장음표시 사용
71쪽
68 EL Zypaei Iudex, Magistratus,
. di necessari is instruerentur, mulis, vestibus f rensibus,domesticis, balnearibus,coquis, de , si uxores non haberent, concubinis.
Quod si em in exercitio ossiet i sui occidi
contingat,officium eius haeredibus res inque In ossic j dum', ut iudicatum resert in apparitoribus istarides o est.ra. I 2. n. 3 3. quod & decisum in militibus, tit. de siliis os cialium qui in Mo moriuntur. C Iis. i2.Hi enim qui plo Rep. cecidcrunt, in perpetuum per gloriam viuere intelliguntur. s. liis. In l.de ea cui tu . eiusmodi
mortuorum vitam in memoria vivorum Positam esse inquit Cicero Phil.7.
a . Vi de appellationibus cognoscunt, sen-- . .' tentias emendant, nonnumquam & ip
tis v, sos iudicis pro sua religione , si per dolum
ossicii tem- aut sordcs eas dictauerint, aut alias luem fece- pQN non rint suam. nam quo rectius iudicent, non de-μ - - - sunt laus vltrices. quominus tamen Auctoritas ludicum vilesceret , eius saltem qui imperium habebat, & Ribere poterat in carcerem duci, durante magistratu in ius vorari,vel accusari is non poterat. l. 2. D. de in ira recand. quanquam Panicimius in Commentariu ad Narulam Imperii de magistratibus O ipalibus c.8.
in pn. ds duumviris idem , dum magistratu sungebantur, asserit.per t. pars Iιιιcr. ηου. D. de Iudic. quam non de solis Atheniensibus magistratibus ut Alaiat. distunc. c.6. nec de Praeistoribus,aut Praelidibus,ri alijsed de omnibus magistratibus municipalibus, qui a Graecis ἀsχοντει vocabantur, i ntelligit, Praelides quidem alioue nomine prouinciarum rectores , deposito magistratu per dies quinquaginta in prouincia manere debebant, responsuri omnibus qui de eis queet erentur. Ita Getiam Boi .M. i. de magi l. e. D. insu. resera practicam magni Curiae Neapolitanae, quod' 'ii' pendenti ossicio accusatus de concernentibus adminilirationem, liberetur data cautione de stando iuri tempore syndicatus, in quod Curia causam remittit. tectius ,'u2m quod alij paulo ante ab ipso citati, suspendendum ma gistratum putant statim atque accusatur ; eum verbi gratia qui perpetuus est: nam Zeno misit. C. ubi senatores. statuit, ne qui in crimen vocati ante probationes , iniurias patiantur.
ideoque si illustri dignitate iselserint, sedereri
stri M. Oηbequantur. cuius legis formam in iudicando Duce Bironio seruasse scribitur senatus Paris. T Vetatur vel excandescere Iudex aduersus eos, quos malos putat. .l9. D. de esie prasid. Diserte etiam Papin. m. Llibertin. *.m quast. D. admini ci DLMagistratus, i nqu i si capitalis ιriminis aco
siti pristinam dignitatem interim reri itur. H. metsi illius legis dispositionem in C llia non seruari refert , & queritur Loisseau des o Per,
lib. i.c. ivbi late incommoda tum suspensio. Eta. praxis nis accusatorum,tum inquisitionis aduersario rum , tum noui membris rigoris, quem Gallica praxis & sere nostra exercet contra accusatos, pra quam iure Romano permissum sit. Enimucro vi abusus Gallicis Iudici js a sint, ut optandum est; ita neque eo concedendum, ut nulli cognitioni magistratuum acti nes subiici censeantur 1 ne impuni tatis confidentia laxatis habenis in innoxios grassentur; fas atque nefas pari loco habeant; ne populum concutiant libea, si repetundarum agi cum iis non possit ne pecuniam publidam intem vertant; si de peculatu teneri non possint: ne
fictis criminibus insontes supplantent; si falsi
accusationem non vereantur ne per sordes ,
supinam imprudentiam iudicent i si litem
suam sacere non possint, & in vicem aduersari j succedere :ι νί . D. de extraordinar. cogit.
vel quantum videbitur religioni iudicantis teneri illi,qui iniquo iudicio laesus est. Sed ut redeamus ad accusatum Magistra- F.
tum; ut neque suspendi eius exercitium durante accusatione aeauum est,ita neque in perpetua spatia criminalem quaestionem protrahi; sed intra annum olim, de bienniam saltem, ex proroga ione Iustiniani terminari oportebar. . . 1 u. N intra certum tempus criminalis quastio re minetur , ne perpetuo Respub. careat viro, ad res agendas idoneo quamobrem solo anni la su reus delatus absolutus erat, & promotionis capax,qui non damnabatur. Deus delatus D.de 6. mun. o bonor. Et per sacros Canones eno Dei sto
mia tantsim quaedam crimina id priuilegi j ha- magistrariabent, vi clericus accusatus a sacm functionibus abstinere debeat, donec se purgauerit, Vt haeresis. limonia, dic. alioquin poena suspensionis non nisi causa cognita irrogatur. simu-0tcr is .et. Duer'. ct quod nisi sererit, interim non videmis suo tibere Presbyterum,uel diaconum octo priuari. Sic & constitutum est, ne clerici desciant ab Episcopo accusato, priusquam sub luce obiecta constiterint, & sententia damnatus sit . I. cy2.8. q. q. Recte igiturIudices post depositum magistratum so. dies in prouincia commorari debebant, eorumque Consilia ij, Cancellarii,& Ministri. 3.de asses ius tamen dicebant usa ad aduentum succetarisu. io. de Usprosoqui. nec prius deponebat imperium decessoriquam successor in Metropolim venera licet prouinciam attigerat. l. r. δεοί predug. non tamen ultra tres menses poterat haerere.l. 2MI. Iul. Maiest. Dion l. s3.dc,quod notandum morosis Iudicibus.huiusmo si contro
uersiae ciuiliter vel criminaliter ventilats intra viginti dierum spatium debebant terminarita. deelfdiuersi Iuta. Ex diuerso autem, inquit Iustinianus in ahrb. τι Isidices fine quaqua s Detiam poenis eas omnium amarissimis subiugamus, si eos qui puris usi sunt manibus, de fiscalium exactionem cum omni detulerint subtilitate ,postea deponentes' administrationem iniuriari praesumpserint, di no cum omni . fauore
72쪽
sauore post legitimum tempus prouinciam re- ctionis suae modum excedat. diligentem suo- linquemus deduxerint. rum insipectionem negligat nullus. si quis sesn-Hodie Iudiciorum antiqua ratio contra tillam neglLxerit, quae inde incendium excit Mabui ratu functos obsoleta est,quae olim po- rit, & humanis & diuinis legibus reluciendo tentulimos quamuis in ossicio retinebat, vel detrimento erit obstrictus. iupra scriptis de causis cauis morte,exilio, ves aba pro metatis pama : LQ tum erat, ne prouinciarum rectores extra ea, O ' ceahit n monarchia Hispaniae usus mittendi in quae ad victum perti hent, quidpiam emerent, i
aliorumve Iudicum, S: qui ea quae comperta hent,donationesve reciperent, etiam per inter- Ium ad Conciliu regium referant pro ea gente politam personam: nec ratificari eae possent. In Hispania inititutum .cuius iudicio bene me- quamuis consensu post depositos fasces adiectoriti liberaliter munerantur : qui autem negli- Vci quinquenni j lapsu. i. i. de contrac. Iu i. sed genter versati sunt, deside abiectoque animo S illud prudenter non minus Senatus- con- ossicium administrarunt,uel iniqud sunt grassa- sulto cauebatur, ut de his quae prouincias r ri,pro demento castigantur. inquit Bellus, gentes,comites, aut liberti corum , antequam
proscito praecipua est causa oratio,qua sacratiss- m prouinciam venerint, contraXerant , parma bac Corona conseruatur, ct magis indies exal- cissime ius diceretur. I i 6. de ofprod. ita veraιuran aeque hodie praemia & poenae pro me- praetcr victus commercia, quae vitari non pos-
ruis dentur , ta Coronae bene lit Bellus alius sunt, nulla daretur ausa aut umbra Iudicibus examinet. male in administratione versandi,& puris ser- Alexander Seuerus solebat dicere, paratos uatis manibus iudicia& munia iuste& sancte lelcmper digitos gerere, ut si quem Iudicem exercerent ; si secus accidisset, minas legum
impisbum obuium haberet, talos ei erueret. non euaderent.
optime; nullum enim malum grauissis assii gere Sed N quo plenius contra malignitatem I mpotest R. emp quam Iudicum improbitas, dicum prouideretur, Iustin. in Amb. u Iu .
quid .enim ii , quibus medicina expectatur, postquam multis eos mo- venenum praebeatur; a quibus vcra doctrina, nitis & manavis in miserit, in fi ne addidit da:
go nimia pile poteth in Iudices. inspectro,vigi- O s quid transcendatur a Iudicibus. ad nos refer- latuia,aniniaduertio. Primum Reges ipsi, atq; re; ut nihil contemnatur perum qua Lucte a nobis Principes uniuertim eam curam suam esse pu- satutasunt. & iterum,iu Auth. rinulti Iudicumtent; deinde magni sub ipsis magistratus; atq; liceat habere loci seruvior. Omnem, inquit, damus gradatim inferiores singuli in suos: atque in licentiam locorum sanat imis Episcopu o Prima- primis Ecclesiastici: quos ipsos Episcoporum tibin ciuitatis buiusvOdi praesumptiones prohibe- titulus iam ah Apostolis usurpatus, id ellipe- re,o studeresst hac omnia sine impedimento ct culatorum, lunctionis tuae monet , & singuli sine dil=endio secundum legem virtutum proiedant quide id putent quatenus eis auctoritas com- O de his nobis nuntiare. Sed neque id tantum missa eli ucilicet Archiepiscopis mynendi,co per fermam facultatis, aut moniti Iustin. pro- rigendi Lpncopos, non amouendi data nunc loquitur, sed addit; Vos auram s negligentes cst auctoritas ;led in grauioribus causam in- nou reseratis, rationem reddetis apud Deum pro .imiendi, & ad Sedem Apostolicam instructa aliarum iniustitia, si quod non agnoscentibus nobis' mittendi ; quae dclinitiuum calculum serat. damnum apud vos heminibus inferatur. Sed opora rid .ses. 2ψ.c. s.f. 13.c. 6. T. 8. c. l. 2. Hi pras rei praesentes vos prouwcijs,o pro θs, ac reliquis August. Pii est tu inquit, Praetorio augustalis or- detestantes manifestos nobis facere ct rectos Iudi-dinariorum sub se Iudicum examinandi flagitia, ces ct transcendentes bane legem nostram, quate- ct super bis referendι, non amouendi,vel puniendi niu utrosque cognoscentes , hos quidem puniamur, habeat poIestatem. de iteriim, l. i.de .Com.sac. istis autem repensemus. Quinimo Iudices per Iarg. Palatii is,inquit,hac cura debet se praecipua, Episcopos ad osticium adiguntur. uth. νι disevi periculo proprio notariis destinaris super negli- ferentes Iudices audire interpellantium allegatio- gentia Iudicum , fi ita res exegerit, onqueransar, nes,cogantur ab Episcopis hoc agere. & ulterius ne earum sit impunita desidia. Ex aduerto tamen ibid.c. i. Iubemus sanctissimum archiepiscopum au- aliud statutum est in Praef. Praetorio Orientis dire cum clari simio Iudice,ut ambo per a cabimit 3. dict. tit. Si quos, inquit, Iudices,vel propter ad- conuentum dissoluant qua dubia sunt. Se infra : si versam corporis valetudinem , vel propter neglι- ramen contigerit quendam nostrorum subiectorum
gentiam rei furtum , vel simile aliquod officium ab ipso uarismo prouincia Iudiιe laedi, iubemus sublimitas tua inutiles ese reperiat: his ab admini- eum adire sancti simium illius ciuitatis Episcopum, stratione remotu θ vue eorum aliis subrogatis, ct ipsum indicare inter clarissimum illiin prouincia furibμ poenis legitimis subactis, ad nostra mau- Iudicem ct eum qui putatur laedi ab eo. Enimue-μ t divis senuntiam non crimina , sed pindicta ronescio an odiosa magis haec essent hodie si
reseratur. Nullus ergo praescriptum Iurii di- fierent ; an damnosi sint, quia non fiunt.
73쪽
o Fr. Zypaei, Iudex, Magistratus,
bus , quam regum arbitrio regi.
Praetores edictum proponebant , ex quo ius dicturi erant. quo exemplo non incongruu nobis visum suit. si hunc librum, qui de administratione politica Iudicis est acturus, auspicaremur a legibus. Enimuero iure certo. quam manu regia administrari Rempub. satius esk iam docuit pridem experientia. & gentium eo quali unanimem
consensum traxit, arga. 2.in prin. D. de orig. Iur.
quia reges, ut sint boni, & qui non litigantium, sed aequitatis solo affectu ducantur; tamen rectius be habent,si architectos imitentur, qui linea' utuntur, de libella, boni quamuis deperiti. nam, ut Cic. ait l. 9. epist. Iam. ad PoPt. omnia sunt incerta , quaνdo a Iure discessum est. Caligula iactauerat se cffecturum ne I. Ct . quid respondere possent prstercum;id eli,non
nisi eo ut oraculo consulto, eius rescripto impetrato. incommodum secutum releri Tac. I. I I. amet. in princ. Cunct. inquit, legum ct ni ι- pratuum munia in se trahens Princeps, maIeriam
patefecerat praedanii. Haeccst apud bonos etiam illa in decisa aequitas,si eius ab imagine asy uis obiecti lex vinci possit. quam deprecati . sunt Allobroges a Francis I. ut ne permitteretur Senatui extra ius certum atque pra scrip tum ad boni atque aequi bullas transilire. ut Coras ad L benigniae. D. de leg. nec summis tribunalibus pcrmittit ius ex aequitate vel interpretari , quod alii concedunt, Aurb. hodie C. de
Iud. & DD. passim. Legibus Romanis nihil non decisum est,
4 p-V quod ad Remp. tuendam pertineat. sed quam- Τ' ' ui, tu, sinitum esse dcbere non male monet t. 2. D. de Iur. o DII. guor. illae mole ruunt sua,& facit Rom. Phum numerus, ut paucioribus sciantur, & mutata Rerum publ. regnorumque forma, ut quae diuersis ostic ijs sunt adscripta, nisi eorum curam lucrum comitetur, pauci ad se pcrtincre existisnen .ut fere passim videamus leges multas facili consilio.& salubres valuis. Ecclesiarum de postibus Praetoriorum assigi, Pucas executioni committi. Frustrὶ pra cri-it aegrotis pliarma ca Medicus, si ea non sumant , si pharn copccorum ossicinas schedis impleant, in stomachum aegrum nihil immit
Itaque in omni Repub. constituenda cum δ' primis curandum est, ut leges & magi stratuum E ςςMIi ii ςdicta executionem inueniant, subditi ut sint 'λ- λψ factores verbi, & non auditores tantum . quias quis aκditor est perbi o non factor , hic comparabitur viro consideranti pultum natiuitatis sua instetulae, tonsideravit enim se, ct abjt, ct flatim oblitus es qualis fuerit: qui aurem perstexcrit tu i legem pei sectam libertatis, ct permanseris in ea, non audator Obliuioseu saltim , sed Dictor operis νις beatus in facto sua erit. Ita Iacobus c. i.sancte delege sancta. Sed di suo modo idem in lege de rebus profanis obtinet, si in speculo tantum
leges idoneas consideramus, neglecta cura pra- 1Xcos, atque executionis; Platonicas Vropicas leges bulle expendimus, dandastillis orbibus, quos adhuc quaerit Alexander. manum operi admouere, manum mittere ad aratrum i portet, non philosophari tantum. Praeccpra omnia & leges clanguidae sunt, si non accedat cura obseruationis, si fine suo destituantur, Si non conceditur rii. Recte igitur D. Ambrosius de 24. 1vans Lex Dei exacti ita qua, censura examinanda' , O omni qua potnt maiorι sedulitate seruanda. dc prudenti iii me Iustin. in Auib. de prouinci Pra sit. Non tantum, inquit, decenter leges ferre sumnio bono est, sed etiam saucita a curate custodiri ct ad esseclum de utere , transgresor competentibus poenis 'bu et e. lline I rtu , Quale est ut pracepra constituat non exeι uturm ς νι delicta proh beat, non Pindicaturus' permissam tacite quod siue ultione prohibetur. de i terum, Frustra institui ruet,
si obseruari nolui set: o stora obseruari voluisser, si piudicari nolui ei.
Corrupti sima Repub. plurima leges,ut ait Ta-
citus: de Strabo l. . Laleuchu ait Thur ij diu' pilia I sicas olim & sinplices leges dedisse, sed alios se- huiucutos, qui alias per stibi ilitatem & superuaca- eur, curaeneam curam addcrent: ex quo factum sit, ut suerit. celebres magis quam boni euaderent. Romuli, regumque Romanorum paucas leges fuisseverisimile est. Libellus XII. Tabularum exiguus fuit,quem pueri in scholis ediscebant, ut necessarium carmen. Sed, ut inquit Seneca, epist.qs . non opus adhuc erat remedijs diligentibus,
nondum in tantum nequitia surrexerat, nec tam
late se starserat; potrrant viiijs simplicibus obstare remedia sim licia ; nune necesse est tanto operosiora se munimenta quanto valentiora sunt quo bus petimur. Medicina quandam Ducarum fuit
scientia herbarum quibus Moretur uens sanguis,
vulnera coirent paulatim; deinde in hanc perμenitram murtiplicem τarieIaIcm.
74쪽
Senator. Lib. III. Cap. I. H D
primum Iulius Caesar, deinde Adrianus Quod fieri commode potuit , secit Albe
destinarunt multitudinem legum ab optima aus Pius:qui amic, Ii .contriγuersa quaedam Iu- 'quaeque & necessaria resecare; sed iniquitate ris Romani decidit,quosdam ex moribus talia R 'g'φὸμ temporum distracti fuerunt. Adrianus tantum gicis melius disposuit & omncs non emolo- ν ob d Saliiij I. C. laborem probauit,qui edictum per- gatos hactenus a Curia,tcriptos ad eam trans- aut refciem petuum compos ait,exeoq; Praetores ius dicere mitti voluit,examinandos;& porro ut singuli d/. voluit.Theodosius propius tentavit; Iustinia. qui de rebus & sundis statuunt suis territ ijsnus immensa volumina , quae in librorum duo concluderentur, & suas in ijs vires dumtaxat
millia, versuum autem tricies centena exten- exercercnt. utinam Deus vitam ei longiorem debantur, in Pandectas contraxit , & Codi- dedisset lut caetera ex Iure hodie & moribuscem edidit; vetans ne imposteruin ea com- hic controuersamitura deliberatione compo- imentariis onerarentur ; Paratillis tantum per- fuisset. missis. Prooemium is confirmatis Digestorum 9 Vtinam sic ubique res eo reduceretur, ne ad Tribonianum,ct ad magnum sinatum. Carol. leges retia litigantium, & thesauri contenti
Magnus& Alphonius Hisp. Rex, eadem in num,lucra patrocinantium audirent: & super- relaborauit. Sed de ipse Iuli. quidem Nouellis fluis resecatis liquida claritate iustitiae breui
verbosis magnitudinem Codicum auxit: dein- constitutionum epitome consultum esset. vide barbararum omnium gentium colluvies im- nec opus seret tanto pragmaticorum exercitu
perium distraxit, & leges illas silentio inuol- qui ut singuli vitiant, ne singulos litigantes
uit; alij alias ediderunt: donec leges Romanae depascantur: qui si omnes toto Christiano os rursus aute aliquot saecula lex undis illis caput be in militiam armatam numerarentur , inu extulerunt,t: in scholiς apparuerunt, atque in dationi Turcorum opponi possent. Pauca cla- regnis ijs, quae Romanum imperium excusse- rae,& decise leges & sciri facilius & obseruarirant pro sua aequitate admita sunt, in supple- possent, si modo & illud caueretur, ne tam mentum vernaculi cuiusque Iuris: quasi preca- superstitiose litium negotiorumque essentrioreaque talionis ratione,qua apud Romanos actiones. qua de re alibi diximus. neque a eonstitutum fuerat, ut qui sub eo imperio de- sonum est ei fini iudicium Besoldi optantis gerent, Romana Iura , quin& officiorum no- erigi Collegium quod de Iure responderer, mina susciperent. Auth. De Armenicis, o ut ipsi quoties partes in facto conueniunt.ut inSaxo- per omnia Romanas sequintur leges. o fluib. de nia esse ait,& in Turcia quod Testam vocant. descript. quatuor praefid. Amen. adeo ut hodie Paucitatem legum ex vicino imitatur Br in ipso Latio, in ipsa Roma posterae Impera- uitas. Legem breuem esse oportet quo facilitis ab Istue, Lectorum constitutiones energiam suam non imperitis teneatur, reluti emisa diuinitus vox tuis ges. agnoscant, & in ipsa Germania splendidum beat,nou distulet.Sen. v. 9q. quare & addit; ni- magis nomen,& decus gerant,qu1m virtutem hil mihi videtur stigidius, nihil ineptius quam lex sentiant. cum prologo.de Plato sensuit, i. q. de leg. proo Hinc nata tam innumera non regnorum tan- mium legis natura nullum esse; nec XII.Tatatum,& prouinciarum, sed singulorum distri- habuerunt. tametsi in iure nostro secus multas ctuum,territoriorum,ciuitatum, oppidorum, leges cum causa impulsiva & finali explicata pagorum , villarum statuta, quibus discendis aliisque rationibus additis latas videamus, nulla iam lassicit aetas;nec ad doctrinam perti. maxime Iustinianaeas,& p sertim Nouellas: nent, nisi in suo quaeque climate: e saepe per- moti hi conditores credi possunt ut facilidsuerso hodie iuris omnis & rationis modo. nam legem persuadeant, non imperent tantum, ut quod domi suae natum esset, quod diuturni non voluntatis esse solum, ut quidam volunt, mores consensu utentium comprobassent, cu- sed & rationis videatur. Azor. IV. mor. p. I. iusque ciuitatis ius dicebatur: hodie ijs qui l. s.c. 2. ditionum aut urbium statuta conscribunt, non Huc& pertinet, ut clarae sint leges, non sufficiunt usu receptae consuetudines, ut eae iri ambiguae, implices. eodem modo edicta clara citi 'scriptum redigantur, sed officio suo non benὰ esse & perspicua oportet, atque manifesta, ne sibi functi videntur,nisi magnam partem Pan- aliquid per obscuritatem in captionem contiadectarum,& Codicis in libellos suos contra- neant, c.erit autem lax.di'. 4. de Deut. c. 27. Oxerint; sed & quarumcumq; externarum gen- scribes super lapides omnia verba legis huius plaiatium scita, usus,& abusus in suam oeconomiam o lucide. Lex enim non debet ambages cor traduxerint, etiam ea quar patriis nominibus tinere,sed Veteres abrumpere. I. . Cae intem explicare non possint. Quo morbo Belgae etia dict. O relegat. Adeoque ne vel in syllabis ha nostri laborant, faciles exterorum morum, stetur, non sensu tantum legis scribi eam idiomatum,& vestium admiratores,& recep- oportet extense sine notis seu bimulaturis. i. r. torest adeo ut & omnem morem suum non C. de vetere Bir. enMi. Qui scribunt leges cadinihil inolitum priuilegi j nomine vestiant, tiosas, utuntur statera dolosi, cuius abominauquod si quis attigerit,sacer mox & intestabilis tio apud Deum: P u.LI. quibus comminatur censetur erat optandum,ut que vera priuilegia Isaias c. Io. Va qui condunt leges iniquas, ct seria non forent, in unam consonantiam compone- bentes, iniustitiam scripserant, ut opprimerent in rentur.& suisse creditur aliquibus Principibus iudicio pauperes, ct pon facerent eausa humilium
id propositum, sed ne quem motum ciurent populi mei. νι essent vidua praeda eorum, o pupillis distractis. Hriperent. QuFi μιietis in die risitationis,s calau
75쪽
et a Fri 'pari Iudez, Magistratus,
nutatis de linge venientis' sed di leges eo sermo- ilici legi latores peccata corripere,& pectan- . ne sint latae,quo populus utitur,ut intelligan- res corrigere debent. c.nouit.x. de ita. Debent, tur squamuis Romani E maiestate esse puta- enim leges accomodari ad Remp. non Rerint latino ferri, eumque omnes scire eo pu- spub. ac leges. vnde exactis Roma Regibus blicentur,vt ligent, non eloquentes, sed prae- exactae leges regiae l. 2. q. 3. de Orig.Iur. Cogia ceptium scenda gentis natura legislatori, ut medico. n morbus aegri .inde lex illa Mosaica ad genium Iutu iter longum, iustiti 1 x his, iudies gentis lata de proinde illa optim io. Vitium legis, inquit Quintil. t. z. c. q. Vt in prudentissimo legissatore, non tamen optima Non tibi. verbis,aut in rebiu est. ln re bis qμ rixμη, ση s iis simpliciter,& quoad omnes gentes, quae adc suae, iussae Jgnificem, an' in his aliquid ambiguum is r sim, que nec moribus eam retinuerunt, aut rec an lex sibi ipsa consentiar, an in popol m styxi perunt , quamquam de in ea sint quam plur, beat, an in fluuios homin 1 m/ximὸ ν - ρη- ma moribus contrarijs meliora. mune est querere,an sit honest μη utili ,ηςc unq' Leges iustas & aequales esse oportet,& pro
plectimur iusti tamen species non simplici ur ex μ' . φῆ ii solet , aut enim de re ipsa quaritur, ut digna nε α Sen. . 6o. legem vocat armatam virtutem poena vel praemia pie aut de modo praemis poenase, Vnde recte Plutarchus, lib. de doli. princ. Iole. quia tam maior quam minor culpari potestsstilitas Hem. de leg .ror tantili muneribus, ct bonis, qua interim natu a discernitur, interim tempore. Di largiuntur, non licet frui, nec τιι rrae , si Saluti publicae,quae priuatam continet, in- dest lex, Iustitia, o Princeps: itaque instilia legis uentae sunt leges. Cicero lib. 2. deleg. Constat es nis ex autem Principu opus. profecis ad salutem ciuium ciuitatum, incolumi- iura non in singulas personas, sed generali- ratem vitam g. Omnium quietam ct beatam, condi- ter constituuntur. ι. Iura D. de leg. est enim ras esse leges , eqs qui primum eiusmodi sciua l cx commune praeceptum ad communem uti- sanxerunt, populis Uendisse ea se scripturos atque litatem statutum l. D. leg.Lucs, inquit Ci- laturos, quibus isti adscripι is, suscepitu honeste cero, a.de os inuenta sunι qua cum omnibus sem- beatej riuerent, quaque ita composita saucias pcr νηβ atque eadem voce loquerentur. quamuis tessent eas leges videlicet nominarunt. enim de priu/to serantur, eti)m publicam xa iis si iis, Et Plutarchus; In ciuitate quadam ad bone- men utilitatem talpiciunt. Arm. i. S. Ethic.c.6. vi illitiem, putem , quadam ad necestatem pertinere ', hone- Plutarch. problem. ao. hinc Cicero lib. I. de non ritu storum summum & primum esse την ιυνομίαν, invini.Ea virtute, o sapientia maiores no rifue-' in sui': necessiriorum τδν ειυuiau assuentiam. de re,ut in legibus scribendis, nihil binis salutem ac Diodorus Siculus lib. i. histor. Optima leges utilitarem Rei p. proponerent. Ordimatio nostra, censenda sunt, qua non opibus maxime bomines inquit Cassiodor.rariar. lib. II. c. 9. utilitatem cumulent ; sed qua morum humanitate, rerum ciri publicam dumtaxat resticiat. Laudat inde Athenilium prudentia, quam instructiomos esciant ; nienses Escines orat. in Timar. nempe quia leges .i, qua ita publicam tranqu litatem conseruent, vi a vobis sanciuntur habita ratione aquitatis, non
priuatim ciues omnes virtutis semitam sectentur. iniusti lucri, neque odi, priuatorum,sed i iusti- quae priuatim ad vitia ducunt, occasiones, δέ na, publicas utilitatis dumtaxat , ctqura ingenii causae rescindendae sunt. qui priuatim est bo- dexteritate alios Omnes populos antecellitis, non δῖ' nus, publice bonum sore credendum est: qui mirum est vos ferre pulcherrimas leges. Ad Muς ν, malus priuatim,publice bonus non erit. Vnde Qua ratione etiam priuilegia nisi publicani i6. 'm Arist 3.μIu.c.6. dicit finem ciuitatis esse, benu utilitatem contineant, iniusta sunt. non tan- viuere; neque enim esse potest bonus ciuis,qui tum,quia a lege exorbitant,sed quia publicam priuilegia omnino non sit bonus homo.& c.νθ.possit. vult utilitatem,& quietem offendunt, ac leminaria vergaux. iam Principem quam ciues habere virtutem, sunt discordiai um ; tum ex aliorum inuiden- sed in ea Principem excellere. Impie ergo ait tia, tum ex usitato priuilegiorum abusu, qui Marchiauellus aliquid religioni pollὸ detrahi, sini priuilegiorum aduersatur. 8c quanquam,ut ut pax & prosperitas conseruetur. sed nec ille, ait August. serm. 247. de tempor. iudicio legum nec eius doctrina ad eum pertinet, qui testa- iure obtenta dignitate deiicitur qui priuilegia bimento suo pacem nobis consignauit, Pacem comesso abutitur: tamen non sine populi motu meam do νobis, non quomodo mundira dat, ego do auferri possunt, seditionibus materiam prae- vobis. mundana pax illa est. O mundin eum non bent, vim de neruos principatus incidunt. acognouit. de cum finietur mundus,non ille eum proinde moderate ac vix dum bene meritis cognoscet,aut consilebitur coram Patre suo. concedenda sunt, nisi sorte honoraria, quae t . Genium porro cuiusque gentis legislator ad virtutem excitent, quae nemo Odcrit ; nisi Nesis considerabit,de qua ad virtutes inclinabit,iu- qui de virtutem: quae priuilegiarios dum exi-- sicile
rur audacia, tuto' fit inter improbos innocentia, gantur, cuiusnodi sunt priuilegia clericalia, ct in ipsi improbu formidatosupplicis refrenetur academica,militaria, veteranorum, nobilium, mundi facultas. c.I. dist.* de maximc Ecclesia- parriciorum, primogenitorum, rusticorum ,
76쪽
mercatorum, artificum , dotium, plurium li- Principum beneficia uno confirmasse edicto,
herorum , & sexcenta alia : quoium tamen nec a te peti passum esse. Aurel.Victor in Do- omnium ratio publicam utilitatem respicita mitiano , cὰm donata, inquit, covcesidue a prιο
sed tanta prudentia sepienda sunt, ut in nul- ribsu Principibus frmare insequentes solerent, lorum iniuriam transiliant ; ut clericus oret, simul imperium coepit talia possidentibus stonicnon de altari luxurictum ut scholaris studeat, cauit. rei crtur illud lib. Io. epist. Plinj. rescri. non diu noctuque oberret, libris situ obsitis: & Bariolus in constitutione, ad reprimendam, iumiles limites defendat , holli insidietur, non verb. reges. n. 2I. se deputatum a ciuitate Pu rustico,viatori, hospiti, stipendijs contentus: rusiana ad Carolum IV. Imperat. non aliter 2 o. Nobilitas maiorum legat vestigia, non fastu obtinuissὸ priuilegiorum illius urbis confir-Quomuos plebem irritet: Primogeniti iura protomistos mationem,quam ad rcuocationem usque suci plendori Reip. & familiae inuenta credant , cessorum. sub hac ratione Hospitat. Cancellain non ut reliquum sanguinem despectent, aut rius Galliae noluit sigillum appendere diplo- ostiariae mendicitati subiiciant: Rustici co- mati regio; quo perpetua immunitas dabatur. Iendo, serendo, metendo abundantem sege- Improbauit id Bodinus, quasi illud verbum tem curent, non annonam flagellent, aut in perpetuum interpretationem reciperet a re subinvijs latrocinentur; Mercatores quod ciuitati tecta, scilicet in priuilegiis usque ad reuoca- aut prouinciae dcest, aliunde aduehi curent tionem : probarunt alij , quod religiosum commeatibus, & cuiusuis generis mercibus, magis esset non dari ijs verbis priuilegium, ciuitatem, prouinciam impleant, non mono- cui si postmodum derogaretur. fides regia polijs lucrum suum faciant: Artifices necessi- imminuta videretur. iuuari enim , non de-tati omnium subueniant; immoderata mer- cipi beneficio nos oportet. Ego quidem non cede neminem grauente dotes mulierum lap- dubito beneficium personale personam sequi, sis mariti fortunis ex incendio debitorum ita di cum ea extingui, sed & decere etiam benefi-
efferantur, ut nulla,praeter numeratam, credi- cium a Principe concessum esse manserum c. 16.toribus summa decedat. neque enim priuile- de Reg. iur. in 6. Romani iuris id tu ille usquegiis vllis uti nocentes permitti debent. Auth. ad Tiberium, Titum ab ca aequitate recedere demand. Priu. q. nou permittas. sed priuilegia noluisse, aliosque bonos Principes Tiberio omnia ita intra terminos sui finis coerceri, ne dissimiles ε, nec tamen etiam dubito quin
quid eos praetergrediatur , quod publicam Princeps , si boni publici necessitas exegerit,
tranquillitatem possit offendere. Nam recte derogare possit pritii legiis gratuito concessis. Greg. c. 7. dist. 7q. priuilegium meretur amiι- ut tradi solet iu d. c. 15. sed tamen non leuitertere, qui permisia sibi abutitur potestate. Quan- consideratum bonum publicum velim , qualitisper porro nec publicam utilitatem excedit ter aliqui Galli uniformitatem aliquam consti-
concessio,nec imminuit usus; retinenda omni tutionis regiae alicuius existimant etiam alio-
modo sunt. quamquam concessio raro sit qui sufficere ad derogationem priuilegi j onefacienda , rari sis tamen imminutio, vel abro- rosi, quod est tollere omne priuilegium: quip-gatio. periculosa enim haec est, & tam ob- pe semper ab uniformitate iuris abit. Rectilis stinate saepe resistitur, ut Principes dc Resp. alij id admittunt,cum incipit priuilegium ellein praecipitia, & ruinam trahat, nec umquam damitosum priviatim nimis, vel publice. iuxta tam grata est concessio, qu1m ingrata ab- e. stggesti x.de declinis, mitigandum,minuendicatio. dum, tollendum, prout damni non iniur3a
Quamquam alioquin Principes liberalitas dandi cautio exigit. Diuis senilli mos , & gratos maxime facit Denique existimo etiam priuilegium gran- , 'populo, tum quae exhibetur singulis , tum dibus meritis in Principem Ut Remp. aut
maxime quae uniuersis: illa quidem priuatos etiam numeroso aere Obtentum, cum grandis itiitida paucos deuincit, haec autem omnes. huius est Rei p. necessitas, reuocari in unam prae- summa eam
generis sunt indulta, priuilegiaque quae col- sertim vicem, vel suspendi posse . sed nolim v. legi js, urbibus, prouincijs, ditionibus con- imaginariam admitti necessitatem , aut com- ceduntur. Et si quidem concessio fuerit gra- polita ratiocinatione productam magis qu)m tu ita omnino, tametsi beneficiuN Principis ineuitabili quodammodo fato ; non secus decet esse mansurum, existimant tamen mul- quam priuatos fundos, excitandis sorte arciti, praesertim Galli , reuocari posse: quin etsi bus pro necessiria Reip. defensione , auferre acquisitio fuerit onerosa, a successore, quin dc priuatis licitum est: priuata enim publico ce- ab ipso concedente reuocari posse ex causa bO- dunt , ut membra eorpori. sic tamen ut ex ni publici ; dummodo tamen indemnes ser- publico pretium rependatur. Extra hunc cauentur quibus auferuntur. Hinc in Gallia atq; sum quo priuatis res suas inuitis auferre licear, alibi obtinuit, ut priuilegiorum a succetari- onerosa priuilegia abrogare neque fas esse pu-bus petatur confirmario. quod ipse Tiberius to , neque securum concitatur populus non
primus Romae in v fiam inuexit, decreuitque secus, quam raptis seu na tatulis, si quod cartia ut indulta a Principibus defunctis beneficia simum habet, ei excutiatur: in ijs praesertim non aliter rata haberentur, quam si ipse firmas- ditionibus, ubi & priuilegia multa sunt, desesicam ante Principis beneficium nisi ad sanguiae multo olim empta adulterina consi- tempus datum ellet, perpetuum haberetur. lia quae in neglectum ducant. Experti id Suetonius in Tito. quem addit superiorum saepius inulti,praesertim Duces, militia quam
77쪽
4 F. Zypaei, IudeS, Magistratus,
politia meliores, qui de illa statuere, in hac Principibus diu examinata adhibitis in con- aliena consilia sequi didicerant eorum, apud filium praeclarisiimis viris. Augustus mi phil. quos non satis aestimatum illud Taciti,niorum, in Aug. ) multas lcges condebat non suo con- inquit, animorum , prout icta nisi fuit gnari, qui silio , sed eas ad populum serebat , atque de ea consultant,perdunt se ct Remp. Vix aliquid omnibus ijs qui possi-nt emendandi faciebat in moribus Belgarum est, quod non suis pri- potestatem. sic Lamprid. in alex. Negocia, uilegi j, nitatur. non alia natio est, quae tantis inquit , ct causas prius a scriniorum principibus animis ea promeruerit, tantis defendat. AN O docti nis uiris peritis o sibi fidelibus , quorum
bertus sane tam piissimus, quam prudentissi- primus tunc Vlpianus fuit, tractari ordinarii, mus Princeps noster, nullis unquam consilijs atque ita ad se reserri tuor. quod maxime minduci potuit,ut tota unum ex priuilegiis no- lcgibus obtinebat,uti per L C ' - anic concipistris expungeret. si quid per subreptiones in solerent Senatuique probari. Aurb. de mana. contrarium obtentum erat, monitus statim Pristip.* I.θ l. 8.C.de legib. rescidit;indignatus ijs, qui transversim oboedi Quia leges senescunt atque nascuntur, teli. - α serant, aut consiliis abduxerant. ΣΟ. c. r. mutari eas posse, nihil est dubitaΠ- iuuii sIustas porro leges esse oportet, aut non le- dum, non quia, ut docet Augu si, ρηII i. 7. hou Gges. quia lex est recta ratio imperandi, atque pro- c. 3. iustitia mutabilis sit, sed quia tempora bibendi; quam qui ignorat, is est iniustussiue est atque homines, & loca mutantur: nec valent ista scripta 'iam , siue nusillam. Cla. lib. I . de homines sensu causas contexere saeculorum legib. non enim Ius ex iniuria facere lex potesti priorum , aliarum ille gentium, quas experti nec bonum ex malo;nos enim, inquit ibidem: non iunc; in uno autem corpore, vcl die,vel legem boram a mala nulla alia uisi naturali ηοr- domo facile possint videre,quid cui membro, madiuidere possinutu. de August. m. i9. de civit. quibus momentis , quibus partibus, pers
Dei c. 2 r. ostendit geri sine iustitia non posse nisque congruat, ideoque in illis offenduntur, Rempubl. ubi ergo iustitia vera nou est, nec in illis seruiunt. ius totesttile. quod enim iure fit, prosecto Sed quia legum mutatio multa secum ve- iuste sit: quod autem fit iniuste,nec jure fieri hit incommoda, recte Mecaenas ad August. potest, non enim iura dicenda sunt vel putan- Leges firmiter retine, nec quicquam in b. muta. da, iniqua hominum constituta , cum illud &apud Medos Daniel. 6. edicta regum im- etiam ipsi ius esse dicant, quod de Iustitie mutabilia fuerunt. & Philosephus , lib. 2. fonte emanauerit, falsumque esse quod a qui- polit. c. 6. non facile vult legem mutari , sudbusdam non recte sentientibus dici solet, id vel errata potius legislatorum, legumque diseesse jus, quod ei qui plus potest, utile est. simulari. rationem ex graui incommodo ad-Αudiat Marchiauellus dominam Augustini, dii; non enim tantum proderit qui corri ere pcrde sequatur ; si ciuitatem Se t em p. suam diri. get, quantum nocebit assuefactio superioribuι hongat ad Civitatem Dei, quo Augustinus, si ad parendi. Adeoclue I. r. D. de conssi. iv rcbus
ciuitatem Belial; videant quo ducantur, qui nouis constituendu euidens esse Prilitas debet, ut doctrinam sequuntur, de cuius promptuario recedatur ab eo iure quod diu aequum vibum est. impia doctrina desumitur. Aliter aeterna illa Tuidens,inquit,utilitas; non quae caui:s pso sapientia: Per me reges regnant , ct legum con- blematicis, in utramque partem disputatio-ditores iusta decernunt. Iustius Cic. lib. 1. de leg. nem suppeditet, nam veterum lcgum damna Mi qui pernitiosa, ct iniusta populis iussa descrip - apparent, notiarum latent. novitas omnis su-rint , quiduis potivi tulisse quam leges. νι perbi- spicionem , querelas , commotionem populicuum esse posit in ipse nomine legis interpretando producit ; facile creduntur, qui vetere abro- uulse vim ct sententiam iusti, ct iuris colendi. gant,nouas rogant, sibi rogare , non publicaeqv d si, inquit Cic.bb. i. de Ieg. popularum ius saluti. ut non immerito apud Locrenses,quisu, si Principum decretis, s sententijs Iudicum legem nouam suadere volucrunt, nec potve rura constituerentur, ius esset latrocinari, ius aduru runt persuadere, fuerint puniti: sed crudeliter, terari, ius testamenta salsa supponere , si hac μμ quod laqueo.frequenti mutatione etiam optistagijs aut scitis mulιitudinis probarentur. ma quaeque concutiuntur,& rectissime constia Denique sicut inter Iuris praecepta primum tuta invadit nouandi cupido. M resertur noneste vivere ; ita leges quae vitam ciuilem formant,honestatem continere,emue ducere debent: ideoque de legislatores non praeterire eas leges conuenit , quae ad disciplinam pertinent, & ad mores. quibus & cens
ria diligentia praeficienda est; quam in usum
- Cunctarum est nouitas gratissima rerum. Vilia sunt nobis quacumque prioribin annis
Vidimus, ct sordet quidquid flectaui u olim. Prudenter Cleon. censuit meliorem esse magis reuocari expediret. legendique sunt statum Rei p. quae deterioribus legibus utitur, censores quam optimi,qui parati sint in alium sed firmis, qui, in eius quae frequenter eas
dicere,& careant omni vitio. commutat. nam, ut Augustin. epist. Ii 8. ad
Ut lex porro non destituatur ijs quas dixi- Ianuar. ipsa mutatio consuetudivis o legis con-mus ponditionibus, mature ea rogari, exa- sulta ) etiam qua adiuvat utilita1em , nouitate minari, iuberi debet, ut Romae post trinun- perturbat. quapropter quae utilis non est , dinum. demum suasa , dissuasa, disputata, perturbatione infructuota consequeo ter noxia
demum sub libero populo iubebatur, sub est.
78쪽
Senator. Lib. III. Cap.I. RU. 7s
bonis moribus & bonis artibus instruere, vir- 4 et O. alae consecratio efficit, ut & legistatori
summa ratio consuetudinis sit habenda. Cos. Miudi: cs. siletudo corum quibuscum versamur, si non sit peruersia, obicruanda est. c. Omnia i6. q. . c. omnes dist. r. cap. mala dist.8. inuiolabilis est consiletudo, quae nec humanis legibus, nec sacris Canonibus obuiam monstratur. c. Eces
si .dist. ii. in his rebus de quibus nihil certistituit diuina Scriptura, mos populi Dei, ct
inlii tuta maiorum pro lege te uenda sunt. ror. dist. iΣ. Sed sicut immemoriales consuetudines vellere non oportet, ita nec nouas admittere, quae sanctos Canones, aut iustas leges, de nouitate sua Rempub. turbent. Sanctum simul ac prudens monitum est Nicolai Papae ad, Hincniarum Remensem Archiepiscopum;Ma- D consuetusti, quae non minus quam perκiciosa corruptela vitanda est, nisi citius radicitus eue&latur, in priuilegiorum itu ab improbis assumitur, o incipiunt prauaricationes celerrime non comis presse pro legibus venerari, o priuilegiorum more perpetub celebrari. tutibus imbuere, pietate in Deum, probitate Pa entum ad salutem suam, publicamque educare, atque ossi rim Meducere. .ebitum filiorum in reddendis vi- - orum. cibus consistit, ut parentes honorcnt; non reuercntia tantsim exhibita , sed etiam egestate subleuata ob qua olim & liberos vellere licuit. . Imperium paternum a natura quidem est; I sed illud apud Romanos insigniter augebat P/ PM patria in suos potestas, cui ius vitae ac necis inerat; sed amplitudo ob abusus est restricta,
remanente vestigio in silia adultera. t. ro. mseq. D. ad Mul. de adult. Inde vetita sine patris γ iconsensu filiorum matrimonia iure ciuili .quo .& quidam ea irrita esse voluerunt. & Ecclosia si ς ς non
quidem ea detestata est semper, vera tamen & Π ς Nym
CAPUT ILDe I unis hominum generibus.
T legum serendarum , ita regiminis
prima est ratio, nosse genium, naturam, condicionemq; suae gentis, nosse vultum pecoris sui. ca de re hyc instituendus sermo. r. Natura homines liberos omnes creauit, &Vatia ii, statu pares. mores gentium seruos de iuriarit, milium Γλ- & dominos. veteres illos quidem rigido iureucta, habitos, cum vitae & necis potestate; posteriores modcratiori r qui deinde secutis saeculis in allcriptitios & id genus alios ; dc-nique in homines proprios degenerarunt: &pro locorum varietate, tum serui, tum domini in varios gradus ordinessue defluxerunt. Quacumque quis in Republica versetur, non sine periculo ordines turbauerit, nec sine pe-Σ. riculo inuidis terminis nimium distinxericulseriis ut Q. Velitis Romae inter patricios plebeiosque ma-bique fra. trimoniis, aliisque pluribus de causis ab unis in aliorum inuidiam conceptis sepius accidit. politici magistratus ingenium tum in ea re maxime clarescere possit, si corpus publicum publica concordia compaginarit; via vertice ad calcem usque singula suis ossici jς membra funiantur, quemadmodum corporis physici
partes alterae alterarum ope indigent , & coniurant amicC.
Qua in re primas obtinet Censoria auctori-
p imum in. t 3,qua illi qui naturalitcr inter se distant,co ter parentes stantque , ossicio suo ulli nusquam desint; de liberos. sed a natura pacta conuenta diligenter obstruent. Quos inter primi sunt parentes fili jque, mariti atque uxores. illis leges scripsit natiuitas.hisce a Deo & primo homine primo marito in prima mundi creatione sunt expressa Genes. c.et. 9 3. Primum parentum ossicium est filios alerei Fr. ZIpsi Opersim Tom. a.
rata esse censuit, nec soluere ea parentes pos- euaturi se.Trid. Ieg.2q. c. l. de mat. c.aurer .c.nostrates 3 o. q. s. c.non omnis 32. q. s. Vnde etiam cuenit, ut vota impuberum a parentibus irritentur ;& puberibus nec temetit praeterito patre nec rogato monasterium ingredi liccat. PetrusLrod. Tractsing. de iur. Dixio. quamuis nimis ille accrbe invehatur in religiosum aliter in Agresum: quem lex Deo nobis. g. boc etiam. C. de Episco. ob id vetat abstrahi, vel exheredari, ut ingratum; non concedit tamcn ea lex, Vt pa- N e Iohia trem con temnere possit, per eumque calcatum sticu, incedere,ut nec potest lex, nisi cum ille spiritui gressui. ad filutem vocanti resistit.quod non facit,qui ignorat, qui experiri vult, num vocatio a Deo sit , an animi nouitatem appetentis, aut humeris imparia leuiter considerantis vitium potius, quξm virtus. cui rei noscendar Ecclesia annum nouitiatus si praescripsit,quis credat reiecisse iudicium patris, silii salutem amantis,genium, naturam, vitia, vires, constantiam, mutabilitatemve pridem noscentis r Aliter sentit Chrychem. 83.in Ioan. Sicut, inquit,cum stiritualia impediunt parenIes, nee cognoscendi quidem sunt; ita cum nihil impediant,meritὸ Omnia illis tribuetaa, ct omnibua anteponendi. α Greg. homil. 37. in Evang. qui nobis carnis cognatione coniuncti sunt,ct quos proximos nouimus, diligamus: ct quas aduersarios in via Dei patimur.ediendo ct fugienda nesciamuτ.
Ex patria potestate & olim obtinuit ut filii g.
nihil proprium haberent. quod tamen posse. Ex ea potiariores leges mitigarunt.tοMil. ti bonis quae lita stas in bunas beris tot.tit.C.de bon.mat. sed & necessario, ha 'i ' labebant haeredes suos liberos. ut tamen anti r' '': quitus immorigerorum foret abdicatio sed ea sublata, & ingratorum exhaeredatio admissa est.l. abdicatio.C. de pat.pat.restricta tamen dei nide ad certas causas. Nou. II . c. I.
Emancipatio & olim & hodie frequentatur,rarius hodie adoptio, matrimonio passim, & cum parentes familiam separatam filijs permittunt, emancipatio induba censetur, & soluta potestas. Vitae conseruationem defensionemque inuicem Prentes liberique debent. nultu maius Deseusiore impietatis signum,quam foederis huius negle- conseruatio glectus. Vnde & successione luges priuant, Vt indignu, filium patris necem non vindicant C.
79쪽
agric. se censitis. & operae quide ui indefinitar determinari, & ad certum numerum redigi possint. arg. t. si liberius. 3o. de Fet. lib. I. 22.
Inter C iues etiam varij sunt ordines, quos
6 Fr. Zypari Iudex, Magistratus, '
horrenda supplicia patricidis . proposita , & alijs in locis vocantur: simulachra potius se a quibusdam legislatoribus omissa , quod uorum , quam serui: deuictis gentibus agros
non crederent aliquo naturae abortu tanta colere olim iusi, ne infructuosi victoribus ef- monstra nascitura. i sciat, Paschier. q. Ac h. l. & quia , qui Euro, Coniugio a natura aequalis inest amor, & pam vicerunt , pulsis Romanis Germani su qui iuriret Paternum. Genes.c. 1 a culpa primae runt, latiori voce teruitus ea ad morem Ger-S uxoris originem habet mariti in uxorem po- manorum inducta, quem Tacitus illis asscri-' - , i testas.Genes .c. s. quae tamen rebus humanis do bit: non se uis , vi apud Romavor, per familiam prauatis retinenda est. Litterae sacrae uxorem deseriptis ministeriu usi sunt: suam sed quisqvr se sub potestate mariti constituunt, & adiiciunt dem , suos penates habent , Irumenti modum , aut dominatum. apud plerasque gentes olim & pecudi aut restu domino iniungente. Vel, quod ad vitae necisque ius porrectum. cuius reli- magis placet BPsoldo, hodierna semitus a
quiae in adultera in sagitio deprehensa, occidi cepto serenda eli ad laripti iijs, dedit iiij que, , per leges pomissa. sed veteres mores rigidi ab Romanis. ut apud Vopiscum Probus impe- hodiernis magis temperati, coniugiumque ad rator ad senatum scribit, bubactam esse omnem,
vcriorem vitae societatem, & bonorum com- qua tenditur late, Germaniam, omnea iam barba munionem redactum. quamuis uxor tenea- ros Romanis atare, Romanis serere. si non prio-tur mariti socij dignitatem comiter colere; ra haec illorum postcriorum armis , di legibus quod libertatem non auist. . . D.de capi. Quo cessere, ut agricolae , censiti, glebae asscripti, reserendum matronae ad sponsam monitum; emphileutae.atque ob rem magis serui sint, Sint oculi tui sustensi in maritum, ut oculi ancilla quam ex perlona ; nummos aut species solue- in manum stra hera , o tunc bonarata eris in ocu- re obligati, & apud suos a publicis os5cijs lis eius. quὸd si fueris ei ancilla, erit ipse tibi ser- multis in locis non alieni. Qua in re , id quodnus, o honorabit te νι dominam : sed f extule- conuentum , aut pridem obseruatum, excediris te contra eum, erit tibi dominus, cyc. Sic Li- non debet. cl. C. in quib. catis. l. 3. q. t. C. deuia Augustum, Dion. I b. 3 8. Monica morosum maritum vicit. August. 9. Cousc. 9. Modica ta inen correctio marito etiamnum permissa est. Moseouitae vicinique ad verbera extendunt: Belgae non serunt. intra verba
ergo hic illa consistit. & quoniam maritus in- Bodinus de rep. lib. i. c. 6. esse ait liberos h star regis familiam gubernare debet, impru- mines, summae alterius potestati obligatos, ex denter secerit, si coram liberis & familia oo- qua scilicet nascitur hominium seu homa rem coercuerit: penes quos non est illius mi- gium, iuramentumve fidelitatis, voce bar nuenda auctoritas. quia suo modo & illos ro bara, re antiqua. Romani quotannis in facta, gere debet, liberos praesertim iuniores, scrut- Augustorum iurarunt, etiam sub Tiberio intia intra domesticos parictes , atque in rebus verba Seiani sed apud Dionem eo mortuo se- oeconomicis. natus decreuit in cuiusquam nomen nisi i Dominorum de seruorum inuicem respe- peratoris ne iuretur. adeoquepr statur ab onia Dominorum ctus , longius recedit a naturali hominum fi- nibus subditis. q. rasulli nostra de pace constant. de si ne . ex bellis enim natae sunt seruitutes, contra in Ub. stud. non tamen clericis. c. nimis x. de ρο ' ingenitam omnibus libertatem. vetustiori tu. Iur. sed neque nisi a summis Principibus exisre in seruos erat ius vitae di necis; usus omnis, Ri potest, uti singularis praeeminentiae symb & abusus:posteriores leges vetuerunt nimium luna a matellite fluens: quae quantisper agnon saeuire, prostituere, aut ad turpitudinem ven- citur, praescribi non potest: neque rerum ca dere. cx potestate dominica nascitur, ut ser- si absolutum exigi, cum sola bona subditumulis ita domini iussam sequi debeat, ut etsi non faciant extra eorum causam: quae com- deliquerit ob eum excusetur , eique ignosca- plectitur iuramentum quod vasallus seudi do-tur, ad ea, qua non habent atrocitatem facinois mino praestat. c. i. qualiter iurare debeat vasa ris, reis celeris: l. ad ea. D. de reg. Iur. serui do- lus domino fidelit. lib. 2. seiulor. quale iuramen-minum obseruare atque defendere teneantur: tum longe differt ab eo , quod quiuis subdi- adco ut si domi sit occisus, omnes qui intra ius praestire tenetur, qui bditus & ciuis. dc domum fuerint sontes insontesque ad mortem quod si alicui insta summum Principem praerapiantur. Iura seruitutis bello inter utrimque flatur, semper ius superioris habet exceptum. Christianos ardente cessant hodie: lytro cap- c. venientes x. de IurMur.
ii redimuntur. in iis, qui in bello quod cum Inter Cives, ut dicere coepimus, vari j sunt hoste insideli est , capiuntur, iura seruorum ordines. variae diuisiones. pleni ali j sunt, non etiamnum obtinent. nili quod aliquae regi pleni ali j, re semi serui, capaces omnium iu-nes, ut Brabantia nostra, tam puro aere sint, rium, & magistratuum quidam active & pase ut si quis aliunde seruus aduenerit, statim ibi siue, quidam non sunt; quidam inter vile , in libertatem proclamare possit,& ab ipso aere quidam inter medios, quidam nobiles; patri- manu-missus censeatur. cij, imperantes alij, alii subdit i; quidam mu- In hodiernis seruis conditio admodum est nicipes, & coloni tantum : quosdam origo, mitigata; homines proprii, de malu ni arte, quosdam adlectio,ciues facit. quidam honoris adscripti iij, alijsque nominibus, alijs atque Ramum gratia inter ciues versant si incole, pe
80쪽
regrini, aduenaei qui caute obseruandi, prae- contundenda ; sed distinctio agnoscunda vi
sertim mercatores ; mendici tamen vagi &maxime validi eliminandi; & secernendi anatis intra territorium debilibus, miserabilibusque personis.& procul omnino pellendi ii, qui te AEgyptios venditant. de quorum origi tutem inter de virtutis insignia . cui non satis dant loci, qui in sola virtute Nobilitatem
Carterii in nobilitas generis in omnes po- γsteros descendit, non ascendit, neque abit in '
ne optime Pasquier. lib. 4. de Recherrhes c. 37. adoptatos, non in transuerΕs nsanguineos, di ali je cum propter grauem populo mendi- . non ex materno tantum genere, hon eae dam- noucitatem , & furta , tum propter impias supem nato coitu natos, nisi Principis rescripto iu- dit, au stitiones ,& daemoniaca auguria, quibus p uentur, aut moribus regionum. ut extra Gem transutalitapulum dementant. inaniam nonnulli bi exsbluto nobili, & solu- Nisi xux Inter ciues denique quidam eminentioris ta nati pro nobilibus habentur. quibus etiam 'sunt conditionis, atque inprimis ossicij ratio- ius Romanum fauet,l. 3. g. J urios. D. de Decuri ne quidam prosunt ,& praesunt; quidam sub- Enim vero quainuis basis Nobilitatis sit a sunt: humana societas regitur ea inaequalita- virius, de sortii Acta r publica tamen opus Virtus adite. concordia haec discors, & discordia con- est auctoritate, qua stabiliatur: adeoque co- R 'il x x Incors apotelesma publicum pulchre sustinet. dicillis Principalibus , quando hoc sederit . tum Ecelesiastici, tum seculares alij alijs prae- maiestiti. l. 3. C. deserator. lib. u. t. s. s. viro . publiea D stant; alij imperant, alij parent. bene cum C. Mi senatores. quamuis nonnumquam eius-ctoritate de 'i, rebus publicis agitur, ubi is est omnium modi codicilli ex gratia potius procedant, codiςulis ordinum mutuus amor, de nexus; vi&in- quὶm meritis; tamen non licet de iudicio seriores prompte obediant, & superiores si- Principali disceptare. L 3. C. de Crim .sacri sic. ne austeritate imperent; nec cum arrogantia honorerur, quem Rex voluerit honorare. Uber edinferiores despiciant: gnari sine inferioribus 9. eo tamen casu aliquibus videbitur huiuia corruere superiores, sine superioribus non di- modi Nobilitatem non porrigi extra conce-' rigi inseriores; sed Andabatharum in pug- dentis territorium , esertim si qui non suta nam de perpetuum chaos circum- volui. premi Principes quibus id LL, .nibis nostre Nobilitatis etiam ratione quidam in Re- sederit maiestati. c. de senator. l. i 2. reseruare pub. eminent a plebe secreti,& inter se etiam videtur codicillos eiusmodi concesserunt . γ λῖς gradibus distantes. quos conuellere non li- maxime si de aliquorum praesudicio agatur. --α; ceat sine titubatione machinae politicae. No- ut de immunitate a collectis. ut de Imperat Data nobili bilitas apud omnes gentes s Turcis, ut qui- ris beneficium extra limites Romano Gemtas. dam volunt, exceptis in in pretio fuit, & ob- manici Imperii non extendatur r quamuis seruata. Romulus initio duos ciuium ordi- intra illud omnino prodesse debeat, etiam in 'nes instituit, senatores de ex his patricios, qui'Electorum ditionibus, alijsque quae a iurisdi- patres senatores ciere possent; & plebeios. His ctione Camerae sint exemptae; dummodo non agros colere, pecora alere, opificia exerce omnibus Imperij luminibus obstrux trint,om- 're r illis sacra curare , magistratus gerere, nemque respectum maiestatis pridem exclu- Rempub. secum administrare , res urbanas'serint. obire iussit. sed patriciorum fastu & plebis Ex prosesso autem huiusmodi codicilli conccontemptu seditionem mouente, res admo- decorare Nobilitate aliquem debent; non nodum & sepilis mutatae sunt. mansit tamen bilem tantum appellare aliud agentes: quam- nobilitas ijs, qui orti erant ex illis, qui anti-'uis non leuem probationem eiusmodi codicit. quo genere claruerant. quibus accesserunt qui ii quasi pridem obtentae Nobilitatis faciant. libui. - Magistratum curulem gesserant; inter quos Tacite tamen de quasi per consequentiam
necdum erant equites, sed is ordo ex plebe nobilitasse censetur Imperator, si quem do. si sumptus ad munus iudicandi, sedes in ordi. nobili seudo inuestiat, equestri dignitate do- '
nibus theatrorum seorsim accepit, solo censu net,ad latus,ad consilium,ad comitatum suum annexa sit. lectus. admittat, palatinis ossicijs adhibeat. lib. I. C. i se Apud Hebraeos dc Graecos stirps atque de domest. l. m. C. de prap. labor. l. nemo. C. de , progenies nobilitatem conserebat: apud Geta dign. lib. ii. vi& eorum filios priuilegiis demanos nobiles olim fuerunti , quicumque immunitatibus gaudere lummis praeiudicris . seruitutem non seruierant: apud Hispanos firmatum reserat Papon. Arre . s. t. q.Arrest. quicumque ex Gothis; apud Gallos, qui uin- q. quibus se Iurisconsulti annumerant; quamque ex Francis; apud alios quicumque ex gen- uis non aeque medicinae proses res; quibustibus olim victricibus descendetunt: & apud immunitates tantum aliquas concedunt, non quos in eius rei signum gentiles homines di- viduas eorum aut liberos honorant. cuntur, ita ut communi carum nationum con- Militia etiam armata presertim cum aliquo qsensu nobiles origo faciat. Omnes, inquit Ci- imperio per plures annos obita, nobilitat, ut .cero pro Sextio, boni semper nobilitati favemus, nomen militis in seudis pro nobilis usurpa idyxi cir quia utile est Reipub. nobiles esse homines, dig-'tur. quod nobilium proprium sit pro patrianos maioribus sus : θ quia valere debet apud nos militare. tot. tit. de vasall. milit. Et ante pauca saris 'clarorum hominum benὸ de Repub. meritorum me- cula, ut soli nobiles lauda possidebant, ita soli moria. quae eis illa aestimatio, quae in mortuis militabant defendendae ditioni, quam mai etiam durat: orta ex virtute, neque cum ea res olim deui erant: non admissis olim victis