M.T. Ciceronis Tusculanarum quaestionum ad Marcum Brutum liber primus

61쪽

Liber I. de eontemnenda morte.

hunc animum malim , quam eorum omnium fortunas , qui de hoc iudicauerunt. eisi, quod praeter deos negat scire quemquam, id scit ip- se,utriun melius fix.nam dixit ante. sed suum, illud, nihil ut affirmet, tenet ad extremum . nos autem teneamus , ut nihil censeamus esse malum, quod sit a natura datum omnibus: intiligamusque,ai mors malum sit, esse sempi---eeYnum malumet nam vitae miserae , mors finis esse videtur r a mors si est misera , finis esse . L. mινὰ nullus potest. Ses quid ego Socratem, aut The tis , si eurameneris, praestanpeis viros virtutis,& sapien miseratiae gloria,tr commemoro,ctim Lacedaemonius b L. cοα- quidam, cuius ne nomen quidem p rQditumo memονο ρ est, mortem tantopere contempserit, Vt, cum

ad eam duceretur, damnatus ab Ephoris , &esset vultu hilari, atque laeto, dixissetque ei quidam inimicus, Contemnisne leses Lucumgr responderit. Ego vero illi maκ1mam gratiam habeo, qui me ea paena multauerit,' uam sine mutuatione, & sine usura possem dissoluere . Ο virum Sparta dignum et ut mihi qui . ς V. e. audem , qui tam magno animo fuerit, innoeeris crescdamnatus esse videatur. f Taleis innουmerabi-dΩ ξων Ieis nostra ciuitas tulit.Sed quid duces & prin η , cipes nominem cum legiones scribat Cato με saepe e alacre is in eum locum profectas, Vn- Λαχε de redituras se non arbitrarentur λ Pari aniario Lacedaemoni j in Thermopylis oeciderunt. in quos simonides:

62쪽

ri Dum seuctra paινου legibus obse quimur . . Q id ille dux Leonidas dicit : Pergite an XM θαino sorix, Lacedaemonii: hodie apud inferos sor tasse cenabimus. it haec gens krtis, dum Ly 'i eiirgi leges vigebant. c quibus 'nus, cum νων Perses hostis in colloquio dixisset glorians. ό νυ Solem prae iaculorum multitud ne,Ae sagiti ' . rum non videbitis. In umbra igitur, inquit, νορ pugnabimus. f Uiros ccumme ro qualis tan ammur dem Lacaena quae cum filium i H praelium mi- , Met, & interfectum auiasset, Deircosnqui

genueram , ut esset qui pro patria mortem non dubitaret occumbere.Esto: tortes , & duri Spartiatae: magnam habet vim rei p. discipli- . - na. quid Cyrenaeum Theodorum, Philosopho . rum non ignobilem , nonne miramur λ cui cum Lysimachus rex crucem minaretur istis,

quaeso, inquit ista borribilia minitare purpuratis tuis : d Theodori quidem nihil interest. 43 humine , an sublime putrescat. cuius hoc dicto admoneon, ut, aliquid etiam de huma- . - tione, & sepulaura diceladuin eFilii mem, rem . non dissicilem , ijs praesta tim cognitis,quae de nihil sentiendo paulo ante dictatunc,' de quφ r.

- socrates quidem quid senserit, apparet in eo libro, in quo moritur : de quo iam tam mul- - ta diximuS . cum enim de immortalitate ani-δι' morum disputauisset, & iam moriendi teinpia . urgeret, rogatus a CriSone, quemadmodum se .i Peliri vellet, Multam Veroauqui , O m , ii amici frustra consumpsi . Gitoni enim nostro non persuasi , me hinc 'auolaturum, ne8ue

63쪽

L ibis T. de tantemnenda morte. I squidquam mei relicturum. verηmtamen, Cri- to, si me assequi a potueris . aut sicubi nactus . miteris ut tibi vi debitur, sepe i ito. sed,mihi crede nemo vestrum, cum hinc excessero onseque-

turrPraeclare 4d quidem; qui armco permi t. r. 6 serit, & se ostenderit de hoc toto genere ni hil laborare. f Durior Diogenes b & qm-υ,- ἔ-dem sentiens, scd ut Cynicus, a spei Mis,c proici se iussit inhumatum.tum amici, volucribus. t.. ne & seris Minime vero inquit: sed bac illum e v gpra prope me quo abigam,ponitore.Qui poteris ρι illi. non enim senties. QuidIgitur mihi ferar ἡ ' .. e. Ianiatus oberit, nihil sentienti Praeclar. Ana ...hi exagoras, qui cum Lampsaci moreretur, quaerentibus amicis, velletne Clazomenas in pa-ta 'triam , e si quid accidisset, asseret: nihil nece se c - r. se est inquit.vndique enim ad inferos tantum ei aci odisdem viae est. Totaque de r/tione humationis si ais ιεν. unum tenendum emad corpus illam pertineresi . . . -- siue occiderit animus, sive vigeat . in corporeus autem perspicuum est, vel exstincto animo, vel

elapso , nullum residere sensum. ' sed plena

errorum sunt omnia. trahit Hectorem, affinir-irum religatum , Achilles e lacerari eum , Ssentire, credo, putat. ergo fhic viciscitur , Ut .s sort.hteqsidem sibi videtur. At illa sicut acerbissimam eum v irem meret . . . . sciter, Vidi videre quod me pagia nerrime, g v. c. m,, g curru Hectorem quadriiugo raptauer. Boν ε cu quem Hectorem' aut quamdiu ille erit He-ru Pndrictor melius Accius , Ac aliquando sapiens A- irio xvi. 'ehilles. Immo enimuero eorpus Priamo reddi ;di,Hc rem abstuli. Non igitur Hectora ua.

64쪽

visti, sed corpus, quod fuerat Hectoris. f tol

Ecce alius exoritur e terra,qui matrem dormire non sinat.

a, Mater, te appello, qua curam somno suspe

, leuasi ' ἀ

ω, Neque te mei miseret surge, peli natum.'Haec eum pressis,&flebilisus modis queis totis theatxis maestitiam inferant conciuntur: di ficile est, non eos,qui inhu .ati sunt, miseros. - iudIcare r, , prius quam fera volueresque τ . metuit,ne laceratis membris minus bene via. tur:ne combustis,non extimescit.

1 ,, Heμ reliquias semiam regis denudatis ossibus. M Per terram sanie delibrutam foedὴ diuexarier. UM,ρcti, Non intelligo,quid metuat,cum tam bonos anarios: septenarios fundat ad tibiam. ' Tenendumis io' b '. c.pae est igitur, nihil curandum esse post mortem , niuulur. 4s cum multi inimicos etiam mortuos b puniantur. Exsecratur luculentis sane versibus apud Ennium Thyestes , primum ut naufra-- gio pereat Atreus . durum hoc sane : talis enim interitus non est sine graui sensu . illa

inaniaci,

se , ius ratus,tatere pendentisaxa sparsens tabo, ,, auie. ν sanguine atro - -' , ' Non ipsa lava magis sensu omni vacabunt v m .s quam ille Iatere pendens , cui se hic crucia-G tuni c eenset optare.quam essent dura,si senti-

. ret nulla sine sensu suneallud vero perquam

inaue.

65쪽

Ln.I. de eontemnenda morte. s 7

,, 47 sepulcrum n quo recipiat, habeat, A e - - portum corporis r n ruri etsistis remissa humana vita , corpus resules t Δ' - . i Me. t. Vides, o quanto haec in errore. Uersentur,por. tum esse corporis, & requiestere in sepulero 's τ' Putat mortuum,magna culpa Pelopis , qui noerudierit filium, nec docuerit, quatenus effet .

o3 quidque curadu. Sed quid singuloru opinio. '

nes animaduer m , nationum varios eptores b, perspicere cum liceat codiunt Aegypti l mor . tuos, & eos domi seruant: Persae etia eera ciris 'culitos p condiunt, ut quammaximε permaneant diuturna corpora. Magorum mos est no/α 'humare corpora suorum nisi a feris si1nt antea ,' ' Ianiata . in Hyrcania plebs publicos alii e 'IJ nes. O imates, domesticosinobile aute genu, ΑΘ canum illud scimus esse . sed pro sua quisque facultate parat,a quibus lanietur: eaque optimam illi eme censent sepulturam.permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia curiosus . sed ita tetra sunt quaedam , ut ea fugiat, & reformidet oratio. Totus igitur hie locus est contemnendus in nobis , non . negligendus in nostris: ita tamen,ut mortuo- ny rum corpora nihil sentne sentiamus. ' quan-rum autem consuetudini, famaeque dand. sit. id carent vivi,sed ita,ut intelligant, nihil ad 'mortuos pertinere. sed profecto mors tum ae in qu issimo animo appetitur, cum suis se laudibus vita occidens consolari potest. nemo pariun diη vixit, qui virtutis persecta perfecto . si

66쪽

Calatinum, duos Scipiones, duos Asric λnos , Maximum, Marcellum,Paulum, Ilum innumerabiles alios. quorum similitudinem aliquam qui arripuerit, noeam tam populari, sed vera bonorum Iaude metiens , eti animo,sii ita res seret,gradietur ad mor rem in qua aut summu bonu, aut nituumium esse cognouimus: secundin Nero suis re-

ω α ρhnis volet etiam mori.non enim tam ι cun a

67쪽

ιesta decessio. ' hac sentetiam significare videtur Laconis illa vox, qui cu Rhodius Dia - , goras, Olympionices nobilis , uno die duos suos filios victores Olympiae vidisset, accessit

ad sene,& gratulatus, Morere Diargora.inquit: non enim in caelωm ascensurus es. Magna haec,&

nimium fortasse Graeci putant, vel tum potius putabat. is': qui hoc Diagorae dixit, permagnum existimans,ireis Olympionicas una ex domo prodire, cunctari illum diutius in vita, fortunae obiectum, inutile putabat ipsi . Ego; autem tibi quide quod satis esset, paucis verin, bis,ut mihi videbar, responderam , concesset ras enim,nullo in malo mortuos esset sed ob i eam causam contendi , ut plura dicere,quisai in desiderio, de luctu haec est consolatio ma- , xima.nostrum enim, & nostra causa suscepta . . dolorem, modice serre debemus , ne S noia i metipsos amare videamur. illa suspieio into-i Ierabili dolore cruciat, si opinamur eos,qui mi bos orbati sumus, esse eum aliquo sensu in iis, malis, quibus vulgo opinantur,hanc excute- .re opinionem mihimet radicitus volui, eoq; arfui sertasse longior. ' A. Tu longior non mihi quidem . prior enim pars orationis tuae fa

ciebat. Ut mori cuperem: posterior, ut modo non nollem , modo non laborarem. 68. omni . autem uratione illud certe persectum est, ut . Lmortem no ducerem in 'ia lis. M. Nam i Ricur iI aesiam rhetorum epiloguris desidermus aruo udo p.&i in hanc artem plane relinquimuS A.Tu Ve ira o. v. c.

. istam ac riliqueri . quam semper orna sti '''

68쪽

quidem iure. illa eni in te, fi verε Ioqui umiumus,ornauerat. sed quina est iste epilogus aveo enim aqdire quidquid est. ' M. Deorum iis immortali uinfiudicia sOIent in scholis proferre de morte . nec vero ea fingere ipsi, se a Herodoto auctore,alijsque plutibus . Prima Argiae sacerdotis, Cleobis & Biton filii, praedicantur. nota fabula est . 49. chm e gi n illam ad solemne, & statum erificium curru vehi ius effet, satis longe ab oppido ad fanum .

morarenturque iumenta : tunc iuueneS ij, quos modo nominaui, velte posita, Corpora Ο - .leo perunxerunt: ad iugu accesserui. ita sacerdos aduecta in fanum , cum currus esset du-

N al. νε- ctus a filijs, precata a Dea dicitur, ut illis e praemium daret pro pietate, quod maximam homini dari posset adeo : post epulatos cum matre adolescenteis, som no se dedisse et maneri inuentos esse mortuos. ' Simili Precationa Trophonius,& Agamedes,Vsi dicuntur et qui, cum Apollini Delphis templum exaedifica G,

seni: venerantes deum petierunt mercedem

non paruam quidem operis,& laboris sui niIaerti, sed quoa esset optimum homini qaibus Apollo se id daturum ostendit, post eius diei diem tertium : qui ve illuxit, mortui sunt reperti. Iudicauisse deum dicunt, de eum qui dem deum , cui reliqui dij concessissent , ut

praerer caeteros diuinaret, mortem, esse optiamum homini. Fertur etiam de SiΙeno tabella quaedam e qui eum a Mida captus esset , hoo

ui maueris pro sua missioae dedisse seribituri doc ina

69쪽

Lib. I. de eontem venda morae. ε I

LONGE Optimum esse : proximum autem I TV suam pii miim mori . ' qua est usus sintrauia sta

i is utiliΜs finiri inique tibique. αἰ δα νον

His S talibus auctoribuo usi. c confirmant --.. ,

Causam, rebus a diis inmortalibus iudiea n.' S ' ' Alcidamus quidam, rhetor antiquus , in νρν

primis nobilis , scripsit etiam laudationem, παυώμ mo trS, quae constat e X enumeratione maloruit v ehumanorum, cui rationes eae, quae ea quistius ς' a Philosophis collisuntur,defuerunt, uberras f

70쪽

Orationis non defuit . clare vero mortes pro patria oppetitae, non solum gloriosae rhetori bus , sed etiam beatae videri sδlent. repetunt ab Erichtheo: cuius etiam filiae cupide morte expetiuerunt pro vita ciuium: Codrum . qui se in medios immisit hosteis, famulari veste, ne posset agnosci, si esset ornatu regio: qubd oraculum erat datum, si rex intersectiis eget, viise L. Me. ctriceis Athenas foro . e Menec heus verogara . non praetermittitur et qui oraculo edito largi.

tus est patriae suum sanguinem Iphigenia. Aeli de duci se immolandam iubet, ut hostium sanguis eliciatur suo. ' Veniunt inde ad pro . , . piora ' Harmodiu S in ore, & Aristogiton , M. i s L*ςςd montu , Leonida S,Thebanus Epami.

ι ' non das vigent. nostros no norunt: quoS enu. erAre e magnu est:ita sunt multi: quibus vi. Kya. 1. I demus optabile is suisse morte is cum gloria' quae cum ita sint, magna tamen eloquentia aeι, 9 ς- est utendum, atque ita velut superiore e loca. ' concionandum, ut homines mortem vel opta.

, sua τη- si supremus ille dies non extinctionem , stii commutationem affert loci, quid optabiliusὶ sin autem perimit, ac delet omnino , qui melius,quam in med ijs vitae laboribus obdormiseere, ae ita conm nentem somno Cori sui si sempiterno quod si fiat melior Enni j , qui Ionis ci ratioe hic enim noster,m Nemo me lacomis λιονα sin io nec D-