장음표시 사용
51쪽
Trima Tartis basilea. Disput. I. ' 4n ea priuatio ignis, era remanet sol iam materra. forma: Quae duo principia , cum sint maximi momenti, a veluti duo cardines entitim natura- hum ideo accurate sunt explicanda singulis quae stionibus. Catterum de priuatione nihil amplius dicendi im occurrit sol sim recolendum est ex Logica , priuationem esse carentiam formae in subie. Q. apto ad formam: Unde duo dicit , scilicet carentiam formae, Maptitudinem ad recipiendan formam. Concurrit igitur ad generationem, quatenus dicit aptitudinem ad formam δε necessarici prae requiritur ad hoc, ut materia sit susceptiua
D. Mareνia Prima rerum naturalium .
EGINγὼ 'x praemissis constat duo esse princi. - pia consti tutiva entis naturalis ma teriam scilicet, mimam. Nun e deviraque suillatim agendum est: di fabri sane , si quis consideret Antiquom
rum circa principia opinione , manifeste videbit omnes aliquomodo agnouisse ista duo principia, materiale scilicet is formale, quamuis, ut aduertit Aristoteles, non satis pene trauerint utriusque principi naturam, conditiones . In primis enim qui ponebant pro principio elementum aliquod, v. g. ignem, aut aquam, per illud principium intes ligebant materiam; cui praeterea diuersam dispositionem adiungebant,ut raritatem, et densitatem; fluiditatem, vel se ijdi. intemo
52쪽
tatem, per quam materia illa communis in variareriam genera formare ur Democritus vero , MEpicurus atomos, veluti rerum omnium materiam statuebant; disposition vero atomorum veluti formam a noscebant,per quam res diuersificarentii , sicuti Iapides sint materia domus dispositio vero laphsum ex tua si forma eius, unde patre omnes consentire dari principium materiale, ex quo cuncta fiant,&principium formale,per quod vinacia diueisficentur , ac in determinato entis modo constituamur. Tota ino dissicultas est inexplicanda natura illius materiae,quod fiat quinq; articulis; in quorum primo quaeretur quid sit materia. In ecundo an habeat actum emitatiuum, vel potius sit pura initentia in omnia rerum gen ra vel satilisci In tertio , virum habeat propriam existemiam: In quartia , an diuinitus possit esse sine forma: In saandem agetur de eius proprietatibus.
CVm notitia materia praecipue dependeat acoonitione generationis substantialis pauca statim de ipsa generatione dicenda sint . uti
ti ergo,quam' cernimus in rebus naturalibus,duplex est una accidentilis, altera substantialis: Mutatio accidentalis est transitus detino acc denate ad aliud accidens , ut dominoin ex indocto sie doctus, exirigi calidus, ex paruo mastrum te tu mutari accidenta liter , quia esse doctum fri gidum, calidum, respectu hominis sum immi ac scidentia quae adueniunt. N abeunt mine e dem
53쪽
ina variis Thasirae Disput T. d n hominis substantia. Caeterdixi maliquatio mutari videmus non modo secundum accidentias sed etiam secundum ipsam essentiam , princia pia subitantialia intrando scilices mona substantia sit alia, ut ex embrione homo, ex homine vermis ex ligno ignis, ex igne aer. Haec mutatio dicitur genera i substantialis, Molet definiri: Transitis de uno esse substantiali, ad aliud sistfubitantiale, seu de non esse, ad esse plicitar, quia est substantiale dicitur esse simpliciter, esse vero accidentale vocatur apud Philosophosesis secundum quid Qtio autem detur haec mutatio seu generatio substantialis, licet eam satis non agnoueri Ah-tiqui Philosophi, attamen probari potest duplicuaer: Priimo a priori s nam ut ait Diuus Thomas opuscul. cap. M. Mundi perfectio exigebat, vein eo essent omnia substantiarum genera scutergo in mundo sunt quaedam subsuntne in mi-ptibiles, ita quoque esse debuerunt in eo quaedam substantiae corruptibiles, in quibus locum haberet generatio. corruptio, exstiarum vicissitudine. muti ex quadam pulcherim scena mundi theatrum ornaretur. Adde praeterea, quod gener
aio nihil aliud est, quam actio, qua una substania creata prodites aliam sed debuit dati in mundo talis actio; ergo datur generati sebsta tialis. Probatur minor Vt enim arguit Diuus Thomas opusc. a.eap.Iaa.Deus contulit substantiis non silum ut essent, sed etiam ut alia, sibi Gmiles producere possent cvtic Diuina foecundi in eas reluceat, participetur ab operibi Dei: et go datur in creaturis actio qua una substantia producit aliam.
Secundo idem colligitur a posteriori Cum. minentia, seu substantia sit velini baΩ. origo
54쪽
Eeradi ommum proprietatuin, quae sunt in re, sicut ex ruina repentina totius aedificii colligit imutasse fundamenta ex amorii ariditate cotiligimus radicis corruptionem 3 ex rivuli turbatione colligimus vitiatum esse lamem sta quoque ex repentina , cirreparabili cmnius proprieta . tum ruina manifeste colligimiis corruptionem principiorum substantialium : Cum eroo ad ocuishim cernamus rei nonnunquam promistates subiam, mirreparabiliter eorruere, ut in morte an iamatis cessat irreparabiliter sensus, motus, omnis, que vital soperatio in combustione ligni resistant omnes eius proprietates, loco eas una ignis proprietates subrogantur; hinc euidenter eouigitur etiam principium substantiale miliariimelie, ac proinde dari cori uptionem , di generationem substantialem Haec veritas confii matur apertilis in homine, quem eertii est substantialiter corrumpi in momte, inqua mihi anima , quae est principium eius substantiales, separatur a corpore quam corruptione' substantia leni colligimus a posteriori, ex eo quod videamus cessare omnes operationes,, Hoprietates hominis Derho pari dum videmus variari .mnes operati ines ,, proprietates rei, ipsisque succedere operationes,, proprietates. oppositas, manifeste inserendum est variatam esse radicem harum proprietatum M operationum,
scilicet ipsam rei substantiam; proiiuleque dari pereratisinem, .corruptionem substantialeii
55쪽
conchiso patet ex dictis quaestione praeceden- Turimaria in omni mutatione necesse est dari siquod subiectivi , in quo talis mitatu exercea tur sed datur generatio substantialis, ut mox probabimus ergo debet dari subieci una talis mutationis, idest materia prima et Tum quia ex nihilo nihil iis naturaliteri sed substantia naturales fiunt ergo debent fieri ex aliqua materi : Tum quia sicut ex nihilo ut halitu ita quoqtie nulla res votest redigi ii nihilum a ergo post omnem corruptiorem rerium debet remanere materia, ex qua fiunt, Vnde veluti cernimus in ossicina artificum mater am aliquam , ex qua conficium sis artes. na , ut in ossicina Sculptoris lignum de se in omnes figuras transformabili, quod praesepponi. tur ad omnia sculptilia , remae illis destructis. st quoque datur in officina naturae quaedam materia, ex oua sunt substantiae naturales, 'uae sit in omnes lubstantiarunia species transformabilis . Dico secundo. Materia prima recte desinitur: Primum uniuscitiusque rei iubaei' um4 ex quo
εnexistenti omnes omnes res naturales fiunt. Haec
definitio recipitur omnibus quam tradidit Ariastoteles his verbis Matriis est primum subia-
Expiscatur In primis materia dicitur primuiri sibietium, eo quod omni naturali generationi subiiciatur, veluti lignum iubiicitur sculpturae,
dicitur signanter primum , quia non supponit . . aliquod aliud prius . Additur, ex quo ne aristen- an idest , imus manente . ipsam rei composi, tipitem ingrediente νει iam es nam is fiunt,
56쪽
stoteles, dicens misia ... vii quid , --
desis natur .ut insinuaret materiam de se nidiam rem determinate esse, sed aliquam potentiam ad omniurn rerum speciem ndiderentem Blestior tradi posset definitio materiat, dicendo materia est potentia substantia las, idest natiira quaedam,
ex qua fieri gestin faelit et rubstantia iraturalis, sicuti ex ligno dieri p. test quodlibet artificiosu'
Necesse autem filii, ut in rerum natura talis esset materia in omnium rerum genera transformabilis minis, ut esset,pluti theatriim, in quo mi rabilis illa generationum, corruptionem sub Bantialium cena perageretur . Secundo ut deseruiret pulcherrima huic qui cernimus, substantiarum diuei stati dum velut Prothois alter in tam varias facies transformatura Nam veluti ad laudem artificis conseres, quod in heius ossicina sint varia arteiaciorum genera Lita' quoque ad laudem supremi naturae opificis liuius mundi ornatum conducebat, ut in eo essena
non nisu accidentium , sed etiam subdamianitri
Variae species Tertio, quia, ut si pra dic D. Thoma dicebamin. mundi ventistas exigebat, ut in rebus essent quae sdam supremae, eoque simili mar, quae sempere sent, quaedam vero infimae, an rerum confinio posita quae venerationi, corruption obnoxiae: quandoque essent , quandoque non essent: 'ide 4 in illis infimis oportebat esse aliquid subiectum versatile inter quodlibet esse vi non se , cuiusemodi est materia . Quarto demam, quia ut saepe d sciti Thomas,
Peuc, ut sibi perlati assimhare creaturas
57쪽
solum contulit ipsis Vt essent, sed et tarn ut possent: Unde in rebiis coriiiptibilibus quoi producit sibi simile, Vt ignis ignem, plantatam, homo hominem Creaturae autem nos sunt agere ex nihilo hoc enim solius Deprium est Vnde ad hoc ut res produceret simile, necesse sui illis a Deo subministrarteriam aliquam positam quidem extra nihilii tamen ad nullum entis genus delet minatanqua quodlibet agens posset facere sibi simile Dico . Materia realiter distinguitura
substantiali ri. Probatur concluso Nam ouae se parantur
iter distinguuntur Sed forma separatur terra : ergo realiter ab ilia distinguitur ripatet . Probatur minora siquidem pereunt ni ines, separatur forata constitutiva homi te ius materia; pereunte iano, Min ignem cos , desinit forma ligni, tamen manet ei Leeria sub forma ignis ergo realiter liparanti
CVm materia sit quaeda potentia substanu profunditis innotescat eius esentia, liendum est, an in genere entis ita sit pura ilia , ut nullum prorsus actum includat: autem duplex est scilicet actus esentiae, existentiae Actus essentia est , per quem tia ponitur sub determ nato csiendi modo
vel minata rerum specie Sic torma lapidii
58쪽
tur actus essentiae lapidis: quia constituit lapidem in certo gradu entis unde illa essentia carebit actu essentialiiqitae de se ad nullum entis modum determinatur, e vaga est indifferens ad omnes entii modos .inctus vero existentiae est sperquem actualis quaedam essentia ponitur pericet. extra causas, nihilum,de quo plura dicentur in Metaphysica . Quaeritur hic ut rhm materia in sua entitate, prout distinguitur a forma substan. tiali, includat actum vel essentiae , vel existenciae: NI ima dissicultas resoluetur In hoc articulo; se-ιdnda vero in sequenti. α Dico, Materia in sua entitate nullum includit i actum essentiae ; sed est pura potentia in genereentis de se indifferens ad omnes essendi modos; sicuti cera nullam de se includit figuram artificia- Iem, sed est transformabilis ita omnes figurarum modos . Conclusio est contra quosdam extraneos, Quam tamen communiter docent Thom istae omnes, Nplares alis. Probatur primo authoritate Aristotelis, qui expreste dicit, mareriam non est qM , neque qua
te, neque aliquid eorum , per quae ens deteνruina myr Sed ens determinatur peractum essentialem;
eteo materia in se nullum includit actum essentialem. Unde idem Aristoteles diei materiana se habere inordine entis naturalis, sicut lignum in ordine artificiali unde veluti lignum de se nullam includit figuram artificialem , sed est in potentia ad omnes sic materia est in potentia as omnes actus essentiales . Expresstis est etiam D. Tu qui perpetuo inculcat materiam esse puram
potentiam in genere entis. Vnde I parte 'liaest.. .arta a Materia,inqui ,non est ens in actu, sed po- xentia tantis m. Et . metaph. leel. 2. Miseria per formam est en astu eum de se si potentia sani,
59쪽
s Posia Nasic Disp. I. . quam etiam sententiam atribuit Platonios s.
αν,Idem expressit Augustimis ax Coni A. .cum dixit Duasee isti, Domine. 4,num prope teri scilicet naturas μυ- ρ ρ nihil scilicet materiam quam ideo vocat ρνορε nibu quod nihil sit acti , sed inpotentia ad omnia. Ideo Antiqui poetae materiam vocabant ε - , o lenabra eo quod sit mi somnis periecti nis, lactualitatii . . Probattu rationes: Quod ei in potentia misedine entis sui oliciter, non includit a tam emit tiuum esseruialim: Sed materia prima est inpotentia in ordine emis simplici e ues go nullum includit actumentitatiuum . Maior patet: ead- res in eodem ordine non potest esse actuti potentia; si igitur viateria sit potentia in ordine entis si inpliciter non potest in eodem ordine in .esudore actum Cana altim eos 'mysic aer sit primum ens, in quos undantur entia secitndiam
quid et a iis simplicuς sit prior , quam actus secundum quid si materia sit in potes tu in ordiane entis sinpIiciter, nullum prorsus includet ac sientitatiuum . aior velo probet at Nam materia est in potentia respectu huius, quod fit ex illa: sede's sinplicii exiit ex materia ergo materia est inpotentia in ordine emis simpliciter Maioripatet. Minor vero probatur Nam illud fit ex materia, odi mducitur per generationem substantialem: :d ens simpliciter producitur per generationem substantialem; ergo ens simpliciter fit ex materia. io certa est diam materia est principisi ea quo aliquid ueneratur. Minor vero declaratur. Nam in eo differt oneratio substantialis ab alijs productionibus , quod aliae productiones remunentur ad ahquod ens secundarium , accidentales, ut calesaetio ad esse calidum aegrotatio id esse
rum , qua sunt entia solum ucundita quid,
60쪽
Se accidentaria a vero generatio terminatur adens simplicitari, idestinens primaritim , in stantiale , quod nullum supponiti ius o. r. adessendiim hominem, plantam lapidea , c. Haec ratio M inino aianda est,& iuxta in inclina Ariastotelis euidenter conuincens. Unde, ut clariusi Nota , veteres Hailosophos negasse in reriimnatura produci en simpliciter, idest entitatem substantia lam, triuiam 3 quia, ut refert Aristo. teles, non potetant intelligere, ex quo fieret prima illa milita' substantialis velemn,inquiebant, illud primim ens fieret ex nihilo, vel ex ente: nonem nimilo, quia ex nihilo nihil hi; non ex alio e te , quia quod iam est ensia pliciter auri Memsimpliciter . Unde concludebant, nullum ens sm4pliciter de nouo produc , sed soluin id quod erat ex simpliciter,uarie modificari per quosdam sta. gaba dari generationein stantialeni I dicen, tes, omnem ditiersitatem remi esse solum diu er 'fam dispositionem accidentalem entis simpliciter, secundi m piod vescondensabatur,vel rarefiebat. coagulabatur, vel fluidum fiebat, die. Sed Aesito, teles rem profundius considet anx res i da rici mundo veram generationem subflantialem, id est, noua entia simpliciter in mundo produci, quae non fierent neeex alio ente simpliciter nec ,rib hilo, ed ex aliquo media inter ens thuu π, stilicet ex quas. in potentia entitatiua , quam vocavit materiam ; quae nec est nihil, hec ens ac tu, sed realis potentia ad essendum. Ex quo*atet Aristotelem Minisse materiam inordinem is sese puram potentiam, nurium me includere actumentitatilium.