장음표시 사용
101쪽
sit performa ira, sicut caeaci a perfectionis est per materiam; unde A istόteles eam vocattuliisum, pum,m, diuinum Dicitur etiam actus. eoquod Conlii tuat, ex determinet rem ad aliquem certum ess ndi modum, sicut materia dicitur poenia ,sus sit de te iii lineretis ad omnesessendi modos. Vocatur quoque Deelea, seu id a, eo quod ostis tuai,4 distinguat species rerum. Dividitur autem primo in formam extrinsecam, seu exemplar, di immam intrinsecam , seu constitutivim Forma e trinseca est , quam res imitatur ut idea in mente artincis concepta, dicitur forma extrinseca donius, Forma intrinseca est,quae rem in suo esse constituit; ut anima ratio-
vasis est forma intrinse a hominis , qui per eam constituitur in cie humaria D ntidit ei in formamiubsistentem, mintam mantem Forma subsistens eir illa, quae per se uim sitit absque eo , quod sit in aliquo tubie esto se Angeli sunt orina sudiis ensueforma ouidem Huia
determinantur ad specialem essendi modum; sia sistens vero, quia non recipiunru in aliqua mat Tia. Forata vero intor ans est incia in ali 'o si
iecto recipitur, ut forma e qui quae recipitur in
ius materia. Tertio, forma informans diuiditur in substa tialem,& accidentalem. Substantialis est,quae con
stituit substantiam in suo esse. Dii quae dat esse simpliciter,idest,primum esse,quod millum aliud stipponitri sic nima equi tribuit ipsi esse substantia: , ipsumque in rerμα natura prόmo coniis. tuit . Forma vero accidentalis est , quae superue. ni rei iam in suo esse substantiali constitutae,ipsique tribuit aliquod esse lac dum quid , idest,
secundarium At sortitudo in velocitas sunt for
102쪽
ekistentem in rerum natura , ipsique secundarias
quasdam perfectiones asserunt , scilicet esse iis tem, velocent. His suppositis, sistunt hic agitur de forma substantiali, quae est praecipua . alia rum radix, as fundamemum . . Dico primo : Necesse est dari in rerum natura
formam substantialem , quae cumma eria constituat entia naturalia rata modo tenent communia
ter omnes Philosophi explosis Antiquorum opinionibus, qui eiusmodi formas substantiates trun
Probatur primo conclusio e Nam materia sola non potest constituere substantia naturales; ergo praeter materiam necesse est dari aliam partem iii antialem, quae dicitur torma. Probatur ant cedens Nam pura potentia in genere entis honpoteli linia constituere substantiam naturalem,Sed materia,ut patet ex dictis, estpura potentia in ' Nere entisci ergo non potest sola constituere substantiam naturalem; proinde praeter matellam, ex qua fiunt res naturales,datur forma, per quam saant,4 constituantur in ratione entis actualis Confirmatur Nam videmus in rebus varias
Proprietates, quae rei essentiam consequuntur: ita.
ut si aliquando interrupta sint, iteram ab intrim seco pullulent sic aqua ex natura sua est frigida.
si forte calefiat, remoto igne suae frie id tali sta
tim restituitur: sic anima naturalites habet, tum, Moperationes vitales in si quando amplexia terrumpantur , curato morbo ens statim recuperata ergo oportet dari in essentia talium rerum aliquod principuim At aliquam radicem sub stantialem , ex qua procedant tales proprietates: Atqui talis radix non potest esse lota materia; er go praeter eam datur torma,quae est radix proprie.
iarum; Probatur minora Nammat ii emim in
103쪽
rn omnibus Sed proprietates non sunt eaedem in
omnibus , immo sepe sunt oppositae inter se, nproprietates ligni opponuntur proprietati,is ignis ergo materiam sola non potest esse raduroprietatiun
Probatura. Nam in generatione substantiali qua , dari supra probauimusaacquirini aliquid substantiale, quod antea non erat Sed id , quod acquiritur , non potest esse materia prim; 4 ergo est ipsa tarma Minor eonstat: Nam materia mi
ma est in enerabilis, Iupponit ad omnem γnerationem binantialem Maior vero declaratur turn experientia , tum ratione: Experientia iii-
deui sic enim animal dum generatur , acquirit vitae principium , quo constituitur substantiauens.& dum moritur , illud deperdit: Sic dum ex ligno fit ignis, aloris principium aequiritur,
quod antea in ma eria ligni non erat, c. Rati Ne stram ' Mi generatio est transitus de non
esse simp iciter, seu de non esse substantiali ad esse simpliciter . seu ad esse sibilantiales v. g. de non eis animalis, verilominis , ad esse animalis,
vel hominis ergo in generatione acquiritur id, qtio res est substantialiter animai,vel homo. Moc autem vocamus formam substantialem. Confit natur praeterea ' Nam peruo mam intelligitur prancipuim sub lan tale distinouem res naturales ii varias species ; sed alii tale princia uim ergo da ur irma subitantialis Probatur .m nor Oia, enim res sim diuersae substantialites ante se, uti amo subitan Dali e d ffert a pecude, pecus ab arbore necesse est dari principium substantiale distinctiuum eiusmodi rerum miguiirm Neria sit eadem in om aioris, necesse est praeter ipsam dari formam , uti diuersitas su
stantiarum varieinteas inducati,
104쪽
His omnibus accedit testimonium fidei, quae docet in homine animam rationalem esse parten . di formam bibstantialem hominis , radicem omnium proprietatum omnium senseum,omnium operationum , ex qua, corpore constituatur substantia humana Hoc enim definitum est in Concilio Lateranenm ergo etiam in caeteris rebus necesse est praeter materiam dari aliquod principium iubstantiale, quod eas constituat eum materia, sitque radix operationum , di proprietatum cuiuslibet rei . Probatur consequentia , se paritas sicut enim per aduentum animae homo vivit, ac operatum, ter recessum eius moritura illaque anima est fons omnium , quae conuenimie homini ut homo est Lita quoque in animantibus videmus esse aliquid, per cuius aduentum vivunt, per cuius recessum pereunt , quodqueest fons, &radix omnium proprietatum;ergo etiam in aliis animantibus, 4 idem dicendum de rebus inanimatis est quaedam forma subitantialis, per quam
sunt, id quod sunt di quae est fons omnium Pr
Dices I. In aliis rebus praeter hominem formastaecidentales sufficiunt ad distinguendas res: Nam ignis, inqua non differunt , nisi inquantam ignis A summe calidus es&aqua frigida . Sed contra: Nam assignanda est aliqua radix in substantia summi illius caloris .is frigoris Gquidem nisi in ipsa aquae essen ta radicaretur frigiditas, non ita pertinaciter miri mur aquam, ut si per violentiam expellatur, statim remotae trema vi, profluat ab intrinseces quod idem Ndere est in aliis rebus. Haec autem radix non potest esse nisi brma substantialis aquae cuiusfignum est , quod si contingat aquam substantia iitsi corrumpi, ut dum Nititur in aerem , nun
105쪽
si μι- Pariis PMDa. Disput L habebit amplius datinam illam frigiditatem: uti, Signifextinctus, ipsummum versiis non habet amplius summum calorem,qui substantiani ignis conlitatur. Dices i. Forma inhaeiens subiecto est acciden. talis Sed omnes illae formae; quas substantiales vocamus, inhaerent alicui subiecto, cilicet materiae primae, ergo sunt alam accidentales Respondeo distinguendo maiorem Formiis haerens subiecto per modum dantis ipsi esse lim. pliciter. est accidentalis, ego si inhaereat per modum actus secundarii asserentis solum aliquod esse secundum quid ut esse frigidum vel calidum, concedo . Differt enim forma substantialis ab a cidentali , quod quamuis utraque sit in subiecto, attamen substantialis dat suo subiecto esse simpli. citer, ipsumque constituit in linea entis , uis. stantiae: accidentalis ver. non dat, sed stipponit in suo subiectoque simpliciter , cui adiungit aliquod esse secundarium substentatum in primo.
luit, is D Thomae, P. R. I. art. 6. Dico ... Fo mafissistantialisrecte definitur ctus Primi ιs Dateriae . Ita omnes post Aristotelem D citur in primis, Asus ad differentiam, teriae . Quae est pura potentia Dicitur, nimisa, ad Lee entiam existentiae quae est actus vltimus emi, &ad differentiam sermarum accidenta lium, qaae sunt solum actus secundarii, praesipponentes actum substantialem: Additur quod sit aestis naatem ae , ad ii ferentiam formarunt per se substitentium, quales iunt Angeli, quae sunt actus, sed non recipia itur in materia. Plaeter hanc delinitionem aliae tradi possant, quibus prima haec exoticatur, & natura formae ampi us declaraturis Dicitur enim, id per quod
subitanaa est id, quod est Nam quaelibet res est
106쪽
et suam fomiam: ut humo est homo per animani rationalem unde dicitur ab Aristotele, alia 9Midditaris , idest, constitutivum rei in sua quid uitate, specie . Dicitur etiam radia ρνορνut t-m,eo quod cum primum in genere sit causa cae. terorum; forma substantialis quae est piimus achiis iri senere emis debet esse causa actuum accidentalium S proprietatum , quae procedunt ab ea ficuti surculi a radice , ut dicit D. Thomas I pia γγ a . . Dicitur praeterea, id , quod sit esse simpliciter , idem, primum effer Nam sicuti materia est potentia essendi simpliciter, ita quoque forma est actus essendi simpliciter unde per cor ruptionem recedente forma perit subflantis, s
Iumque remanent illius veluti ruinae, scilicet materia, ut patet in morte animalis mi combustione ligni. Cum autem operari sequatur ad esse , Mintan, tum aliquid agat, inquantum est in actit, ut saepe dicit D. Thomas: sicuti forma est primus actus essendi, ita quoqueest primim, lassicale principium operandi. Huius autem ratio altius repeti potest ex eo, quod per formam substantialam
quaelibet res participet naturam Diuinam , ipsaque larma sit quaedam derivatio, imitatio pruini ac purissimi actus scilicet Dei Deus autem non soldm est in se perfectus per suam entitatem, sed etiam operativus unde semia substatuistis
verumquς hoc munus a Deo participat, Messendii.
Sed notandum , quod in Deo sunt duo generat peratisium ivnum princinalius , ad 'τιν. in quatitem se ipsumae in se alia cognoschi& amat: Alietum mimis principale, ad extra , inquantum suam pei fectionem diffundere potest producendo matura , qu/mum carum condicio patitur sibi
107쪽
smiles. Et quia quae unitur insuperioribus, diui lditur in inferioribus, haec dii plex operandi ratio ita distribuitii formis substantialibus , ut prima, nobilior,scilicet operatio immanem conueniat
semita nobilioribus, seu spiritualibus,quales sint Angeli, qui licet non possint se ipsos diffindere ad extra, producendo alios Angelos, attamen possunt se ipsos, in se alia, immo Deum ipsum cognoscere, Manrare, quod sine dubio inlisi imum est operand1 genus. Secunda ver mi
nil principalis operandi ratio conuenit forans ignobilioribus , scilicet corporeis , quae licet cognitionedestitutae sint, attamen trimique a Deo
Barticipane quod in sepeliectae sine,&quod ne perfectionem a extra diffindere possim producendo sibi simile . UAd Athanasius serm. s. gestorum Cooα Nicaen dicit, 'us Missa s
io nis suam formamdiffind3t,4 sibi simile producit per combussionem se plantantinui propa gae per semen sic animal suam speciem muli, plicat per generationem et Et generalites , quam tum possibile est, in his corporalibus quodlibet generat sibi sinaile, inquantum quaelibet frima
substantialis est sui dissutilia δε similium ege
eluum productiva. 'ixi autem conssilid, quodlibet producere sibi simile quantum possibile est, quia non uannia e dem nis id assequuntur, sed aliqua imperiecusolum, analogies, ut sol non generat solem, avraim aliqualiter fidissimile quaedam vero etiam
perfecte, ut homo generat nominem , quercus quereum ranus diuersitatis ratiora, quia cum nulla creatura agat ex nihilo sed ex antem quadam, necesse est, ut productio esse um rem
108쪽
iuiam quae ista capax est alterati imis. ωgen Mimur. Haecautevi materia est quidem capax mnium formarim reru corruptibi uuiri, ut ignis, quae,plantae ,hon,inis, sed mines capax fornisui celestium . Vndε omisia corruptibilia possunt in. lucere in hanc thateriainformetur, sitam, sic pro lucere perfecte sibi simile, ve planta planta mased plestia ci, a non possunt inducere in talemnateriam formam suam, ideoq;nectenerare perecte sibi simile, sed solum aliquid accedens im-terfecte ad suamsit litudinem 4 ut luna generat
ine imitantes . Caeterum, quomodo icet omnes madisiinmitiale, sima tua , indistbant tamen identibus,tanquam immediatis sis esset cacitatis
unist ris,dicetii in quastione de causa eruienti
Xplicata quidditate for si initiali niuae , examinandum est,quon odo producatur: Pro
109쪽
Et ratio est,qui ait idem dicit sic alicui competit fieri, iros iuri, sicut est esse Forma autem pro.
prie non habet eue, sed est id per quod comm tum habet esse,& ideo non est proprie id quod fused solari, id, quo aliquid fit Attamen im etiam formarina proprie dicitur fieri . Quosnodo autenirit, id est, quod ii rimus
Notandum 1. Composiὶum Huplici modo fieri posse, I per creationem, ut coelum , limemta initio mundi a Deo creata sunt: t. per Renerationem, ut ignis a ligno generatur Piiffert a tem creatio a generat lo ne quod omnis generatios pcnit materiam ex qua fat res genita creatio
vero nihil supponit, sed totum ex nihilo producit, etiam ipsam materiam. Quaerit ur ergo, quom do iactorma tam in composito genito, quam incomposito creato Primum in hoc articulo resibuetur Secundum vero in sequem Notandum 3. Forma ierum genitarum esse in duplici differentia . Quaedam enim sint corrum, biles , quae scilicet sine materia esse non p'ssunt; unde cum pereunte composito expelluntur am teria flanditiis pereunt sic moriente equo perie
simul forma equi, quia ilior est, quam quael
subsistere possit extra materiam, compostum: sev loquitur Caietanus, Iota non Messi sinere 'Mn esse. Quaedani vero formi liuorruptibilis quae scilicet superites ruinae compositi existit sine materia Eiusmodi est anima rationalis , quae licet sit communicabilis materiae sicut , Se formae pecudiim, attamen proxime accedit ad Angelos, cum diribus conuenit in intelligendo. Vnde pro, ister silam di nitatem ita independens est a mare.
ria ovi illud em, quod dat corpori possit ista sim Itinere,sicq separata subsistere. De trisqJormis proceduprastas diffinitas. Proculus resolutio
110쪽
mii aestAILArtILD Forma a b stantian. 'Dico primo : Forma corruptibiles rerum edi neratarum fiunt per eductionem a materia , seu educuntur de potentia materiae. Ita censent coui muniter omnes Philosophi: Quae conclusio, nite ligatur, paucis, clare eulicrandum est, quid . sic sis, is potentia materiar. Educi igitur est correlatiuum ad contineri:nam eam aliquo educimvir , quae in aliquo contineris eiu unde eo modo sorma diartu educi de main teria, quo dicitur contineri in materii. Duplici, ter autem aliquid potest contineri in alio , actualiter stilitat. in poterula Actualiser vim miretur , quod in sua entitat raehabetur tanquam de iaci o existens in aliquo: sic pecunia contineriira et ualiter in arca;gladius in vagina puer in tero matris In potentia vero continetur,quod cumtion sit actualor existensiit alio,tamen p.rest fieri ex ipso. Sic omnes figurae artificiales continentur in potentia in cera, .uia fieri potarit ex ea:sie calor cotinetur ιn potensia in aqua,quia peractio nem ignis calidum fieri potest ex aqua. Patet autem, quod sermae, antequam fiant, non continen- eur actu in materia, Vt putabat Amaagoriis,quasi latitantes in illa, sicut pecunia latitat in arca r solum ergo formae me uam fiant , continentur in materia in potentia , quatenus fieri possunt ex ea tanquam subiecto concurrente ad earum produ ctionem. deformam educi de potentia materiae niti, aliud est,quam fieri ex materia per eius trasemutationem, quasi emerget is exeius potentiali. rate,&ideo actio illa dicitur eductilia , quae prae supponit materiam, Magendo dependeret ab ipsa tanquam subiecto concurrente luam reducit de potentia ad actum : Quod totum D. H. expressit dicens udasei de potentia matre .s ausuιd fieri As., wdiri δ' in ditentia.Ex quo ροπι in