장음표시 사용
291쪽
Coelos ese corpom Verri ac primo modo arimata, argumentis o e Pur.
I intelligentia non dat se formatier orbi: 'r caelum violento motu agitatur: nam omnis motus ab extrinseco, est motus riolentus. sed omneniolentum non eri perpetuum:coelum ergo atque ipsius motus perpetua esse non posient. Amplius ,si intelligentia eR tantum forma coeli appropiata, non autem formalis: igitur non mouet per intelleClum, Cr appetitum nec appetit iu mouendo primo similis feri motori Tenet consequentia, quia non cogν staret motum sue intelligeret morum caeli; nulla enim sub antia separata,cuibore commentatore, nitelligit indiuiduum, ni loquitur in libro de somno CT rigilia: Declaratum .
est, inquit, in prima philosophia, quouisae intelligentiae abfracta intelligunt nasurasvniuersales,er non dant nissimile eivi, quodbabent:impsibile eriri dent intentionem individualem omnino,cum non babeant naturam comprehendendi intentionem particolarem : cr illa formae nniumsales non indiuiduantur,nisi propter materiam: et ormae abis, actae comprehenderent inluiduum; tunc necessirio essent materiales. hoc auteme et prissia eidem eou rarium tr. meti: com: 36.1ic loquenti: Intellaeutiae non babent de nirtutibus animae nisi intellectum, Cr rirtutem demerativam, quae movet in locorquapropter hoc mouenses intellectita. Itas secundum Commentatorem,intelligentia est
forma coeli sentialiter xnita, non appropiata tantum. νnde ra. merbruriniam autem sub antiam aeteream, er immobilem,inquit,σc. ubi coelum animarum se inendis,ponitque motum coeli a duplici motore causeri,quorum alter ab se vocatur motor intrinsecus: igitur quod plius. Amplius ,s coelum non eri animatum: igitur vi formica ia
D competere nequit, quia perpetuum nobilius eR corruptibili: intellaentia ergo daeeaelo se formale sic enim loquitur Commentator a. coeli,er desustantia orbis: Coelum, inquit, indiget mouente, iis N in loco, Cr Pirtute, quae non sit corpus, nee virtus in corpore , ad largiendum bi permanentiam aeternam, er motum aeremum. sed permanentia eri se caeli: intelligentia ergo, quae permanentiam coelo largitur, eR coeli forma substantialis. profecto ex intelligentia Cr orbest verius unum a. coelie commet S. quam ex materia G forma, quod planefleri non possessi intellaentia mouens, non set forma coeli si stantiassi. Adde,quod ra. meth: comm: ῖς tum pbilosephus,rum etiam commentator, coelo tribuunt inteluere, Cr nesse, qui sunt formales essectus infestigentia ristellaentia ergo vi forma caeli. Adburis intelligentia non eRsorma coelie intur eo li non mouentur, quia intelligunt, ut dicit philosophus, CT commentator ra. mem: co rnussimi enim ex asi flentibiti aggregatum, dicitur operari, operatione conuenienti alieni Histentium. uuare,si intelligentia non informa coeli,sed tantum sesens , non recte diceretur coelum intelligere, quia sesens intefg tia intellait: ergo quod prius. Sames dixeris intelligentiam corporis,aut materi ormam esse non pose; Me profecto contingeret, rei quia eR natura intellectualis, vel quia sub ens, aut quia d renu'ecie ab anima, aus quia vi quid completum in Jecie; ideoέ parasseriei se non poteR.sed primum non impedis,alioqui sub fantia in testectiva non posset esse forma corporis. neruesecundum, aliter anima separata, non esse natura dirubitas materiae. de te,
ris postea dicemus. neque quartum, num s intelligentia esset forma corporis,utpote Gli ; adhuc tamen non set pars 'eciei; non enim ex istelligentia, Cr orbe, tertia natura in 'ecie completa resultaret, cuius pars formalis esset inetelligentia squidem se pam rem speciei , isti tantum competit formae , quae vi termisius generationis, atque materiae complementum, cuili modi non en angelus, qui xltimas operationes ei largitur,cuius es
292쪽
firma. nec essuisgenerationu,sed quid completum inbecie. Itas ex his patet, a V lum βιe intestigentiam ei formam coeli. Item, Augulinus in chprridion cape as. νι- detur sentire coelum esse animatum: Nec,inquit, illud certum habeo, virum Sol Cr Lu- .na ad ciuitatem speream penineant, Cr ex consequenti animati Cr beatifcabiles. Ee 'pinno retractationum cap: Io. mundum esse quoddam animal ,sicut Platos sit, nee certa ratione indagare potui, nec diuinarum scripturarum authoritate poedere posse Inoui. Et in ii de mmortalitate animae,remere diἱ tum novi non quia salsum hoc e e consermo ;fed quia nec γerum esse apprebendo,quod animal sit mundus; per animam Mundum eietum corpussubsisse, ex eo i sio, quo animatur,sive rniuersaliterni mundus, siue pani- animal.
Jcriter, Pt rvumquodis animal intra mundum. Primo autem retrariationum cap: s. hoc retraSZare ridetur. Non desint autem, qui dicam non totum ab Aurasmo retra
Rcri,sed illud, eo quo arumatur, Cre. Ex quo patet, Augustu visee sententium, mumdum, id era caelum disti animatum. Ad mo, nubilioris corporis,nobilior es forimae com pom enim proportio ales nobilitas, animae nobilitatem insequitur. Ied coelum caeteris erianumantibos praeruntius ars nobilius: habet ergo nobiliorem formam. At nobiblima forma es anima, quae autbore Augusino, er philosopho in lib. de anima, vi principiatim vita: igitur coelum sit animatum anima informante. Mura, si coelum eri causa πλυ,sicut appamet iri animal bus ea ut resanione genitis, quae exfla caeli virtute nit beneficium eo=sequuntur: coelum ergo rivit, Cr ex consequenti est animatum. Tenet co
sequentia, quia causa suo est essectu nobilior. Praeterea,in genere mobilium,primum es ouens seipsium, νt Octauus tesatur pλscorum liber: illud enim quod es perse, prius in eo, quod per aliud essed primum mobile .R coelum: movet ergo stipsi . at sola animataseipsa mouent, ni idem liber assii mate corpora ergo coelestiasunt animata. ALde, illud philosophi primo coeli, nempe motum coeli esse naturalem. Porrὸ, omnis motus naturalis, vi a principio intrinseco, a. pb Unatura siquidem eis principium motus Crquietis in eo, in quo es; firma autem coeli, en ipsius natura: principium ergo motivum coeli es intrinsecum, ars ita coelum M animatum. Ita , ex bis atrisimilibus confatsa 66 coelumsue coelema corpora ese animata. '
D primum, motus hi loco a philosopho diuiditur, 7. ph feom: Io. iis mo- 3. tum ex se,id es ab intrinseco,qui'ne es motus naturalis,eν in motum ab . extrinseco, quem in quatuor secat flecterum ordiues, nempe in pulsionem,
tractionem,γeHionem, Cr vertiginem. Ii autem omnes motus violenti no minantur. si mobrem non nullis placet, omnem motum ab extrinseco violentum dici: niolentum enim id appellatur, ainbore philosopho 3. Obicor. cap. a. cuius Violentus principium extrinsecim es. Porro Commentator I. caeli, com. 2O. er a. meteor. cap. a. rus secundum
aliud sentire ridetur: Hibi enim dicit,motum chro larem hi sua st baera non ejusmpliciter naturalemquia filicet non eR a principio intrinseco; nec etiam violentum,quia millum niolentum p tes esse perpetuum. sise, ille tantummodo motus ab extrinseco ,
motore,Holentus dicendus eH,cuius motor exsua natura non habet virtutemsemper motiendi. sed interdum mouet, interdum rero cessata morti. unde idem Averro I. caeli .miaeom. 22. manifese a1rmat motum coeli esse a principio extrinseco. Et 8. pb eom. motum diurnum, qui eH in planetarum orbibus, dicit ese a motore non coniuncto, hoe - eΗ, a primo motore,qia resseHu orbium planetarum,eR motor extrinsecus: istum aut3 motum Orbibu3 planetarum fresiue Uti violentum, falsum eR. Praeterea,apud Osuer
293쪽
Coelum a-286 Pymander Mercurij
quaelibreforma aStualiter infirmat, ra. met: tam. 37. Persectionum, inivit, forma actuali mVW:Rr p scitum, quaedamsunt qualitates, quibus perficitur illud quia
ter informat. moVetur, Ut quod mouetur proptersavitatem: Cr quaedam ψubsantiae extrinsecae are, quae mouetur ad eas, ut inimitetur ei, νωint actionesseruorum, quae t ergag nera intentionum domini sui. Item Aueri oes 8. mei. com. 12. expresie asserit coelorum sebsantias non esse compostas ex materia σforma, sed ex corpore Cr forma animata hitelligibili: silis tamen non eR aliquid, quod animatur per animam siue intelligentiam: itaque, quami is motus coelisit ab extrinseco motore; non eR tamen violentin. c d a. dico, ad mentem Commentatoris , intelligentiam cognoscere motum, quem causet et non quide in uniuersali,ne quidam dicunt,cum appetat semilari primo motori ni particu la.τ cognito', appetens alite ne particulare determinatum cognsat medium necessest: nes per θeciem motus,sed perfam essentiam, quam perfecte cognoscens rebat
causam,effectus quos consequenter cognoscit, nempe motum caeli,Cr res inferiores permotum productas ais producendas. verum tamen eΠ, non cognoscere individuum per Deciem propriam,quia nimirum illas'ecies primo eR repraesentativa indictai persen 3. sιm Cr imaginationem,quae in intelligentia nequaqua esse possint. ad 3. coelum es nobilius rebus Merioribus quoad modum,non autem quoad gradumesiendi: res enim quae habent vivere Cr esse, duobus gradibus ornantur: ua rationem, νt hoc modo formica nobilior se coelo. quia νero modus essendi qui coelo competie est perpetuus er incorruptibilis ; ideo caeteris praesae corruptibilibus. Fg era, forma coeli,quamvis simpliciter Coelum quo, nobilior noust forma animalis est tamen nobilior quoad rationem formia enim pem modo est no- scit complet materiae suae desiderium; γtiam alterius formae habendae cupidine non et bilis imum neatur,quod qiadem caeteris formis corruptibilibus minime conuenit. Ad avrboritatem ςψUV- Commentatoris dico, intelligentiam coelo largiri permanentum, conseruatiue quidem, non autem formalitersecundi Commentatorem, qui arbitratur corpora caelesta cam-sam babere conservantem, nempe virtutem primi principii, i quo er iis dependet. d
re autem permanentiam, Cresse confervuiue adcausam attinet agentem: non ergo Com
mentator nult intelligentiannaelo largiri ese formaliter, sed conservatiue potius. . Quomodo est a thoritate C resondeo,Commentatorem ita intestigi oportere: ex intelligen- intelligentia er orbesis magis, id es nobilius νnlim, quam ex materia σforma: non suta magis&orbe fiat v- nnum persesae, sed magis aggregatum incorruptibile, quod non se ex materia: omnenum enim compositum ex materia Cr forma,putat esie corruptibile: hac ratione in coelo ma- Quomodo in reriam esse non vult, quae es ens in pura potentia. Praeterea, verba illius commenti haec
.. .ii Σ' *sura, forma QT formatum in eo eRisum numerosed secundum istostisne -- Gi knum rimis uigm, quamst adunario recipientis, Cr recepti informa ab racta. ex quo pGret, Commentatorem loqui de visone huelligibilis Cr intellectus, quae profecto perfeEMor em quam si orbis rnio cum intellectu: quod enim si ex eis,non es aliud, scut in copstis ex materia er forma. Revera,substantia composta ad mente Averrois, vi tem tia quaedam emitas a partibvssmul iunctis disincta: bac de causa ex intellectu Cr H-telligibilist maximennum, qui cilicet intellectus potesseri intest bile, Δ eipsuintelligit, quod certe compo tis ex mauria CT formanon competit: nunquam enim fom maset materia, aus e converso 'sed ex materia Crsma sis Albiantia composta, quae eR aliud ab eis, rei diui , quia non eR materia nec forma, vel coniunctim. Confirmae Averrois ratio bane suam doHrinam Auere: Ia. mei. com. 39. νbr sic loquitur: Intellectus in quantum ones eXpςndu huelligit intellectum, dicitur istestectus: Cr tu quantum intelligit persi , Hcitur quod intellectim per se es ipse inte&Bus ,sue intestectus es res intellecta. Et s. de anima,com. s. inflat: a. Fis: Ut manifesu inquit,quod ex forma ei materiami rnum,
maxime autem ex materiali inresectu Cr intentione intellecta in actu: quod enim componiitur ex eis, es aliquod tertium aliud ab eis. Itas ex intenctu er intestigibilist pN
294쪽
Lib. II. Comment. VI. Quaest. 3. cap. r. 287 Coelum γ
nimatum. rius rutum, quam ex materia σIorma. Ad aliam ductoritatem mi Vopbi er com dico, coelum accipi pro agg regato, ex eoelesti corpore er intelligentia: proinde rationei uelligem,esibi appropiatae, caelum sitire asp intellaere dicitur. Aa 4. cimmens tor restondetsic Amsiam haeresin, coi sequentiam esse alsem ,σ ad probationem negat o mytum: nam re ipse in riasiua erronea profitetur, Sortes vicitur intelligere, quia intellistus, qui est seu omnium hominum, non eis furnia dans esse, sed copulata inrelligit. ovi probationem seu confrmationem respondeo, hoc accidere,fficia intia Seneia m)'id completum in suas=ecie Et ad improbatione ico, quod loquamur deho, ma proprie informatiua neras informatiove, non eli intelligibile,quin si pars compo- fit, ars ex ea Cr materia non consurgat nouas'ecies: forma enim eIt,quae dat effli su santiale,ssub tantiat uerit, Ex accide viales accidentalis erit cir ipsa ato ita es terminus eneratio .sumere autem abluid, quatenus ritimas largitur perfectiones, non defiat ad formam in Ormantem, sed ad aequivocam potius er impropriam. Ingetligenseria ergo non sit forma caeh. c d s. tempore Augusim dubium erat,ntrum corpora caelertia olivi animata, hae de causa sub dubio loquitur, nec hoc retra Havi tanquae alfum; sid quod assertiue locutus fuerat,nerum se, quod in dubium antea vocatum D rae G adductum. Ad s. ex praeductis patet flutio si idem coelum dicitur corpus nobilius, non quidem simpliciter, siasecundum rationem, ut dixi. Ad coψrmationem dico, coelum esse causam vitae in numentaliter,nt pote infrumentum riuentis intelli riae, cuius virtute agit in haec infima Crsublunaria. ' caelumse sim mouet, qu tenus ex mobili Cr motore sicundum contactura virtutis componatur cuiusgratia ipsus motor, principium intrinsecum nominatur, ais eius motus naturalis dicitur e Naturaruinquam, non propter principium aEtiuum, sed passium taurim, quod quide risc m neatur aptitudinem habet. Sane, non vi necesse, ut ad omnem motum naturalem, natura moti sit principium aE Iiuvim: nam in genera iove, q ae sit mutatio naturalis, principitio aZimum non es natura materia, quae psimum est Cripsi m mutatum. proinde, natura eR principium motus pasimum in coelo; ingraui rero et levi, titm passuum, tu e etiam aE suum. Dicis, potentiae passuae naturali,adtiua Aresondeat naturalis necesse ela. Dico, isti potentiae, quae per comparationem adformam receptibile eu recepta, eri naturaliter passua, non esse necesie, ni activa naturalis correstondeat, quaest principium activum naturale creatum: anima siquidem es potentia passua ad gratiam Potentiae pasrecipiendam: principium autem gratiae eie reuum, non eR aliquod naturale creatum. rei se intestigentia principium dicitur aHiuum, tametsi fecundum esse se a coelof - , Crata; non erum oportet,nt eius natura fit intrinseca, quemadmodum potentia calia titia non eR natura calefacta; licet calefactibile ad ea actionem poteturam naturale habeat. Ita , quamhis deus benedictus riuuersum immediate mouererisset suae time complacuit ben/gnitati, mouendorum orbium c ram caeteris mandare intelligens',quae in movendo Humam appetunt similitudine emperta incessanter habere imitari . Caerum ergo non se propriἡ reres arumatum, enima informante, dixi satv. o
Modus Σ' finis intelligentiarum quae mo
Vssiuimus orbes non se animatos, tames ab intelligentiis moveantur: Quomodo sit libet iam quaerere finem modum , quo diuinae illae mentes in mouendis ore telligetix mobibus utunturi, eri enim praesentisseculationi conveniens aν optortuna 'N 'inquustis. Porro, de modo movendi,non parva extitit apud aritiquos sapientiae duces di pusio ais controuersia: nam Gnonnusti dixerunt, ali Di
295쪽
Intelligen ras . Pymander Mercurii
via cur RVin svisthimi ML ab iis ellurem qualitate raturalem, ex gra motus circularis pro uet oro e-- fetiri ex graui motussursion, ex leui rei o demum motus procedit. sed --
inmodi sententia nou placet,lim quia motur alteratioin prior esiet quam motus circio Coclum non laris; qualitas enim illa per alterationem haberetur , tum etiam, quia caelum a forma moueri a Dr- intrinseca naturali moueretur, quod quidem falsum esse multι arbitraretur: naturas- in miς determinatur ad reum di nulli ergo simul largitur opposit . fid mouens cori mpoli, quidem praefat quietem,alys autem coeli partibus motum igitur coria nou more
tur a forma intrinseca naturali. Quamobrem Commentator a mei. ait Caelum non mo
ueri a forma naturali, alioqui enelum motibus oppositis moueri non posset; ad determinarum enim motum naturatas ista inclinario isseCirret. Denis, forma naturalis ahciuus in proprio loco exsentis, non eR illi eatis motus, sicut patet ingravi cr leui. sed coctaeR in locosibi propnis: iratur non mouetur a forma naturali intrinseca , T per con quens, angelus non imprimit coelo aliquam qualitatem naturalem abflutam, ad quam quia species e siquitur motus. Quibuslam visum vi ,sfeciem motus praZticam tu mente angeli Ornoni S no mo xilientem esie rationem mouendi: dicimi enim angelum in se baber Zeciem motus,ne Meat coelum. motum in corpus coeleste causere, talemέ intentionem eum situ nolendi speciem motus praHicam efffci,potentem Nip ad motum producendum cavsandums in corpo re caelesi. Verum, ly ecies motus non sit movendi AEtiosed cognostendi totius. Praete ea, si id rerum eqsit; eadem facilitate lapidem angelus produceret, euius speciem habet Quod poteri- in mente. Quidam aly dixerunt, quὀd angelus moveat octem per potentiamfam moti Da tertia rid sit atauam ad extra, quae eIt tertia potentia, db intellectu noluntat disinsta. tia μ' -Vς 'φsiquidem potentia, praecedente egestione aRufi volendi, in ratis, qua coelum movetur. Sed hic quos modus erroneus sit: angeli enim natura, sit potentia motitia ipsrior; quae quaten usa litiua dfinguitur, ad perfectisne mpliciter milum spebiae.
Denis,quonam modo movet νοknratem,si obsequitur arsfamulatur voluntatu imp rio; noluntas enim movet abas,non autem ab alia potentia mouetur ' Dicamus ergo amIntellimitia gelum mouere caelum per suam fius noluntatem, veluti per potentiam motivam rati
mouet per Vo nem mouendi, secundum diamen iure&Hus ars rations iudicium. ProfePlo, volun. s 'tas primo elicit actum Niendi, quo rati mouere, Cr imperac D descetismul duratione; pserius tamen natura psam urit aStionem,quae eR mouere aStiue, si es in caelo causalsiue producit motionem passuam. Ita , Hluntas angeli primὸ bisset ablum
immanentem, hoc es, veste, poma,transeuntem, id vi, movere. Hoe autem modo πο- tantas es ea a motus, scuti potensia elicitiva, duos actus ordinate eliciendo, quorum primus, ruore veste, non est mouere, aut ratio mouendi; eΠ tamen medios inter portaliam motivam Cr mouere siue arium mouendi, id necesario: quidquid enim voluntas
halet ad extra pro ea ire; istud idem prius habet in xolito, ideos relli ela dispostis, sub qua νοluras existens morti producit; ids libeia non necessario praeconcipiendo m
tum, Minnem motus tantum, ut dicit Commentator. Sed inere aliquis, actus volunt si, en aseus immanens. se movere es aHus transiens: mouere ergo non es anus v hin alis. Praeteres, velle Leere, quod angelus per imperium, seu veste, moueat caelum,
iampridem a sapientibus id expissm s. ergo ere. Restondeo, quod actus primus, qui dicitur nesse, ei operatio,es sibi immanens, ripote elicere, seu causere Missimo-
AElin imma- ῶ actum,scilicet reste; habet tamen cum hoc actum transiuntem, nempe mouere; νο-nens & transi luntatu enim interes, ahas potensias ad exercitium actus mouere, qui plane es actus ens in angςl0 tr seus extrinsecus potentias. μου a. rerum quidem es quod bus dest, ΝΑ -- tu seu reste mouere omnia ; quia filicet ipsus mouere CT veste , t reatiter idem: nam ubi mo vere dilanguitur a velle ; hi ibi eerte es realis resfectus mulientis ad motum, σamonem de mere actionis; deus autem ad creaturam, re dixi paulo ante, non babet relatione realem. at in angelo M alius aHus, as is relli sentiabire disiuHus urire, angelis obseelio. σSolutio.
296쪽
Lib. II. Commehi. v I. Quaest. 3. cap. a. 28ς ngelos
re, ange Dia γοluntate non mouet, quippe, cum Ini pyrus pote testum no it, mo- ,-re orbem νι lubet. Ita , angelam mouere orbem per adtrum noluntatu transi rem ordς
l Lara eri apud Peripatheticos AHri desine motiis, νο intelligentis mo Quam milial uentorbes: Mouet,inquit philosophus n. mei. e . ῖς sicut intelligibile tudinem uvael er desiderabile. appetunt quidem istae beatae mentes in mouendo, primo'. 'i iii similes moturi essici at rei; nt in optima dis sitione permaneant,atiue' asequantur em intensum. Porro,aliquidiis appetenda alicuivis litudine ,sine, atrie disi sitione, duobus modis poteR intelligi: aut quidem illasmilit L aequalitias erit, cur proportionis. Praeterea, res ilia dis filio es Optima simpliciter, Nisecundum quid, re optima angeli dissstio, eH intelligere; mouere nero eri secundum quid: denis, releRmis intentus, xt nictoria eR militiae; aut eventus , ni h nor, qui accessit legitime pugnanti lia' aiunt insessigentias mouere,ut in optima di ' sinesnt, tho quidem simpliciter, tum nerosecuisum quid, ais etiam, ut intentum fuem consiquantur: optima cute istositione pilairer ex eo maxime potivn tu fruod An si opti, huelleHu,snt perpetuὸ diuina intelligentesnilla reia, re ecundiim quid, quiania madispositio, mira anime Ane orbessos moventes, optimo perfecti simos motu. Deo autem ites sunt plicite quatenus in optima dissostione pliciter inuenititur, habent finem intentum, qui es deum intelligere; mem rero euentum, quia scilicet mouent, π in di- intentii, de Ostbsitione secutidum quid dei similituine gerunt simititudinem, inquam, proportio- uentus. nis, non aequalitatis, fecundum formamgenericam e pecificam, non autem sic Limnadum Demaes' ecificae: imposibile enim non eR appetitile. at deo essesmile, fecuneum omnem persectionis proportio radum, es prorsus rebus creatis impisbile ruitur nou eis appetibile. secundum rem formamgenericam conveniunt alipuo modo,
iis ambo sit substantiae. fecundum aurem forma fecimam, quias e intestectus: similitudinem ergo proportionis intelligentiae appetunt, optimam dissositionem eo
intentum, ais euentum, sicut dictum,intelligendo Cr movendo con equuntur. Caeteri frma eRπnera Aeologorum sinuntia dicentium, intelligentias movere ortes, lai quia hirtutes fiunt infrumentariae diuinae Pirtutis, quibus motus coelici aguntur, regenerationi, hominis ordo consternetur; tu quia ex opere creationis hoc babent;tum quia de rei turanda ipsorum ciuitate, quae olim non parua ιυrum passa Menium iaHuram,ma onustitit me tenentur. hanc aurem resorationem eri per hominum generatione necesse eR, quae profectὸ absis caelorum motu haberi non potest. Movent ergo intelluentiae orbes ri aiunt sacri, non quidem γt in optima snt dissostione, aut νυι militu- luem dei , quandoquidem id habeant ex naturali natura cum gratiae auxilio catholieonfirmationes, unde in ererum coelis quiescentibus, aeque e t beati sed rideo cos. obtemperent ,generationess hominum conferuentur, e quibus non Pi ad ipserum mi itatem essent brausimittenda,ais ita antiquae ipsarum ruina repararentur : Omnes, inquit Paulus ad Hebri l. siunt admirusratoruZiritus, sit propter eos, qui haereditatem piunt salutis. st mobrem, cum haec ita se habeant, omninὸ explodenda Mia erro-u si utentia, Herentis interigentias mouere orbes a. coeli, primaria quidem intentione Aurere opi propter sic ri in optima sit hcet Hssostione construentur ; sicundaria vero propter nos: nio micitur. Inter et utiae, inquit, ideo in optima distositione sunt, cuia mouent, quam quidem dissο- sitionem de nouo non acquirunt, cum istam babeant, fled motu pud illum cot eruant.
297쪽
Etu vici. 0 erit, inteIgentias mouere quidem coelum, non pro ripiendo motum, Iς OV ς - sed fauth uem motus,sne ilicet in eo entiae iam adeptum ; curiosne appreb sono, motus orbis natur ster ais necessario consequitur,rt finis i uestigentiae confer retur, non autem acquiratur. Revera, optima intestigentiarum iussostio eH beatitudo, An mesonim a motu coelorum minime dependet: nam, orbore philosephoto Ethic. beatitudo ubeatitudo no cognsendo, non autem in mouendo com it. Beatitudo praeterea a rebus corpo rabbusrς Qxu nequaquam proscisiitur, alioqui herae beatitiam Uantiam amitteret: non ergo iis-telligentiae per motum coelorum in optima di 'stion a beatitudine conservantur. Alii Peripati te iij autem Peripathetici dicunt, quod mitellaenetiae movent, ut deo fanismiles moventi, Des . tua sine diu u, in motustre torum Orbium. Hanc aute militudinem The' misius er Alexander o timum disto tionem appellant. Verum huiusmodi Dei it ruri admodum parua eli, Cr non hium angela, perem etiam bifice rebus inferioribus communis, ideol angelis reluti optima H ostio non es attribuenda quandoquidemsne huiusmoda motu dein limisnt; intestigunt enim Cr amant simmum bonum ,sicci Plato. xeram beatitudinem, opimam diffstionem configurantur. Plato in nuraeo, motum gehrum obedientiae scribit man ato, quo faber mundi praecepit, ni animal mille Crπenerandum, nempe hominem conderent. Sed de hoc posea dicam, quando de homi
Mauri. creatione erit mihi loquentam. Mauri aiunt, ange s mouere orbes, ut deo placeant,re Avicenna. Iuri amico morem gerentes. bis autem ob sit Avicenna, asserens motores orbium mere naturati er mouere; naturalibus vero non meremur, nes demeremur. Non igitur replaceant, nes ut obediant. Sane, quemadmodum anima iam corpori coniungitur,naturaliter ipsem mulsa , ita prosel. animae coelorum naturaliter Aos movet orbes: non enim intelligentia riuificat orbem vita fou ; quia coelum non sentit: nec gradu nutritions. Cr coeterarum huiusmodi, quae coelo inse nonpositi te,sed rita,qui es motus. Inconsulatiis o rest gentiae ergo orbes naturaliter mouent. Verum huismodi uicennae positio, nο Flauo Auicen. pit reram pbilosephiam : nam si animae e intelligentiae, pure naturaliter orbes fomovent: non ergo cognoscun nem motus ; agens enim naturale tano nem nou Ἀ-test Pt sed mouetur ab inteia gentia dirigente. Porro, mriargentias Orbium motrices, non praeconciperemem morussiorum orbium, abfrisimum es, ne d icam imposilitinamsi animae μa mouendo corpor nem motus puintelligunt, quamὸ magis ilia cc Ieses er beati imae mentes ' ita , intelligenetiae movem orbes, tum generations causa, cum propter elerios congregandos.
Quos non mouere ortes sue coelos, argumentis sistenditur.
Orporagrauia er teria, mouentseipsa per proprias formas: nam authore uerme q. coeli com. motus leuium ad si perius, ab iis rum leuitate cam satur: igitur coeli mouetur a proprissimis naturalibus sine aliquo alio extrinseco motore, etiamsi caeli non sint animati. Tenet consequentia: si enim ruod minus ridetur Heri; π i Lud quod magis.sid minus plane ridetur , rigravia, ereviast se moueant, quam corpora caelesta,rtpote ess inferiora ais ignobiliora: caeli ergo a propridis naturalibus formis mouentur, c mguti as uia, proinde diuersitas
motuum causatur. Patet ergo, quod angeb non moueant orbes. amphin, coelisunt corpora naturalia, ac motu naturali aguntur: non ergo mouentur ab extrinseres moto, bus', motus nums talium naturato ici non pυis, xt motus nauisa remige Hrigente.
298쪽
Lib. II. Comment. VI. Quaest. 3. cap. 3. 29I Angelos
tam ειέ motores orbium non sin formae ipsorum naturalest,ex orbe rtu Cr intellige- , tia motus naturalis no L. dicere pero, coetus motu naturali non moueri,a risiimum Oroς es, Him quia res naturatu praefat accidentali,tum quia setur Ner eodem modo pcraturi sed motus caelorum hi otibiliter eundem perpetuo cursum pera unte iratur tu naturali mouentur, er ex consequenti, non ab extrinseco motore. . e , booesie dis issicripturis manifesia contrarium,asierentibus,diuinu mandam, ais ordimationibus paerere omesa: Ord natione tua, inquit David, perfuerat dies,quoniam omniafr- visne tibi. Et alibi: Verbo domini caelifrmatisunt. Hide Paulus ad Hebre r. portans omnia herbo virtutissitie. Ivsu ergo dei caeli mouentur, ait agrant cursus sitas, diuinis iusiibus obtemperantes, id per proprias naturalesfrmas, non extrinsecas, cuiusmodi essem angeli. Adsue, omne mouens, ni dicitur 6. σ3. ph fm et per contactum: MIed illa caelestis intelligentiae non babem contudium: non ergo movent orbes. Nec valet quod dicunt aliqui, quod moueant per aEtam voluntatis trajeuntem ' quandosurdem filias dei si auu voluntata mouere, Cr quidem tam magna er immensa corpora. Non ergo ridetir esse rationi consentaneum. nec consat nobis exscripturarum authoritate, H angelisti tu se a tufi noluntatis,eorpora caelesta perpetuo moveat.Praeterea,rati- ones quas aliqui adducunt, Olenses ortendere, caelum a propria firma naturali moveri
non myti ,friuolaesunt er ntistius sine momensi: Namra, inquiunt ,smul opposta non in Logituis. sied motor caeli possi quidem quietem, latitudini rem motum largitur: igitur
motus in i mnerta forma naturali rerumfecundum rei veritatem, quisbet coeti pars mouetur non ergo poli omnino quiescunt , sed imaginarisne tantum punSta immobiliaese dicuntur, quaa nimirum circulossis motibus non describunt. False en ergo imaginatio, quae putat aliquam partem coeli omnino quiescere. Addunt etiam cT alias rationes : Motus, inquium naturalis es determinati moda σ loci. sed motus circulans in- a.disserentisse habet ad iri ; non enim habet determinatum locum, cum exstia naturat initus esse νaleat: nee etiam habet determinatum modum; iussisserenter enim mouetur ab oriense in occidentem, π e conuers: nou ergo naturaliter mouetur. I espondeo, Ccsit nisquodquumvu motus coeli nou sit ad terminum laurem uia exsul natura potes esse quomodo superpetuus, quod plane motui resti non competit; eR nihilominas ad praefixum termi- Vmm, utpote ad determinatos situs partium eT M'ectus circa medium,fecundum diuersas partes motus; quemadmodum motusgravis,eyt ad determinari γbi deorsum: in autem terminus,motus proprie nequisivam vocatur. Ad illud, quod se indeterminati modi, dico, numquems orbem, fecundiam motum p rium,determinari certu Ordinuesse, nee alium motum habere praeter proprium, ac naturalitersbι inhaerentem. Sub- 3. itat tertiam rationem. Si tales formae siue inclinationes naturales, quibus coeli mouentur, ipsis ommὸ realiter infra ; aut igitur caeli peristas inclinaremur ad ratim, aut ad opposta. non quidem ad rnum; in eoelis enim diuers motus apparem. nes ad opposta; alioqui, sicut in naturis grauium er levium, ita etiam in corporibus caelesibus esset naturarum diuersitas ais conr aristo, quod plane longe eR a coelmibus. Dico, formas Ine oribi inaturales orbium diuersmiae orbes inclinare, nee inde νει equi proprio nomine cυ- crinibus riotrarietatem, cum non int suaquales sensibiles,alterabiles sed fecundum inclinationem rariti motus contrarios sic enim nos docet experi , Podscilicet coeli motibus co-tra rijssue Oppositis agantur. Dice ergo orbes habent diuersas formas naturales, quin Ius ad huiusmodi motus determinantur. T sondeo,Hrtim quidem esse; non tamen eiusdem rationis illas posse rocari. Iterum ita arguunt, forma naturalis alicuius exsen vim in locosibi proprio, non es causa motus, ni pater ingraui eT levi. sed caelum es in i
eusibi proprior igitur non movetur aforma naturali. Praeterea, illud, cuius motus enei laris, ids a forma naturali, riolenter profeἷtὸ requiescit. sed quaedam pars coelimustitia altera xero mouetur circulariter: rgitur non movetur a forma naturali. Dico
299쪽
reram esse de motu reHo, quo mobile transfertur ad altum rerum hae, IV Qi De de primo quidem toto loco receden Δ, non autem de motu circulari, qui in toto primo Qxu. ςi ς locosemper 'ei maiiet situs Mur.m partitus rariatu. ad s. Axa, Miam corbpartem est in toto pro Τ iu ς α νψs rationes, qu/ιus aliqui probare nil tur ultim coeli non esie narrio loco turalem, nihil ririum habent,snt omino debiles cr inanes. Amplius, Dei mihi ε. do ineR angeli, intrinsece, . a primordio conditionu ipsarum non ergo per motum deismrtitudinem quamur, alioqui imperfecti omnino condati essent, quia fas non es daanget entire. R era,s ideo inreygetiae uos orbes movent,rt d similessint: primus ergo motorsias usit omnium motuum asstionums,quibus agunt ars movent intelligentiae,1uod erisal um ; u enim per adtionem atm motum acquiratur.sed Deus hoc m do baberi non poteri: igitur non elimotuum inis. Sane, quisic muuent, aliquando
tandem quod cupiunt,acquirunt,alioquifrufra laborarent.1ῖ ine habito cessaret m tus , quod quidem philo os bis non probatur, qui morum aeternum esse farentur. Angeli Angeli non eae' non mouent propter ilitudinem dei habendam obtinendams,nes propter optimouem c tu mam dissositioncm condi eruandam, quandoquidem optima angelorum dis istiola d Pi Opter ii viii-in aligere, ipsimp perpetuo amare, quod plane fine caelorum motu obtinent. n stlia hia ' proptergenerationum seriem texendam; nam id, coeli motu er lumine x proprij αν mis naturalibus a principio sibi niditis, Avita sempis imperys obtemperantes, compleer. perficiunt. Angeli ergo non movent, sue non sint motores orbium. Adbuc,pri motor movet, xt intestigibile cr de erasile: igitur mouet risis, non autem ut ego ens. Quare,s integrentiae movem orbes, ut primo asimilentur motori :motierent eo Vnus ultimus νt es Cr non effective, quod est absurdum, cum vnus tanthmst γltimus omnium mofinis orbivin. tuum suis. Accedit ad hoc, quod semper mouent, Crsemper cupiunt dei militudine, eam finis motus sit quies: semper ergosunt indigae, σ imperfectae Hrtutes illa erunt, Hnte, quae nondum essequutae sunt, quod tantopere quaerunt. cum autem illarum m tussit aetemus, hi qsimet dicrint: semper ergo erunt huiusmodi, quod pro edia menti
o. ius caelestibus miname congruit. Nesid, quod dicunt,reritatem babes, nempe mouere, ritu optima dis sitione con uentur, alioqui, nobilius ab ignobiliori dependerer,rvo re beatitudo, quae eli in optima parte naturae intellectuati a corporearum rerum mor
s. Uregio ingenio riri. Praeterea, mouere tempore is ito, in potentiae in ita ; motus Monas in i- erum proportionatur potentiae π Gluntati moventa; imo es quidam esseEIus motota: ira durati QRς sed senus infinitus etiam duratione tantοῦ non potest ese fa causa infinita: i is,
id ius uia mi mo*mi Orbes tempore infinito: sunt ergo potentiae infuitae, quod eus
sum, ut pillea dicemus, abori plura essent infesta perfect alia, ars ita rerum o do turbaretur, quo creaturae usus dependent erectores quidem sae essent infiniti rigorve viae me superiorem, aut subordinationem agnosceret sed hoc defrueret fum&9. rus umesum: ergo quod prius. Item,caelum eIt corpus . igitur caelum balet materiam; non enim sit corpus e materiaJed materia in se reali non inuenitursine forma Coeliam pro sibι comamrah: igitur corbim babet materiam σformam,quae omne miseriae demer,prie esse com- um complet terscit , ita H alterius formae habendaesolicit ulne non ritra teneatur, isti Σ& si 'r*m teri* pcrpetuo ineyt; quia nimirum formae accedentes,ne-
- omne materiae destirium explere; propterea materiai oru nova semper c pit formas babere,. alpitarum interitum perpetuo machinaris. Mira coelum habet materiam e formam : mouetur ergo as forma naturabintrinseca, sicut σaba eo Maiesta nam, naturalia. Iterum ,si corium nun est compostum ex materia e forma naturali, filia non est si non uti m animatis, sed alijs etiam mammatis, Ptpote corporibus elementorum, vilius
300쪽
Lib. II. Comment. VI. Quaest. 3. cap. 4. 293 Angelos
bet formam misturalem: erit ergo ibi materiasne forma, at pie ita res imper reta. Nec , rase, quod dicitur a Prbusdam, hi bi tanshm se materiam ad νbι: nam ista materia 4 aut meiusdem rationis cum materia riseriorum, Cr ita non erit fine forma naturalitat-cut non vi fa inferiorum , aut certe, quia probabilius vi, alterius rationis,balens formam ommmode ipsam replentem , aqua naturaliter me extrisseco alio motore m vetur,Cr' coelum movebitur asi forma natua ali. Haec dixiqisque pro blitu accipiat, salua semper authoritate scriptaerae, Cr ea boh Dei nerature CAP. IIII. r
etangelos motores non esse mo vigorissenditur.
Vinuam diximus avelos non mouere tempore se ito, quia non sint inf- niti reom,etiam ara mentem phil ophi; ideo reliquum vibu eII probare quod ante profesii Amus, id. ita plane probamus. Plures deos V scur Liri primo Pγmandri, eri imposibile; recommuta propemodum eRomnium sapientum si tentiar igitur plures naturas eskimpliciter in Lias , vi pariter imp ibile: quilibet enim deorum,s plares essent, baberet potentiam n fiatam, essetque quoddam necessarium fluiter , modes al*um: mum enim mei necesiarium, independens, abflutum, atque perfe)tisimum. Revera, infestum secundam persed nem, aut poteΠ mersaliter intellai, rvote omnem perfotionem actu exisenum, er pyubilem esse, absolute continens 'scut dicitur γ ιersaliter in- tumsecundum quantitatem, quod continet in se omnem quantitatem secundum omnem dimensonem , vi corpus infinitum; er bbe idem mori, plura is ita iussisse tuali natura esse non possunt; infinitum namque huiusmodb, omnes perfectiones datas, Cr dabiles, mradvis earum prorsus omnes persistisi me continet: aliud ergo dari infnitum secutam huiusmodi persectionem, eri imposii bile, aliosvi neutrum illinum esset ymuersaliter perfectum. Amphus,s intelligentia esient rigore infinito: igitur omdo riuos defrueretur; non em dordinarentur primae, nec ordinarentur ad ea mnee dependerent ab ea, nec mouerent st, ni digniori onmilarentur. Profecto, ordinari, o dependere, Cr mouere, propter aliqvia Egnius consequendum, im sectio sapit,quod is nito perfeἷtionaliter existenti minime conuenit. Aut potest intelligi in i-rum partialiter, quod secundum perfectionem esset Misitum, nimie, infinitos illius
perfini Ono gratas starentur, in se habens ;τω catir suu , i uiros in se contineree
gradus ealori . huiusmodi autem infulta, plura esie possunt ,saltemsecundum intelle-ὶ . .s, infinita perse lionaliter, atque -uersaliter, simul plura esse non istent, Duod plane mi estigenti,s esiet attribuendum, s in ta efflant rirtute, atque rigore e sed tune incideremus in errorem Democriti, Cr Zoonu, aliorumque antiquorum nerantium omnem rerum ordinem infinem, cavsimque atem, quos sane, iuste reprehendit philosephus a. ph f cο-: 77. UPe ad 87. rede IL messi: comm a. omnia dicit ordinari ad nnu nem primum , cur ordinantur partes exercitus ad prima ducem: Omma, inquit ad a num coordinatasime, licet diuerso ordine gaudeant, er regia prouidentia. in νltimo etiam ia. Itb: Entia, inquit, nolunt maledd - : us er
krinceps. Igitur intelligensio esse in iti xigoris, doEtrinae 'ilosephi aperia aduersa- ιαν Sed dicet aliquis, ordinem qiudem in entibus separatis a philosopho concedi, Podsiilicet causebecunda dependeat a prima; non carsaliter tamen, MAMspecies utim Nnrem, quarum posterior numerassecies dependet a prima, licet a priori non casturi sed bre paulo ante consul M, er in primo P mandri,ostendi Deum esse omiuum entium I O ο 3 c usi