장음표시 사용
81쪽
68 HIs TORI Agurarum anaglyphis ornata sunt a . Taber naculi etiam velamina phrygio opere pirus imagines referebant. Imagines igitur falsorum Numinum prohibet Deus , non autem illas , quae ab idololatrandi scelere remotae erant . Quidam docuerunt, permissas duntaxat imagines rerum per se non extantium , ut erant
Cherubini, variis formis expressi, monstrumque referentes, e homine, bove, aquila , &leone conpactum. Eoque referunt Iudaeorum facinus, Imperator is statuam, & aquilam auream reiicientium ; sicut & Iosephi testim nium , boum simulacra a Salomone fabricata damnantis b . Sed mirum videri non debet, quod Iudaei statuas Imperatorum recipere a nuerint; ritu enim ethnico illae dedicabantur,& divinis honoribus colebantur e . Ad Iosephum quod spectat, si ipse Salomonem ea de
causa damnavit, nostra nihil interest , cum Scriptura omnia Salomonis ad Templi ornatum opera comprobet . Quod si quis pertinaciter contendat, imagines quascumque hoc praecepto Hebraeis prohibitas fuisse, etiam sit. divinis honoribus non colerentur, suam illi pe mittimus opinionem , modo fateatur , hoc Praeceptum fuisse caeremoniale , quatenus imaginum quarumvis ulum interdicit ad removendum ab Hebraeis idololatrandi periculum I morale vero , quatenus idola , & idololatriam prohibet: posteriori autem isto respectu omnes l
82쪽
UT IusQUE NITAMENTI. 69 omnino homincs obligare ; priori autem sol Hebraeos, sicut praeceptum de Sabbati obse
vantia. XU. Defendit Gnotius, poenam, quae con- Parentum
sequitur & parentes , & filios usque ad ter- peccut tiam , & quartam generationem , ad unum ' . mi/ dumtaxat idololatriae scelus spectare; quo in pμm μm puniendi genere, Deus, inquit , dispotico invitam , & in bona omnium iure utitur a ) .
Vulgo tamen interpretes dictum referunt ad omnia crimina; qui tamen non conveniunt .
nam alii illud accipiunt de filiis , qui ab impiis parentibus impietatem , non secuS ac nais turam referant; alii pios filios non excludentes , aiunt, numquam committere Deum , ut in malis inferendis eadem patiatur pius filius aeque ac impius pater . Idem enim malum ,
quod pio filio infligitur, patri quidem impio
Poena est, cum torqueatur in filio; sed filio non est poena, cum illi detur in virtutis exeris citium , & gloriae incrementum . Quando amtem Deus per Ezechielem pollicetur futurum, ut quicumque peccaverit , ipse, & non alius pereat, nec filius patris, nec pater filii scelus portet b , statuit pariter filios a moribus Parentum recessuros , & parentes nullam in filiorum sceleribus communionem habituros; saltem pro illa temporis circumstantia, in qua Israelitae detinebantur Quare Ezechiel nequaquam Moysi contrarius debet judicari. Explicata ratione iustitiae Dei, sub quo , ut do-E 3 cet
a Grotius in explic. b EZech. xv m. q. Decalog. ut Graece extat. Vide & Hierem. xxx I. I9
83쪽
o HISTORIAeet Augustinus, uemo miser e se , nisi meream tur , potes ; nihil de divina misericordia remanet dicendum. Cum enim gratuito misereatur Deus, facile intelligimus, illum misericordiae suae sinu homines , qui ipsum diligunt , ac posteros illorum per longas generationes , complecti. XUI. Nomen Dei m vanum assumitur , I. Cum emittitur juramentum , cui desit Dei nomen aut Veritas , aut judicium , aut justitia a .
in vacuum Deerit autem iuramento veritas , si fiat men-
assumatur. daciter ; iudicium , si pro re levi , esto vera sit; justitia, si pro re illicita . II. Cum Dei nomen tribuitur falsis Numinibus, qui inter- dum nomine Vani , seu Uanitatis in Scriptura deridentur . III. Cum . Dei nomini convicia inseruntur . IU. Cum quis sine debita reverentia, aut per iocum , di iram Dei nomen pronunciat . Iosephus & Philo addunt , nefas esse blasphemare deos, quos Gentes μορ Iunt; laudantque in eam rem illud: Diis ne detrahes b . At errant turpiter , cum dii , quibus non est detrahendum , sint Iudices &Principes , de quibus . dicitur : Deus stetit in Bnagoga dremm e . Di 1 SaM XVII. Legis naturalis dictamine docenturbati in homines, totum suum tempus, seque ac sua diem Do- omnia in Deum reserre. Sed cum pluribus adm/uς vitam necessariis operam dare , seque distra irμπιυς - here cogantur, Deus e singulis hebdomadis diem certam selegit, qua ceteris curis omnibuS
84쪽
bus amotis, totos se homines ossiciis Deo suo
Praestandis exerceant. Ceteris autem omnibus
In hanc rem opportunior sabbati dies visa est , qua Deus , peracta Mundi creatione , quievit. Ita lex Sabbati , legem hanc naturalem determinavit ; quae sane determinatio cum iuris sit positivi, transferri utique potuite Sabbato in diem Dominicam, qua resu gentis Iesu Christi memoriam veneramur . Id autem factum fuisse ab Apostolis j non dubitamus , cum de die Dominica in Apocalypsi mentio fiat a . Quo autem Sabbati lex exactius observaretur , simulque humanitatis sensus altius insinuaretur ; praecepit Deus , ut ea die nedum servi, sed & iumenta a laboribus cessarent . Diodorus Siculus tradit, agi aeud Iudaeos Sabbati ferias in honorem Saturni , cui sacra erat dies illa ex Pagan rum religione . Maluit Plutarchus , Bacchum ea die coli a Iudaeis, quod in ejus Numinis solemniis inclamarent : Saboi b . prodigiosa de rebus Iudaicis ignorantiat De Sabbati festo alibi plura invenias e . . XUIII. Statim post debita erga Deum οφ μὰ istam ficta , praeceptum de honorandis parentibus fili
proponitur: quo honoris nomine ossicia omni rent 1 eο- illis debita, uti obedientia, subiectio, amor , lentibus gratitudo , subsidium comprehenduntur. Pa' promistrum autem nomine intelliguntur etiam Supe- sum.
riores, Principes , Magistri, & Seniores, qui
85쪽
suo ordine sunt Venerandi. Quamvis autem vita diuturna tantum iis qui huic praecepto Parent , promittatur, ex Patrum tamen se tentia non 'excluduntur bona. aeterna & spiritualia, quorum diuturna illa vita typus est , & pignus. Parentibus erga filios nil praescribitur , eum omnium. praeceptorum instar sit naturalis parentum in filios amor, & propensio. omisi, XIX. Praecepto non occidendi, non modo prisata ipsum homicidium vetitum est, sed & vulne- vindicta ra, odium, & ultio quaecunque, privata a
. verita ctoritate exacta. Cum e re publica censetur ne-
ci aliquem tradere, res ad publicos Magistratus referenda est. Si forte ad tuendam vitam , vim vi repellere , & adversarium suum oec dere privatus cogitur, ad excusandam homicidii culpam , quatuor haec probanda sunt. I. Nihil ipsum esse molitum , nisi defensionem suam, & vitae conservationem . II. Adversarium suum fuisse aggressorem . III. Necem ita intulisse, ut nee ultionem, nec adversarii mortem optarer . IV. Justae denique defensionis limites non excessisse . Nonnulli praeceptum de non occidendo nedum ad bestias , sed etiam ad plantas extendebant ir)ῖ quorum t men opinionem ipsius Christi interpretatio penitus excludit: Non homicidium facies b) Una vero cum homicidio prohibita maledicta, convicia, rixas, percussiones, & cetera omnia, quibus proximus laedi potest, nemo ignorat. XX.
a) Aug. de Civit. l. r. vultdeum . I
86쪽
UTRIUsQUE TESTA MENTl. 73 XX. Hebraeorum nonnulli docent Decalo- Ad trigi lege ,s quae est de adulterio , sive . moechia ἰ ris sum nullum aliud crimen ,, quam quod eo vocabu- mm, fot Io intelligitur, vetari; quae varo successu tem- Dm Vs 'Poris accesserunt prohibitiones, illas perinde m-μm .habent, ac praecepta judicialia , sive caeremonialia, alterius plane a Decalogo auctoritatis. Nobis eo praecepto omnis illicitus concubitus, atque memborum/ generationi inservientium non Iegitimus, usus prohibitus intelligitur . . Cum moechiae nomen stupro etiam; fornicati
ni , sodomiae, omnique impudico amplexui e Plicando ipsi quoque prophani Scriptores adhibuerint a). Quamquam si nomen illud
unam tantum haberet significationem , cum aliena scilicet uxore coire , posita , intelligere tur ex Scripturarum more species pro genere ,
ut supra pro omni . laestione homicidium, &Pro qualibet, superstitione idolorum cultus o Praeceptum pariter de surto extendi debet ad /quamcunque alienorum bonorum fraude , d Io, artificio, aut vi usurpatam possessionem . Crimina omnia falsitatis , ' mendacia , calumniae , accusationes, corruptiones iudicum , &quidquid sinceritatem , & Justitiam in commercio Vitae necessariam subducit, sive sint cum obtestatione, divini nominis, sive non , . falso testimonio, Decalogi lege prohibito, con
XXI. Cum autem reputari facile potuisset, Mala emmodo manus abstinerent a rebus in Decalogo piditas in
a) Berti de Theol de hanc Hist. l. a. c. Io. .
87쪽
4 HISTORIA interdictis , nullam exinde esse criminis culpam , docuit Deus postrema suae Legis parte , non satis esse ab adulterio , & a furto se continere , nisi simul mala eorumdem criminum cupiditas ex animo, quem ille praesertim intuetur , , evellatur . 'Iosephus & Iudaei iesu Christo coaevi; quin & infra illud tempus nonnulli, uti R. David Κimchi, tensuerunt criminis desideria, absque pravi operis executi ne, immunia esse a culpa ; eo quod, dicebant, nulla poena hisce cupiditatibus in Lege praescribatur o . Uerum poena a Lege Coninuituta , cum infligenda sit per Iudices , ad quorum notitiam actus duntaxat externi per veniunt , intimas animi cupipitates respicere sane non poterat ε -
istare tumultuarium . Angelus deducendo Israel; o promittitur . Post datas plures leges , foedus Deum inter oe populum initur. Tabemaculo - eonficiendo multa praescribuntur. Populus vitulum adorat; de quo idolo plura disseruntur . Moreses tabulis Legis confraflis, sontes puniι. . C A P. VI. . . p
I. AE TOce, & apparatu Dei Legem serentis , V perterrefactus populus, timensque, ne si iterum illum audirent, omnes morerentur, Moysem rogavit, ut ipse divinas iussiones ad se deinceps reserret. Recedente igitur populo
88쪽
a monte, cui divina Majestas insederat , ac procul consistente, Moyses , Aarone facile comitante , ad nubem ι ex quas Deus loquebatur , accessit . Cui Dominus postquam mandasset, ut Israelitis in memoriam serio reVo- caret , deos auro , Vel argento efformatos a se omnino proscriptos fuisse, edixit, ut Altare ex aggesta humo, vel lapidibus. ferro non dolatis sibi erigeretur ab . Sed quorsum haec tUt altare statim dissoluto, aut sua sponte corruente, idololatrandi, vel extra Tabernaculum sacrificandi occasio amputaretur. Altare illud ex
eorum numero censebatur , quae tumultuaria dicebantur, ex insolito eventu excitata . Viniunt nonnulli serrum prohibitum, ne lapidibus ejus, Altaris insculperentur idola , vel magici alii characteres. Malunt alii , ferrum non bene convenire Altaribus , quod metalli eius instrument apraeliis, & caedibus inserviant. Cavit etiam Deus , ne gradus ejusmodi ollari adderentur: cujus rei causam designans, ait :Ne reveletur turpitudo tua . Praeceptum illud subindicat, nullum suisse tunc semoralium , uti aetate nostra , usum . Cum autem deinde Moyses rei indignitati occurrisset b , imperans Sacerdotibus ampliores quasdam amas , femoralium instar, ac talares, clausasque tu- .nicas, nunquam tempore ministerii deserendas, visa sunt Altaria suis gradibus, sive scala instructa. Vel dicas horum Altarium gradus humiliores fuisse , quam ut ex illis alb
89쪽
6 HISTORIA quid indecorum timeretur. Crederem autem , Moysem parasse ex aggesta humo viam leniter ascendentem, quae ad Altare , de quo agimus , duceret. Arbitratur Spencerus, Pyramides aegyptias sublimium Altarium genus
esse quoddam , quorum gradus cum plus nimio altiores essent, ascendentes Sacerdotes c gebant.intuentium oculis revelare quae celare pudor iubet; nec alia censet loca illa eminentia Iudae, & Israelitis , Scripturae vituperationibus notissima, nisi superbo vertice erecta Altaria , quae Altare hic vetitum imitarentur a). Quare si illum audias , non gradus quicumque vetantur, sed majori numero, & quam par sit altiores . Scimus destinatum Jovis Sacerdotibus, viris & feminis, Altare habuisse scalas, quas Graecas appellabant, ita asseribus clausas , ut crura , vel pedes ascendentium non conspicerentur b . Hujus generis suisse censemus gradus qui ad Altaria deducerent , postea permissos ι . Aisoblis, Multas Moysi, dum secum in nube verbia lita, saretur , Deus praescripssit leges de mancipiis , in Cha homicidio , asylo, plagio , vulneribus, bovenaaniti- Cornipeta , talione , furto, deposito, senere , dem dedu- fornicatione, maleficio, cum bestiis crimine , iurui. idololatria, injuria, decimis, primitiis, primoribus natu , carne animalium , iudicio , Sabbato, ac de tribus per annum Solemnit
adiic. l. Io. c. II. Serv. In . . .
90쪽
UTRIUsQUE TESTAMENTI . 77tibus a ; de quibus opportunius agemus , cum ad Hebraeorum leges ventum erit. Secundum haec promisit Deus , se missurum Angelum suum , quo deducente Israelitae terra in hereditatem sibi assignata potirentur . Caverent tamen, ne inossiciosum quid coram eo admitterent ; sed summo potius obsequio & amore ipsum prosequerentur, cum nihil ille nisi Dei auctoritate & nomine esset acturus . Scirent etiam, eum ita esse comparatum, ut non δι- mitteret, si delinquentes vidisset b . Quod duplici sensu explicaretur ; scilicet, veniam minime dabit, si illum offendant; vel e con- . tra, populum non derelinquet, etiamsi contingat ut in ipsum peccent . Promissio haec vulgo accipitur de Messia , quem Scriptura -- gelum Testamenti appellat e) . Eo spectasse videtur Apostolus de Hebraeis in deserto scribens: Quidam eorum tentaverunt Chriseum, σa serpentibus perierunt d ); insinuans , Iesum Christum ipsum fuisse Angelum, qui populum deducebat per desertum . Philo quoque haec de Verbo rectitudinis pleno, primogenito filio, qui curam scri gregis in se recipiat, interpretatur - e . Alii dictum intelligi posse, de Iosue v Iunt f) , qui Moysi successit in populi praefecturam , nomenque Jesus , & vivam maxime imaginem Messiae praesetulit. Sunt, qui