장음표시 사용
201쪽
tem, consiliante in Perficiens est,quae dat complementum operia praeparans est , qua disponieinateriam, diuuatas est,quae non operatur ad Pr prium finem, sed trahitur ad Meni alterius; consilians est, quae dat scientiam agendis nam agens intellectivum agit per suam scientiam quaedunt ab auotraditur, talis dicitur consilians
CErtum est totum substantiale esse principia
essectivum eius enm est operari, cu ius est esse vitiae it selastinantia totalis seu totum compositum est illud, quod habet esse, ita, quo pie est id, quod veratur Et ideo fiue homo Per musicana cantet , siue per charitatem diligat Deum , liu per robur vincat non dicimus nec
Mificam canere, nec charitatem amare , neca
bur vincere, sed homo ipse est , qvi cantat, qui ama qui vincitis Attamen compositum ut aga indiget aliquo penicipio quo, ut musicusad c ne umindiget aut sica, inguae , arteria, pulmo ne, di anima Quaerimus ergo quodnam stiri cinium tendi in substantiis , ubi obseruandus , substantiam inradiacere duo genera incciti im, scilicet accidentales , instantiales ut ignis' producit non solum calorem , sed etiam ignem; qua sinus ergo, quod mest principium utrius ρος emus. Dico, sermo tumidentaliis siste edi viri Principalis producendi aliam formam accident
202쪽
di calorem . Ita tenent comamniter mures. Probatur facile conclusio tum experientia,qua fide is calorem in quocunque subie sit, siue in aqua , sitie in terro producere alium calorem;
ergo signum est calorem esse de se virilitem primcipalem producendi alium calorem: tum ratione; nam una forma accidentalis est atque nobilis , ac alia tergo potest principaliter producere alum: tibri demum , quia intantum aliquid potest'. g. calefacere inquantiu est calidum: sed calor est principium principale essendi calidum , ergo est etiam principium principale productat calorem: Diis a sola forma substantialis est princis pium , M virtus principalis producendi aliam formam substantialem ita communiter tenent omnes contra paucos , qui putant formas substa tiales esse penitus otiosas solaque accidentia
Probatur conelusio in primis Authoritates. Thomae, qui saepq repetit sermam substantsalem, essis primum principium agendi, expresse conr. Gent cap. 69. distinguit auplicem actionem;scilicet alterationem , qua producitur accidens: Se generationem , qua producitur forma substantia. lis de postea dicit, quod ad ιι-ationem' inutformae areirimavi, sed forma uisantialis gene, vantia ess)νin ripium introducendi formam substan- statim geniri. Et Aristoteles expresie idem do, cet , cum hic dicit formam ego primum 'ri σι- pium, inean metina, es actionum, vi Sin a. de anima desinit animam esse primum principium operationum vitalium , inter Hest generatio animalis. Probatur praeterea rationibus D. Thomae, . quia incoueniens est, actus perfectior destitui
tur igione, quam babet et inpex'ctio sta
203쪽
sorma accidentalis per suam actionem potest prisducere aliam lormam a d Ent onmergo a serti, ri forma subst,intialis potem risducere alimn Dimam substantialem. Secundo Idem est principium essendi actii, agendissed forma substantialis est prancipium essendi actu ergo est etiam principium agendi.
Minor patet Maior vero probatur Nam opemri sequitur ad esse veluti radius a Sole, riuus alome Undῆ, ut saepe dicit D. Thomas I tan- suum, quaedam diffusio, & communicatio ipsius actus o necesse est illud esse primum minci, pium operandi, quod est principium essendi , inquantum scilicὲt quodlibet .sse est diffusilium per productionem sui similis , sicut abunde ostensum Terti, omne agens producit bi sinite som maliter inquantum est agens , idem, in eo quod est principium agendi sed substantia producens, producta assimisantiirin forma substantiali eogo sebstantia prodmetis agit per sortuam sebstat,
Ualem. Prior pateta sic enim ignis producens. produbiis sim: sim es secunditii sormam substam tialem Maiar vero est axioma Philosophiciim; quod constat, tum inductione, qua videmus in nundo cuncti agontia producere sibi simile qiia tum possunt tum ratione ; nam actio est quasi actiasd,ssi, si, unde virtus activa nihil aliud intendit nisi diffundere se ipsam , ac provido pro ducere sibi simile. Confirmatur emaciter: vim Drmae accidenta
les non possunt esse cauis principales producti
nas sibstantia uni ut dum igni producit ignem, calori, siccitas non possisne est vir utes mine
palea talis productioni tergo sola seruia substan.
204쪽
tialis est principalis virtus prodiictionis substam tialis. Consequentia patet Protatur antede rnam remignobilivi non potest esse muti prineip Iis rei nobilioris sed formata identaliaest igno,
lulis in substantialore. non potest esse miri principalis eius productionis Minor patet . Maior vero videtur remo Nam causa pri ipalis debet egesaeoue nobilis, ac suus effectus . t supra ostea. Respondebis, formam aecidentalem esse rectuε nobilem, ae formam substantiaium et non quinetivin essendo, sed in operando.
Contra auten facile instari potest nam ope. rari sequitur ad esse, ipsique proportionatur; ergo' uod est nobilius in operando , debet esse nobilius in essendosae phoinde si istina substantia, lis est inessendo nobilior quam forara accidenta lis erit etiam nobilior in operando. Antecessens probatur: Vt enim diximus, operatio est quaedam di commentoratio i iis esse ivndo intantum aliquid operatur , inquantum est perssctum in essendo , ae proindὰ per illud operatur , per quod in t esse persecti . obiicies, sola accidentia producunt stinantia intergo forma substantiali, non est principale principium producendi formam substantiarem. Probatur antecedens: Tam in facto Mysterio Eu, charistiae, in quo sola vini accidentia conuertere possunt gittam aquae in vinum eadem iacilitate, qua illam eonderierent forma substantialis viani adesset Tum etiam in grano , quod quamuis non contineat formam substantialem arboris, sed Blum quaedam accidentis eius scilicet virtutem seminatem , attamen producere potest aliam as
Respondeo eiusmodi accidentis producere qiii
205쪽
dem sortiram substainialem , non tamen in pro
pria virtute, & tanquam causae principales;sed a virtute formae substantialis , aqua deriuata sunt, .cuius sunt veluti instrumenti unde in eis absentia possunt operari, Mut horologium semel regulatum ab artifice designat hin is mimi aiam te artifice, mollisordinatrssimos producit no imiidem in virtute propria, sed in virtute partis spicab artifices, cuius est instrumentum a sed de iis amplior sernis redibis articula sequenti . l
accidentalibus tanquὰm Mnest immadiaris agendi ΡAtet ex praecedenti articulo sormam substanotialem esse primum γrincipium agendi quod intelligendum est non solum de actione, qua Pro dum uralia substantiae, de qua supra locuti
mus, sed etiam de actionibus immanentibus omes anima nostra est radicat primum prin cipium intelligendi, volendi, sentiendi, vegetan di, in hoc conuenit utraque scitolai Thomm&Scoti. Sed graui controuersa est , an forma substantialis it in primum principium, ut etiam fit principium proximum agendi ut egeat minsesterio accidentium, quibus mediantibus eliciatinionem. Duplex enim est agenesi principium, scilicet prpximum , quod elicit actionem , ae motum, quod min elicit quidem ipsisnaei ivrin, sed est radi facultatis, a qua elicitur actio sicut
206쪽
dam alii tenent, substantiam n/--maeor arium, sed etiam in mediatum princi in
Vnde in sententia Moti, in teneratio ' n.
tiali quamuis aecidentia concurram ad disponem
inam substantialem in materia iam praeparata In
rea liter ab anima distincta sed esse ipsam an riubstantiam, quae quatenus intellistit voeatui in
. tellectus, qilateiul vult, dicitur voluntas. contra D. Thoma Thomissae
res alii docent, solius substantiae Diuiiaz pritim esse ammediatd operari, eo qu actio Dei et ipsium esse Dei undἡ in illo paentia essendi
rerum omnes substantia creatas egere aliduo
stiperaddito ad operandum , ipsa se ἡ T
te operatrice, quae est immediatum prine um
nisi mediantibus ramis, licet ipsa sit fons,& ori, fisiς Monimi, quoq;forma substan.
tialis non profer inimediate actionem sed solum orig3Motiuseficacitatis v g anima nostra si 'cet e principium radicate intellistendi, volendi
rum , quae sint accidentia ab ipsa I
207쪽
Dico: Nulla substantia creata potest esse inim,
diatum δε proximum principium agemlis'. quidquid agit, id praestat mediantibus patea 'i' Mi ad remitiis.
Concluso est D. Na. r. p. q. 34.a.3.3e semita lex D. Dionysio, qui dieit cap. ras . coelestis Hae raris. Huram supra substantiam sedis es, quis
neni: unde primates etiam Angeliis dicit diuidi in substantiam, virtutem, operationem. Hia, Mur primo conti usi rationem. his lPotentia Woxime operatim realitἐ distinguiuit a substantia, argis substintia non est per se preM-
me operativa. Consequentia patet probatur a locedens, nam accidens realites distinguitur 1 substantia: sed omnis potentia operativa creaturas
est accidens, ergo distinguitur a substanti, Ma tior patet: probatur minor Potentia essentialiter ordinata ad actum accidentalem , ve ad comri mei tum di specificatiuum suum , est accidens:
sed potentia operativa essentialites ordinatur in actum accidentalem ut ad complementum ispecili tilium suum a ergo potentia operativa emaccidens .minor patet; fiam potentia operativa essentialitErordinatur ad operationem ut adacta suu per quem completur, specificatur; undel tentiae operativae specie distinguuntur pero
dinem adactus, ut etiam ostendetur in . panes sed operatio in creaturis est accidens, ut patet in mure, euiae lentale est intelligere, videre, vella , cc. ergo potentia operativa essentialiter ordinatur adactum accidentalem ut ad specificativum suum. Maior vero, quM eiliret potentia, ordinata affactum aecidentalem sta idens, prinvitur triplioris Pristis, quia actus, Miso
mitia adiit a sociabiliterit qua sini eiu sinae
208쪽
rdinis, dicit 'sistoteses, cui radicalis ratio', quia potentia, in suiuueni, quamuis
iuersmodλ nam potentia est id potentialiter, uost actus est invalidisomnii, ipse actuses semer nobilior potentia ad ipsum essentialiter idiis aera, -- sit complementiim , di perfectis siussergo potentia essentialiter respiciens actu in idemalem est essentialiter aliquid accurema. e. Secundo, quia impossibile est, substantia ομῆnetur ad aecidens, ut ad sumi specificativum ago potentia ordinata ad actum accidentalem,
lassuum specificatiuum non est substantia,
lacridem Prodimi antecedem Nam accia. alia intenduntur, rura propter iubstantiam: Mo substantia non sistest intendi propter acci-ῶtia, nee roinde ab illis specincari. Tertio, pilam re dicit Sanctus Thomas . inest. s. m. a. substantia cuiuslibet rei intra ea ipsanis civistin s unde quidquid se extendit ad ali- uid eκtrinsecum , non potest esse de substantia 3 hqrgo potentia respiciens actum accidentalem,
D est de ipsa rei substantia. Probatur secundo Forma substantialis respia existentiam ut ultimammam amaritatem . Thilon potest resin re actualitatem operandiain per altituita sibi iis radditum . inseque tia patet cum enim operari sit post existentiam1 fm in iubstantialis a se usi iceret operatim
em ut actum iuum immediatum, non sisteret in pustentia tanquam in sua vi inruactinlitate Am
meden vero probatur , tum ex definitione exi
tentiae ; quae dicitin , vllinis stinantiae in litas , seu ultimus terminus substantialis in 'ua sistit. requiescit totus ordo substantialis 3 eigoioima substanibalis respicit existentiam 'viviti
209쪽
ine formae substantialis, quae est actus materia iuest, destinat ad actualistam materiam ergo ommateria si tantum potentia essendi, sorma qualistbstantialis erit tantilii ctus essemii et de operandi Respondebis ad utramquerationem 3 Formae sibstantialem habere duplex munus, primarim sciliciti in secundas tum a munus primariumes dare esse; munus vero secimdarium est dare operari: luantum ad primum munus totum consito utiliter existentiam quae est ultima entis actualitas; quantum vero ad munus secundarium adhuse extendit vel ad dissutariemininus eo per ν rationem sui similis, vel ad aliquam operati nem propriam rei sui ad intelligendum , ain axolendum ι unde substantia respicit operati oem tanquam suum actum secunda iuri .
. Sed contra Nam forma substantialis non pitest respicere operari etiam anuuam munus, actum ieeundarium per se ipsam immediatρ exescendum, ergo nulla responsio. Probatur ante dens: tum rationi:bussima saetis, quibus ostendimus ilibstantiam non posse ordinari ad actuma eidentalem tanquam adsuum sincificitiuum, aiqui potentia operandi respicit ipsim operari tanquam proprium specincaturum ergo Tam ausia operari est quaedam extensio ipsius esse ergo in incipium essendi, scilices forma substantiali
respiciat operationem, indiget extendi &eompleri per aliquem Aestitiam serisimiem
quae vocatur saeuitas operativa
Probatur s. Quae sunt unita in Deo propter ex ollentiam. Millimitationem ipsius, debeat distingui a creaturis sed principium proximunoperandi. 8 essendi unitur in Deo proptermeel,
210쪽
naui in creaturis. Aior paret ex illo Theo Isa oetu' η vir in inferioribus unde quanto magis reaturae recediim a Deo, tanto limitatiores sitire, . ad pauciora se extendentes; sic titi Iudex quan- , inlarior est, Mi me remotior tanto tunitatio- - rtitii iurisdictionem, Madia Riora se ex-2ndentem: Et ideo quae fiunt per pauciora in su- ,erioribus, debent fieri per plura in interioribus. clino vero probatur Nam lineae diuersissimae xon adiuuanturio Deo nisi propter excellentiam, illimitationem eius: sed lineae essendi: op eandi sunt dii ersissimas ergo non adunantur in Deo nil propter excelle sitiam, Millimitationem dysius maior patet; nam ratio citra mon- . aiat ea , quae sunt diuersa est sublimitas, illimitatio eius, qua fit,ut cum sit, in vertice rerουm, in infinitus, in unica simplicientitate adunat persectiones quantumuis diuersas Minor vero pro--ur tripliciter: Primo, quia esse simpliciter, ,esse secundum quid sunt duiersae lineae sed fle
operatiini si iioddam esse iecudum quid ,ergo AEst diuersum abeste substantiali,quod est esse um-,liciter. Probatur minor: Nam esse producti.
uum alterius hominis non constituit simplicite e
hominenu ergo se habet istam secundis quis ad
ipsim hominem . Secundo , quia esse operativum est posterius quana esse substet: nil ales ergo est diuersum ab ipso, probatur antecedens: siquidem pri iis est subsiliete
per se , quam respicere aliud ; sed per esse substantiale res subsistit in se, per esse operativum rendit ad amur, ilicet ad operationem Lergo, Tertio demum esse, et moducti ius i