D. Aurelii Augustini, ... Confessiones libri tredecim. Quibus nunc primùm est adiectus rerum , & verborum index

411쪽

3 α eo NFEssIONVM hominem, aut quasi aliquam molem immensa praeditam pore state , nouo quoda& repetitio plac to . extra scipsam tanqualocis distantibus secisse caelum & terram, duo magna corpora supra & infra,quibus

omnia contiti exentur. Ec cum audiunt,

dixit Deus, fiat' illud , & factum est illud,

cogitam verba coepta & finita, sonantia temporibus a: qae transeuntia, post quorum transitum statim existere quod 1 sum est ut existeret ,& siquid forte aliud hoc modo ex familiaritate carnis opina tur. In quibus adhuc paruulis animalibgs dum isto hui limo genere verborum, tanquam materno sinu eorum gi statur infirmita ,salubriter aedificatur fides,qua certum habeant& teneatu Deum fecisse

omnes naturaS,quas eorum sensus mirabili varietate circunspicit. Quorum si quispiam quasi ut litatem diciolum a

per natur , & ex ira nutritorias cunas sua perba imbecillitate se extenderit, heu cadet misere t Domine Deus miserere, ne impium em pullum conculcent, qui tr.mseum via in . mitte angelum tuum qui eu reponat in nido, ut vivat donec volet. Varie intelligitur a diuersis scriptura. CAP. x XVIII.

ALij vero quibus haec verba non iam

nidus, sed opacati uteta sunt,videntia cis latentes fructus, & v olitat laetantes,

412쪽

LIBER XII. 333α garriunt scrutantes,& carpunt eos. Vident enim cum haec verba legunt vel audiunt, tua Deus aeterna,& stabili permansione cuncta i r Heri a & futura tempora superati, nec tamen quicquam esse temporalis creaturae quod tu non feceris. Cuius voluntas, quia id est,quod tu, nutato mo lo mutatata vel quae antea non fu isset exorta voluntate fecisti omnia, non de te similitudinem tuam formam omnium , sed de nihil 'dissimilitudo nem informem , quae formatur per similitudinem tuam. recurrens in te unum pro captu o di nato quantum cuique rerum in

suo genere datum es , & fierent omnia bona valde, siue maneam circa te, siue gradatim remotiori distatia per tempora& loca pulchras narrationes faciant aut patiantur. Vident haec &lgaudent in luce veritatis tuae quantulum hic valent. Et alius eorum intendit in id quod dictum est: ita pr ne i pio fecit Deus,& respicit s Pientiam principium , quia & loquitur ipsa nobis. Alius itidem intendit in eadem verba, & prin ripium intelligit exordium rerum conditarum ,& sic accipit: in prindipio fecit, ac ii diceretur: primo fecit,atque in eis qui intelligunt in principio,quo .i in sapientia fecisti caelum &terram: alius eorum ipsum caelum M terram: reabilem materiem caeli & terrae sic esse cr 'dit cognominatam: alius ia

413쪽

3' coNFEss Io NYMformatam eandemque spiritalem, caeli nomine, aliam insomnem cQrporalis in t iae , terrae numine. Qui utem intellia gunt in nominibus caei, & terrae adhue informo in naueriern de qua serinaretur caelum terra, nec ii si uno modo id intelligunt, sed alius vade consummaxetur, intelligibilis sensibili. que creatura, alius tantum . unde se risibilos molis ista corporea sinu grandi continens perspicuas prompta hoe naturamqc illi uno modo. qui iam illis pnsitas digesta' que creaturas caelum & terram vocari hoc loco credat,

sed alius inuisibilem atque visibilem, . alius solam qui bilem in qu luminosum caelum sus picimus,& terram caliginosam & quaeque in ςis sunς. CAPUTi. X IX-i ni T ille qui non aliIer ascipit In prin ., xcipi fecit,quam si diceretur, primo incit, ii pn h et quomo Q verasiter intelligat coelum &,terram , nisi materiam iacςb & terret intelligat,videlicet Universet, id est, intelligibilis corporalis', creaIurae, M. enim iam formatam velit uniuersam,

rie ab eo qu*ri poterit, s hoc primo , fecit Deus,quid fecerix deincςPI , & posti

universitatem non inueniet , ac per boc caudiet inuitus , quomodo illud prinao, si .sostea nihlucum vexo dicit, prim inis i. formem,

414쪽

formem, deinde forma tam , non est absurdum modo est idoneus discernere ciuid praecedat paternitate quid tempore, quid eiectione, quid Origine. Aeternit te, cui Deus omnia, tempore , scut flos fructum, electione, sicut fructus Bosem, origine, sicut sonus cantum.In his quatuor primum & vltimum quae commemoraui, difficilii me intelliguntur, duo media facillime.Namque rara yisio'de.

nimis ardua conspicere domine arterni-:tatem .iuam incommutabiliter mutabilia Aesentem, ac per hoc priorem . Qui si deinde sic acuto cernat animo, ut sine i abore magno dignoscere valeat, quomodo sit prior sonus quam cantus Ideo iquia cantus est: formatus sonus , & esse utique aliquid non formatum potest, 'ari autem quod non est , non potest.

*ρ est priot materies , quam id quod ex ea fit. Non ideo prior, quia ipsa ei cit,

cum potius eat, nec prior interuat lo tem-p'ris.Neque enim priore xempore solios aedimus informes sye cantu eo posteriore tempore in formam cantici coapta s aut fingimus, sicut ligna quibus

arca. vel . argentum quo vascultam fabricatur. Tales quippe materiae tempore etiam praecedunt formas rerum quae fixit ex eis. At in cantu non ita est: Cum enim Cantatur, auditur sonus eius. Non prius

informiter mugi & deinde formatur in cantum Od enim primo xtcunq; λ-nuerit,

415쪽

396 c o N E E s s I o N V M. nazrit, pretierit . nec ex eo quicquam re peries, quod resumptum arte compbnas, & id o cantu, in Ibno suo vertitu qui sonus cius materies eiu , est. Idem quippe formatur ut cantus iit & ideo sicut dice

bam prior materia nandi quam forma cantandi, on perficiendi potentia prior. Neque enim ibnus est cacuan i artifcx, sed cantandi anim; subiacet exco pore, de quo cantu faciata Nec temPo e prior, simul enim cum cantu qditur. Nec priore te lione , non enim potior sonus quamcλntus quandoquidem cantus est anaetum sonus, erum etiam sonus speciosus.

sed prior est origine,qu a non cantu , forma ur ut sonus sit, sed sonus formatur vican ussi. Hoc exemplo qui potest intclligat materiam rerum primo factam Mappellaram cςlum & terr m,quia inde facta sunt eclum & terra, nec tempore pri mo fasiam , quia formς rerum exeruiit tempora, ita autem erat ii formis, iamq; in tem oribus simul animaduertitur:n e

tamen de illa narrari aliquid potest, nisi

Velat temi ore prior sit cum pendatur eT-trem lor, quia profecti meliora uni Ax-mata quam informia,& prq cedunt nitati creatoris ut esse de nihilo unde ali-'quid fieret.

IN hae di uersitate sententiarum verara cocordiam pariat ipsa Vecitas,& Deus noster

416쪽

xt 2 E R π II. M' noster misereatur liostri, ut legitime lege utamur , prςcepti fine pura charitate. He per hoc si quis quς rit ex me , quid horum Moyses ille tuus famulus senserit, non sunt hi sermones confessionum meatum, si tibi non confiteor, nescio, & scio tamen illas veras esse sen entias,exceptis carnalibus,de quibus quintum existimaui locutus sum. Quos tamen bonς spei paruulos v libri tui non territat, alta humiliter,& paura copiose sed om-.nes tuos in eis verbis vera cernere ac dicere fateor, diligamus nos inuicem,pari twrque diligamas te Deum nostrum fontem veritatis , si non vana,sed ipsam sitimus,eundόmque famulum tuum scriptu-rς huius dispen atorem , spiritu tuo pleniam ita honoremus, ut hoc eum te reuelante cum liqc scriberet attendisse credamus , quod in eis maxime&luce verit iis & fruge utilitatis excellit. p

TTa eum alius dixerit hoc sensi, quodi ego re alius imo illud quod ego, reli

iis pol sus si usi unque verum estὶ& si quid stitim,& si qui aquariu , dc si quid om nino aliud verum qua piam in his verbis videat , Pr non illa omn a vidisse creda- x per que Deus Unassa. ras literas vera

417쪽

3 8 e ore FE ssIONVM diuersa tartaris multorum i sensibus temperauit Ego i certe quodantrepido da corde meo pio nuncio,si ad culmen au. toritatis aliquid scriberem , malleii scribere , ut quod veri quisque de his reqbus capere posset,mea verba xesonarent, cquam ut vaam veram se utentiam ad hoc iapertius ponerem,ut eΣcluderem cetteras, quarum falsitas me non posset offendere: Nolo itaque Deus meus tam l praeceps. esse , ut hoc. illum virum dς te mςquisse non credam. Sensit: illla omnino is hi iniverbis,atque cogitauit cum ea scriberςt quicquid 'hic veri p. tuimus. inuertare, & qui uid nus non p tuimus,

dum pisumus, & tamen in eis inuςniri

P O stremo. domine qui Deus est, s no i

caro & sanguis, Sc si quid homo minus videt, numquid de s iritum tu*m bo- Psi num qui deducet me in t rx m recta' rlatore potuit quicquid eras in eis verbis tui pse reuelaturus legentibus p0st i etiam si ille pρd quem dicta sunt unam fortassis. ex multis:veris finxentiam ς':

tauit 3 QDa sitita est ,sit igitur illa qui. 3

418쪽

xrBER XII. exsorundem. verborum occasione patefacias , u tamen pascas nosmon error il-lqdat. Ecce domine Deus meus quam multa de paucis vςrbis , quam multa sero te,strissimusὶ Quet nostrae vires,quae tem pora omnibus libris tuis ad istum modum sussiciant λ Sine itaque me breuius in eis confiteri tibi, & eligere unum aliquid quod tu inspirauer s verum , certum bonum: etiamsi multa occurruerint, ubi multa Acqurrere potuerint, ea fide con- fessionis meae, ut si soc dixero quoό sen- fit minister tuus, recte atque optime, id ,ςnim conari me oportet. Quod si secutus non fuero, id tamen di- eam quod mihi per eius vecba veritas tua dicere', volaerit,quae it . . i

419쪽

4oo Inuocat Deum Nuoco te Deus me misericordia mea qui fecisti me,& oblitum, tu non cb itus es Inuoco te ui anim am meam quam

ad capiendunt te ex desidetio quod inspiras ei: nunc inuocantem te ne deseras, qui priu quam inuocarum praeuenisti & instituisti crebresccns multimodis vocibus ut audirena de longinquo dcconue terer , & vocantem me Inuocarem te. Tu enim domine deleuisti omnia mala metata mea, ne rettribuereS manibus meis in quibus a te defeci: Mpraeuei isti omnia bon i merita mea , t retribueres manibus tui , 'uibus me recisti, quia & priu quam ciliam tu eras. Nec eram cat praestar s ut esse in ,εc tame ecce

sum ex banitate tua praeuenun e totum

420쪽

sum quo tu adiuueris Domine meus &Deus meus: non ut tibi sic serviam quasi ne fatigeris in agendo . aut ne mitior sit potestas tua e rens obsequio meo:neque ut si e te colam quasi terram, ut sis indultus si non te colam, sed vi serviam tibi decolam te, ut de te mihi bene sit a quo mihi est ut sim cui benest. Icolimus agrum , ct colimus numen.

ordo creaturarum.

EX plenitudine quippe bonitatis tuae

crearura tua subumi, ut bonum quod' tibi nihiI prodesset, nec de te aequale tibi est et , tamen quia ex te fieri potuit non deesset Quid enim te promeruit coelum& terra quae Dei sti in principioi Dicant quid te promeruerunt spiritalis corporalisque natura , quas fecisti in sapientia tua, ut inde penderent etiam inchoata &in imia quaeque in genere suo , vel spiritali vel corporali, euntia ita immodes tionem, & in longinquam dissimilitudinem tuam. Spiritale informe praeitatius, quam si formatum corpus esset: corporale autem informe praestantius quam si omnino nihil esset: atque ita penderent in tuo verbo informia, ni si per idem verbum reuocarentur ad unitatem tuam , α formarentur, & essent ab uno te summo bono