장음표시 사용
181쪽
lat ueci seu quam sim ad ipsam relationem mi e cim, quam dicimi ad 4nuicem, hoc modo non se pracedunt, sed sum inrui etiam naturae Nam ire post bile est, ut causa referatur ad effletum,nl-s effectus etiam referatur ad causam. Secundo modo sumi possint entitatine , idest secundem proprias entitatem .hcc modo causa debet esse prior flectu, quia entitas effectus procedit ab emtitate causae, tanquam a principio , a quo vendet; c proinde tanquam a priora Dico secundo Causa materialis, formalii sim minus nobiles, quam sectus . Conclusio facile irinalia imam pars est minas nobilis quam totum sed caiisa materialis, sininalis sestem intrinseca , de qua solom loqua mur causam per modiim partis componendo 'tuis; ergo sum ininus nobiles quam efflictus, scili
cet os uix compositum . Dixi autem, caysa forma lis sciliem ntrinseca quia causa id is, quae
vocatUr forma eaιν infla , est ut phirim sim nob, dii sui es Miu Sic enim idea Diuina sunt nobibliores creaturis, B exemplo richil ius exemplato. Dico tertia : Causa finalis principalis an gemimus bene ordinatis dei et esse nobilior effecturin tuis ordo tante ex deordinatione operantis pintest fierio iubit 'or. Pioba vi prina pars Puta,ut dicit D. hem Psin a d s. a. a. ineanum ens e , quoia Miqμi tropi e vilius se interat e porcipaliter , ut in se statim se explicat, armi chri datio . o rvdsprincii aliterii test aliouid ef prcpter ignobilius, ut se est eriam propter rusticos protegem. Atqui,sseetis est pri pter silure finem ea Eo incontieniens est , ut Metus fit ni bitror fine Vnde natura , ut at id te agit, i moer esert
nobiliora ad molliora , aliquam adinem:
182쪽
pluuias ordinat ad plantas, plantas ad pecudes, pecudes ad hominem, hominem ad Deum Secunda veri, pars patet experientia, qua vi lenius mines inordinate agentes nobiliora reserre ad viliora , , mali politici referunt reli io. Maia regnandum; mali sacerdotes dissipensantiam propter lucrum, vani bomisim reserunt elee mosynam ad vanagloriam
Diso suarto Causa essiciens priaeipalis est, vel nobilior effectu vel eve nobilis rata communiter omnes. Probatur conclusio ex D Tho. r. p. q. q. art.2.
nnis enim causa inciens, vel est causa uniu vi, vel causa aequivoca; dest,uel est eiusdem spir-ciei cum suo enectu, tuomo generans hominem uniuoia conuenit eum illo, vel est sublimioris ot dinis, ut Sol producens aurum, emmas non est
eiusdem species euin illis, sed sublimioris . Si causa efficiens sit univom, patet quod est atque balis . eiustem specie cum effectu si ie aequivoca, est nobilioris speciei; ergo semper causa essiciens, vel est atque nobilis, vel nisilior linfectu.
Confirmatur Quod praehabet in sua virtute omnem persectionem alterius est saltem aequε perfoctus: sed causa efficiens praehabet in sua vi tute omnem persectionem essEctus Lerin est sabiem aeque perseeta: Minor patet,cum enim nemodest, q-d non habet , necine est causam inicientem praehabere in sua virtute perfectiones essectus: mior ver constat: - ,ut dicit D. Th.r.
183쪽
stum cereo aliquando cauri essiciens est uncti, lior effectu. Respondeo primo has omnes persectiones esse latum accidentales homui : Conclusio mitis intellio itur de persectione essentiali. Respondeo secundo, aliquando hominem hi
alijs dotibus imperfectum , esse tamen in ratione causae perfectumsinquantuin habet virtutem pro ductivam e scacem et sicut econtra contingitat, quem in caeteri, dotibus perfectum , esse tamenta ratione gausae perfecti mimum .inquantum vis eiu ,
productiva est languida, exhausta Inde saepe contingit homines persinissinios .ingeniosos gignere filios stupidos, quod operationes avis
males consumant omnes spiritus ad ministrandum ingenium inde faculta enerativa remanetera fausta, languida &memcis. Sic Salomon sapientissimus geliuit unicum filium , scilicet Roboam, eumque stultissimum Cicero ingeniosis, simus filium reliquit hebetem Africanus fortissimus filium ignauum, c. Respondeo tertio: Non solum patrςma matrem , sed etiam astra conferre ad perfectionem prolis unde fit, ut qui nascuntur sub meliori siderum aspectu, sint etiam felicioris indolis.
Instabis: Asinus cum equa pro sucunt muhim; sed mutua est etiam specifice persectior asino; ergo essetius inest esse pertinior causa . Respondeo , asinum non esse causam totalem muli, id mirum non est , si mulus siperet si
num , quia in quo excellit, trahit a matre equas mulus en m est medius inter equam , Masinum: Abasino habet duritiem carnis , patientiam ab iris, tardita em, supiditatem complexionis; ab equa vero habet magnitudinem 4 robur eorpo
184쪽
virum id habeat ab equa per concursum, vel acti. uum, vel passivum, nihil reser scertum enim in habere aliquomodo saltem effectities; nam etiam mater reducitur ad genus causa effetentis. ces Astra sunt causis ficientes remiti ubilentium , nam μι, o homogeneram hominem,
inquit Aristoteles; iniin Sol e solo generat seu pentes , herba. sed viventia sunt persectiora coelis, astris, utpote inanimitatis; ergo eri sest perfectior causa. Re bo eo cum . h. p. q. m. N.3. ad 3 eorpus coeleste, cana sit mouens motum, habere rationem instrumenti, quod agit in virtute qau-
ω principalis . v d coeli,4 Astra non lubent
praecise ex se ipsis,sed ex virtute Angeli mox oris,qim possunt Usue vitam a constat autem coelum cum Angelo motore esse quia perfectius vi uentibus sublunaribus Dico quinto 'ausae ita inuicem disponuntur,
3c ut causalitas materiae praecedat causalitatem formae Causalitas vero agentis praecedit vitam.
hus alijs. Probatur conclusio quoad omnes partes simul; Nam in caulando is ordo seruatur, ut agens motus a sine reduint materiam ad actum , ipsi communicando in ama ergo finis est primus in ca fando, siquidem mouet ipsum agens, a quo moue rur materia , quae proinde est posterior agente, sed tamen praecedit formam , in uanta n est eius bibiectum receptiuum . Vnde forma est ultima in causando, ideoque dicitur a Diuo Thoma -- Dices: Actio agentis supponit materiam , exm . p. R. cis materi in prior causalitate ageR
185쪽
Respondeo distinguendiis antecedens rasentis supponit materiam, quantum ad eius est-gitatem, concedo quantalii ad causalitaten arsius nego: idest lanistas quidem materiae suppo init 'r a actionem agentis; attamen illa entitas nunquam fit causans, nisi prius agens aga ipsam que materiam reducat ad ictum
Dido sexto Causalitas formalis est nobiliae materiali essiciens vero nobilior utraque aetansem eausalisas finalis est omnium nobilissimi. Conclusio est communis, aesumirur exi. Tu
Probatur quantum ad omnes suas partes Squidem quod forma sit nobilior materii, paret
Nam forma est persectio, laetus materiae valuemdicit D. Thomas, in omnibus , n- sui d-ανρενformam o actum , ances nobuimμα ρηιναι- . Quod vero causa efficiens sit nobi
sior materia , ab a etiam constat ex dicti, nam causa efficiens est ad minus aeque nobilis , altorum compositum , qui: dest ipsius essectus se materia, di forma sunt ignobiliores compositoire supra dictum est; ergo materia, forma hunignobiliores causa effatente. Quod demum finsnabeat indum causandi omnium praestantissimum, probatur: tum quia modus eius causandi ei spiritualior:tum quia ipsa mouet immota,qui mcdus mouendi videtur maximenobilis in diuinuitdm demum quia est veluti regina caeterarino in sarum: ut enimdicitur D.Th. x. Phyclems . c.. sa finalis est causa omnium aliarum siqilidet agens non Miit nisi inorum a sine ipsaque ordinatur ad finem; v. g. forma nauis ad nauigaetionem v E finisdicitii causa causulim cum ε causa omnium aliarum causalitatum , eius causalitas a nullaabamus tur,sicut diciti ostemii
186쪽
Qitae staI. ArtII. De ea sace-munti robiicies Finis saepe prodiicitur ab is is es lente, ut sanitas quae est finis Medici causatur alm a s ergo causa efficiens est nobilior finali. Respondeo ex D. Thoma distinguendo antec emi finis causetur ab agente , quantum ad suam
ntitatem, concedo; quantum ad suam causalita
em , nego a quae distinctio applicahda est etiam
onsequentiae licet enim Medicus canset sanita inem non est tamen causa, aut sanitas sit finis , sed
istius ipsi sanitas est finis iaciens Medicum esse Medicum, quia edicu non exercet Medicum aisi propter sanitatem Quaeres, quomodq intelligatur illud axioma, ause funisbi inuice- eausae
, Respondeo ex D Thoma j. Met Iect. a. quod tilmssint quatuor causae , earum duae sibi inuicem torrespondent, scilicet matella cum forma , se efficiens cum finali . Cuius ratio est , quia e ciens est principirum motus , finis vero est termis Biis motus . Similiter formidat esse nateriae vi materiarecipit esse a larma Terminus autem, S:
principium, dare , accipere sibi correspondet. Cum ergo dicitur quod causae sunt sibi inuicent causae, hoc intelligendum est de causs sibi corri- spondentibus, itaut materia, di forma sint sibi iiDuicem causat 4 similiter causa efficiens in finalis. Hoc autem ita ea inlicari potest , quia materia sustentat formam, forma vero actuat mate-Πλm , rustentare autem, actitare est causa res vade forma est causa materiae , inquantum illam actuat; materia vero est caula sormae inquantum
eam uistentat autem duplicitῆ consid rari potest , vel in intentione , vel in executione, se ut lacuituri Thomas , secundiim causalit
tem, uecundum esse a finis , ut intentus mouet nusam effetentem , finis ver ut obtentus causa
187쪽
causae essicientisaeausa vero efiiciens causa ipsum finem quantuni ad esse . Sie Medicus, cuius filius aegrotat, mouetur a sanitate si iij, quam intendit ad adiplicanda remedia, per applicationem di inediorum obtinet sanitatem; unde ianitas intem causat mouendo Medicum, sanitas vero ut obteilla
Gimus in prinia disputatione de
cipia 4 partes'ntis naturalis. nunc de tuis agendum est, ut sunt causae: non eniim solumina. bent rationem principii, sed etiam rationem caulae influentis in esse renim naturalium . Sed quia grauiores dissicultates, quae circa materiam , formam diis scuti solent , supra expeditae sunt, ideo solum agendum superest de modo , quis causant Praecipuo vero forma extrinseca , seu idea, de qua specialiter fermo fieri solet in hac disputatione. Vnde is sena quaestio distiditur in duos articulos,quprum primus erit de modo causandi materiae,
formae, secumlus de idea, seu de form euria, seca.
188쪽
quatuor quari possisit. Primo per quid costituantur in ratione cauis. Secundis, quaenam sit earum causarisas Tertio,inaiae condit oues requiratirur, licuisent . una, qui in si proprius utriusque eflectiis Disomnia materia, deformia constituandiri ratione causae per propriam emitatem. Probatur conclusior an materia , de forma
sunt causa inquantila sinunt influere in emctum , scilicet in compositum materia quidem per modimi potentiae recipientis, serma vero per modum actus constituentis in specie determinata: d materia per propriam emitatem habet, quod possit recipere formam , forma per propria nentitatem est actus materiae; ergo iam causae per
Dico secundo Causalitas materiae, formae non consistit in aliquid utrique superaddito , sed Praecise in communicatione propriae emitas. Declaratur conchisio Cautilitas enim materiae formae est id, per quod fiunt alta causam se at sui causant actu compositum communicando pro Priam entitnem ergo causalitas materiae , de humae solum consistit in omnivnicatione pro prata entitatis . Probatur minor: Nam materia, forma causant m modum partis sed causalitas partis consistit anhoe,quod communicet te ipsam, toti ersis etiam causalitas materiae foro a confistit in tali communitatione . Adde praetereas
189쪽
inet materiam , ausalitas vero materiae, in eo,
ua Amrit ergo causint per se ipses Dico tertio Conditiones requisitae adhoc vernateria, forma causent, stant primo quidem im
fluxus causae essicientis sormam materiae applicanu
lis Secundo , dispositiones tam praeuiae, quibus
materia praeparetur ad recipiendam sormam, tum ς comitantes , quae redant materiam capacem retinendi formam
Conclusio patet et Et in primis quod requira tu influxus causis agentis , manifestum est: Namn aterra. forma in sua causalitate dependent a causa efiicientes uno videmus lucem non insem mare aerem, nisi per influxum Solis, quo sublato lux amplius iis informat aerem a Quod veribi quirantur etiam dispositiones , ex eo patet, quod materia non recipit formam, nisi adsint dispositiones ad talem formam , quibus sublatis tollitur Ripsa forma bic in homine tandiu istum reo manet anima in corpore , quandiu eorpus est sui, ieienter dispositum ad animam; quando per morbuit tolluntur dispositiones a corpore , statim recedit anima
Ex his insertur, quod in causa formali,&mate Lia li, esse causativum in actu secundo non addit aliquam sermalitatem intrinsecam supra se ca satiuum in actu prinio, sed iesum ipsam actionem
agentis formam materiae applicantis sol aninia, quae de se est informativa corporis in actu primo, aduoc 't informet in actu secundo,nibal amplius requirit nisi actio agentis eam applicantis corp xi, producentis dispositiones ad talin unionem reqiuisitas et Et hoc est quod D. Thomas intendit,
190쪽
EDILArta.m mensi Mat.ροπονm. 73Dico quarto: Essectus vltimus materias, Tor. anae est tot ncompositum. Conclusi, et: nam materia, Torma ad hoc uniuntur, ut constituant plana inpostum ergo respiciunt illiid tanquam effectum suum Attamen praeterea distingui possunt plura munera,seuiliis res inadaequatae causalitates materiae,&uo mae; In in imis enim materia causa generationem per modum subiecti ipsius causat etiam formam per modum potentiae, ex qua educitur , in qua re- .cipitur, taurem , ωsubsistit Arma etiam causae generationem per modii termini ipsam complentis causat materiam per modum actus dantis ipsis existentiana;& demum praeterea expellit umorem immam a materia, ut eam possit occu
cam.Forma intrinseca est,quae constituit rem per modum partu componentus extrinseca est, quam res imitatur. Haec a Graecis vocatue δε aridest latine ,f-- , seu Dacis , eo quod ab usa
ideatum sortiatur speciem non quidem per m dum inpositionis, pei nimum imitationi, Circa eiusmodi ideam tria quaeruntur: Primis, an detur Secundo, quid siti Tertio, ad quod gemi causae reducatur . .