장음표시 사용
371쪽
Beatitudo 36 Tymander Mercursi '
Petrus. fuisse tribuetum, ais tribuendum , firmisi e teneo. .m ob causim Divus Petrus a cape i. ait, nos essectos Vbe Chrisi lenescio diuinae naturae consortes, pio anesieri in- te igimus, chm deo immediate rnimur. Porro, suae beatitudinis causam necessariam δε- Peripathetici rim Vti theologi probe tuentur; caetera rero per accidens potius. At, Peripatheticheam reprel endune demserme beatitudinis causem ntriss etiam attribuunt: mide aiunt, deum esie imm diatum medium beatitudinis essentuum. uerroes autem, Alexander, ars Themistius,intellectu peculatiuum medium esse rotunt,sine cuius adminiculo,intellenia
creato deus nequaquam miretur. sed falsa eIt isorti ensentia; hoc enim modo in paucis ipsa inveniretur beatitudo. Praeterea, huiusmodi intestetaim, quamplurimi infames Virtus heroi- acquirere possent, ars ita essent felices. Hanc ob causem νirtutem heroicam,quae en. habitus in sensitivo appetitu, quo inte&Hui recte obtemperamus, beatitudinis medium nonnulli se dixerunt. etenim, ciria ex duabus consamus naturis; ideo perpetua lis eriinter illas, ars d fcordiae. Porro, quando tutellictus plenum habet dominandi imperi οῦ, riιm temporis virtute potitur heroica, cuius declarator eIi iurellidius 'ecvtititius, quo animast capax beatitudius percipiendae. Caeter ὐm, qui aiunt, naturali necesiitate be- aritudinis causam deu esse , rationalem certe anima,non nisi in corpore beata es utentur,sue eam rirtutis heroicae potentia sue intelleEllas'ec latini industria assequatur; haec enim omnia in corporemni. rerum in hac vita perfecta haberi non potes beatitudo, cui deeLI perfecta sic ritas, Cr plena heroicae virtutis adeptio : haec ergo vita non es Beatitudo perfectae beatitudinis locus, sed smulacrum potius eT rerae beatitudinis imago. Inen est animae po autem beatitudo iis animae, quatenus deo eΠ coniuncta, suod sane amore Cr cognitione
xςΠΠ Τε feri dicimus, quae profecto ad animae potentias maxime syectant. R iera si per subsantium beatitudo animae immediate inesiet; ipsa viis absis eognitione Cr amore, beatitudinis bonum o qui poset, quod eri apum. Dicis, deus eri intimior animae, quam Usametsibi esse ρυnt. niam autem beatitudo is laxus quidam ese adeo in animam irruens; animae nero substan a intimior sit quam potentia: in istam ergo prius infuit ;in xus enim ille ab intimo proficiscens, isti ora yetit. Ad haec autem se res ondeo,
rerum quidem esse, istum ab intimo suxum procedere; non tamen ri intimum consimi vans in esse naturae sed ut obieHum esse gloriae confiummans potius. Ex quo patet, potentia magis,quam esentiae proximiorem esse. Non ergo sequitur, diuina essentia est iurima : quaelibet igitur ipsus in cutissimiliter se habet. Quoniam ergo beatitudo po-Beatitudo est tenti's priusineR; amori certe prius inesse,quam cognitioni, clarisiimum se puto. Et R Rm0 enim, Beatitudo es ummi boni fruitio, quae rοLutati subiective ineR: haec sane arcti ns coniungit, nectits summo bono: praecipua et O beatitudini pars eR amor, qui in roluntate con it. Amplius, beatitudo eR aEIus nobilisimae potentiae ,σ ex consequenti, nolit imae nil tutis. sed nobis ima potentia es noluntas, cuius actus nobilisi mus eH charitas: ergo quodprilis ; voluntas squidem vi regina in toto animae regno, termiuats intellectum, authore philosophos mei. Revera, mertas eR praefanti ima animae proprietas. sed noluntas per esentiam, intestectus verὸ per participationem hoc ignitatis munere gaudet. era C . Adhuc sicut se habet actus ad actum ' ita viis potentia ad potentiam. sed Aus voluntatis, ese nobilior actu intelligendi; fruitio enim s. en actus voluntatis. ergo. Adde, cui debetur nobilior perfectio, illud profecto est η bilius reputandum sed nobilior perfectio, nempe charitas, volatati deIetur . intelli ixero scientia: voluntas ergonobilitate caeteris praesut animae potent'. radest, ri beatitudo, qui eR actus nobiUimus, hi ea potius sitast, quam in intellectu , siue tu ab
qua aha animae potentia. Porro, his si levi nonnulli pluribus obviare argumentis, ais: in stilod intelle, primis talia olistere. In potentia eR nobilio cuius obiectum eRsimplicius sed intelles-ictilis sit nobia Hus ObjeHum es plicius, γ' ote rerum, quod eR in menter. bonum Pero est in rebus
372쪽
Lib. II. Comment. VIII. Quaest. 6. cap. 2.&3. 363 Angelo r
met. φιod eΠ voluntatis obieHum: intellectas ergo eR nolinor potentia. Amplius, is quem pertinet risio Cr cognitio, ad eundem plane attinet beatitudo: nam haec es ri- 'ra αterna, ut cognoscant te deum, Cr quem ni fili Iesum Chrisum. ρd haec intellinui conueniunt, non autem νυluntati: ergo quod prilis. Adbuc,dirigens nobilius es dire- Ho: sed tuteREIuue eri huiusmodi ; nam voluntas ex seipsa coeca eR, Cr rerum prorsus omnium ignara, indigens dirigenter igitur intellictus es nobilior potentia, Cr ex consequenti, beatitudo in ista pota ima consistit. chaec autem ita non iussi resondere e m- solutio.
secuerunt. Ad primit, argumentum adversus eosdem methtare videtum nam voluntatis
obieHum,ut Vsmet dicunt,eri deus inse; tu esturias nero,in patria obienum,eri de M in intellectu receptus. si autem primo modo deus consideretur; simplicius Ptis es
habere ridetur: nam secundus modus multarum cum relationum rationem, in m etiam
rerum aggregationem habet. . a. inrisione absolute beatitudo non confisit,sed per concomitantia ruitionis potius; nisios quidem Cr complacentia, in qua perfectasim itionis ratio inuenitur, ab inuicem separari non possunt: risio ων ad fruitioncm tendit. de Murasinus t risio eR tota merces, cognitionem profeZlis non modo cognitivam,
sed assediluam potius demonstrans. ad 3 dirigens per modum cos*, ignobilius eR 1. dirigente, per modum imperj, cuiusnodi est rolumas. Inte Pectussane, in ar ancillae se
habet,lumen antesuam dominam asserentis, cui conuenit dominio Obedire reginae imperautis. fore, etsi voluntas in suum opus ,sine intellePlus aditu ,sue auxilio egredi non valeat; ex hoe tamen nobilior dici non potes: ex risione enim, in nidente xijus recipiatur. sed mutua penetratio ars coniunctio , it per amorem ridentis: beatitudo eraeo bo- In Qisso, minis, insummae peritatis cognitionesummis bonitatis delectatione, cetque dile nione, ne non conmdenis in aeternae intentione iucunditatis confisit ars versaturi reritatu autem cognitio siubeatinado. ad intelli tum , bonitatis vero delectatio,ad rotuntatem; crema autem iucunditatu injrentis, ad memoriam spectae. Quid e se beatitudo, Cr quotuplex, atq' in quibus ια- ismae potentys consiliat, haec dixisses iciat, quaercti ex animo beatitudinem conseph
CAP. III. . , Angelirum leatitudo ante confirmationem.
Romam, vi diximus, beatitudinem esie nitimam rationalis ineu tutenmalis creaturae perfectionem, quam suad onte quaelibet creaturarum desiderat, neces 4rium nobis esse puto describere; quonam modo ad beatitud nem , creatura pertingere Dosit, virtutessian natui , an superiorigratiae lam tale 'ProfeHὸ,si naturae semio ars potesta te id haberetur; diat absis dubio crea- . rara naturaliter beata, quod plane de perfecta beatitudine intelligi non poteR: in nim viribus tantummodo naturae acquiri non potvi. Praesar ergo, quaeprius tetistimus confirmare,nempe duplicem esse beatitudinem unam quidem, quam naturae γiribus as Duplex Uusequi pusumus, quam angelis in ipsorum creationis initio attribuere lemus, PIppe, quum οι i serum natura dignitatem, abis motu discursuo,igus posiesiores extiterisu: . .. alteram vero supernaturalem,quam diuinae munere gratiae consequutijunt. Itas, angolli ab ipsorum creationis principio, naturali beatitudinegaudebant; diuinaesquidem ef Naturalis lxa sentiae repraesentativasteries istis inerat, ex qua ab ra uism dei notitiam, elusii Ah-- ngrio Etionem cosequutasunt. Porro huiustmori cognitionem Cr dilectionem beatitudinem appellamus naturalem. Revera, quami is ab initio intuitiuam illis deus concedere potueris Beatitudinem ',iuisitis tamen isti nasium eΠ magis ese consientaneum, Cr adμmmam i
larum gloriam fore, proprijs meritis esse parandam, quam a principios alis accepisee. Habuerunt e go angeli a principio beatitudinem naturalem, hoc eRotatum omnis mos limpe
373쪽
Angeloru 366 Pymander Mercuri j
A igust. de line nocentes alea impasii biles, unde er beatitti is Antim asua creatione, authore si tortinti mirum,diuinitus acceperunt. Et in libro de Ecclesissicis dogmatin P ait, angelos, qvi in illa, qua creati situr beatitudine perseverant, quod non mutentur, id . natura non m idere M dono potii s coelesti. Et in lib de civite ii cap: is. ait, Omnes angelos aequalis beatituris ab initio conditossuisse,sic mansi , quouis iniqui ab aere'
nae reritatis lumine desiluerint, in quibus pejecta eise nonpoterat beatitudo, ob ca umsne futurum; qui vero remanserunt quoniam de eorum beatitudine certi non erant, a
terna profecto in eis felicitas seu beatitudo esse non poterat. Reuera ,s aut re Augu-Piligm s ςRIBO L side-Petrum, tales deus angelos condidit, ni deum propterse d/ligerem, eri ire ' eromnia; quod plane perinde vi ac dicere, heste deo maius bonum, quam cuil
bet creaturarum, Cr concupiscentiae, CT amicitiae amore: beatitudo autem est, Deo per
amorem coniungi; exploratum omninὸ arve firmum esse rideo, angelos ab initio naturali potitos fuisse beat udine. Sane, quemadmodum Lus Iecit hominem rerium; ita etiam Cr angelum ead naturae autem redditudinem seStat, diligere deum si per omui ;NElitudo mum mentis eri amor qui plane nera rectitudine vacaret I aliquidspra doum, aut sque ut deum diligeret. Aude, quod redia dileZtio dicenda non vi,quae ad narinatis rationis HE tamen conformitatem non habet sta naturalis ratio Adiat, deum sise per omnia esse diuendum,nt summum Cr optimum bomme ergo quod prius. Haec qui- Quomodome dem de naturali beatitudine sint dicta. Iam operaepretium eR quaerere, quonam modo: Iz2 6supernaturalem beatitudinem attigerint ,si iliam meruerint,an praemium ante meritum, ' habuerint,vi nonnulli dicere videntur,quod certe quibuslam mirume probatur. Etenim,s homo conditus nonfuisset , aueli nihilominussiuam beatitudinem meruissent, utpote, qui ab hominibus non dependent: non ergo propter futura obsequia bominatus ex ib a. da,suamsbi angeli beatitudinem pararunt. Praeterea, a tus intrinsecus, etia sine P piam extri Vere, potest esse meritorius. a re, astus angelicus, ab , extri reo iamian num obsequio, suam mereri potuit beatitudinem. Adde, quὀυ res ita se habereti Omo
sibi mereri pusiuratiam palam, exsituro liberi arbitis Uu, quod sit spum. Itas,
angelorum meritum durationepraecessit praemium, ut legitimus seruaretur iusitis ordo Principium arm retributio. Sane, omni nam persestiis,quae naturae additur,m illius μὴ, σ pedi
mu- fedtio ritima, propria naturae operatiune aeririturi sita beatitudo es omnis creaturae rationalis ritima er completa pise hostis deo naturalis: propria ergo naturae v ratione sit paranda. Caeterum, quia huiusnodi beatitudo seperat naturae potentiam ;i. abis dubio ope induet superea, risin nem aliivgere queat: prius ergo auxilium ratia recipit, quam am mereatur ba re beatitudinem. Pres SD, idem simul mut
iliter ars immutabiliter nonpotest rella noluntas: cum autem praemium recipit, Istud certe immuralititer recipit ars acceptat: quando Hrὸ es in aZia merendi,conringenserer elicit aEtum: praemium ergo natura poserius sit merito. Sane,diu stu istud prae . eedit, ad quod eR,scuti etiam ria terminum. sed meritum est diu Oftio,Cr quaedam. 1. ita dicam, ria beatitudinis obtinenda. Erpo. . plius, non prius adta eri angelorum . . di fio, quam fuerit a tuum itfrum facta disientio; quilibet enim angelus aliquando fiat ingratia, e in infanti creationis, siue poli istud instans; nam omnes angeli cre'. infra misimes. proinde hi isto infanti, tu quo boni angeli beatitudinem meruerunt, in eodem plane rebelles demeruerunt. Viae ergo decretae aequalis Dit omnibus mora m rendi demerendis. Ex quo paret, angelorum meritum, iborum praemium praecesis. Ex his aute apparet tres moras olae mometa angeli, ash Zii, LEI;ιέ Hrti no temeia Trea tributa, er in primo P dem omnes in eadem gratia consiti sie: in sic Hro angelorum. nos meruisse, demeruisse malose in tertio aurem,omnes in termino fuisse,sue ad termin
374쪽
Lib. II. Comment. VIII. Quaest. 6. cap. 3. & . 367 Anaelorubeatitudo
evnt,sed e potius er cur; prima fur idem mora, iit inti res ondet tempota nos, id secunda vero tempori, quod infoseonsequitur, nempe continuo; augeb enim rebe es pruribus diuersarumdecierum riti s in estisiunt , ii ruiupoR alterum, non pari eromnes: m tota autem hac mora, qui in bis aStibus agebant, erant γtis in via. Frenim, si νmm tantum infans extiti sient, in quo Arad meruerum, mali vero demeruerunt; in coeti rtior nusium Hsiet bellum commylam, nee i lia rictoriae laus ais triumphus, quiasi 4bus mota St. aduersamrfriptu, is. porro, tertia mora tempori, in quo er bo-ns tributa sunt praemia, Cr massi debita tormenta, corressundere ridetur. Ita , an elisiam meruerunt beatitudinem, priῶs quam isto reciperent, id ex HianaegratiAemgmtate, ais nobilisima i furum natura, quae multo tempore non induent in operam do. naturalem autem beatitudinem,quae eri perffeciem diuinae emutis repraesimaritia, . aer consequentem dueZtionem, ab inrtio possederunt. a viam igitur meritum meretur Meritum prae praemium, er AZ ria adfinem ars terminum : ei aurem, PIHin termino, non come- cedit praemismi moueri ad terminum; nullus enim meretur, quod iam baset. . clus praeterea liberi um.
arbitry oinegratia γltimae perstasi aes non eIt beatitudini capax, nest utras mularatia ornari poter/, nempe gratia merendi, utpote imperfidia; π gratia pers Ha, quae est fruitionis, sue fruendi principium: meritum ergo angelorum, praemitim Miserum praecesi', ' restae conuenire rititur rationi, eriau is scripturis esse consim raneum: ut enim e mei frui , ars sitam fruitionem mereri, eri impo tibile. simul smictruerunt ita gel sancti, poli primum charitatis aZLm,sum beatitudinem ; gratia quidem, secundum modum naturae, ipsam certe premit naturam. sityniam autem iL P* 'Drum beatifima natura, multis non eget cursibus is merito acquirendo; illico posὶ Hum, mirabili naritat Ormatum, persestifimae beatitudinissa tisint participes, tariurinae quodammodo naturae confortes. Haec quidem dicuntur a nonnuta,sa ὐέ proba- obiectionis Miter, quae tamen Hys non probantur; imo ria in ea insiurgere conseverunt: Si, inqui- uunt, res it se haberet; nullas ergo angelorum damnatio si poenae esset sesteZtus, quippe, cum quilibet ipsertim beatitud/ne, Mico meruerit charit4ηὐ actu. Angelum praeterea, a. ex νηο naturae astis, naturalem consipia perfiationem, eri imp ibile: multo ergo m nia spereaturalem beatitudinem ex ico charitalia actu Mequetur. Adde, quὸd , praemium datur secundum legem praemiantis; lex autem praemiautis dei silme qui perseuerauerit no ionem, bimaturem consiqu/tur. Nis ergo ris in finem viae q p angelorum meruerit,etiam resco αἱ tu prius meritum pariasiel; adhue tamen beatitudinem vinconsequetur. haec se resemdere disium ecundam aliquor sentenυ- solucio am: pori primum adtam qiisdem meritorium,mox angelos Hyla in rix ipsorum termino, id ορ pori istum aE tum beatitudinem fuisseconsequutos ; nec mirin, cum gratuita, secundum naturam dumtatem capacitatems dbssenseretur.u-niam autem narisa amgeliea eri nobilioma; idcirco dona sibi tributa illico ad terminrum d duxit, las unico aeritatu actu. Porro, haec quidem sententia satis ridetur rationi consentanea,quae angelorum naturam mirifice commendat; a itera rerλfur riptum conformior apparet, quae angelorum bestum clarsi me deseribunt: ntra autem sarumst magis eligenda tonenda deussiit, qui omniafecit is pondere er mensura. v s, angelos ab initio beatia ' tudinem babuisse naturalem in pereaturalem rero, proprD meritis nazuis se, disci osti, quaerenti, non oppugnanti reritqlcm, - i
ngelos fuistis ante confirmrationem Dares, proprio vero meritis beatitudinem consequutos non efici argumentis ostencturi γ
375쪽
angelica nobilioreΠ natura corporali, ττού, quae deo π ricosior sit naturae nobisitate, er conformior operis di nitate. sed creatura corporalis ab inrtio siuae creations condita sir persedia, nec Hia in ea praece utah informitas formationem tempore,sed natura tantam, authoreias filio primo super Genesad lit. latur natura a gelica ab initi cod fuit per-fZta, Cr ex eo Penti beata; elui enim perfeClio ars formatio, ex beatitudine edubio proseisitur. Saue,sicundum euisem autho sententiam, quaein operibi x dierum legunt ν , uls tu esse climat, i Q a principio creations rerum at, in ilia sex diebus, mne, imo resante, angelica fuit cognitio secundum quam, Cr Perbum, erres in reuo cognouerunt; sed talis cognitio, adsummam perfectam Jectat beatim danem: beari ergo ab initi is creationis aueh extiterunt. Amplius, angeli a primissanti fuerunt beati beatitudine naturali, σμpereaturali: igitur. eterum est caeso rest ars praestantior sileorum lis beatitudines causa essestiua Pani eos Q ciens naturalis ιeatitudinis ; angeli si piidem in primo infanti habuerunt, yel habere potu runt, cum intellietam perfestum tiam etiam νolantatemfi uteriais obtestum Hrisi e presens: iratur in primo infantifuerume, net se potuerunt perfodie beati . huc angeli boni in primo nisantifuemne ingratia, Husim rese 13. dae Trinit. cap. mr eis, inquit,simul eondidit angelorum naturam, er l. itus eIuratiam: igitur in primo fuerunt perfecte beati. Tenet eosquentia: angelus enim sine di furfusuam peis Etionem ine tur naturalem, praevia dissostisne naturati praemisia: accedente erga in 'ostis supernaturati, nempe diuinagratia, issi fam in consequutus beat ivd nem. A plius, mali angeli ab initio fuerunt miseri. de Ioant In homicida est ab initio, Cr m Hritate no etit. Et DL Hoc vi mitium lamenti eius Cre. casuras: quos super Genes lib ra. Op : 8. iobesum tueri ridetur: igitur angeli bini ab initis fuerune perseEte beati. Item, quod angeb tropus meritu beatitudinem non aequi serius, maius praemium mundam rillam quidem rationem,maius meritum exposulas hi amotis sit maior gloria, praemiεm gloriosius suam in hominibus , qui diuturna ars to xsima remporum asi duitate beatitudinem illam sibi paraverunt: maius στο merita angelis eir necesiarium, quod plane parua temporis morula baberi non poteu. A gelie O m beatitudine non meruerunt. Sane, si ex obsepus, quae erant hominibus praesituri, a uid praejj sunt angeti reeepturis praemium non datur aure exhibitum meritum ;θes autem quae Hortu Pt animam: angeli ergo essent miseri reputaM, quippe, qui tanto tempore caruerint tu a mercedis retributione, perfeHa beatitud M. A bus, amo meritorius es eirea dissicile. sed euiinvi bona rotuntas ad benes dum, mea ivisse poteR AFicultas bene ver i. angelis autem est naturai. t
lis operario; naturatibus vera non meremur: nullam ergo angeli meritum, supernat
ratem mer e beari reduem, multum ridetur se prodidite.
D primum, quamῶis natura angetica ab initiosiis creations omnem baluerit perfectio rem, si conueruentem naturae', non est tamen a principio eam asprit ad quam sam per operatione erat tandem peruent ra fidia illam diuinitus adiuta pervenit. Creatura praeterea corporalis ut suae cret arisia principio, non omnem prorsus eri perfeZtione bi posibilem fAuura, ad quam n uam potuit operationem pertingere ς germinario enis plantara ex terra, ni siti uitis μῶ operibus, in quibus, authore Augusim, terrae dura
376쪽
Lib. II. Comment. VIII. Quaest. 6. cap. s. 369 Angelorsi
infla rinus germitiandi ex pro patet totum a P mentumJalyum ese ais erroneum. Ad confirmationem dico, angelum duplicem habere νerbi cognitionem :νnam quidem naturalem, supernaturalem alteram,suegloriosam. Porrὸ,naturali cortione, verbu Co 'itio maper eius ilitudinem, influa relucentem natura cognoscit ;gloriosa vero, Perbi per tuuna.
suam esentiam intelligit siue cognoscit: νtra' autem res in perbo cognoscit; dis irrem ter tamen, νtpote, prima quidem cognitione imperfecte; perfecte Tis,secunda, quae matutina cognitio dicitur, assuit pOR conuer 'nem beatu illussiritibus, trima auteab ipsorum creationis prin3io. . a. quamno deussi causaesticacis'quam causa naturassi; quia tamen res e tu beatitudinu angelis exhibendae proprio voluntatis arbitris agit; non fuit certe necesse, ut ab initio beatitudinem illis conferret. Ad dubium vi, hytrum angeli ab initio conditi fuerint in gratia, vatum faciente. .dsi qui 'iam id verum esse dixerit, nes in dubium pocari oportere ; nonob id tamen consequentiam ν ram ese censeo rista enim gratia inferi tantum quaedam esset fustio, da beatitudi, te supernaturi lem necessaria, non autem infacto oti. Porro,huius beatitudinu dissositio, resectu quidem beatitudinu simpliciter, actus eR meritorius, ideo simul angelo in esse non posiunt. Ad q. malum angelum ab initio suae creationis nonfuisse, confars rv;sed ab initio temporis , se uae ψuidiae, qua hominem peremit: nam si ab initio suae creationis cecidisse ; nunquam profecto in veritatesetisset, quod tamen scriptura consanter assimae. Infitiae praeterea non congruit commutatiuae, viatores pro totosaturiae, actus elicere aequales, unum praemium in termino accipere, alterum vero, eodem praemio racare: rnus ergo actus meritorius, non eR satis ad opus supereaturale acquirendum, ni quidam diculu. - s. maior leatitudo non eget maiori merito,boc eR,ma siori meritorum pluralitate , sied maiori potius conatu νοluntatis, actum intensone, unde meritum maius minus nominatur. Patet ergo maius praemium, maiorenon inde
re tempore; sed maiori sane dilectione, am3 puritate. Ad confrmationem dico,anulos beatitudinem babere essentialem, ex proprijs meritis, nihils in futurum essenti- li, meriti praesulari. quod autem per obsequia exbibit uisiis acciderit, accidentile appellari, ideop impedimento illis esse non pine,Dominu upematurali potiri no pinine
felicitate. Ad s. praecipua ratio meriti,non vidissicultas operis,sed conatus volunta- ris: νbi enim mesoreR eonatus caeteris paribus; inibi maius nos inueniri meritum ere ΜMus
dendum eR: boe profectὸ angelis infiisse dubium
extitit meritum. Ad confirmationem dico, mereri nos naturalibus, id eri, his, ad quae naturales potentias habemus. si κοmodo ergo angeli merumnifam bea udinem,baeedis epulosiusseere. Sed dicet aliquis, nunquid angeli beati, in beatitudinpossunt ρ - quod quidem dicimus, creaturam rationalem habere cenam ars determi tam beatitudinem, certumέ ati proxum beatitudinis modum ,suae naturae conuenientem; quoniam autem illa e viasniti quos eR modi: etenim,quemadmodu beatitudo in ipsa visione confisit; ita etiam beatitudinis gradus, in certo νrsonis modo, ad ovem, nedad phimum suem a deo perducitur. Summa sane veritas ab omnibus beatu a secondum diuersos stratiae gradus conssicitur, id the ex intentione dirigentu i nem
suamilis enim rationalis creatura ad ridendam diuinam producatur esentiam' non ta- .
Ση licet asserere, adsummum risionis modum, qui eii comprehenso, se productam : Summus It
tam sentiam. Ita , quoniam angeli ad determinatum beatitudinu gradum tigeram, altiorem certe ascendere nequeunt. Sed Obycit aliqvu, in beatu angelu eu per ecta obses ..charitas: semper istatur merentur, Cr ex consequenti, maiores iis dies beatitudinugd i. dus accipiunt: charitas enim eR principium merendi, rndesine merito esse non poteri. Praeterea, Deus utitur angelu, tanquam admihus torijsiritibus , authore Paulo ad Hebri l. idΦ ad bonitatem suam sendendam, ais ad angelorum ptilitatem , qua pro-
377쪽
beatitudo r Ur c o Deloym arentur,si a borem, quam modo babeutriusicipere non possent beatitia MD, quod beati angeli maiorem beatitudim gradum acquarere valeant. Verum ad brertaressondere valemus. M primum quidem ind reram ese, de charitate impers rea, quae mma habetur, curris intereri mereri ars augeri, Naucta mereatur perfici non autem de charitate patriae, ad quam obseuum persectioreυ noMωtem iis ita. beetat premio, quam imum mererm is a. Miniseria angelorum prosint ipsis an si , noni dem ad maiore essentiatu au βρernaturatu beatitudinistratam hac qu milua Neri non fit inedad accidentalem aliquem,ut dixi, beatitudim s. quamuis angeli beati in plicitersummo non e bearitiam tradu)Bltinium tamen obtinent Q 0rtim naturae conueniemem: proinde istor Iaudrum, essentiale augmentum non nouit indole aufere dicantur angeli, de peccatore paenitentiam Ggente, Lue: I. ad istorum prosem peramet praemium acciden aler idi rejὸ ex insi-
rioniam furata noluntatὐ motus eorum omnium Pa volumus, principium esse dicitur, naturatu autem inclinatio noluntatis, ad idsiuapte natura GDietur, quia eLIsuae naturae consentaneum; hae de causa, ad id, od sitio ' es ferri non potest, visi caeli stierit arreastisato, Minta. Cum Igitur videre devmpere euriam, omnes prorsus vincat creata potentias cre
tum habere poten ordinatum se mota nonfurit a supereaturali agente, quod quidem
m Dent, in hoc prine to a uiau nos incidere oporteret, ut aliquod meratum es cre
an i conse persitastve ob menda. Nationist,sertim otiisse A., is, quuti sinit. ' bo,n 'urnum eundem rara Maradu Gratia est priricipiu merita
378쪽
Lib. II. Comment. VIII. Quaest. 6. cap. 6. 37i Angelorsi
furc nobilitas alest puritas, eidem Cr maiorem tratiam,s atum facientem, er exhide maiorem gloria eu beatitiam supermaturalem, dies e dicimus ais astra mis. In hoc ptine multi sermu elucem lentia dei, quae se ita mirifce beatisi ti illi,s initibus communicauit; Cr angelicae quos nobilitas 1iaturae, quae musicut nos a ex diuersis eo- sat naturis, quibus altercantibus, bonum quod nolumus perficere non possismu ,sed ex ' a tantii pacifica ais traii illa, in qua sis νniussue contentio,alteri impedimeto esseno poteR ,scuti hi nobisi is huiusmodi pugnafrequenser experimur, in piabus inreiale ius dominiti ab ho bus pydm,nempe ab indomitisset us, Cr perturbatur, π imrerdia rincitur Cr debellatur. smile quiddam hominibus accidere ridemus: nam quibus maior Iraria praesatur; et em certe maior quos Aria debetur, ais nobilior conuer D extat, Cr efficacior esseCtio. Sed arguet aliqvu ad ea, ad quorum exegistionem co-plendam, naturalem habemus potentiam: Non opus vi nobi gratia ,Πatumfacie rere, re patet. sed angeli naturalem babere videntur potentiam si de conuertendi ad Deum: non ergo vo ipserum conversone complenda, putandum eri gratia histificante istos indiguisse. Sane, in his egemus diuisingratiae adiutorio , quae nobissimi dissiciliasdita non se habet beatituri ad angelum re o quod prius. Amplius, conuerti ad deum, perinde essise adgratiam praeparisin: Convertimini ad me, inquit Zachar: I. Cr ego convertar ad 6s.sed nobis non opus vi maria,Pt adgratiam praeparemur, alioqui esset a-δire in infinitum: angelu ergo pro ipse rum conmersionis persectione,graria non indumerum,gratumsciente. Amplius,secundiι ιorum naturabum capacitatem,hominia busgratia non datur: nec ergo angelis; quamplurimis enim hominibus maiorgratia e fertur, quam multis etiam non est angelis eostata, quorum naturalia nobiliorasiunt bο-minum naturalibus: non ergo gratiast cundum proportionem naturatam confertur angelis ars hominibus. Huic accedit,gratiam ex mera dei noluntate dari: non ergoscundum naturalium quantitatem capacitatem . Adde,gratiae, aClum humanum natura
propi Morem esse; actus enim humanus es praeparatorius adgratiam. sed gratia non eR ex operibus, alabore Patito v. ad 'm. multo er inus in angelis gratianarum faciens, ex naturalium consideratione dependet, ni pecuniam illorum portionem atque meusiuram sit tribuenda. Porro, ad haec aissimilia ita res Ondere valemus, er ad pri--m quidem dicimus, Deum, vi esse naturalis principium ab avelis naturaliter diligi, de qua plane dilectione nonfra es inquisitis ;sed de conuersione potius ad Deum, iis beatitudinem beati si illidi ritus consequuti, quae, H diximus, ex naturalibus assequi non poterant. Ad confirmationem 1co, angelo esse issicile ad deum conuerti, atreus sicilicet beatitudo supereaturalis, a ri bus pure naturalibus haberinon positi. Ad a. mlibet voluntatis motus in deum, in ipsum comesiodici poteR. Proinde, tripluem in deum conuersonem saluere pessimus: rnam quidem refeSI , νtpote aperfecta dileZtione manantem: Cr baechaiacreatura es iam de uentis, pertinetρ ad gratiam confiummatam, quippί, chm ibist status, Cr non si necese in infinitum prem i. Hanc angelos beatijdmos plenisime possidere approbamus, eam diuinitus admeos, sibi eompara se dicimus. Secunda resi sit, beatitudinis meritum, cui competivratia habitualis, quae es merendi principium. Tertia autem praeparat se adgratiam habendam , huic certe opus sis, non aliquagratia habituali, sed dei potius operatione, ad
se animam conuertentis: quemadmodum gemit Ieremias Tren: Mi. Conuerte nos Domine ad te, π conuertemur. - 3. negatursimilitudo: hominibus enim non tot emper
gratia confertursim quam ipsisunt habituri sed paularim poII primam, meritorum
numero cumulantur. Deus praeterea ,sivo ex beneplacito multis potuit, σ νοluit, hominibus maioreminutiam tribuere, quam νnquam tribuerit angelis. Sane, maior es Dei ratia in virgine matre, quam hiatiquo alio angelorum. Item, gratia hominis obrisi
Triplex comversio. Mariae graua, excedit gratiam angelorii. Di
379쪽
Cr esse creduntur. Ad confirmationem dico, rerum quidem esse,gratiam ex mera dei tiberalitate, angelo,hominibus concessi, er naturam etiam. rati,quemadmodu dei liberalitas, angelorum hominum turam ordinavit ad gratiam; ita etiam ergoadus
naturae, ad gradus Patiae dis suis. Ad aliam coismationem restondeo, aZtus qWdem rationalis creatur ab ipsa plane creatura pro cisii; naturam rerὸ eiusdem immediate ab ipso deo: quamobremgratia conceditur sicuniam gradus natura, praesertim leatisii mussiritibus, quibus no opus fuit diutisii me immorari,ais laborare, Pt beatis s vim persedis m felicitatis donum consequerenetur. quomodo ergo angeliPatiam eosquutisunt Cr gloriam, dixi. QSAEsTIONI s SEPTIMAE. CAP. I.
Hemadmodum ad amplisimam, san Isiimums dei pertinet Auidentia
am, ut mobilia, ae rarietati obnoxia, ab immobilibus ars immutabitibus regamur; ita plan visubsanti aes ritu es,corporibus coniunctae, nempe ' homines, humanis infirmitatibus subditi, a silli spiritibus, at omm rerum corruptione, miserias liberrimis, gubernentur, dei providentiam mirifice com- Plato de custo mendat. Hoc Plato cum inresisteret, gelorum eufodiamsticitudinem,curam perdia anguloru. petuam, quam erga homines gerunt, in quarto de legibus elarasime docet, cui etiam Anneiosum anmotauimus in hoc secundo P mandri: Principatus quidam, inquit, er Plematis μόcura erga ho, Saturno valde sebuisse dicitur. Is cum tutelligeret,nullam homnium naturam res humines. manas ita uberuare posie ;νt s omnibus arbitrat is dominetur, UiuioriIuperbia iurissicias non repleatur. Cum haec, inquam, no moraret, non homines, sed dam oris praestantioris generis daemones, id est angelos, ciuitatibus no ris, reges principesque praefecit, quodnunc nos in oliv mgregi. facimus; non erum bobus boves, nec capris capris procimus; sed nos figenus melius dominamur. Similiter, deus homines amans,genus daemonum teneri nofro praefantius nobis praejecit, quodsummata ua, quam nos facilitate, nos rum rerum curam balebat, pacem , σ pudicitiam, li-ῖertarem, erissiciae copiam praebens, procul Heditione, ae felix hominum reddebat onus. Porro, hanc diuisitam sanHam LHrmam,rerisimile sit, a Mercurio Platonem
Mereuria, ti loquit*r io. Umandri: Chori Deorum duo, vagantium v- custodia an, n , non Vagantium alter. diceret: quidam ex angelis foras disiurrunt a s lorum. vagantur; hi nimirum, quos magnus Iupiter humano generi praefecit in cusodes atque principes. Superius plura Mercurν testimonia de hac re invenies. Hostquitur doctis Plotinus. smus Plotinus Enn: s. lib. 8. cap. 3. Di', inquit, qui coetum babitans, otio abundant, assidue contemptantur , non dedignantur homines, neque aliud quicquam eorum, quae ibi' stas, ob hoc ipsi. m, quod ex diuinorum numerosunt; omnem namg regionem istam drseia currunt, locum comprebodunt conquiescentes. ProfeZIbs Lysis angeli homines non dedi titultir; inrtim curam gerere credendum sit.Haec quidem praeclarasimos υ-- ros dixi He coegisse legimus. Ad hoc accedunt sinStarum tesimonia scripturarum , P L y6. Τμα negotiis er crebra sint, C Melia: Angelis suu , inquit, mandavit de te, De fodiant te in omnibus vijs tuis. Tantae plane curae discnStis augelis hominum gem ut illud, relut rem optatis am deo, illisέ charisimam in mani in Pssent, ne requa
ali Ud patiatur ruinae. Et in alio V. Immit esse angelus domini in messio timentius, Aug. de custo defendet eos. Plura de hoc annotatiimus in hocsecundo. Augusmus de civit. dei,h to dia angeloria. cape is Diuiuae, inquit, prouidentiae placuit, ordinare temporum cursum, ut diurna illi
duritus, mentis diuinae numidi, divinam nobis Agnificarent ais annuntiarent veritatem. talis.
380쪽
Lib. II. Comment. VIII. Quaest. 7. cap. I. 373 Angelorii
Et lib: i'. cap : s. in societate san turum angelorumi nostro cra; quia tamen no- is non ea, qua hominesfamiliaritate mi sientur,magna dei misericordia ela necessaria, ne quisquam cum bonos angelos amicos se babcre putat, habeat malos daemones amicos suos. Et bb. G. cape o. angeli dei nofra vocavitur angeli,scut er Chrsus dei,Chrisus eΠ noster: Dei sunt, quia deum non derelin erunt: nofrisunt, quia suos ciues
nos babere coeperunt. Et in Val. 62. Angelisentit attendunt nos peregrinos, Cr miseerentur nos, Cr iusiu dummi auxiliantur n0bis, ut ad istam patriam communem aliquando redeamita, Crati cum illi onte dominico νeritatis Cr aeternitatis, aliquandostvremur. Et adfratres in erem eme 68. Angelus bonus, inquit, hortatur nos consilio
boui quia cum aliquid boni agimus, ipsum a dextris no ris se credamus ;'vero malum aliquid cogitamus, aut facimus, sine parvum,siue magnum, hoc nulti dubium, quin malignum angelum hortarerem habeamus, quisuper hoc nos irridet, cum angelus grio m. sanStus trifatur er dolet. Cum ergo ingemiscimus, Cr pro peccatis nosmsiu piramin, aut opera virtutum facimus ', tunc a lium dei sanctum adi ani fratorem, Cr consilia- rorem batemus. Oser: Anaturis angelicissemper defendimur, ne demergamur: ipsi namgsunt administratoriniritus misi in ministerium nosmmais prouinciarum c sodes, dignitates mifras ta irituales, quam temporales omm diligentia custodientes. Vssiunt contra fomitem impetrantes.i Ant pro nobis contra daemones riὶfο-riam obtinentes: issent per quos ad fetum contritionis,paenitentiae, I orat Ionas Inducimur : issim, per quos nos facta, rei cogitata ad caelum hilariter portantur: ipsi sunt fratres Osri, qui nos valde diligunt, nos νbis ansmunt, in cun tu nos protegi , nsrum aduentum ex Stantes in paradisium: qui nobis dormientibus adpunt custodes, nobis orantibus adpunt tripudiantes Manc eandem diuus Hieronymu prostetur Getiram nlrebri ii, nam in expositione Fudecimi capitis Ecclesiastes: exponens illud: aues coeli Priabunt de elistodia vocem tuam: Angeli,inquit, qui terram circumeunti fiunt admini frutory durat , ad anmorum.
rufar auium, nostra verba,σ cogitationes ad coelum perferunt. σ in caput a chrae s. Isintes sunt araeli, quibus rerum humanarum commis cora era: Deuteronomty cantico 32. in idipsum congruense: A.m diuideret excelsius gentes, cum δέ inareesbos
am, consiluit terminos terrae secundi m numerum an Arum Dei. bisunt admi i
fratoreisuritus Ge. Et cap. 7. Eccles Angeli ad perfeἴlum numerum peruenientes Vna quae que denarium auxibantur humanogeneri. Et in xltimum caput Isai a drsrum babeat angelos, multaescripturae docent: e quibus illud est Isait. i8. Angeli et Srum siemper rident faciem patris. quod quidem sic interpretatur: Magna,inquit,ei - Basilius degnitas animarum, Pt unaquaes ab ortu nat tatu in cinodiamfur beat angelum δε-leratum. Eiusdem quoque eRhententiae Basilius magnus exponens illud Psalmio. Et taminabuntur eorum reoti in matutino: Cui libet enim fidelium eR angelus si sens, σadiunctus, patrem qui es in coelo, videre dignus. Et hb. 3. contra Eunomium. Quod a rem singulis fideliam adsit angelus, γt pedagogus quidam σ pinor is ricam diri 'endam,nemo contradicet qui verborum domini recordatur dicentis si corum r/π Cdsi iiiiii N. faciem patris. Ouod vero irasus siue quidam angeli riuersarum gentium propsit, minos popli, Moses per eant m docet: GUituit terminos populorum iuxta numerum angelorum to
sub ud D de SpiritusnEti cap. is. Angeliiiquit, bominibus dat unt,ceu pedaragi,
ac morum stubernatores. Et de vera νirginitate, Neque vero conuenit,νt angeli eius, cui
eredita ela cura, de custodiasalutis no rae, faciem assemetur homo, alp mprimu vim , quae hunc ipsum casitatis suae, νelutι paranymphum, cinodems babet. Porro, ori, Origerres. etas cr antiquitate, crsapientia nobilissimus, banc quoque doCirmum e famisi me, abundaut immeέ confirmat: bom. 2osuper numeros. Adin, inquit, imis nos metiam mi mis, i sunt in Ecclesia, angelus bonus, angelus domini,qui regat, fur m9Mas, qui guberno sui pro actibus noscis tari igendis, miserationibus exposcetidus