M.T. Ciceronis Tusculanarum quaestionum ad Marcum Brutum liber primus

81쪽

Liber II. de dolore tolerando. ' . 73

nitim miremum, sapientem censet id suave ν -

' di cturum. ' ego a te non postulo, ut dolorem eisdem vernis asscias,quibus Epicurus volu Ptatem, homo, ut scis, voluptarius. ille dixerit sane idem in Phalaridis tauro,quod si esset in, Iectulo. 7 ego tantam vim non tribuo a sapie- a L. svietice contra dolinrem. 8 b si Forte in perserendo, ti. .officii, satis est i ut laetetur etiam , non post v b L. Ffelo. tristis enim res est sine dubio, aspera, ama fortem iura, inimica naturae ad patiendum, tolera dum perf dcxs que disiicilis. . Adspice Philoctetam: cui con- ita V. C. cedendum est gementi. Ipsum enim Herculem al. sic forviderat in Oeta magnitudine dolorum eiulan ris tu ertem. nihil igitur hunc virum sagittae, quas a b serendo.

Hercule acceperat, tum consolabaiarur : cum E viperino morsu venae viscerum, Veneno im- -butae tetros cruciatus cierent. iraque exclamat auxilium expetens, mori cupiens . ,

, , - Heu quis salsis fluctibus mandet - ' . . M λυ ex Jublimi vertice saxis .is Iamiam abfumor et confuit animam i ' i

I issicile dictu videtur, eum non in malo esse , di magno quidem , qui ita clamare cogatur .ao ' Sed videamus Herculem ipsum .qui tum dolore frangebatur, cum immortalitatem,.ipsi morte quaerebat. quas hic voces apud SuhΩ- ...clem in Traehiuijsedit cui cum Deianira sar ας uine centauri tinctam tunicam indui et, ia- 'haesis etque ea visceribus, ait ille . i . M - . i,. c O m ulo uictα graviainerpus θη- , γ o-,s, ube corpore d exanciato, vili animo per uli.

82쪽

Nec mihi Iunonis terror implacabilis, Nec tantum inuexis tristis Eurytiluus mali , suantum una ecors Oenei partu edita, Hac me irritavit veste furiali inscium, Quae lateri inhaerens morsu lacerat visicera, Vetensique grauiter pulmonum haurit spiritus - is totam e decolorem sanguinem omne e orbuit ιε ' Rin' , s se eooki clade horνibili absumpιum exιabuit. ea ιιμ. a illigatis, peste interimor te πιiti . Hos non hostilis dextνa,nou f terra editae Moler gigantum, non bi'rmato impetu Centaurus prius corpori g infixit meo, Non Graia vis,non barbara vlla immanitas, Nouscua terris gens relegata ultimit , .as peragrans, undique omnem hinc ferita. . Iem expuli ἔ NSed seminea vir, seminea interimor manu . O nare,veia hoc nomen Unva paιri , Nec me occidentem matris seperet carisas . Huc arripe ail me manibus ab Iraciam ρῆ s. Iam cemam, mene,an illam ροιiorem pretes.' Perge,aude nate, illacoma priris peltibus e Mistrere,genses nosIras flebunt miserias μα γ

arit. .

83쪽

2 ns

- Libo ν II. de dolore tolerando.

Nunc serpit ardor,o anto victrices maNAI, ' O pectura, ὸ te a, ὸ lacertorum tori, Vestrone pressu quondam Nemeaeus leo Frendens efflauit grauiter extremum halitum Hac dexιera Lerna Κ latra mactata exceι , t a Placauit: haec bicorporem affixiι manum ' ινα 'Erimanthiam,hac vastificam abiecit beluam ruac a Τ artarea tenebrica abstractum plaga Tνicipitem eduxit Hadra generatum cariem oHac interemit tortu multiplicabili Draconem , auriferam obtutu obseruautem ara

is Multa alia victrix nostra lustravit manuν, I uniciis Nec q9isquam e nostri stolia ce ι laudibun ianF mos Possumusne nos contemnere dolorem , cum talibias di ipsum Hercule Ii tam intolerater dolere vi- uisse . ea deamus ' veniat Aeschylus non Poeta tan- risu Pratum, sed etiam Prthagoreus, sic enim accepi- meιheus. mus. quo modo seri apud eu Prometheus do- ctipsisse 'Iorem. quem excipit ob furtum Lemnium , si duo di I unde agnis lucet mortalibus , clam diuisus λ nais I eum Prometheus doctus elepsisse dolo, p*- ωi Fatana tque Ioui fato expendisse supremo. Has igi- expeditatur poenas pendens, affixus ad Caucasinu, ωρο-: haec dicit . m Haecm Titanum a 3 n 6boles,scia noRr anguinis Aeschνli Generata e se, adhicite religatum asperιν tragoedia Vinctumquesaris rauem νι horriseno frem no exllax Noctem pauentes timidi aduectuns nan ιιμ n L.subois Saturuius me sic infixis Ivirer, . . ἔσω que numen MAlciari o as ι mons . O for.ar

84쪽

76 Tuscul. qtrassionum

Perrupiι artus: qua miser sellertias Transverberatur, astrum hoc furiara incoli. I I. - ιιrtio me qucque funes Io ἀιe , Tristi aduoia tM aduncis lac erans unguibus Iouis satelles partu dilaniat fero. Tum iecore opimo sarta, Iasiata assatim Clagorem fundaι vasium sublime paduolao Pι unata cauda no=rum adulaι sanguinem . cum vero adesum insatu renouatu etὶ iec aer , Tum rursus taινos avita se od passus refert. Sic hunc cMItidem masti cruciatus ati . Gui me peremni vitium foedat miseria.' Namque, ut vide sis,uinctis co it rictus Iouis, rue L. 3s Arceo neque diram volucrem a pectore . Sic me ipse viduas posteis excipis anxias , amore mortis terminum inquirens mali.

Sed longe a leto numine astellor Ionis. μιque νeι usta Desis glomerata horridis , Lucisca clades nostro infixa est ιον ονi ς' Ex qμο liquata filis ardore excidunt ρ . ,, ἡμιω,quae saxa assidiae instillant Caucasi . Viκ igitur posse videmur ita affectum no mi- - , , serum dicere:&si hune miserum, certe dolo- ζ ου rem, malum. ' Α. Tu quidem adhuc mea cau-Mατοι sam agis, sed hoc mox videro. interea unde '' isti versus non enim agnosco. M. Dicam her cule.etenim recte requiris, vidc sine abundare me otio Α. Quid tum' M. Fuisti saepe, credo cum Athenis esses , in scholis Philosophorum. Α. 24 Vero , ae libenter quidem. M. Animad-aeertebas igitur,eisi tum nemo erat admoduta. Dp Osu F.VmMῖλinsu versus ab hil admisce-

85쪽

LibII. de dolore tolerando. - 'r

ri orationi. A. Ac multos quidcm a Dionysio Stoico. M. Prohe dicis. se is quasi dictata,rs ν nullo iselectu, nulla elegantia . Philo &r L. nulla proprium numerum, t& electa poemata, A lo-diticiu , co adiungebat. Itaque postquam adamavi s L. Pothhane qua si senilem declamationem , nudiose noster, Seequidem utor nostris Poetis . sed, sicubi illi propj. &defecerunt, verti ipsem. Ita de Graecis, ne ita v. c. quo ornamento in hoc genere dispu ratioPis t o. v.c.eaar carerea Latina oratio . ' Sed videsne , Poeta: Iem poeia quid mali afferam λ lamentant eis indue ut sor 'mata , crtissimos viros e molliunt animos nostros : ita ita L. unt deinde dulces, ut non legantur modo , sed etiam ediscantur .. sic ad malam domesti- eam disciplinam , vitamque umbratilein , Ecdelicatam cum accesserunt etiam Poetae, nerticis omne is virtutis elidui recte igitur a Pla..tone educuntur ex ea ciuitat quam finxit itale, cum mores optimos, & optimum reip sta intum exquireret. At vero nos,de docti se incet a

Graecia. haec & a pueritia legimus,u & didici. umus et hane eruditionem liberalem . & doctria simu , at nam putamus. Sed quid Poetis irasci nut viii tutis magistri Philosophi inuenti sunt, qui

summum malum dolorem dicerent. at tu MC.

Iescens, cum id tibi paulo ante dixisses videri, rogatu S a n e, etiamne maius, quam dedecus, verbo de sententia destitisti. roga hociidem Epicurum: maius dicet esse maelum, mediocrem dolorem, quam maximum dedecias , ici ipso enim dedecore mali nihil esse, nisi seis quantur dolorςs. quis igitur Epicurum sequis ' .e

r Iur

86쪽

tur dolor,eum hoc ipsum dicit, summum ma-1um esse dolorem, quo dedecus maius a Philosopho nullu exspecto λ quare satis mihi dedisti, dum respondisti, maius tibi videri malum , dedecus, quam dolorem . hoc ipsum enim si tenebis, intelliges, quam sit obsistendum do,

Iori. nec tam quirendum est, dolor, ii a Lumne sit, quam firmandus animus ad dolorem fere. dum. ' Concludunt ratiunculis Stoici,cur nos e malum: quasi de verbo, non de re laboretur. Quid me decipis Zeno nam cum id, quod mihi horribile videtur, tu omnino malu esse negas , c Vior, M scire cupio, quo modo id ie quod ego miserrimu existime, ne malu quide nς ΟχNihii est,inquit, malu,nisi quod turPe,&ς' vitiosum est. Ad ineptias redis . illud enim ,

quod me angebat,no eximis.scio dolore nore a

esse nequitia .desine id me docere et hoc doce , dolea, necne dolea, nihil interesse. 16 Nunquaquidqua, inquit, ad male quide vivendia, qtrod' est in una virtute positu: sed tame est reiicien, du.Cur Asperu est,cotra natura difficile perpessu, triste, duru. ' Haec copia verborum est, loquod omnes uno verbo malu appellamus, id tot modis posse dicere. definis tu mihi, no tolis Iis dolorem, cum dicis asperum. contra natu ram, vix quod serri,tolerariq; possit, nec mentiris: sed re succumbere no oportebat, verbis

gloria te, et dum nihil bonu,nisi quod honensit 1 lo .c uihil malum, nisi quod turpe. 18 optare hoc

quide est,no docere, illud &melius,& veriustia μο εμι omnia, quae natura air ematur, in malis esse aquae

87쪽

quae asciscit, in bonis. hoc posito,& verborum TL. ne macon certatione sublata , tantum tame excelletlsi notia allud, quod recte amplexantur isti, quod ho vita, .nenum, quod rectu,quod decoru appet Iamus, & ita o.

quod idem Interdum virtutis nonae amplecti N. mur,ut omnia praeterea, quae bona corporis, S a L. costain ortu nae putatur, perexigua, & minuta videa- randum .

tur: nec malu quidem ullum,nec, si unum in b o. v. e. locum collata omnia sint, cum turpitudinis ιu hone 3I malo a coparanda. 'Quare ut initio conces ιῶ risisti,turpitudo peius est, quam dolore nihil est gnitas, tis plane dolor. nam dum tibi turpe , nec dignumsticus et UIro Videbitur, gemere, eiulare, lamentari , & ita L. frangi, debilitari, dolere, xy brum dignitas , e LMσψε tum decus aderit: c tuqne in ea intueberis, te in ea au-COnt InebIs t cedet. prosecto virtuti dolor, & tum is , anim I Inductume languescet. aut enim nul Ia γ ιε ιοί virtus e st, Haut contemnendus est omnis do sine binI'r.prudentiamne vis esset ne qua ne intelli-d L. auι si quidem ulla virtus potess3quid ergo ea pa- contemne

tem, e dc laborantem p an temperantia sinet te dolor. x immoderati secere quidquampan coli iustitialiav.o. e. Tterit ab homine propter vim doloris enum e sorttiante commIssa, prodente conseios, multa οὐ frustra ia

Iu quisquam .iamsuvida agitur fortitudo h a L ana duriti

88쪽

est,aut sepeliendus dolor. Ecquid stis igitur, i sor. σηi si riuid de Corinthiis tuis amrietas, posse ha. Omiit eo te reliquam supellectilem salaam: virtu gi:μr et Hlute si una amiseris : etii amitti non potest K L. 6 Qittusi sed si unam consessius fueris te non ha. Ι'rst ςt . bere nullam te esse habituru mi igitur sorte sit it virum, num mZgno an mo, num Patrente,num P ' il'ct grauem, itum humana contemnensem P vesti ii ieere ii Κ aue Philotectam illum, quam ceuἰο sitim erim malo dicere: Ied iole certe non fortis Q ui iaceti in lectulo humido , crae Φς '. . m resert. Io. V.c, irata eoo dolorim , dolorem c Te nego. cur

mi is, s 'i diere patientia Gi modo est Ii qua Patie ita L 'si nulla est, ii u qui Α exornamus Philo Π Ι- ῆς is hi, aue quid eius nomIne gloriosi lumS ι-sso P nctit dolor. Vel sodrad sane. sit nudus es, d G tium iustulum . sim tectus Vulcani; S armis , id est vG β' ' hine , resiste. irec enim te, iii si ita sa' ei es, custos dignicatis, relinquet, & deserex ii

P β' Mino, istucitide Iouis auidem dient, si Vbis 8.e poetae ferunt: itemque LV curgi, labor

eudiunt iuuetutem, venatriis,currendo, esu

Diuiti eo byl

89쪽

υib. II. da dolore totirando. fr

ergo hoe pueri possunt, viri non poterunt p v.e. σ3ερ de quod mos valet, ratio non Valebit In - mos terest aliquid inter q laborem, S r dolorem . νaιio non sunt finitima omnino, sed tamen differunt ali-θalebiι pquid. labor, est functio quaedam vel animi, vel & ita L. Eorporis grauioris operis , ED muneris: dolor u autem, motus asper in corpore , a sensibus ' alienus a4 Haec duo Graeci illi, quorum eo. y λυπι piosior est lingua, quam nostra , uno nomine g.

appellant. itaque ι industrios homines, illis L. alie- studiosos, vel potius amanteis doloris appel- isis a

Ianit nos commodius laboriosos. aliud est ib j. 3e enim M laborare et aliud x dolere. o verborum v. e. inops interdum , quibus abundare te sempenulas, Graecia. aliud, inquam, est dolere, aliulaborare, cum varices secabatur C. Marior ciniebat. cum aestu magno ducebat agmen; labo-u πονοῦ nrabat. est inter haec quaeda tamen similitudo. 37 consuetudo enim laborum , perpessionem do- lorum effiei et faciliore. itaque illi, quiGrae- ι,, αλ ciae formam rerum publicarum dederunt,' corpora iuuenum firmari labore volueriit . quod 'Spartiatae etiam in taminas trastulerunt: quae eae teris in urbibus mollissimo cultu , parietuvmbris occuluntur. illi autem voluerud nihily L.-diis

hcrum simile esse apud Lacaenas virgines: qui lia it diabus magis palaestra,Eurota sol, puluis,labor, eis, , militia in studio est, quam sertilitas barbara. Σ al*rea ergo hia laboriosis exercitationibus & dolor utii intercurrit nonnumquam . impelluntur Rλ- av.c.abἐriuntur , abiiciuntur, cadunt: di ipse labortiuntur,

quasi callu quodda obducie dolori. asb Mili- b L. Misi

. . F uam

90쪽

. tiam Vero nostram, dicre on Spartiatarum ard quorum procedit ad modum , ad tibiam , nec a 1hibetur vlla sine anapaestis pedibus horta

. . tio.' Nostri exercitus primum unde nomen φ7I η' μ' habeant, vides : deinde qui labor , quanai 6 et ' agminis. ferre plus dimidiati mensis cibaria: p ferre , si quid ad usum velint: krre vallu . nam P seu turn, gladium, galeam, in Onere noliri mi

, Iites non pluS enumerant, quam h: merOS,Iacertos,manus . arma enim, me bra militis esse . . , dicunt. quae quidem ua geruntur apte, ut,n

in V vsus foret, abiectis oneribus,expeditiS armis, Α'. st ut menibris pugnare possint. Quid exercitatio: bλἡ ἰς Aionum ta7 c quid ille cursus, clamor, quatit laboris est eκ hoc illa animus in praelijs paratus ad .vulnera. sadduc pari animo inexer- lim . citatum militem: mulier videbitur. cur tan--ὲν uis, xum interest inter nouum , & veterem exeris e . citum, quantum e Verti sumus . aetas tironum, o plerumque inelior et sed ferre laborem , couisti risi , vemnere Vulnus, consuetudo docet. quin a ς ηἰς δ etiam videmus ex acie efferri saepe saucios, - & quidem rudem illum, & iine Xercitatum, Le'ni , quamuis ictu, ploratus turpissimo dere. - ' at vero ille exercitatus, & vetus, ob eamque a , opis rem is mor , medicu* mUdo requirens a quo. obligetur. M . o. O mi es inquit ad vos adviniens ana,