosco alia Romae fieri,quae no patiebar in Africa. Nam . reuera illas euertiones a perditis Adolescentibus ibi non fieri manifestatum est mihi. Sed stibito, inquiunt, ne mercedem Magistro reddant, conspirant multi Adolescentes,& transferunt se ad alium deser- μtores fidei ,& quibus pret pecuniet claarita re iustitia vilis est.Oderat etiam istos cor ii meum quamuis no persecto odio. Quod enim ab eis passurus erant, magis oderam folia we , quam eo, quod cuilibet illicita

faciebant. Certe tame turpes sunt tales, &fornicantur abs te,amando volatica ludi- bria temporum di lucrum luteum , quod cum apprehenditur,manum inquinat, amplectendo mundum fugientem,con. tanendo te manentem,& reuocantu & igno latem redeunti ad te meretrici animaehunaan .Et nuc tales odi prauos & distortos,quamuis eos corrigendos diligam, ut pecuniae do strinam ipsam, quam discunt, Iraeferant; ei vero te Deum veritatem , &vbertatem certi boni, de pace castissima. Sed isic eos magis pati nolei a Malos Drcia .

136쪽

Vt illi ciuitati Rhetoricae Magister proui-

deretur,impertita etiam euectione publica, ego ipse ambiui per eosdem ipsos Manichaeis vanitatibus ebrios, quibus ut icarerem ibam: Sed utrique nesciebamus, vi dictione proposita me probatum proe- fictas tunc Symmachus mitteret. Et voni Andria Mediolanum ad Ambrosiuin Episcopumia μμ ρε - optimis notum orbi terrae, pium culutorem tuum, cuius tunc eloquia strenu Em nistrabant adipem frumenti tui, & laetitiam olei , & sobriam vini ebrietatem populo tuo. Ad eum autem ducebar abs te nesciens, & per eum ad te sciens ducerer. suscepit me paterne ille homo Dei, α peregrinationem meam satis episco- . paliter dilexit. Et eum amare coepi, primo quidem non tanquam Doctorem ve-- ri,quod in Ecclesia tua prorsus despera, ibani , sed tanquam hominem benignum in me.Et studiose audiebam distulantem in populo, non intentione qua debui, se quasi explorans eius facundiam virum conueniret famae suae,an maior minorve proflueret quam praedicabatur ,& yerbis eius suspendebar intentus.Rerum autem incuriolus & contemptor astabam, α- delectabar suauitate sermonis, quamquat eruditioris , minus tamen hilarescentis, atque mulcentis quam Fausti erat, quod attinet ad dicendi modum. Caeterum rerum ipsarum nulla comraratio, Nam ille per Manicliaeas fallacias aberrabat,

137쪽

I In E at V. 123ste autem saluberrime docebat salutem. ed longe est a peccatoribus salus, qualis Psis :go tunc aderam : & tamen propinquabam sensim, & nelciui. Audito Ambrosis paulatim ab erroribus est piscit. CAp. XIIII.

C,Vm enim non satagerem discere qua . dicebat , sed tantiim quemadmodum dicebat audire i ea milii quippe iam de

peranti ad te viam patere, homini inanis cura remisserati veniebant in animum meum simul cum verbis quae diligebam, res etiam quas negligebam. Neque enim ea dirimere poteram. Et dum cor aperi-xeni ad excipiendum quam diserte diceret, pariter intrabat, & quἱm vere diceret , gradatim quidem. Nam pri- Domo etiam ipsa defendi posse , mihi iam coeperant videri , &, fidem catholicam pro qua nihil posse aici aduersus op-yu quantes Manichaeos putaueram , iam 'non impudenter alteri existimabam , maxime audito uno atque altero ,& saepius aenigmate soluto de Scripturis veteribus: Ubi cum ad literam acciperem, oc- 'cidebar spiritualiter. Itaque plerisque illorum librorum expositis locis , iatri repreliendebain desperationem meam , illam duntaxat, qua credideram legem ,&fi 'Prophetas detestantibus , atque irridentibus resisti omnino non posse: Nec ta- F i incn

138쪽

Pes mea a iuuentute mςa, ubi: eras,& quo recesserasZAn non tu fecer s me, & dis creueras me a quadrupedibus olatilibus coeli Θ Sapicntiorem me fe- .ceras, & ambulabam per tenebras & lubricum , & quaerebam te foris a me non inueniebam Deum cordis mei , α& veneram in profundum maris, dissidebam,&desperabam de inuen ione V ri. Jani venerat ad me Mater pietate fortis,terra, marique me sequens; & in peria: culis omnibus de te secura. Nam & per . . marina discrimina ipsos nautas consolabatur, a quibus rudes abyssi viatores, cum perturbantur consolari solent in polircens eis peruentionem cum salute: quia

hoc ei tu per visum pollicitus eras. Et in-

uenit me periclitantem quidem grauiter tis. desperatione indagandae verit tis. Sed ta-

139쪽

11s C ONI E s s IN o v Mmen ei cum indicassem, non me quidemiam esse Manich cum sed neque Catholicum christianum, non quasi inopinatum aliquid audierit,exiliuit laetitia, cum iam scicula feret ex ea parte miseriar meae, in qua me tanquam mortuum , sed resuscitandum tibi fiebat,& furetro cogitationis efferebat,ut diceres filio viduae: Iuuenis, tibi dico surge:& reuiuis cerct & inciperne. 7 ret loqui, & redderes illum Matri su*

Nulla ergo turbulenta exultatione trepidauit cor eius, cum audi sibi ex tanta parte iam factum,quod tibi quotidie plangebar ut fieret, veritatem me nondum ade- . prum,sed falsitati iam ereptum: Imo vero 'quia certa erat ,& quod restabat te datu- , rum, qui totum promiseras, placidissime.& pectore pleno fiduciae respondit mihi, credere se in Christum, quod priusquam

de hac vita emigrarct, me visura esset fidelem Catholicum. Et hoc quidem mi- .hi. Tibi autem fans misericordiarum preces & lach in s densiores , ut accelerares adiutorium tuum , M illuminares tenebras ineas & studiosius ad Ecclesiam currerem , & in Ambrosij ora suspend rex ad fontem salientis aquae in vita aeter nam. Diligebat autem illum virum' sicut Angelu ni Dei, quod per illum cognouerat me interim ad illam ancipitem flu- .i ctuationem iam esse perductum , per γε xransiturum me ab aegritudine ad sanit . em latercurrente acriore periculo, quasi

140쪽

per accessionem, quam criticam medici via cant, certa praesumebat. Epulae, vixis apud sepulchra Marurum. IT aque cum ad memorias Sanctorum.

sicut in Astica solebat/, pultes α panem, & merum attulisset, atque ab ostiario prohiberetur: ubi hoc Episcopum ve--tuine cognouit,tam pie atque obedienter

amplexa est, ut ipse mirarer, quod tam 'facile accusatrix potius consuetudinis suae, quam disceptatrix illius prohibitio- nis estecta sit. Non enim obsidebat spiriatum eius vinolentia , eamque stimulabat in odium veri,amor vini, sicut plerosque mares & foemnas , qui ad canticum Iobrietatis,sicut ad potionem aquatam ma didi nauseant. Sed illa cum attulisset canistrum cum solennibus epulis praegustandis atque largi edis, plus etiam qua in unum pocillum pro suo palato satis sobrio temperatum, , unde dignationem sumeret non pone at. si m*ltae essent. quae illo modo 'iciebantur 'bonorandae memoriae deis octorum, idem ipsum vii quod ubi suo poneret circunferebat,quo iam non solum aquatissimo, sed etiam te- risis. pidissimo cum suis praesentibus per sorbitiones exiguas partiretur , quia pietate ibi quaerebat, non oluptatem. Itaq; ubi ' competit a praeclaro prae icatore , atque