장음표시 사용
71쪽
iter habuere, numquam illis defuisse aquam; inde tamen profectos ad Cadesbarne a 'iterum aquarum inopia laborasse . Usserius profecto putat, eas aquas in Asiongaber ad mat. deseciue; verum Hebraei volunt, aquas illas metito Μariae caelitus, ut iidem. amrmant , concessas, usque ad illius obitum, toto stilucet quadraginta annorum itinere, perdurasse . Hinc, ajunt, castrametatus ad Cadesbarne populus, ubi Μaria diem clausit, aquae penu ria iterum laboravit. Aviatiei III. Amalecitae timentes, ne Hebraei inse-ρὰ ρVaelio sta arma ferrent in ditionem suam , praeoccu-deυicti. pandos decrevere b d quare Israelitas in eodem Raphidim deserto invadentes , eos , qui ob laborem, defatigationemque post alios remanserant, crudeliter necarunt . Moyses vicem populi dolens , praecepit Iosue, ut selectissimis stipatus copiis manum cum hoste con sereret; spoponditque simul, se altera die montis verticem , unde in ambos eχercitus esset prospectus, ascensurum sua virga instructum , ut pugnam cernenS, opportunam Opem populo & precibus , & ipsius virgae elevatione conserret. Praelium igitur committente Iosue , myses in editum collem, quem ipsum Hore- . bi montem nonnulli credunt, ascendens, bel li exitum una cum Aarone , & Hur spectabat. Curri autem animadvertisset , se dum elevatas ad caelum manus teneret, potiorem suorum causam essicere, inferiorem Uero, dum
72쪽
UTRIUIQUE TESTAMENTr. 39utrinque adstantes, manus sibi indesinenter suastinere, neque permittere, ut per lassitudinem demitterentur . Ira fusi, caesique Amalecitae .
Porro hi posteri erant Amalech, filii Eliphas,
primogeniti Esau a . Finitimos Chananaeis,& Idumaeis in, Arabia Petrea, Erythraeum versus, scimus; quamquam eorum regionis vel limites, vel amplitudo adamussim describi nequeant. Calmetus gentes illas non ex Esau , sed ex Chanaan deducit b , quod viro doctissimo haud inviti daremus, si inter Ch naam posteros virum aliquem Amalech nom, ne Moyses adcenseret. Insignem illam victo-xiam, Deus imperavit Moysi , ut scriptis mandaret, moneretque, ipsumque Iosue, Amalecitas penitus delendos se velle. Erexit deinde Moyses Altare Deo, cujus jussu , & auspicio vicerat , illique nomen imposuit et Dominus
exaltatio mea: sive, ut alii malunt, Dominus vexillum meum. Ea autem occasione dixit Μον
ses: Quia manus folii Domini , oe bellum D
mini erit contra Amalech a generatione in generationem c . Quae quidem verba crucem Interpretibus figunt. Ita enim primo redderentur : Quia manus Amaleci protensa est in Hebraeos , super quos, ceu super solium , Deus regnare decrevit, bello Dominus affliget Am lecitas, donec penitus deleantur. Apte etiam explicarentur in hunc sensum: Dominus extulit manum suam super solium , sive thronum suum, iuravitque, se in perpetuum Amaleci-
73쪽
pinu 6o HISTORIAetas perditurum. Est & alia interpretatio, quae amne aliquid refert inter minas Domini , &nomen Altari a Μoyse excitato, impositum pappellavit enim: Dominus vexillum meum. Ita autem habet: Dominus vexillum manu coepit, velut strenuus Imperator, ut destruat in per
IU. Iosue, cui bellum Μoyses in Amalecitas commisit, patrem habuit Nun, quem Septuaginta Nave vocant, ex Tribu Ephraim. Primum illius nomen Osee a , cui nomen Dei additum est. Hoseach enim Salvatorem sonat; Iehinua autem, , Dei salutem , sive Ipse Disabit. Quando Iosue, vel Jesus , ut serunt Septuaginta, id nomen obtinere coeperit, disputatur . Alii profligatis Amalecitis, alii post exploratorum Chanaanitidis regressum volunt . Josue Moysi adhaesit, & passim famulus Μον- sis dicitur. Libens tamen, volensque adhaesit, eoque tanto praeceptore didicit. Israelis regendi rationem , cujus imperium, obeunte Μον- se, postea suscepit. Priscis temporibus plures illustres viros, Heroum servitio adscriptos , legimus . . Amicitiae potius servitus erat quam necessitatis. Hinc Homerus Patroclum Achil- Iis servum, & Μerionem Idomenaei inducit, licet ambo inter Graecos Trojam obsidentes ,
U. Hur filius Calebi, Esronis filii, alterius a Calebo filio Iephonis, filium habuit Uri ,& ex Uri nepotem Beseleelem, quem Μοyses Tabernaculo perficiendo destinavit b . Ex fide
74쪽
UTRIUSQUE TESTAMENTI. 6rfide Iosephi Hur conjugem habuit Μariam Moysis . sororem σ . Alii volunt, hunc Hur ejus mulieris filium fuisse, quae tamen opinio
minus quam prior veritati accedit ; cum apud Nostrates Μaria ad obitum usque Virgo Pe manserit. UI. Tertia die tertii mensis, & a relato ex AEgypto pede quadragesima nona, Hebraei ad Sinai radices pervenerunt b . Desertum Sinai , ubi Israelitae. per annum castrametati sunt, super circumjacentem agrum non modice assurgens, porrigitur in planitiem, undique petris, & collibus duodecim fere millia passuum ambitu cinctum. Circa extremitatem septentrionalem duo excelsi montes apparent , quorum alter Sinai, alter Horebus appellantur. Sinai tertia saltem sui parte alteri praestat, acutior, & aditu difficilior . In vertice planities patet ardua, & inaequalis, sexaginta simul continendis hyminibus ampla , in qua aedicula . S. Catharinae visitur . Hic iacuisse ferunt spatio 36o. annorum corpus ejusdem Virginis; donec nimirum in Templum ad radices eiusdem montis transferretur , ubi &Μonasterium ab Iustiniano aedificatum. H rebus occidentem spectans , a vertice Sinai exoriente Sole obumbratur . Hic Lex a. Deo scribenda erat, iacienda Reipublicae Israeliticae fundamenta , eodemque Deus ex aegypto Judaeos ad sacrificandum acciverat. . VII. Moysi igitur, cum Sinai cacumen ille ascendisset, in memoriam Deus revocavit prin
75쪽
61 HIs TORI Adigia , quibus Israelitas , praesertim dum ex AEgypto liberarentur, prosequutus fuerat, praecepitque ut illis significaret , se praesto esse ad ineundum solemne stedus , quo ipse He-hraeos acciperet in populum suum, sibique praeceteris Orbis gentibus adeo adscriberet, Con
secraret, suisque destinaret servitiis , ut Sacerdotes ex ipsis electi clavum Imperii simul , &rerum sacrarum tenerent; ea tamen conditio
ne , ut ipsi vicissim fidem suam obligarent ,
se servaturos praecepta omnia, & leges Dederis mox proponendas a ). Moyses ad inferio. ra descendens , Dei verba omnia coram Deaquenti Principum populi concione exposuit . Assentiente autem populo propositis conditionibus , ipsa eadem die Moyses in montem se restituit, ut legationis suae rationem Deo redis deret . Cui Deus: Huc usque seorsum , de clam tecum egi ; descendam posthac super montem, & licet caligine obumbratus, palam tamen tecum verba , omni populo audiente , faciam . Ita enim fiet, ut plenam in posterum tibi, perfectamque fidem adhibeat. Redi iterum, & populo vestium lotionem indicito , ut paratus sit in diem tertium Legem recipere, quam coram omnibus dictabo. Terminos designes, edico, quos praetergredi, atque ad montem propius accedere nemo hominum , vel etiam brutorum possit. Cum clangon bucincinae similis e vertice montis insonuerit, tune procedant Israelitae ad constituta repagula , vocem Dei audituri . Haec omnia Moyses e
76쪽
UTRIUSQUE TESTAMENTI. 63 monte destendens ad populum retulit, praece- Pitque, ut ab opere conjugii die illa , & insequenti abstinerent Judaeorum doctores tradunt , lotionem corporis semper addendam , cum Scriptura lavare vestes iubet. VIII. Tertium diem, qui cum sexto mensis tertii, & quinquagesimo , secundo post exutum ab AEgypto componitur, iam tun aperuerat, cum reboantia subito tonitrua , fulgura ,
nubes verticem montis obtegenS , .eX ea que
erumpens flamma , & sumus , ac Vehemens quidam, ceu tubarum, sonitus, divinae praesentiae signum exhibuere cari . . Tune Moyses, Populo comitante, processit usque ad terminos ad montis radices constitutas . Vocatus deinde a Domino , montis cacumen conscendit ; a
quo jussus est rursum descendere , populo iterum indicturus ne propius accederet , monituruS autem Sacerdotes, ut majori sanctimonia nitere conarentur. Sed quinam Sacerdotes isti P An Aaronici per anticipationem dicti Z An primores natu tandem juvenes ad lassiciendas victimas electi omnia probabilia . Ad populum quod spectat, excepit Μο
sies, vix timeri potest, ne montem ascendat , postquam & tu solemni cautione interdixeris ascensum, & mons ipse, tanquam sacrum aliquid & inviolabile, septo a reliquis locis inmnibus sit segregatus. Sed Deus iterum ius sit, ut mandata, & poenas in refractarios prae scriptas, populo dc Sacerdotibus iterum denuntiaret, facta tamen facultate , ut cum ad se
77쪽
64 Hrs TORI A Tediret , Aaronem comitem haberet. Statim vero ac Μoyses una cum fratre in ardentem montis verticem ascendit, clara voce, ceu in genti quodam tronitu , locutus. est Deus , legemque in haec verba promulgavit a . IX. Ego sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra AE pti, de rimo femi tutis . I. Non habebis deos alienos Gram me . Non facies tibi sculptile, neque ominem smilitudinem , quae est in caelo desuper , o quae in terra deo sum , nec eorum, quae sunt in aquis sub terra is Non adorabis ea, neque coles . Ego sum Dominus Deus tuus, fortis, zelotes, visitans iniquitatem patrum in filios , m tertiam , ' o quartam gene ationem eorum qui oderunt me; o faciens misericordiam in millia iis qui diligunt me, σαωοdiunt praecepta mea . II. Non risumes nomen Domini Dei tui in vanum et nee enim habebit Dominus insontem
eum , qui assumpserit nomen Domini Dei fui frustra. III. Memento ut diem Sabbati sanctificas: sex diebus operaberis , o facies omnia opera tua ς septimo autem die Sabbatum Domini Dei tui esse non facies omne opus in eo, tu, filius tuus , oe filia tua, servus tuus, o ancilla tua itumentum tuum, a ema qui es intra portas tuas: sex enim diebus ferit Domἰnus caelum , o terram , ρο mare, o omnia , quae in eis funt: m requievit in die septimo; idcirco hen
dixit Dominus diei Sabbati , ο sanctificavie
78쪽
UTRIUSQUE TEsTAMENTI . 63IU. Honora patrem tuum , O matrem tuam, ut ses longaeus super terram , quam Domiuus Deus tuus dabit tibi. V. Non occides. ' iVI. Non moechaberis.. VII. Non furtum facies. VIII. Non loqueris contra proximum tuum falsum tesimonium. IX. & X. Non coneupisces domum proximi tui, nec desideralis uxorem eius , non se mum , non ancillam , nm bovem, non Unum , o muta qua illsus fiant. X. Porro Dominus ita locutus est cum Μοy- Populus se, & Aarone, ut claras, & distinctas voces DPi vocem Populus etiam auscultaret. Ueteres Legislato- palam aures datas a se leges ita invexere , quasi scili- suitat. Cet acceptas e Caelo promulgarent . Sed de rum ejusmodi revelationes nunquam testimonio populi auscultantis comprobatae sunt quin& multorum fallaciam detexit hominum sagacitas; nec nisi vulgi simplicitas, & credulitas tantam illis attulit audaciam , ut crassam adeo fraudem struerent. Nihil hic praestat Moyses, nisi palamo eius leges praecedebant, &veluti satellitio comitabantur, subsequebanturque prodigia , omnium testimonio exploratis
XI. Legis praecepta decem omnes recensent; suomodo sed varii varie illa distribuunt. Quidam qua- Decalogi tuor praecepta referunt ad Deum, sex reliqua praecepta ad proximum : qui verba illa : Non habebis disr deos alienos coram me: ita accipiunt, veluti si bμ tur. aliud exhiberent praeceptum ab illo : Non fa-
79쪽
M HISTORIAeIes tibi sculptile . Uerum S. Augustinus eum aliis sane multis , nonnisi tria praecepta ad Deum relata , septem Vero ad proximum , agnoscit: iungit enim ille: Non hab/bis deos alienos coram me o cum proxime succedentibus: Non facies tibi sculptile. Post verba autem illa : Honora patrem tuum, & deinceps septem praecepta recenset, inducto discrimine inter illud : Non concupisces domum proximi tui : ab altero: Non desiderabis tixorem eius. Fatendum tamen est , totam hanc distinguendorum praeceptorum rationem ex arbitrio tantum pendere . Porro ex numero decem nomen Decal
eus , scilicet decem praecepta, sive verba, aut sermones, ortum est . His autem praeceptis totius Religionis summa continetur; ad quae pariter referuntur caeremoniales, & judiciales leges omnes, quae apud Moysem reperiuntur . Quemadmodum autem omnes aliae leges uno Decalogo continentur , ita Decalogi vim omnem exprimunt gemina praecepta amoris
Ais misi XII, MoyseS conceptis verbis refert, Deum tis se j. ipsem legem tulisse; sed S Stephanus ait, Hestim Ietjm braeos in dioinitione Angelorum legem acce- tulisit. pisse ι . Hinc communis opinio fert, Angelum a Deo missum , ejus nomine verba fecisse. Ex Patribus tamen plures censent, Angelorum nomine Moysem, Aaronem , Josue designari se . Oecumenius sic explicat: acce
80쪽
UTRIUsQUE TESTAMENTI . 67pistis legem, qua velut in Angelos transforma remini, si quidem morem Deo gesseritis . Tandem S. Stephanus facile spectavit Angelorum choros, quibus Deus stipatus legem tu
XIII. Nonnulla sunt in Decalogo, quae notis illustrari deposcunt. Principio nihil aptius illa praefatione: Ego sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra AEnpti, de domo fervitutis: cum & incutiendo terrori supremam Dei praecipientis majestatem, auctoritatemque pr ponat; & inclinandis ad obedientiam animis
recentiora beneficia commemoret. XIV. Verba illa, Non habebis Deos alienos coram me , idem sonant ac diceretur: Non habebis deos alios , sed tantum me. Quare primum Praeceptum nedum negative accipiendum
est , ut nefas sit falsa numina colere ; sed &positive , ut vero Deo omne supremi obsequii specimen, puta sacrificium . oratio, laus, corporis animique demissio , & actus theol galium virtutum exhiberi debeant. XU. Cavet Deus, ut abstineant Israelitae ab imaginibus sive caelatis, sive pictis . Non de quibusvis imaginibus latam fuisse hane legem , optimi quique Interpretes ex eo inferunt, quod Moyses ipse Cherubim caelata super Arcam constituerit. Locavit etiam Sal mon Cherubim in Templi Sanctuario: insculptos tauros, & boves basis loco substituit vas, quod Μare appellatum cst; sicut & Labra, sive aquarum receptacula in Templo variis fi-E a gura-