Institutiones biblicae sive Dissertationes isagogicae in Sacram Scripturam Tironum usui accommodatae Iosephus Zama Mellinius

171쪽

37 citata. Cum autem crederent etiam Purgato. rium , preces laudebant, ac silius, ut traditur, duobus mensibus precari debebat pro parente defuncto. Haec omnia partim a Deo praecepta in lege , partim ab hominibus statuta sunt vel usu inducta ad observatitiam legis. De Funeribus et Sepulturis Hebraeorum videatur Calmet Dissere. in Eccli.

Pleraque alia omittimus ne plus aequo his

immoremur. In genere adnotare praestat diversitatem regionis, temporis, aliarumque rerum, quae maximam inducunt inter nos, atque Hebraeos disserentiam, qua sit ut libri, cujusmodi sunt Sacrae Scripturae, qui peculiares Hebraeorum usus attingunt , dissiciles ita multis appareant, nec semei risu quoque digni prima fronte indoctis videantur: ex. gr. ex libro Iudicum colligitur viros etiam dignitate graves asinis usos esse dum equitarent; Iud. V. Io. Qui ascen- dicis super nitentes asinos , et sedetis in judicio .... loquimini; X. 3. 4. Successit Iair Galaadites, qui judicauit IsraeIem per uiginti et duos annos habens triginta filios sedentes super triginta Pullos asinarum s XII. 13. 14. IudicaNit Israel Abdon .... qui habuit qua draginta filios et triginta ex eis neρotes , ascendentes super septuaginta Pullos asinarum. Ex libro Numer. XI. 4. et seqq. eruitur Hebraeos manna fastidientes Porros ac caepe Aegypti plurimum desiderasse : Quis dabit nobis

ad mescendum carnes 2 recordamur Piscitim Os comedebamus in Ae ριο gnatis: in mentem nobis Meniunt cucumeres, et Pepones , Por rique et came et alliar anima nostra ari

172쪽

est, muti l aliud re ἰcἰunt octili nostri nisι

Man. Haec omnia, supposita Hebraeorum ita

victu aliisque usibus de quibus supra simplicitate, habita quoque ratione lum IOCorum, tum temporum. 1acile explicantur, quae cum noStra vivendi consuetudine collata haud ita facile sorent credibilia. In explicatione veterum orientalium librorum prae oculis quoque habeatur discrimen inter vegetabilia, atque animalia regionum illa-

Tum, et vegetabilia atque animalia regionum nostrarum , licet tum illa , tum ista eodem nomine exprimantur. Ninc naturalis historia plautarum , animalium ac mineralium regionis Palaestinae Plurimum confert ad rectam sacrorum librorum explicationem. Utilissimas propterea judicamus sequentes lucubrationes: Similitudirium ac Parabolarum , quae in Bibliis ex hem his atque arboribus desumuntur Dilticida Explicatio auctore Levino Lemnio ; De Gemmis aliquot , Iis Praesertim, quarum D. Dann. . in sua oca Psi meminit, auctore Francisco Rueo . Ambas insertas habes Prolegomenis Tirini, Venetiis 1 86. Interim videantur Olai Celsit Hiero bolanicon , Bocharti Hierozoicon , Scheucheteri Phy sica Sacra, aliique. Nobis herinene uticas tantummodo Institum tiones exhibentibus haud licet pluribus haec omnia Persequi. ART. V.

De Ponderibus, Nummis, ae Mensuris

Hebraeorum.

Nunc de ponderibus, quemadmodum Post Ea de nummis ac mensuris locuturi, opus est

173쪽

ut de iisdem etiam iuxta Graecorum et Romanorum calculum agamus; tum quia haec pondera simul cum nummis et mensuris coeperunt esse ante Christum Hebraeis communia cum Graecis, et Romanis, qui alii post alios orientem occuparunt; tum quia interpretes non raro illa graecis nominibus aut romanis indicavere . Mox si debita instituatur ratio inter Romana Pondera et ea, quae apud quamlibet regionem ex . gr. 3pud Bononienses in usu nunc sunt, constabit etiam quanti juxta vigentes usus propriae regionis sit pondus, quod in Scriptura occurrit. Idem de nummis ac mensuIis.

De Ponderibus.

Romanorum.

Usitatum pondus Romanis dicebatur libra, quam ut aliam quamlibet rem integram dicebant assem: duo asses dicebantur duρondium, tres triρondium, ceu tum , centumρondium. Li-hram autem dividebant ita 12 Partes, quas uncias vocabant quasi unicas partes, quibus haec assignabant nomina, uneia Λ, Fextans Λ, quadrans A , triens Λ , quincunx-, semis , septunx β, , bea dodrans dextans'. deunx', as i . Dividebant quoque unciam in duas semuncias, ta 8 drachmas, i a 2 scru Pulos , seu formia , in 48 obolos, in 96 semiobolos, vocabulis a graeca lingua et mouetuderivatis . omittuntur aliae minus necessariae divisioues.

Graecorum.

Usitatum pondus apud Graecos de Atticis

174쪽

loquor erat drachma, scilicet pars octava unetae romanae . continens sex obolos, aut duodecim semiobolos. Pondus centum drachmarum dicebatur mina , ut videtur a P p manish he-hralea voce, quae respondet latino verbo numerare. Pro mina dicitur etiam mna μνα. Apud Alexandrinos vero pondera erant duplo maiora Atticis . Hinc Alexandrinorum drachma aequi in valebat duabus drachmis Atticis, et sic de caeteris.

Hebraeorum

Usitatum ac Praecipuum pondus apud Hebraeos dicebatur siclus seἡkel cui nomini non tamen quantitati respondet graecum stater στατῆρ, latinum pondus. Aequivalebat porro semunciae sive quatuor drachmis romanis. Siclus habebat viginti partes, quas vocabant gherali nna

sive obolos 3 Num. XVIII. 160 Siclus miginti

obolos hahet. Uahebant etiam Hebraei saltem post exilium ) drachmas et minas . sed juxta calculum Alexandrinorum, nempe dupla drachmis et minis Atticis. Hinc drachma Hebraeorum erat quarta pars unciae romanae . et dimidium Steli r mina continebat ducentas drachmas Attiis eas vel quinquaginta Siclos. Tirinus vero alii que ex Ezech. XLV. ra. colligunt speciem quamdam minae regiae valoris sexaginta Siclo. Tum. Siclus autem viginti obolos habet r porro

viginti sicli, et viginti quinque sicli, et quin- Aecim sicli, mnam faciunt .

175쪽

m Nummis. Notandum I.' primis temporibus pecuniam non suisse numeratam nec signatam, sed solum Ponderatam, adeo ut pondera ac nummi ne Cnomine, nec pretio distinguerentur, quod ab appensi metalli qualitate, ac pretiositate defuismebatur. Usum signandi nummos coepisse tempore Abraham, colligunt aliqui, inter quos Tirinus in Prolegomenis, ex Gen. XXlΙl. 16. Abraham amendit pecuniom, quam Ephron Postulauerat, audientibus filiis Heth, quadringentos siclos argenti probatae monetae Publicae ; imo quum ibidem cap. XXXIII. 39. dicatur de dacob: Emitque Partem agri , in

qua sixerat tabernacula .... centum agnis; inde inserunt etiam signum fuisse Pecudis, unde nomen Pecuniae, ibi enim dicitur Iacob emisse Partem agri centum agnis, cuin in Actibus Apostolorum VII. 16. ubi do illa emptione, uti nonnulli opinantur, sit sermo, dicatur, agrum illum emptum pretio argenti: Quod emit Abraham Pretio argenti a sitis Hemor filii Sichem.

Sed critici melioris notae incertam agnoscunt originem apud Hebraeos monetae signatae, cujus expressam mentionem non iacit liber ullus Scri-Pturae antiquior a.' Machab. XV.: vide CaI- meti in Pentat. Disquisitiones de UeIustate manetae signatae. Notandum a.' etsi apud alias nationes vel justum nummorum pondus, vel pura et impermixta metalli qualitas non Semper servata sit, in nummos tamen Israelitarum minus duia hilare possumus utrum hae fraudes irrepserint utrumque enim erat Hebraeis religione prohi-

176쪽

hitum. Et revera Iegitur sacerdotes fuisse constitutos super pondera et mensuras, I. Parat. XXIII. 29. Sacerdotes autem. ... Super lomne Pondus atque mensuram; et frequens est Praesertim Num. III. siclus, vel aliud pondus Sanctuarii vel Te Ii, ita vers. 47. Accipies quinque siclos per singula culta ad mensuram Sanctuarii; et vers. 49. Tulit Moyses.... Pm primogenitis siliorum Israel mille trecentorum sexaginta quinque sicloriam iuxta Pondus sanctuarii ; quod licet ab aliquibus intelligatur de Pondere speciali, communius tamen explicatur de pondere justi valoris, cujus ponderis exemplar servabatur in Sanctuario. Hisce positis iuvabit singillatim recensere Praecipuos nummos

Romanorum, Graecorum , Persarum et Ue-hraeorum .

Romanorum

As, qui dividebatur communius in semis.sem, trientem, quadrantem , sextantem, unciam. Aerei fuerunt primi Romanorum nummi a rege Servio Tullo signati juxta Plinium lib. XXXIII. c. 3. etc. . As habuit ab initio librae pondus, ejusque partes Peraequa Pro portione. Sed primo punico bello constitutum est ut asses sextantario id est duarum uncia. rum pondere ferirentur: deinde secundo Punico bello asses unciales sunt facti. ac tandem lege Papiria circa au. 66o ab U. C. semiunciα-Ies, juxta Plin. Ioco cit. Videatur Eckhel Doctri

Num. Vet. T. 5. Sect. I. CVP. I. Et a.

Argentum Romae juxta Plin. cit. seriri

177쪽

eoepit anno V. C. 485. Ita autem cusi sunt

denarius, quinarius et sestertius, ut quinarius esset dimidium denarii. sestertius quinarii, seu quarta denarii pars. Sestertiorum frequentissima occurrit mentio in Romanorum supputationibus. Denarius nomen habuit a denis assibus, quibus adhuc libralibus cum primum cudi coepit, permutabatur. Servavit autem Vetus nomen eo quoque tempore, quo asse unciali facto . sexdecim assibus est aestimatus. Romani denarii pondus ferme idem servatum est sub Imperatoribus . A veteribus scriptoribus de romana moneta loquentibus accipitur denarius pro drachma attica. Id nos quoque tamquam certum retinebi mus, quamVis ex recentiorum experimentis de- Prehensum sit, drachmam fuisse nonnihil deis Dario graviorem: nam drachma reperta est esse ad denarium ut Iia: a oo seu proxime ut 9: 8.

Vid. Eckhel metri Num. Vet. T. 5. Sect. I. c. 3. A a. a. 3.

Graecorum.

Apud Graecos nummus usitatissimus erat drachma δραχμ i. quae erat Pars octaVa unciae. Stater στατερ, qui et Tetradrachnrum τετράδραχ-μοv quatuor drachmis constabat, et Matth. XVII.

23. 26.) duobus dimidiis siclis, seu integro sicloaequalis ponitur. Mina seu mna μυοὶ erat alter nummus immaginarius aequivalens centum drachmis. Talentum ταλαυτου aequivalebat 6o. minis seu 6o oo. drachmis . Imaginarius hic quoque nummus censendus est; vid. EctaeIT. I, ProtegOm. cv. IX.

Persarum.

Nummus antiquissimus exoticus, qui in

178쪽

Vet. Test. memoratur, est aureus, seu Daricus

Persicus, clui in textu hebraico 1. Par. XXlX. .; Esdr. II. 69. VII. a I.; et Nehem. VII. Io. a. Zahiso Darchemonim III dicitur : in vulgata autem Solidus, vel Drachma redditur. Darici aurei, qui et Toxotae a sagitarii figura impressa dicti sunt, adservantur hodiedum in

Museis, et ex pondere ac testimoniis veterum, valuisse 2 o. drachmas argenteas eruitur.

Apud Hebraeos nummus communis dicebatur siclus see et, cui nomini diximus aequivalere stater, pondo, atque Prope accedere ad semunciam roinaciam. Siclus signatur ex una parte hac inscriptione sce et Israe siclus Israel; ex alia parte his verbis ne p Ieruscathim Va e scah, Ierusalem Sancta. Invaluit sententia, non tamen Comprobata, typis illis rae praesentari Vas mannae, et Vim gam Aaronis flarentem . Simota autem et alii Principes et Reges Iudaeorum complures alios nummos , Praesertim aereos , procuderunt. Habebant etiam Hebraei pro oummis drachmas et minas, quae, ut diximus de ponderibus. duplo erant Atticis majora. Hinc non raro haeremus lucerti quisnam valor sit nummorum , de quibus sit mentio iri Scriptura ; ex. gr. duodecim militum drachmarum argenti quas Iudas Hierosolymam misit ad suffragia u. Mach. XIl. 4 d. cum incertum sit an agatur de Vais Iore Attico an Alexaudrino et Hebraico. Talentum cita enim vertunt Hebraeorum 8a

179쪽

I 8 2: ehichar erat apud Hebraeos duplo majus

talento attico: nam Chichar aequivalet 3o oo. siis elis , ut ex a Lapide in Exod. XXXVIII. Ex quo haec deducitur ratio: singuli Nebraei quo- Iibet anno in singula capita solvebant dimidium sicli: Exod. XXX. I 3. Dabit omnis....dimidium sicli juxta mensuram ten li. Dicit autem Moyses loc. cit. sexcentum millia

hominum solvisse centum talenta. Si igitur 6Oo,ooo. semisicli Ioo. talenta, ergo 3ooo. sicli - unum talentum . Ex eodem capite liquet siclum Hebraeorum aequivalere semun- Ciae romanae: nam tributum illud semisicli in singula capita solvendum dicitur in Evangelio ci) didrachmon δίδραχμου , idest valens

duas drachmas: ergo integer siclus continet quatuor drachmas ; sed uncia rornana dividitur in octo drachmas ; ergo integer siclus aequat

semunciam romanam .

Animadvertendum hic pariter est , calculo ad scrupulum inito, quatuor drachmas aliquantulum esse siclo ponderosiores, ut docet Eckhel citatus ρ. I. ωol. 3. nummi Iudaeae caP. 40 et Christoph. Basche Lexicon tin Densae rei nummariae merbo siclus integer ) . Anima vertendum est denique talentum non semel juxta alium valorem supputatum fuisse, ac quandoque etiam rudem metalli massam significasse.

Aeeesserunt, qui didrachma aec*iebant ad Petrum, et dixerunt ei: Magister pester non soluit didrach

180쪽

s 3.

De Mensuris Solidorum et Liquidorum.

Romanorum.

Amphora sic dicta a graeca origine, quia

utrinque per ansas serebatur erat apud Romanos Praecipuum vas . Dicebatur etiam quadrantal eo quod esset undique quadrata: pedem utem quaquaversum quadratum habebat. Partes seu vasa alia tu quae dividebatur amphora erant: Urnae duae t Modii tres, quae rerum ridarum , sive frugum mensurae erante Congii octo ; Sextarii quadraginta octo sextarius nominatus est, eo quod sexta pars esset congii). Media pars sextarii erat ἡμίυα hemina ab v μισυς dimidius, sentis . Amphora capiebat do. romanas libras aquae.

Graecorum.

Apud Graecos Atticos praecipuum vas dicebatur μετρο)της metreta a graeco verbo με - τρέω metiri) . Superabat amphoram romanamona urna idest erat dimidia parte major, quare capiebat in o. libras aquae. Dividebatur in tu .chus respondentes congiis romanis. Cotyla κοτυλη par erat heminae romanae, seu dimidioseTtne partis congii. Ad dimetiendas fruges Graeci utebantur vase dicto medimno μεδεμνος sex modius et Isio. aquae Iibras capiente. Notandum nomine mel retae communis significari potius in Scripturis iuxta interpretes

mensuram aequalem amphorae romanae, sive

parti decimae cori, de quo Paulo post. Notandum etiam υδρία hydrias cab ύδωρ aqua . de quibus in Evangelio, continuisse vel partem metretae vel metretam integram vel plures me-