장음표시 사용
151쪽
AE tria consultis collinimis in hac quaestione , quia unum per ablui explicatur Dii idem vj
lentia opponitur naturae; arrvera naturam imitatur. Unde violentia, Mar uobis innotescit ni per naturam. Hanc vero
quaestionem diuidimu an trea articulos, quorum primus erit de natura , eiusque diuisionibus Secundus de violentia, in causis eam inferentibus aereius de arte, eius operibus.
Ninimi natista derivatur a mu-ηῶν; ita, narii a dieatur quasi re Risura, seu naιν un. Vnde, ut notat malim in L . in α' ait. 3.. 4. hoc nomen primo impositum en ad fgni , ila Ddauigenerationem viventum . quae dicitur ηενδειδιανέ, quia huiusmodi generatio est a prim Lipio intrinseco ideo nomen istud e censum est M significandum princit, tum intrinsecum cuius ςunq;motus, ει quia eiusmodi principium intria i ummotus est materiale, ve forni te, ideo in teria,&forma die intur naturae. Et rursus, cum a dentia comitiintur, o distinguatur per
152쪽
formam, uim noniem naturae nonuiiqiuin semi. tu pro essentia seu quidditate , praecipud pro , ita essentia est radix quarumdam operat mim 'sic dicimus naturam humanam differrea natura
leoni iram iraturam diuinam esse in tribus persenis;
sumentes naturam pro essentia. Immo aliquando
extenditur hoc nomen ad totam colaeetionem essentiarum ut cum dicimas, aliquid ess in rerum natura, deit, iη uniuerso. Vnde des praecipue naturam sumi quadruplicitdr . Prim pro natiuia tale sic primogenitus dicitur ex natura idest, ex ipsormiuitatis iura praelatus fratriHis ι p stolus dicit nos narura σesitis tr , idest, ex ipsa impii mei timi te; a qua peccatum tralis. mus . Secundia sumitur pro materia , formarse homo dicitur constare duabus naturis partialisbus Tertio pro essentia rei sic dicimus naturam, idest, essentiam Angelicam esse praestanti rem humana arario demum sumitur pro primcipio intrinseco motus, quietis entium natura.
lium, idest, pro illa radice intrinseca, ex qua pria mordialiter manant sensibiles isti aiotus,quos cernimus in rebus naturalibus, ut dum lapis cadit deorsiim , aer ascendit sursu, , cor animalis palpitat , aqua friget , ignis cale , m. In hac quarta acceptione sumitur hic natura, de
qua . Dico primo Natura recte definitiir prine in
tuum , causa motus, e quietis eius in quo est, primo , per se, non secundum accidens. Ita dinnit Aristoteles, re cum eo alii Philoso . Explicatur defitimis Natura dicitur prineιν --, idest, priuia radix, origo Oeanfah, idest vere physire influens : Otus inquietis, idest, malationisillius sensibilis , quae depreMR ditur
153쪽
clitur in iebus natui alibiis, hiγantam ah--i quiestunt ut lapis in centro , aliquando move tu , ut lapi in centrum Additur , - μὴ ut excludamur principia motus extrinseca sellicet violanti quae nouerit quidelm, sed ut plurimam ab extrinseco, ut matuis quae vi lanter impellit sursum lapidem, est extra lapse dem, Mars, quae fabricat lectum est extra ipsum lactum Dicitur demum, prim in pref., e, non si κἀ- eradens s quia natura significis qualecunque, sed radicate, or: mum motus, quietis priincipium, cur c uiuenti mouere id, ita quo o, non quidem per accidens fictu ars medi. cime per aceideo aliquando sinat m, scinam alios, sed etiam ipsum in elicum , sed.per se , ita ' naturae essentialiter conueniat esse principitam
motuum rei in qua est, di culus est natura
obiicie pran)o: matur etiam principium motu in alijs inbus ergo maledicitui quod est principium et is in quo est iobatur antece. det:s: nam natura lenis, modo est prine, Pium, Mir in eccidiis, sed etiam curasiaca
o euinor deo eonuenire primari maturae, uod fit risi i instrum , qui rein ipsi naturam habent con enaunea Sc quia res indita foecunditate so. testia,quod habet ad alia disiuncere ideo etiam
fiatu secur datio est principiunt mouendi alia: Leipiet utamen aliorum , quae mouet, non die, tu natura, scd aliquando violentia et Nam ignis, dum calataci aquam. non moriet eam monum vaturat, sed Da modum Molemiae. o. ii ries secundo et Etiam arsistest esse prinem pium lux eius. in quo est uti uiaca est princi lpium canenda meo, εν habet Musicans; Me-4cura amariosis ira, , sed etiam ipsum Medicuis
154쪽
Hrumhi; ergo male definitur natura . quda sit prin- RHim motus euis, in quo est Respondeo cum D Thoma x.Phys lecto per acculens esse, ut ars moueat subiectrum, in quo est;
inquantum scilicet reperit in eo capacitatem exerquendi motus artificiales Ars enim Histrionica, , Muste , de se modificam saltum, cantum
' Mius cunil: sit: sed quia etiam habens huiusui di artes, est capax canetidi , sitandi , ideo petaccidens mouet se ipsum per art m suam. Adde Praeterea , quod arsit m est primim principitiin elicitiuum talium motuum , sed solum habitiis superadditus naturae ad regulando eius irimus;
Nam salius, camus non fiunt primari Marte, lasa natin ali facultate per artem modificata: -- de raucus , paralyticus cum omni .arte sua non possunt neconere, nec saltare
obiicie tertib Plura emia naturalia sitne, quae nunquam quis sirunt, ut coeli mobiles;&alia quae vim a m mouentur; ut coelum empyreu ma ergo in illis naturan est principium mytus. e
. Respondeo ex D. Th. a. Phytaeet r. Has parti- eulas, mota a, in Mois intelligemitae se in sems accomodo ita ut natura in his, quae semper mo. Mentur,sit principiti empuerni motus ii his ver quae semper quiescunt , sit principium perpetuae quietis et minis demdm, quae modo quiescum, inodo mouentur, si principium utrius lue Dico secundo, natura recte diuiditur in mat riam, formam . conclusio est communis &Probatur : Quia omnis motus, quies rerum naturalium ab his vellati duobus sontibus intritis secisorio natur: A materia quidem veluti a principio passivo, susc*iritu mutationum,ut geno a tiositi corruptiorus, alterationis, dic A formi
155쪽
FHm Pariis Phasira Disp . II. veta veluti a principis aliquandoquidem passiu ut forma coeli est primipium passivum, quo coetirum sit capax recipiendi motum ab intelligentia
motrice aliquando vero etiam activo, ut anima est principium activum motuuiri midialium Miforma lapis aliquomodo active concurrit ad mo, tum deorsum, forma cordis est principium per Perii a palpitationis obiicies primo si materia esset natura, omnes mutationes essent cuilibet rei naturales , ut aquae naturale esset calefieri, corrumpi. Probatur
sequela Nammatem de se est in potentia ad
Res inleo negando sequelam : Nam materia, quando est si aliqua forma, ligatur ab illa te eius disposi ionibus unde reduplicatiue, mare ria est para compositi subiacet dispositionibus
alicuius forme, violentum ipsi est quidquidcom posito,&sormae repugnat. Caeterum si materia praeciis sumatur respectu mutationum, quae sium in illa , sic nulliis motus est si volentus: Unde hoc modo corruptiones etiam possunt dici motus naturales
Dbiicies scundo . Nihil 'tes mouere seipsum iuxta celeb e ljud axioma , quidquid,
cipium acti am notus, aliquid mulieret te ip su na igo for ita non est principium aestis maliciiiii motus nec proinde anum in animalubus e forma in lapide est principium activum Resp in deo distinguenda maiorem Nihil potest mouere seipsum , secundanido , concedo; seciuidam diuersia, nego: In remis enim quae pro pri mouent se ipsas, v. g. in mentibus , sum
156쪽
,onetur a cibo praesentato, Mi namnario ab ocuo . M appetitus ab imastinatione, & facultasirogressima; sicque quiruis dam veluti gradibus fienotos in animalibus , ita ea aieno temper illa ars quae moi etur, ab alia moueatur Gravia,er ,- leuia mouentur etiam quodammodo a se ipsis, non quod proprie suos motus essiciant , sed alii motus grauium in leuium 'unt proprietates eorum, ipsis a generante inditae . Sed de his ex Chiin agetur H fine huius partis, explicando prae,
Dicoeterii. Etiam aninis rationalis habet, tionem naturae . Conclusio est etiam commimnis, N. Probatura Nam anima rationalis est principuimm tuna numanorum, vera pruriaque forma corporis humani Quod si habeat qua laam operationes supra naturam corpoream eleuatas , ut inreulare , O vino, etiam in his operationimis non amittit rationem naturae, quia tales operatio nes,quaindiu anima est incorpore,dependent alia quomodo a motibus corporalibus . Vnde etiam de
illis erit sermo in Physica agendo de anima: Sentimus enim, quod ira vehementer excitataravit voluntatem; bona imaginatio iuuat ad intelli
Dico quarto Etiam tota essentia Meum κῆstum ex materia, forma ,&dici potest aliquo
Probatur Nam etiam totalis essentia est radix, inrigo motuum suoru 3 ergo potest dicanatura: hoc mdo saepὰ -itur ab Aristotele, de . Thoma: Dixi tamen aliquam d. , nam in rigore loquendo, ut notant Aristoteles,&D.Th mas a Pnytae t. i. compositu in est magis a natura, idest constatis natura . scilicet materia, Dinia
157쪽
sorma, quam natura . Et si dicas essentiam e sum non esse primum principium molnutrici rursis enim principiatur ex alii natiiris, scilice mat ria, dorma.Respondeo esse primum priverprurias totale, contra cuius rationem non est ut constea
Dico quinto Noe Angelis , nec Deo proprissicompetit ratio naturae, sicuti sumitur a Physicis piabatur Siquidem nec Deus, nec Angeli habent in se motus sensibiles, sed sunt supra onaneis mutationem, vieissittidinem Lergo non lis ierationem naturae, ut a Physicis sumitur; sed potiri sunt supra naturam: unde dicivatur μι- -- sapis lia, id est , supernaturalia . Si ergo eorum
essentia nonnunquam vocetur nata να , hoe intellisendum est in eo sensit , quo Logici , e Meta physici sumunt natu am, pro ipsa scilicet rei quidditate vel prout natura significat adlaemquarunicunque Operationum, quo sensu Theolcm xi quaerunt, utrum essem a in natura in Deo M.' stinguantur saltem virtualiter ue id est, utrum radix essendi Mos eratidissint in Deo formalitates. virtva iter dist ncta . Praeterea nonnunquam Physici tribuunt Deo a Angelis rationem natu, . rae per quamdam excellentiam, inquantum Deus est author , conseruator modera natura ideoqtie a quibusdam vocatur Deus , Rari να et a-νηνans Angeli vero iunt eius urinistra in guberna tione naturae.
CVM eiusdem scientiae sit agere de eontrari1 ic ut socinia, quae agit de virtute, debet etiam
158쪽
Quaest. I. Art. II. De malimis I rtiam agere de viti, quae agit de morbii debet gere de sanitate ideo postquam explicuimus suid, & quotuplex sit natura , nil de violentia psi opposita paucis asendum est: Cirta quam pri. quaeremus, quid sit Secundo, an anserri possie causis uniuersalibus et Et tertio, an inferri possie ipso Deo. Dici a vii ita recte definitur, euius princi-,ivix est extra, passo non conserente vim, odest.
Explicainr: In primis dicitur , ensis prIMἰ- νω- με-ὰ , quia sicut motus naturalis est abntrinseco, ita motus violentus est ab extra , idestibali ra et terna vi , non vero ab ipsis essentiae principi, Additur,par non conferente sim, idest don praebente aliquam cooperationem .vς inclinationem ad talem motum , sed potius renitenter enim passum non sisteret, sed sponte obediret, motus itinesset ab e trinseco, non diceretui vio lentus sicut motus,quem intelligentia motrix imprimi corpori coelesti , min est ei violentus, quia zon est contra,sed iuxta eius inclinationem Unde id violentia duo essentialiter requiru'tur Primori principium moueas si extrinsecum et , quod nouetur. Secundo, ut id, quod mouetur, aliqua iiter resistat; quae resistetitia debet esse vel activa, iret passiua litaue scilicet is, quod mouetur , vel ictive contrarietur motori , ut dum lapis satiumrahitur,active resistit grauitando vel saltemia Gliae, inquantum talis motus opponitur alteri , adiuem recipiendum res dicit naturalem ordinem; t si in materiaci lumiri intruderetur aliqua hrma, cuius non si capax , v. g. Arma coelestis, liceretur materia violentiam pati , lassiue resilax . Attameni munitost istentia exercetur
159쪽
per resistentiam adimam a vi dum lapis pellitis iurium, aqua caleri, ignis descendit, dic. se-- interuenit quaedam resistentia aetitia Dico secitndo, milibet motiis ab agente su periori impressus naturae inferiori, non est juviolentus, sed connaturalis . .
Pro intelligentia huius conclusonis obserua dum est, hunc ordinem in uniuerso statutum a Dinesse, ut inferiora subiaceant superioribus Mab his naturam suam, inclinationem , naturales me illotushibeam. Siccobesi subiacis Angelis, α quibus motum recipiunt sic sublunaria ilibiacent coelis, sideribus , quibus tanquam causii
uniuersalibus suas formas, inclinationes m motus recipitant sic membra animali , subiacent eius animae , aqua mouentur: sic in eodem animali membra inferiora inferiores potentiae subi cent superioribus, ut sanguis cindi , nerui cerebro, appetitus imaginationi, facultas motrix appetitui,&c. Hoc indit.dicimus , quod aliquando contingat eiusmodi superiora mouere sua ins riora etiam prauer consuetam inesinationein talis motiis non est motus violentus , sed con naturalisa vivim soli alii sussilii vapores, exhalationes; dum luna in fluxu , refluxu maris trahit eius aquas, inini cor in patiore trabit ad se sanguinem
duo iacultas motrix eleuat sursum pedem,vel ma nummum imaginatio accendit vehementum mo tum irae in appetiun,&c tales motus licet videas stur exta aordinarik, praeter consuetat istarum reium inclinationem , attamen nondunt violanti, sed connaturales Conclusio sie explicata . FlProbatur rationes Thomae x .p. q. rosaret
Illud dicitur violentum, quod fit passis res flentu
Arvires inferi Momon resistunt, sed potius ub
160쪽
ro obediuntsuis superioribus; er romotusa oentisuperioris non est violentus rei inferiori. Maloe. tet probatur minor sicut enim politica su ecto, Se fundat exigit politica obedientias ita naturalis subiecto iundat, laxio it natura lam obelientiam: sed res inferiores naturali e subiiciun-ur suis superioribus, ergo etiam naturalitὰ ipsis bediunt motusque eliciti ex hac obedientia ce
Confirmatur Nam eiusmodi mortis non sunt oiura praecipuam inclinationem 3 erro non sunt Hiolenti Probatur antecedens tum quia res in-erior maxime inclinatur ad obediendum sup tiori, cum in tali sibiectione reperiat suam perso monem, consistat bonum totius universi,quod Annia maxime appetunt tum quia inclinatio rei uiserioris est causa superiori; ergo semper rema,
fiet subdita caiisa si periori, itaui Wγssit in quam- tunque partem ab illa flecti, prout requiret bo-aum uniuersi scut spicumium politicam bonustitiis subiacet , sponte obediti egi m ijs, quaeranternunt bonum uniuersale flet pumicae Dices Calor a Sole impressus aquis est ipsis stiolentus, sicuti, alijs rebus , ut ea pili hominisi uod abdit herbis , im si nimius sit, irefacit:
imiliter alii influxus coelestes sunt saepe noxii reuis inferioribus Dergo falsum est mctus superi um causarum non ede viol tos inserioribus Respondeo. Non omita corpora inlestiadbarnaia omnibus sublunaribus , sed alia aliis si-
uti enim in politicis Indices a Rege constitnu
artiuntur inter se territoria regni, nec omnes
iraesime omnabus, sed quilibet suis subditis. itali loque in naturalibus sidera patiuntur ivra B, ionem, ut ita loquar,quam diibent in haec sublutaria, quolibet astrum ies quasdam sibi subdit.