M.T. Ciceronis Tusculanarum quaestionum ad Marcum Brutum liber primus

51쪽

Liber I de eontemnenda morte. Ag

i arumque aliorum Vircrum clarorum , quoS nihil attinet nominare,nepotes N EIij.Sed quid agimus oblitine sumus , hoe nunc nobis eae propositum, cima satis de alternitate dixissemus, ne si interirent quidem animi,quidquami mali esse in morte t A. Ego vero mimine Iam Is sed te de aeternitate dicentem a aberrare Pro- at posito facile patiebar. 1 M. Video te alia spe rare a rectare,& velle in caesum migrare . spero sore t tesιο .ut contangat id nobis , sed fac , ut i si volunt animos nCn remanere post mortem. vidco noS, si ita sit, priuari he heatioris vitae. mali vel ro quid affert is a sent entia ' ne animum siei interare,' t cvrpus.nvm igitur aliquis dolor, mnino ris mertem sensus in corpore est nemo id quidem dicit: etsi Dc moeritum insi- . Inulat Epicurus et Democriti negant;ne in animo quidem agitur sensus remanet. ipse enim . nul quam vba igitur malum est, cuoniam Fr ,

. mihi' ter tau λ c an, quoniam ipse animi discesta j I fu Sa corpore, non fit sine dolore λ vi credam fi II ita esse, quam est id exiguum & lalsum es arbitror : & sit plerumque sine sensiti norinun

quam etiam cum voluptateuotumque hoc . ue est,qualecumque est.fip enim ad punctum zzit 13 tem Ioris. φ illud angi si vel potius excruciatu edisce situs ab omnibus ijs, quae sunt bona in se m. Ide,ne a malis dici verius possit. quid ego

.apsium. ita quἰd nece siegst,cum Id agam, re f&c νost mortem miseros nos putemus Dis, vitam araam eiu cers deplorando miseriorem p secti

ae . . , . s.

muti

52쪽

4 Tuscul. quassionum

mushoe in eo libro, in quo nosmetipsos, qua tum potuimus, consolati sumus. a malis igi- tur mors abducit, non e bonis,uerum si quaerimus . Hoc quidem a Cyrenetico Hegesia fieeopiose disputatur , ut is a rege Ptolemae a L. eo isti prohibitus esse dicatur illa inscnolis dicere , νεαι & quod multi, his auditis , mortem sibi ipsi a conita O.v. c. sciscerent. Callimachi quidem epigrammab L. e vi. in Ambraciotam Cleombrotum est: quem bit. stiis cum nihil ei accidisset aduersi, e muro se inev e. mit mare abiecisse , lecto Pisonis libro . eius an νη alios . tem, que di i ,Hegesiae aiber est, s καρτεfῆν ἀ L. eιia quod b a Vita quidam per inedia

me nobis discedens , reuocatur ab amicis e quibus reis expediι spondens, vitae humanae enumerat incommo- qui O EO. Ga : possem id facere, & si minus, quam ille,sor.s, qui omnino Viuere expedire nemini putat. Di. orna c omitto alios. d etiamne nobis expedit, qui mentisque & domesticis,& sorensibus solati js,ornamen-νr. terιὸ,β pisque priuati certe , si ante occidissemus , ante occ. mors nos a malis, non a bonis abstraxisset imors. n. a 'sit igitur aliquis, qui nihil mali habeat,nul. smal. non tum a fortuna vulnus aeceperit. Metellus ille Ab. kbstra honoratus quattuor fit ijs : at quinquagintauiae isset, Priamus: e e quibus decem. & septem iustae L. θ-VXore natis: in utroque eandem habuit fortulus dele e na potestatem: sed vis in altero est. Metellum so si eiὐ at enim multi filii, filiae , nepotes , neptes in ro-vrore nati gum imposuerunta Priamum aurem tanta pro at eaniam genie orbatum cum in aram confugisset, ho

sene lectis stilis manus interemit. Hic si vivis salijs,ineo

53쪽

Liber I. de eontemnenda morte.

t utrum tandem a bonis,an a malis distessisset llum profecto videretur a bonis . At certe ei μ' in i melius euenisset,nec tam flebiliter illa eane ' Tentur, γε quidas s 'mnia vidi in rimari q-- ιῶ.s , Priamo ri euiιὰνι ρε .s, Iou sfanguine turpari. 31 ωQuasi vero ista,vel quidquam non potue-xit ei melius accidere. quod si ante occidicit,

tamen euentum omnino amisisset: hoc autems tempore sensum malorum amisit ' Pompeio nostro familiari, cum grauiter aegrotaret Neat poli, melius est factum: coronati Neapolitani fuerunt: nimirum etiam Puteolani vulgo ex UL 'Muoppidis 3 a. c publich gratulabantur. Ineptum Le ei grAE sane negotium,& Graeculum: sed tamen tortu i -σι νnatum. Verum igitur , si tum esset extinctus, a bonis rebus, an a malis discessisset Certe ami seris.non enim cum socero bellum gessisset, nora imparatus arma sumpsisset: non domum reIiqvicit: non ex Italia fugisset:non,exercitu amissis,nudus in seruorum ferrum,& manusine idi siet: non iberi defleti: non fortunae omnes a victoribus d possiderentur. qui , si mor- daLνοι et tem tum obisset, in amplissimis fortunis ex Gessenis

eidiset,is propagatione vitae quot , quantas 'quam incredibileis hausit calamitates Haec morte effugiuntur, etiam si nian euenerint,ta- men quia possunt euenire.sed homines ea sibi

accidςrc P- vos cultant. Metellι sterat ubi

54쪽

a al. aut quisque fortunam et proinile quasi a aut selisia, si, i pl rei sertu nati sint,quam infelices, aut certi 1Ait , nisu qu idq m sit in rebus humanis , aut sperare itis. ne prudentius,quam timere. ' Sed hoc ipsum

L s.e. ινi concedatur, bonis rebus homines morte priuasrebit aim ri ergo etiam carere mortuos vitae commodis, nori uidquπ esse miserum. certe ita dicant necesse

Q v.c. ubi potest is, qui non est, re vlla carere belιὰν triste enim est nomen ipsum carendi, quia id me.usu mijcitur haec vis: habuit, non habet: deside-moda νiia r x, requirit,i adiget. opir r, hac incommoda

comm . sunt carentis. caret oculis,odiosa caecitas. Iibeeal. m. ri , ristas valet hoc in vivismIortuorum auisse,pnib. xem non vitae modo commodis, sed ne vitas v. e. aio q- idem. ipsa 'uisquam caret. de mortuis lo-pinuit, ' ROr, qui nulli sunt os, qui sumus, e num autgL.sit nisi i coramus caremus Le aut pennis, 33. I sit quidiaeὸν lyde id di erip certe nemo. quia ita λ quia, cum il' non habeas, quo1 tibi nec Usa , ne natura ap-- tum sit on careas, etiam si sentias te nore habere.' Hoc premendum. etiam atquet etiam lest argumentum , constrmato illoc de quo, si mortales animi sam,dabitare non possumus, quin tantus interitus in mo rte sit, ut ne mini. - . . ma qaidem suspicio senias relinquat . hoc igitur probe stabilito, de fixo, illul excutien i dum est ut sciatur, quid fit carere,ne relinquatur aliquid erroris ita verbo. C ARERE igitur Eoc significaesi egere eo, quod habere velis, Hest enim velle ita carendo. 3 nisi cum sic ore, tanquam g in febri, dicitur,adix quadam n uiuos Forbi dicitiar caua alio modo etiam c insors

55쪽

Liber I e eontemnenda morae. 4

rere, cum aliquid non habeas,& non habere re

te sentias : etiam si id facile patiare. a care- νὸre Lais re enim malo, id non dicitur, nore enim esset auιem nia dolendum.dicitur illud bono carere, quod est malum, sed ne vivus quidem bono caret b si eo b Q g crion indiget: sed in vivo intelligi tamen potest, regno ea rere: dici hoc in te satis subtiliter no dis.

potest et posset in Τarquinio , cum regno esset et I

expulsus. at in mortuo ne intelligi quidem potestis carere enim, sentientis est : nec sensus , a a in mortuo est.' quamquam quid opus est in is, hoc Philos phari, Crim rem non magnopere ita r , ' e egere Philosophia videamus Quoties nodinrd, e modo ductores nostri, sed uniuersi etiam e Xer sciolono Citus aα non dubiam mortem concurrerunt λ equae quidem si timeretur, rion L. Brutus arces G. eum reditu tyrannum , quem ipse e Xpulerat, minῶ Canan Praelio concidisset: non cum LatinIs decerni tans pater Decius, cum Etruscis filius, etiam s v e his cum Pyrrho nepos, se hostia telis obiecissent . his λα non uno bello pro patria cadentei& d Scipio- ALnes Hi sipania uidisset,e Paulum Aemilium Ca istiἰGω nae, Venusia Marcellum , Latini Albinum, Lu. cani Gracchum num quis horum miser hodie Fesne tum quidem post spiritum extremum snee r enim potest esse miser quisquam sensu perem -

pro ' x At id ipsum odiosum est, sine sensu es. hQ- se. odiosum, si id esset carere. cu vero perspi odio Scuum sit, nihil posse. im eo odio sum My. e qui h o v. ccareat nec sentiat quamquam hoc quidem qui nec ea nimis tape.h sed eo, quod in hoc inest omnis Ieat, nec se suum1 contrRctio,iκ mcφu mortis,qui enim sa- ει

56쪽

48 Tuscul. quastionum -

- - . tis viderit, id quod est luce clarius, avi. ruta, 'Lamo.&Corpore consumpto, loque animante eleto , & facto interitu uniuerso, illud ani. mal, quod fuerit, factum esse nihil, is plan perspiciet, inter Hippocentaurum , qui nun- quam suerit , & regem Agamemnonem , nihil interesse et nec pluriS nunc facere M. Camil- um hoc ei uile bellum , quam illo vivo ego secerim Romam captam. Cur igitur & Camil Ius doleret,si haec post trecentos, & quinqua.

ginta sere annos euentura Dutaret, Ee ego do. . leam , si ad decem a millia annorum gentema V.C. aliquam b urbem nostram potituram plicem λε μ' , quia tanta caritas patriae est, Vt eam non senis. v.'rνς su nostro, sed salute ipsius metiamur.' Itaque smν ωορα non deterrat sapientem mors , quae propter incertos casiis quotidie imminet, propter breuitatem vitae nunquam Ionge potest abesse, quominus in omne tempus reip. suisque consulatae posteritatem ipsam, cuius Ansum habiturus non si ad se putet pertinere. Quare licet etii mortalem esse animum iudicantem , aeterna moliri non gloriae cupiditate , quam sensurus non sit, sed virtutis , quam necessario gIoria, - etiam si tu id non agas, consequaturi natura vero sic se habet, ut, quo modo initium n his rerum omnium ortus noster afferat, se exitum mors,quae ut nihil pertinuit ad nos ante ortum, sic nihil post moriem pertinebit. in quo quid potest esse mali cum mors nec ad vitios pertineat, nec ad mortuos λ alteri nulli. - --- l Oros Run attingit ' quam qui leuioreae si acIunt

57쪽

Liber Iiae eontemnenda merse. ε'

factu ut, somni simillimam' volunt esse quasi , evero quisquam ita nonaginta annos velit vi uere, Ut cum sexaginta conse eerit , eliquos et l. θ' dormiat. a ne sues quidcm id velint, b min I .l δ' modo ipse . Endymion veto, si fabulas audi .7 -- νς' re Volumus, cnescio quando in Latino obdor ' ς' miuit, a qui est mons Cariae. nondum, opinor,h η'ς x e experrectus.nuth igitur eum curare censes Vm '. cum Luna laboret, a qua consopitus putatur , 'U'At eum dormientem oscularetur quid euret'ψη ς' autem , qui ne sentit quidem habes soratium p xςς in zmaginem mortis , eamque quotidie induis . ' ς' Et dubatas , quin sensus in morte nullus sit, 'g'' -

cum in eius simulacro videas esse nullum sen- .

3 sum Pellantur ergo istae ineptiae paenε ani h. γ'

las, ante tempus mori, miserum esse . quod P . tandem tempus naturae ne λ At ea quidem deis A - U dIt Vsuram vitae, tanquam pecuniae , nullaci b

praestituta die . QMd est igitur , quod quera ' ρ re, si repetit cum vult ea enim condicion ' a acceperas. Iide, si puer paruus occidie, ι'. eaequo animo ferendum putant: si vero in cunis, Tne querendum quidem. Atqui ab hoe acer -'δ μ' bius exigit natura , quod dederat, Nondum gultauerat, inquiunt, vitae suauitatem : hic autem iam sperabat magna et quibus frui Cee- f sort. perae. At id quidem ipsum in ceteris rebus no OP me Iius puratur,aliquam partem, quam nul- non aulam , attingere. cur in vita secus Quam- Callima. quam non male ait Callimachus , multo in chus mia. pius lacrymasse Priamum, quam Troilum . ἀον. φε φ ςorum autem,qui exacta aetate 'moriunt ut 'o fortu-

58쪽

' angsori. cius , quam , Ut caetera auserac, affert aer teniati, si senectus. Quae verio aetas bonga est aut quid

omnino homini longum nonne modo pueros modis adolescenteis, incursu. a tergo inseques nec opinanteis assecuta esse senectus sed quia, ultra nihil habemus , hoc longum dicimus'. b L. pra omnia .ista, perinde ut cuique data fiant, ἡ Fata par- pr 'rata parte aut longa , t aut breuia dicus - e ita auι tur. Apud Hypanim fluuium , qui ab Europa H , &c. parte in Pontum influit, Aristoteles ait be-M ita v. stiolas quasdam nasci, quae unum diem vi - ε. uant. ex his igitur, Flora octava quae mortua est , prouecta aetate mortua es et quae vero occidente sole, decrepita : eo magis, fietiam solstitia,i die. conser nostram longi sir

mam aetatem cum aeternitate , in eadem pro

Pemodum breuitate, qua illae bestiolae, reperiemur. ' Contemnamus igitur omneis in s' eptias: quod enim leuius huic leuitati nomes

imponam tota mque vim bene vivendi in ani. mi robore, ac magnitudine , & in omnium re xum humanarum contemptione, ac despicien- ' eia , & in omni virtute ponamus . nam nunc

quidem cogitationibus mollissimis ei mina. mur , Ut, si anth mors aduentet, quam Chal- aeorum promissa consecuti sumus, spoliati ma. . Eni quibusdam bonis , inusi , destitutiquo videamur. ' Quod si exspectando , & deside i domadimu animis,cruciamur, angimur;

59쪽

ter iter illud iocundum est, quo confecto, nut' a T. e.pr a reliqua cura, nulla milicitudo futura fit: di imis. quam me delectat Theramenes , quamque bL.a M. elato animo est: etfi enim flemus, eum legi - illisil iιὸν ε mus , tamen non miserabit ter vir clarus emo iucunda-ε xl rur. qui cum coniectus in carcerentv triginea se debet. - Hissu tyrannonem, go venenum ut sitiens c ob - quo cons. hibisset, reliquum s c e poculo eiecit, ut id & ita v. xes naret . quρ sonitu reddito, ridens e Pro c. . . pin K inquit, hae pulchro Critis , qui in eum fue- e I. Obδώ- rat teterrimus. Graeci enim in conuiu Ih solet xisset. denominare; cui poculum tradituri sint. Lusit ita o: v. . vir egregius extremo spiritu, cum iam prae- eum εο ijs conceptam mortem continereti: vereque ei, qui Venenum praebuerat, mortem est '' eam auguratus, quae breui consecuta est. Quisνω Tu dhanc animi magni aequitatem in ipsa morte z Iaudaret, si mortem , malum iudicaret ' ., -- Vadit in erandem carcerem, atque m eundem paucis post annis scyphum Socrates , eodem NivsteIere iudicum , quo ryrannorum, Therame- mes. quae est igitur eius oratio, qua facit eum Plato usum apud iudices , iam morte multa- tum Magna me, inquit, spes tenet, iudices, benae 4 mihi enenire , quod mittar ad moraim . necoli e 1 Senim, sit alterum de duobus, ut aut sensus -n mors omneis anserata aut in alιum qMendam l- anm ex his loεis morte migre r. Damobrem , sinae i. 'su extinguitur, morsque ei somno itis est quo aeonnunquam , eιiam e visis 'ρmniorum , placa-

60쪽

d-του libus nigligentur. nec mihi IUIuc accidiι βον uiιο ὁ nec vero iis , quibus accusatus sum . aut a quibus condemnatas , habeo, quod succeu - s , nisi quod mihi noceres credidi runι i. f Zee phoc quidem hoc odo . nihil autem melius eur. I aestimo. Sed tempus esλ, inque, iam huic abire

it melius, iat, immortales sciunι:hominem qMidem Icodiae ego haud paulo hunc