장음표시 사용
311쪽
' ceptus,sitori in alium transmistit: angelo species intestist bilis,piae ex ri=itute angeli intellectima ais volitiua, ad alium protenditur,ses nuncius mentis ars rerV bum mς0 extris ecum, quae in augelo loquente, dum illam contueretur, dicitur verbum mς μ'' ris. Itaque, νna ais eadem peries, Cr verbum dicitur, er nunctim,siue nutus: rerbum quidem cogitantis atque contemplautis, nutus nero eiusdem voluntatem suam alterra.
manifesare gestientis. Potro, huiWmodi angelorum locution s,illaminationes appellantur: quia nimirum duriuperiores sic inferiores alloquuntur, altis illuminant: inferiores pero non aliquid novi aut incogniti, sed suam ipsorum noluntatem siperioribus i mnuunt. Visti Diovsius de angelica bierarchia: Unaquaes, inquit, esentia, intelligenti'
iorum d vino telligere; ridere tamen dicitur, cum ex proprio motu aliquid intelligit; audire vero, elim ab alios ιperiori admonitus,specie intelligibilem recipit, sim alteriunconscius πο-luntatis. id autem contingit angelu audienti,non solum ressectu Dperio ,σ loquentu, CT illuminantis; sed etiam paris er inferioris, a quo profecto illuminationem ,sicuti asperiori non recipit; audit nihilominas, dum res rorsuum illi manifestare ais com anicaresudet voluntatem
velum superiorem non intelligere per pauciores ii Uniuersaliores species , quam inrelligit ange- Ilus inferior, argumentis esse Pin.
Aulo ante, M. praecedenti capitulo quorundam sententiam adducendo, dixi,angelos superiores perpauciores ais universatioi es species intelligore, quorum quidem rationes partim diZtae sunt, partim dicentur: Species, inquiunt,quanto is nobiliori simpliciori inuenitur sῖbiecto; tanto rcipes persectior, atque ex consequenti mica virtute plura repraesentat sic enum elare videturJecies, quae es in intellistu, eam, quae en insensiurniuersalitate,s Restateά siuperare sed species in intellectuseperioris angeli, reluti in nobiliori perfeEt, oris jubiecto exigite: una ergo decie angelus superior plura intelligit quam inferior, mrbs p&rimis deciebus. Ampsius,quam 'o aliquid eR primo enti vicinius; tanto ricinius illius praeseferre sudet similitudisiem, naturam imitari sed angelus superior nobilitate naturae modos intelligendi deo propinquior eR, quam angelua inserior: LAtur quoadferi potest deum imitatur nempe per micam speciem intestigendo,sicuti deus per nnicam 1 iesus essentiam intestigit omnia. Adbuc,potentia superior,paticioribus indueti' eciebus ad aliquid cognoscendum, quippe, quum resuersatiori ais unica ratione posit intelligere. sed angelisuperioris potentia eR huiusmodi: ergo quod prius. Suffragatur huic sententiae Diono si authoritas dicentis in angelica hierarchia, νωιe saliora hientia superiores angelos praeditos esse, quod certe me uniuersaliori specie sieri non pinet. . geli ergo superiores plura inreuigunt, id niueissiori pliciunifispecie. Addunt, quod intellectio in angelis es necessaria omnino,nee posunt se non intelligere ; nolun ad enim in ab ractis a materia determinatur pro aeterno; proinde, non pritis Derunt in potentia ad sese intelligendum: nunc autem actuse intelligunt ,sed sim per necesiarib ars ineuitabiliter sese intelligunt: totalis uams ratio intestigendi seipsis, in ipserum essentia; intellectio vero eR accidens, quae in eorum intellectibus ab eo udemus
312쪽
Lib: II. Comment. VII. Quaest. 2. cap. I. 3o Angeloru
dem essentia producitur. Intellictus praeterea talem intelle movem recipioAσ essentia tu est Ela,quae es ratis totali, intelligendi ,secundum rem praedicamenti distinguatur: essentia enim eLffulsantia: tabum rem intelliZlus, sit Pirtus,potentiatiue qualitas; π creaturis namo virtus er esemia d erunt; nulla enim creatura, ut it et apertissime fatentur, ei ista essentia. Portia, hui odistulentia, ab A sotelis ais Averro-rid bisu non tum disientis, qui plane aserunt inia. mes: sub antias abfriatas te pecus fintelligere, nos autem puruo tempore. Sane, ab intelleZlu π es uria intel se ira orituri sed ju ALPhu er esentia angelorum siemper invicem conivnguntur: istiatur mersi intelligunt. Adde, quod illi in intelligendo non laborant, ideos semper m eligunt, ais, perpetua eH eorum intelleStio ; nos autem quia laboramus,saltem per accidens intelligendo; idcirco nostra intellectio perpetua esse non poteH. Huic accessit Peripat laetico secuntam Peripatheticorum Adimiam, quod huiusimodi 'fantioni aEius puri ρο--ψpini ψ-tentis contingentis,admixtum uinil habentes ideoό tabum tutelleἱtionem ais inteli Ham dcciduus non esse; aE Ius enim purus non sub lut accidentibus. rude aliunt, esentiam iuμbstantistas οἱ tu, esie tb alem rationem tuteluendi, intelleZtionem,Cr OMNE tum inreligibile; quippe, ci m intelleἱtio, intellestus, in s obieAlum inteluibile, sine νη , implex, ut sub antia: P propter Piubet ex in eluentus sitrubi ratio im Angelos supetelligendi, in elleCt,o,er obienum intelligibile. Caeteriim, quamliis haec opinio mi theticam piat redoleat doctrinam; non omni tamen contradi Stione Vacat; posire sp est,miti vim at quis in eam insῖrgere sic arguendo et Omnis ratio intelligendi plura distin- si lex
Ela, i distin te, habeat riis nece e eR ruum subieZ Pi adaequatum, quod quidem uicti mutineat, quorum es ratio intelligendi, si uesperies illa extiterit ,siue habitus ;sia quidem ad primum obiectum comparatur,sicuti mensuratum ad mensiuram. sed in eo, quod sit natura posterius, utpotesserie, maiorem contineri mitatem quam in priori, quod talpinerioris mensura, in imposii bile; multiplicato nams tali priori, multipheatur etiam posterius, non autem e conuerso; quam ob causam, si fuerit γ species, aue habitus plurium disin te repraesentativus, m illa plura poma obieCta esse no pydnt:
tu aliquo ergo ObleCto virtualiter atii eminenter contineantur, necesium erit, CT ex con- . 21equeuti hi resti biliter, quod plane nulli obieSto creato convenire potvi. Cum ergo illa Decies siue habitus, non babeat huiusmodi obiectum feri non poter3, νt angelus=ρ rior, rescas'erie plura disinste cognoscat, quam isserior plurimis ac γari deciebus sue habiliueus. phus, omnis ratio intelligendi,quae vi νna in memoria, ruum quos a.dID bismpliciter in intelgentia adaequatum, ibore Augustino ro. de Trinitate, habere potest: memoria enim, er intelligentia, Cr in aStibus, et in Obie fissiunt aequales intellaentia prima, rnicum habet aStum intelligendi, tames essentia diminast ratio plura dism te cog scendi. sed intellectum angelicum rvico aE tu plara distiuἱ te cognscere, est imp0nbile, alioqui infesta indiuidua intelligere rateret: ergo quod pratis seuera, ese rationem rnius repraesentatiuam, eIZ aliquid perse bonis in tali ratione; duorum vero es dupla perffiio: infinitorum ergo erit it nita. at angeli non fune ripi uita rirtute: non ergo rnico actu possunt infinita intelligere, nec ex consequenti, ν-
i steri sue habitu pura distriste coxioscere. ccbuc, intellidius, qui aliquid ha- 3. ,
bitualiter cognoscere poteri aliquod aliudsimiliter non cognscendo; ambo profeἱto noead Oeriesue habitu ab intelleἱ tu cognoscuntur; alioqui e illa etiam ratione, sicut habituabter virum cognosceret; ita absis dubio er alterum,.quod es imp ibile.sed an- relus potes rnam quidditatem intelligere, non intelligendo alteram, cum non habeat unicum actum intelligeus, nee micamspeciem plura i AE te repraesentantem: ergo
quod prius. Item, i numquodi intelligitur,fecundum quod est in asstu e eries il- visa est iudi infla CT confusa: non ergo esse potest ratio disinste cognscend 'Mesnaminsuperioris, putagenerti Mulciter,sua quide interiora in xuiuersu ais indisiu-
313쪽
cies potestate, feriora disincte cognoscamur. Sane, cὐm speciessub eodem genere, infinitae e e Pe-ariu vero nui an aut salsemiud uiduasib eadems ecie, perfixtis eremias in viduales po= time distilia; prosedto illas ecies nitica, quae talia dismEte repraesent ret, et αἱ Iutonita, quod sit absit dum, ne dicam imposi bile, rideriesconcreatast actu infin
ea. Praeterea, deus potes adhuc creare unam aliam intelligentiam caeteris per festore,
ita in infinita,ckm a seciebus angelorum p . t V procesius in infinitumicus dixi in primo, clim illam quaesionem traZlarem, nempe deum ese de potius quam ratione constare: aliqua ergo produceretur huelligentia, Pone ulla ratione intergeret:
nam quo perfeStione o paucioribus indiget aa intelligendum.sed e productum σμne rha ratione ,1'ecie ridelicet aut habitu in tessigere, contradi Stionem implicat: Φ- turturestigentia si perior, micassecte seu habitu, non inte igit multa distincte, quod si quidem inferior multis flectebus acquirere non poteH. Amplius, quod eri limitatae naturae, non poteri rnico aE L plura intelligere, nec se obiectum adaequat,m, quo multa eas necessario haestigati, hoc enim diuinae sit Genetias lius, quae continet omnia. sed angelus eri limitatae naturae,alioqui set deust nonsunt autem plures Ly, H LStum esin primo P mandri: angelus ergo non intengit persuam essenlaam. severa, ob eStum in rebus creatis,non sit totale agens inte&Etionem: nec natura communis sit totam raserim alendi: essentia erra in intelligentiissecundis, non sit totalis ratio agendae producta das inteste ilionis. Item, illius, ut noluntarie Cr bbere ahquid recipit; profecto a necessitate intelligendi liber eri omnino iudicandus. sed huiusmodi est angelicus inteL Erus in recipienda intelleCtione, alioqui optimo naturae dono priuaretur, nempe libero voluntatis arbitrio: hbere ergo, non necesiario inre igit. iure estis quidem in huiusmodi incestigentyr,esi in potentia ad inteste Hionem; quia nimirum intelleCtis sir accidens, non autem ttarum jub antia. omne autem accidens, er quod HI sic in potentia, non estnec arsio perpetuus ast aetemum, autbore philostia Cr etiam Commentat Resolutio. re 12. com is. arare, aut intellectio angelorum eri eorum sub antia, quod est falsum aut non eH nec ario perpetua. sium ob causam dicendum en, angelorum essentiam esse rationem agendi, ars obieZlum agens intellectionem; paertiale quidem, non autem rotale; siquidem ex augeturum in effeZtu ais essentia , una totalis eonfimitur intest Eliouis causa, qua sese intesti M. Ita angelorum intellectio non est omnino continua, Cr prorsus necessaria: intenctus praeterea intelligens, Cr eorum sentia di inguis vi Duplis nou- ex natura rei. Duplex sit aurem in araelis notitia cognoscenes, hi posea dicemus. alteria in angelo, ra quidem hi uitrua, quas bos per ipsorum sentias inteluunt; asia rero per cognitorum substantias istis Mici eiure repraesentatas. altera rem notitia abistractiva, quae sit ratio cognoscendi Pruitates, per proprias Cr distinStas ipsarum steries, non auto per unam να-rsdem, ut diἷtum est. De indiuidus aure 'ecierum idem eri iussio
ν - , neutra enim abam continet ut totum partem ire reum individuum abud, quandoquidem cui ibet illorum series, limitatast at vita. Proinde, neutrum pes
se ciem alterius disinste potest cognosti, et per νnum suad eciei commuine feciem Gai nussecus plures perstetic uigeneris. CAP. II.
314쪽
Lib. II. Comment. VII. Quaest. a. cap. a. 3or Angelora
D primum, verum , dem eR ,d eciem in nobiliori existentem, nobilius quidem perfeStius reprae itaπ,non autem uersali Podam modo, ars unico ipsus astu coρnsendi intestigendi . ora L mento ali dprimo enti ProximIus est, naturae nobil tale, nirtutem intelligendi; tan brtis per suams eciem perfestius intelligit,at u secies perfectius r
praesentat; non tamen νnica si ecte, quippe,cum id tantum ad diurnam attineat esentia am.' d s.s ouanto potentia e Verauritanto sub ratione moersaburi iure igit: madatim igitursecundum magis minus commune rationes riuuersalisse habentes, et ne infinitae. Praeterea,pι autὸ intelligit aliquis Ab ratione Miuersaliori,tantὸ mis minus disiuste iure igit. si res angelussuperiorsub viue ilari ratione cognosteret; confusor alia imperfectior illius cognitio, a st dubio esset iudicanda. tisiper, Dei cora nosmur pateret discriminis1 certe iurestestus aliquod risuersalissimum primum esse obieZtion, ais ita impersedisii me confusi i me intestigeret, quod impium est dicere.. vi autboritatem Dion si Ga ,speriores angelos habere νniuersaliorem, id es perfectiorem fientiam; licetsuperiores tot d eciebia quot etiam inferiores intelligant: auem ersabore lentiam habere dicuntur; quiasilicet plura intelligunt, quam infer ores, non tamen perdecies pauci es. AI q. iam patet restonseo: chm enim angelus deus non sit, non et Irtissua intelle M, suus intellectus, Cr obiectum intelligibile; breprofeZIὸ destius es naturae illimitatae: igitursua intellestio non es proscinecessaria, aeterna, ars perpetua. Quomodo ergo angeli superiores non intelligant per pinuci res er rniuersitores hecies, ars rationes, dixi. Porros quis vellet primam opinione tueri, ita sine ad obiectiones superius postas res' ondere rateret. Ad primam, obieZtionem illam renitatem habere, in ea quidems'ecie, quae ab obieClo, Cr potentia generatur, missimiai eIIJecies intelledius tamani; non autem insterie, quam deus concreauit menta angelicae ; illa nams a potentia nongeneratur, sed a creante habet modum intelligend/; ideo eH rna quia nimirum subiectam Cr essiciens eri γηum. aut illa Jecies, siue ratio dicitur nna, ob unitatem os illi, quod emns erratum: hoc enim eR mnibus commune, quod certe virtualiter continet cognoscibilia omnia; Virtualiter, inquam. potentialiter, non autem aBualiter. - α ratio ilia congruitsseeisi, quae ex riobieoti potentiis producitur' non alite deciei concreatae, quae ex virtute creantis habet artam intelligendi. Ad confirmationem dico, actu mico limitato infinita nesumam comprehend/: propterea non opus esse, quου angebis xvicas'ecie plura distin ta coprehendit quod etiam reseo aSD ii ita intelligat, quippe cum ipse, eiuris actus fiurae I mitatas sint naturae. Ad s. quamuis non repugnet inretiClui angelico,aut Obi Zorum naturae, ream intelligere quidditatem, altera non rntelle ta; repugnat tamen θeciei concreatae, quae ambas reprae rat quidditates. Quoniam igitur huiusmodi eri natura iussitasterici; hae de cause unam ne altera non intelligit quidditatem. Ad s. negatur a Peripatheticis rassi processus in infinitum, Deum p esse rationibus confare af emant. Ad probationem si aliqua denuo nobilior conderetur intestigentia; in profodio nonfine rila prorsusθecie intelligeret, quamuis nobiliori caeteris modo intelligendix teretur. Ad s. dixi, angelum in ita rvico astu intelligere non posse,ob sui ibius limitatam fritamέ naturam. Ad 7. angelus lubere ac nec aerio intesiuit scuti libergae nec ario xuit 'bum,fuams beatitudinem. Quoniam enim eΠ lumen purum, t nebrarum caligine non infeStum aut labesadlatum: hi istud ergo nulla cadit obliuis,lobur, aut trifilia: ideo si limpidi sime ac perpetuo intestigit Cr eontemplatur, i is necessario,sicut iam diximus. Dicis, quod in uniuersali cognoscitur, confuse cognoscitur: igitur,s augelus in uniuersali cognosteret; issius cognitio confuse set er impers Ela. Respondeo, cognoscere AEquid in iuersali, aliquando imperfeZtionem denotat, risi quis cognseret bominem, cognsendo se animal tantum; aliquando vero pem
Cognito uni uersalis est clitus Solvuntur aris. gumenta se oindae opinio
315쪽
Angeloru 3og Pymander Mercurii
Sebiai . , , si linet per medium numersalu sngrati propria cognoscuntur, praevntia sali alia m*lti deciebus ivrelligi nequeunt. Reuera ,s aliquid excellentioru extiterit na ando per se tu rae; sexu B potvi distincta ratio, acsimilitudo multorum, veluti est in homine rei Mone, aliqua uersalis prudentia, ad omnes actus virtutumastiones igerendas: sic ergo angelus νH
isi fiat: quilibet ergo abundet onsensus is, retenta fidei Catholica ruitate. res profecto obscurisima eL', rvote a nobis msrοί modo intelligendi remotissma: idcircoferre certam non possumus sententiam: quis enim nouit, quomodo beatisimae illa menses inreli gane ' Deu solus, qui eas condidit, arpsapientia complevit.
Bamquamque intefgentiam per Omm habitum, rerum quiditates non intesidere.
i,secundum nonnullas rationes, angelissuperiores per mari' eciem Priversalem, nequaquam multa dismela intelligere, i ad τtrumlibet dissutari: addam aliquorum rationes, quae ab intelle tu angelico, hutis modissecies remouere conantur. In anima, autbore philyopho a. Eois :tria inmeniri possunt, nempe, potentia, habitus,eπ pono, se eH appetitus. sed in subsanti,s a materia remotis, sta potentia non poteR se ratio intelligendi, alia ori alio idsic naturale principium essetsi retens,omma intelligibiba repraesentandi, quod es fa ure, nec passo, e appetitus. quaelibet ergo intelligentiarum, per γnum basitum fientificum, omnes rerum futuitates intelligit; huiusmodi enim habitus in iuangelico intelleSD, ceu forma i ubi e to; obieZItam rero, quod in i o halitu resileam det, eR rtim in tutellectu ob Giue. Habitus praeterea sit metu obtesti repraesenta mutis, quam secies, quippe, qui ab obie ito generetur tantum; ideos obieHo, velutia nurnus emeὶhissim/hmus eis non aute pectes; quoniam non asto obie to,sed etiam L ab in telleCiu er obiectogenituri amplius ,s huiusmodisseriesin mente angelica hi- venirentur, 'gulare tanti mora cognosteret; rassi em 'ecies σsingulata est, erasingulari causatur; ata ita omnia actu intelligeret, quom Zecies haberet. at impo; sibile ominb reputatur, ut intelle tus plurimis informetur flectebus ,scuri nec maloria pluribus formis, σ corpus pluribus Huris: ergo. Angeb praeterea in elleCtus η effutiali potentia esset ad aStum intelligendi, quippe, i perspeciem illius acquisitionem procuraret ;sic intelle tus angeli in intestigendo,ab intelled tu humano minime discreparet. Adde, quod intelligere persteries,sue infusis , siue acquisitas, in um ντ ratur orile ; fpremum rem, σ nobile , si per habitum fientialem quis intelligat. Si ν ροῖο angelus per Oecies inlestexerit, absurda Omnia,qux enumerauimus,sequantur,ne , inarisi es t. ad c habitus generatur ex frequentatis actibus: igitur intestigetia Mo tu potentia, no iam ad fecundum, sed etiam ad primum astum; in potentia, inquam, esentiali. Tenet consiquentia: nam si menti angelicae non in habitus de rebus cognsctata concreatus; acquireret ergo huiusmodi peraZ frequentiam ,sic late&Hus -- gelicus nostra persimissi esset, quod vi falsem omnino. Angelum ergo per decies non . inre gere,patet. Iterum, augeli cognitio eR persecta: igitur per baLtum, non aurem per deciem intelligit. Tenet consequentia: qui species e habitu, ad cognitionem ba-heudam nous icit, sed e conuerso: babitus ereto silentiscus ineRangelicae menti, quo iuret igit omnia. Sane, decet noluntatem perseriam rescum habere principium, quo relle poteli obiectorum multitudinem sed angelorum rotumas vi perficia: igitur vesco
non intelligat per species cocreatas.
316쪽
Lib. II. Comment. VII. Quaest. r. cap. 3. 3o9 Angelossi
habitu scientisco intelligit omnia. Iste autem bubitus mucus eII realiter, at m indistin-Hus, angelico intelliHur formaliter iubaerens, iῖἀ concreatus,non si idem abstulesidorinem balens ad obtesta. si viam quidem e&lscientiassi, ad obieZtim, ejSentialem res inum habet, undesine isto nec este, nec intestigi poteIR. ma vero huntimori habitus, ad diuersa obieEla resseCtus habet; plurasimul Cr aEitu, Cr disinSte repraesen- rare potest. Ita intellectur angelico, ille babitus expressa repraesentat obie Za, eo ueplura, quo ipsi plicior extiterit, uis eminentior, plures partiales continens habitus. Quoniam autem babrius ery quo quis utitur quum noluerat , ideo prosuo h tu arbitri me angelus, bisu modi habitu rtitur: nonse autem specie uti posset, quum i a nosv Anmum post Poluntatis imperio, quippe, quae mere naturaliter repraesentat: basitus autem , quia unum Iaabimus angelo AZ magis comaturalis, maiorem habet virtutem inclinaudi, arsi Hendi. intellige VM ergo babitumen risco , me multὐJeciebus angelus intelligit. Caeretam, huiusmo' di opinio iam pridem explosa eri, reluti erronea, rationis mimone consentanea. Revera
repraesens M i fulta, eIt habitus infiniti sed in subierusinito non eR babitu, in vitia;
angelus autem eR subienum initum, atque natura limitata: igitur reo habitu non potest angelus in inita intelligere, nempe infinita tollibiles quiditates 4Zecie disserem res, hel infinita indiuidua, id eadems'ecie deierentii indiuidualibus disin id. amplius, nullus babitu cientialis creatus exse poteR esse, vis alicuius complexi ; de complexu enim estscientiased omnis habitus de complexo, distinStam praesupponit notitia am incomplexorum ,π ex consequenti insinctam quos reprae tori rationem: ille ergo habitus non habet disiuClam rationem repraesentandi in get namque di MEL, neciebus, incomplexortim re praesentatium. Adhuc, ratio cognoscendi plura, ars db- si αἱ te repraesentandi, illius vi obie Ii,quod si maliter, releminenter infinita continet. sed utillum obiectum creatum eH tale: situr nullus habitus creatus eR plurium, ates in torum repraesentativus. Adde, quod habitus non eR repraesentativus,sed inclinativus potius, at facilitans ad actum, sequitur enim aHum, ais idem in mente operatur, ac si ex actibus acquireretur: aE tum autem repro' ationem praesidipponere, om-mbus conflat sed id dici non poteTrepraesentatiouem esseere,quod repraesentationem quidltatum praesupponit: ergo quod prius. Praeterea, illa ratio cognscendi in mente
augelica, non plus ba et agnitatis cum babitu, quam cum se Decie squidem ab imtelligibilibus non dependet, concreata eΠ enim: iudisserenter ergo habitus, autJecies
dici potvi. R era, fi ita ressi haleret; tunc babitus nosterficientificus,oblestum hue ut bile nobis praesens redderet, ais ita habitu aequisto, nulla opus esse conruersone adibant nata, pro intelliZtione aZtuali habenda, quod huiusmodi opinio fautores, hi pant omnino. Item,s habitus scientiscus eR ratio cognoscendi omnia: igitur avelus, ne huiusmodi habitu,non fiam alia extrinseca non intelligeret,sed necfribum quide. Tenet consequentia, quoniam habitus talis es qualitas,non autemsubstantia angeli. Si fuisset ergo creatus in puris naturalibus, ne tali habitu seipsium γtique non intelligeret, hod plane absurdum eR, set enim nostro intellectu imperfectior. Prineb Io xt dixi, habitus praesupponit cognitionem pocium,scuti babitus naturalis philosophi, omnium rerum naturalium Implicem siupponit cognitionem, quaesane a questerierum administilo haseri non poteR. quod autem ille habitus, respectum sentialem non babeae ad obiectum, sine quo, nec intelligit it,nec se, paret; rnumquias enim abflatum, siue resteBjuο intelligi poteR. sed habitusscientialis,eR aliquid absolutum, utpote pria messecter qualitatis: intelligi ergo poteΠ, siue reflectu ad obieHum. Ille praeterea ba-δitus non est idem realiter cumsubsantia angeb; nam sentia babitus etiam svacuus xirtute, e obiecto se puteR. uas, balitus non eR restectus ad obiectum, sine illo enim er se, ex consimani poteR: ad non ens autem non vi respectus re . At, quando aliqua sentialiter, atque realitersimi idem; reum, et altero se, feri non est posi
317쪽
Angelorsi aio 'mander Mercurij
s bile. Praeferea subit Hum,aut accidentu retiti uisundamentum abolutum, idem niseri cum ipse. sed se s litatu habitus, eri aliquid ab lutum; restillus vero habitus ad obieAltim, acciden, est retitiuum, de tertia decie retitionis: mn ergosunt idem vi realiter. Item,s si resectis, eum habitu sunt essentialiter idem, ais secundum οἷ-leCta multiplicantur, cum alti adtu, vel potentia sint infinita; psito ergo habitu in re infiniti suos in astu respestiti ponerentur, μοd eL alyum: utitassi quidem ereaturaeressed tus, ad creaturam esentialiter Asinctam, eum iis, eri essentialiter idem; nisfortasiis relationis, aut accidentis reflebitus adfiMeStum, rei fundamentum. Sed inhabitus in angelo, ut dixi, sue obie to esse poteri; res estus reia,abis termino ese n quit: igitur resse tus scientiae ad obie tum creatum, non sit illι essentialis, nec realiter idem itaέ augelum per ruum habitum scientificum, intePigere Omnia, etiam ii ita , quidam dixerunt, imposiibile est, σ erroneum. CAP. IIII. C
D primum, in mente miseliea, loco habitus, en lumen suum naturale, Od propter sui perfeSionem, ais essicariam , inflar habitus, rim habet lucta di, ad prompte faciliter, intelli endum. μου Σθeciem iu
mente angelica quoniam eri concreata, non a phan asinatibus acquisi intelligere, siue per ipsam intellectum angeli, rniuersale tuteli gere, nullam sit inconueniens. Ad confirmationem dico, habitum, quoa eattinet, ita
am habitibus. Ad aliam confirmationem,scut non sit inconueniens, pluriι - μι-
se rationis habudus animum' ormari, π corpus, pluribus alterius rations acciden- Angeliis in tibus; ita etiam animam pluribus Jeciebus alterius rationis. Porro, istud exemplum de concieatis. pς se, η- persesi fantiale eLI; ideo inuetilli tueris missiubstantialis, aut plures ad inuicem ordinata. ii ter, figura eri terminus qua titatis. rudescut quantitas eri νω; Cogura etiam: nonse autemse habetJecies ad intelle Hum. Ad alias confirmationes dixi, quid loco habitus infit intelleClui angetico, speciem quos istam, improprie babitum dici. Homo praeterea, non intelligit per babiatum unius, νel plurium cuidditatum repraesentativum; hae de causa, huiusmodi ratis intelligendi in homine duprema dici non poteri, nec in angelo in a. In neutro igitur L sorum, talis ratio locum balere potest. Ad s. negatur consequevira: CT ad prosatia- . nem d2co, non ejus se de babilibus nostas,er angelorum; nosyri enim exercitio an um, ais frequentia crescunt, angelorum vero , semel inditi sunt; ideos a nostri, quam. Φ longeseparantur,erdisentiunt. Ad q. negatur quoque consequentia nam fecies infimse, quae mentibus inhaerent amelicis, alterius sunt rationis, alterius orssinis, quam nos , quae per phantasima, a tuum diuerstatem, a tque multitudinem halentur. Itam, quoniam beari imae illae mentes, a principiosco tae fuere,humanis nonsura confereti da comparand6 intellestibus. Falsa ergo sit istorum opimo. CAP. V.
Si angeli inusitans stipsis , atque asia pers
318쪽
Lib. II. Comment. VII. Quaest. a. cap. 4. & s. 3Π Angelorul Vis dixi de Horam angelorum cognitione, multa quoque restisntei CS
cenda, propterea quia res nubu incognita Gi,CT a nostro intestigendi mo--& sital do remoti ima; hae de causa, rubi opus eri multosermone,σ νι x tandem ctiva. si qui poterit, quod animus rotis omnibus cupit. Dicam igitur,quae με romander per stam lucidisiimum, mihi Acenda dederat. Inprimis non ignorare oportet, duplicem esse iureste tualim notitiam, rnam quidem inruitiuam,abs Limam rero alteram. . sngelus aure ei sum cognoscit eoo intuitia i per esentia uam immediate ,sicuti per optimam, at e proximam rationem cogn0scendi ; eii enim mi praesens sua usentia intima aio: aE tu intestigibilis; intelliZlus quos
ipsius actu inrelligens, miti ignorantiae labe assectus, aut impedimento praepeditus, promptus vi, ais expeditus ad intelligendum. Clim igitur baec ita si habeant in ang Doluitvrytique actio intelligendi intuitrua ex immediato subiccto, ais ex immediata repraesentana, ratione. quaecimp etiam ipsius inteste tuisent intrinseca,atque praestoria, Ptpote aliorum angelorum Usentiae, latuitive cognoscit. Imphus,notitia ab ra-
Eliud eipsum cognoscere potest, nempe perdeciemsbi impresiam, Cr acquistam, in itfius memoria ex notitia sui intuitiva, derebriam. Sane δι imperfectior cognatio a fracti si ilicet reffectu inruitiuae uperiori, perfeClioris angelo non repugnat, nec His inferiori impersedilari, sed angelus superior, potest abstractive,nempe perse riem intestigere: ergo, σinyrior militer. Praeterea, quia pote i intuitiue ab inteste-ἱ tu creato cognosci, er ab raHiue etiam. sed angelus per Auam e entiam, poteHfi-tsim intuitiae intelligere: persteriem ergoseu alsi ad time. Reuera,sin partesinfitiua Quod ange idemmet, ersi is, er imaginatione percipitur ; multo ergo magis id praesare poterit in psum S in- pars perfecta incesteEliva, non ahquo modo impedita, cuiusmοὐ est inteRHus ange- , ah s. angeliin cute ei um, Cr inmitive,CT ab tractiue cognoscere, nullam sit,aut inde inconuenienssequitur. Inprimis huiusmodi notitiae non eiusdem sint rationis, necf-bi invicem aliquo modo contrariae: non quidem ex Fripsi, neque ex partesubieCli, nee etiam ex parte obierustuare non video, quin ide obieStat,mediate,immediatessimul intelligito dijd enim nonfisi diim idem rei peride. Ita angeluseipsum intePigere intuitiue,dis ab tractive, ut reseuccesiue, nilo sit imposibile.quod aute angelus i. intelιeluatsi ipsum,patet.Omnis sine potentia reserit super ripsam naturaliter, potes; vGς in pium psa Oba eo sere.sed huiusmodi es angeli potentia intellecti set Isum ergo naturaliter cogno Ac Profectὸ,si natu rabier amath; naturaliter quomst intelligitiscognita Menim non amantur. Amplius, praesente astruo,σponuod stosto, ex xime natisah- Diersiequitur actiosed ita' baberet e emtia, ex intelleἷtus angelisuesseries, ex inteLI stus: igitursequitur aditio intellectiva. s iramobrem , non tantum hibum, sed alia Quomodo In
quoque tum complexa, tum etiam incomplexa intelligit. Cr incomplexa quidem, qua- relligit comis tenus perst, rei per accidens,suo praesi tantur intelleCiui, ut obiecta naturasiter intel-hgibilia: complexa xero , uae proportionata naturae, aZIuiue exisentia, naturabierimelligit; quippe, usiat unde illorum habitudines oriantur,complexioncs ilio pie ne--eartua resiarius non ignoret. complexa autem, quae istius captum naturae superant, quemad- angeli. modumst ut Aurea sen tae trinitaris, incamationi miseria, turali cognitione attin- .gere nequit: nam, rnde ista ortum habeant, naturaliter ab intellio tu angelicosisi non posunt. complexa vero contingentia, Crfutura, naturaliter ignorat: non enim perfilsa in intesigere poteII, quia stilicet nonsunt; nec per irarum causam,quae eli holum tus indisserens, res Opposita ipsorum; nec ex terminis, alioqui veritas neces aria ex ita oriretur omnino. Talia praeterea futura ex diuinae determinatione noluntatis dependent, quae angelo naturabiersum incognita, alioquifrustra ferent angelo in nationes, a-iise reuelationes. gelus situr futura contingentia, naturabier stare non poteH Ρ- Anglus ignoi um oro intelligit intuitiue atque ab raHiue, alia Mi intrinsecas bier: quae re-- ux .
319쪽
ngelum non intelligere se per decies, neque persentia argumentis offenditur.
Ouens, er motum ubiecto disinguuntur,alio iii idem, reflectu eiusdem, in actu e et Cr potentia. sed intellectus angelicus, ab illa decie, subiecto non distinguitur, quippe, quae eri angelico intelliZtiti, ut aismet, congrati
ta,atque innatae non ergo movet intellectum ad actum intelligendi. Sane,
omnis angelica actiosive sit intestento, sive volitio, ab extremfeco pinici- - pio dependet, crIubiecto disincto. angelus praeterea ,sese intelligit persi am essentiam. non ergo per se ecloen impresiam. Tenet consi Petia: intelligibili enim in a iv,dum adeH intellectui libero, non aliquo modo impedito,eR efficax ratio siti sis eognoscem di. sed sentia angeli, en huiusmodi: non ergo eget Jecie aliqua, riseipsῖm intestigae. ωρ bus, quae persteriem sit intellectio, ab raritva appellatur: ergo non eri hi ange
L. Tenet consequentia, quia ab ractiva cognitio, a ' rei praesentiam, atque absentiam,
indisserenter se habet. sed angeli intellectio defino, non eHindisserens ad absentiam fidi quidemsibi abese non poteR: ergo. seuerabi ita resse haberet; tune imposibiale aliquod atque contradictio sequeretur, nempe angelam sese mediate, immediateέ bi- restigere; mediate quidem perseeciem,immediate vero per sentiam. angelus ergo,prasti tutellectione habenda, non indiget alicuius eciei auxilio. Iterum, maior numerus,eR ratio cognoscendi minorem ,γt ternarius est ratio disisHe binarii cognoscedi. sed formae, ii ar numeri naturaese habent, aut re philosopho 8. metb: essentia ergo formae
maioris, eR ratio distincta minoris cognoscendae. Ita intelligentissis periores, persuasT etragonum sentias,sne aliqua alias ecie, Coeipsas, Cr alias inferiores istelligunt: tetragonum c0' rix ex me numque, id eΠ, quadranguis, vi ratio trigoni, hoc eR,trianguli cognoscendi. sed formae, quae ad nniueis ornatum faciunt, sunt relut trigonum in tetragono: idem ergo quod
prius. Praeterea,intellectio eR perfectio intelli*entis sed illas'eci si Vlit, non potesese angeli perfectio ;eR enim accidens, ideom non perficit jub antiam ,sed ab ipsa
perscitur: non ergo/ecies innata, siue impres a ery angeli intellectio , ve ratio intelligendi; si ualesius sentia,qua Cr se, er alia intelligit: eodem enim eius quidditas es intelligibilis, quemadmodum cr abae quoque quidditates creatae fiunt intelogibiles. re,sicut alicui intellectui,immediata ratio cognoscendi, ei ui fetus Gentia; pari γο - que ratione, alterius rei quidditis, erit ratio μ cognoscendi, intelligendis: atque ita cognsendarum quidditatum rationes, Vsime62ut quidditates, non alias'ecies ab ipsis disiunae. Haec igitur, atque similia obiiciunt, qui aiunt, angelos sine innatu, ingenituέ speciebus intelligere. Nonnulli autem dicunt, angelos temo essentias si in eligere non angel' posse: ita arguendo. si angelus intelligis pei Dam esenti Visur ejusa intellenio. no intelligasyconsequens es asum: et V, Cr antecedens. Pro eHὸ ,s extrema esentialite sin medium quoque ab ipse non dissentiet; non enim prius disinguitur medium ab extremis,quam extrema ab inuicem: igitur,s angelus intelligit se perfluam essentiam utia ergo, er ipsus intellectus,similiter se bλbunt; atque ita ex consequenti,ope
ratio media inter potentiam Cr obiectum, vel rationem cognostendi, idem erit omnino;
sic intellectio angelis a eslat sebi antia, quod eLi falsim; alioqui sua intelleRio naturalis , pliciter nobilior esset, atque praefantior, intellectione itfius beati a. bula accedit, quodsingulare per se primo non intelligitur, uis reflexe taut . sed angeli effutia,est aliquod ingulare: non ergo per se primis est intesiectiomi causa. Adde auth ritatem pbilosephi a. de anima:Omne receptiuum debet denudari a recepto,sic γisis,
320쪽
Lib. II. Comment. VII. Quaest. r. cap. r. 313 Angel si
metu colore vacare debet, ri colores recipere psit. sed angeli intellectus, Hua ne e 'S Mari ,θοliari sentia: igitur essentia non es causa area rario buestigendi. Ex quo patet, angelum per esentiam nihil inrelgere.
moveatur localiter ', ei ortis moueri necesses. quapropter, propo-Hiis illa,s uniuerstiter intelligitur,reritati nem 4m cst 'mi; non e -aeeipunim uereses,ut movens Cr motum emper; bimo distiwmitur. Ad untur. probation3 autem dico, aEtumo po tentiam, terdum emue edisseretias, Moe itasimul eidem conuenire non posse: non enim ν- ais idera homosmul eo Ain actu eu σ forensia.nonnunquam νero actus evotentia sint principia emisscs eidem res Ru eiusdem, sine νlla contradictione eomenire queunt. πη de idem alν dicunt, licet sib a*s νerbis: ci tinnit , es contraiuctro, idem, reflectu eiusdem, in actu Actus visma e e rirtuali, er in potenti ormam, in potentia resi formab, in actu PIueforma- lis,& potentiati idem se ,ssecundam eundem auum numero, ad quem eR in potentia, eii imposibi- his. Praeterea ,s angelus non interuisse perfluam Ulanitiam, n xc per aliquam 'eciem: in igitur tonoraue omnino; non erum intellinoe naturaliter per angerum inseriorem ho- Atilium. cui amerior non cognosceretsi sem, neque persuperiorem, abier ipse rossuperior in eandem absiurditatem incideret: nec persimilem, rei aequalem, alioqui estit circubo mobieHis perse; ram pari ratione ,σ iste per alium intelligeret . nes per mora uum,
multi quippe angeliseris, qui orbium mouendorum munus non exercent: nes per D um, ma νidelicet, non cognoscit primo, ac naturabier, re dicemus, ipsum Deum bre
dictum: derique, nes per alimam aliam creatura . Rure, aut prorsisse nescit, aut per nihil, tam im per rationc cognscendi se intelligit, quod emtallit mile. peius σχο intelligat se necese in per esientiam suam, rebiti per eassem, rationemque. immediatam, perffeciem reris,ut per causam cognostendi mediatam iniculi pause ante dissutando asservi. Adaia negatur eo sequentia, eTadprobationemdlico, rationem it - Hirmare quidem angelum, persuam se inteluere esientiam ; non tamen negare , in perbeciem innatam se inteluere nequear: neque obi rusratorius reptilandus
in primus eaenoscend2 modus , qandoquidem ad angelu Het perferii em, duplici stipsum coeti cendi modo, intelligere pse. - 3. qua Pis ab amis eognitioni per D se Gmpet ad obiecti prasentiam,atque absentiam indisserenter te habere; ea tamenabo modose habet in angelo; ideo non eu simile iussici vim; obiectum mi emper a M.quia idem vi cognoscen elisum, ideos non poteH abesse cognoscenti. Ad consim
Luem iam dictum vi, nullumsequi inconueruens,si essentia immediate angeli pr seruetur intelleHui per seipsam, mediate pero per 'eciem non meHsem dum sedem, neque idem modus co scendi. Ad negatursimilitudo : numini fac de amma rationali loquim ensibιθσregetabili: iccirco non vi simile de numeru, σθω
ciebus: mmerus squidem maior, tanquam partemo,scundum totam enu emitatem, minorem complenitur ; bac de causa, illius collescendi ratiosi mens iudicatur series autem non itast habent in riuuerso; nam etsi superiores intelligentiae,maiorem , beant entitatem, quam inferiores; non tamen totam omnino inferiorum retitat et venter compleHuntur, ita, vi inferiores asuperioribus negatione tantummodo sep rentur: Hecies namgrin Miuerso proprio ratisvibus disinguuntur ad eu