장음표시 사용
51쪽
S Eeunda diuisio ponitur hie, in qua notandum est,
quatuor res sunt,duae reales, B duae rationis,secates uniuersitatem eorum,quae in praedicamelis sunt . sub s antialitas, re accidentalitas: uniuersalitas, Oc particu laritas. omne. n. quod est in praedicamento, aut est sub stantia, aut est accidenstet iterum,aut est uniuersale,aut partieulare. haec aut quatitor singulis eoirata incedunt
propraetatibus inseparabilibuq. substati alitatem sequi εnon elle in subiecto,accidentalitate esse in subieeio:vni uersalitatem diei de subiecto, partieularitatem non dici de subiecto. Nee praetereas, quin consideres aptu cui
esse comitem,& sui ordinis: res enim reales esse,aut non
esse in subiecto: res vero rationis diei aut non diei de su biecto alloci ais sunt. auis autem quatuor supradicta disperata sint propincas gaudeat sociis, nee vn ii eas de
serant, nec deseramur ab eis, adunantur tamen ad inui cena, non quodlibet eum quodlibet, sed utrun in illorum' realium eum viro istors rationis:ita et, ex tali coniun
istione quatuor eonstituuntur, in quae uniea diuisone omnia eontenta in praedieamentis distinguuntur. eon iungitur primo substantialitas eia uniuersalitate, ec constituitur substantia uniuersalis: deinde cum particulari tate,& eostituitur substantia particularis. Coniungitur secundo accidentalitas euvniuersalitate, & costitur ac cidens uniuersale: deinde cum partieularitate,& constituitur accidens partieulare . sicinosa contenta in cimus generibus habem': omne siquidem quod in genere est, aut est substantia uniuersalis, aut partieularis: aut acci dens uniuersale,aut particulare. Et qm coniunctio isto rum ut dictum est)non separat a comitibus eorti, opor tet quodlibet eorum constitutorum habere duos comi tes: ocul exemplariter dieatur ubstantia uniuersalis comitatur a non in s lecto,dc a dici de subieisto. rone. n. substantialitatis non est in subiecto,r ne vero uniuersa
litatis dieitur de subiecto:& hoe est primum membrum diuisionis in textu factae. substantia autem particularis comitatur a non esse in subiecto ratione subiicitialitatis, re i non diei de stibiecto rGne partieularitatis 5e hoe est
quartum membrum diuisionas. Aeeidens vero vle e
miratur ab esse in subiecto ratione aeeidentalis, ec a diei de subiecto rone uniuersalitati et, α hoc est tertiu mem. hium diuisionis. Aeeidens tandem particulare eomata pati esse in subiecto ratione aeri dentalitatis, re a non diei de subiecto ratione particularitatis. θc hoc est sm mem Bria diuisionis. Clara uitur ex dictis iam redditur diui sio Aristotelis. DiYit liquidem eorum quae sunt,& non dixit eorum,quae die untur, quia diuisio hae rerum est;
non vocum licet no tota realis. Quatuor vero membra
diuisciis seeit,re diis niuit singula hinis proprietatibus: propter ea,quae dicta sunt. Vnde sensus diuisonis est, eorum,quae sunt,alia sunt substantiae uniuersales,ut homo,animal, dce. alia substantiae partieulares, ut hie limmo, hie bos Me. alia accidetia uniuersalia,vi albedo, figura alia aecidetia partieularia, ut haec albedo hie triano
gulus oce sed alio ordine in textu numerentur. Ad euidentia autem terminorum proprietatibus asIsumptorum sciendum est,u, subiecti nomen aequi uoce sumitur,qn coniungitur cum esse vel non esse et quadriconiungitur cum dici aut non diei. eum. n. dicit, est vel
non est in subiecto,itelligitur de subiecto inhaesionis, autem audis,dicitur vel non dieitur de subiecto, intelli ge de subiecto t.inferiori: ita illud esse vocat in subie o quod inlistet sicut albedo inlis rei parieti, Ac vniuersaliter Oe accidens: Ac per oppostum, non esse in subie eloquod nulla inhaeret vi homo,&v omnis substa Parillud aut voeatur diei de subiecto, quod habet sub se aliquod in serius de quo praedicetur, ut animal, homo, albedo,quatitas,8ce. oc uniuersaliter oe uniuersales uest substanti siue accidens. Et per oppostum non diei
de subiecto Q nullum habet sub sesterius, ut hie homo, ec hare albedo α via omne individuum tam substantis
E ui accidentis. Et qm Aristoteles solieitus suit ei reatulum terminum essem subiecto,ipsum ii dissitituit statim postfm diuisionis membrum en uel eanda est dissinitio illa,qm valde utilis est. Ait ipse,in subiecto essedi eo, Qeum sit in aliquo,non seut pars quaeda, impossibile est essesne eo in quo est.Vbi qua vi ex. 4. Physeon habe, T. u.
tur. octo sunt modi essendi, i in his uersibus notantur. Insunt pars totum,speetes genus. M. quoq; forma. Rex in regno, res in fine loco uel eatum.
Tres particulas apposuit, quibus hie modus ab aliis se paretur. prima squidem particula,c eum si in aliquo. potest dupliciter intelligi. Viro modo Vt intelligatur deesse in aliquo realiter distincto,& sie ponitur ad di ita e tiam duorum modorum inendi in. s. speciei in genere, ec generas in specie. Alio modo potest intestim in esii deesse in aliquo,quouas modo hoe cciti aciet se accipiendum est loeo generi x in diis nitione hae. Seeunda vero partieula non seut pars extendenda est iuxta sita senis F simi primae particulae ad omnem partem, s. integralem essentialem subieetitiam ec diffiniti uani: θc intelligem dum est Q trahat secum oppostum modum, quo scilliaeet totum est in parte,& se ponitur ad differentia qua tuor modorum essendi in spartis in toto, oc totius, ocin parte, oc generis in specie,et speciei in genere,quonialii duo modi ad primos redueuntur, ut ex secundo cap. sup ea Porphyrij patet. si autem sequi volumus primam ex positionem primae partieulae,sumet siqu6d hse secunda
partae uia excludat duos modos,se ilicet partis in toto,et
totius in parte.Tertia autem particula, sellicit ecipose
sibile est esse s ne illo in quo est, duplieiter antelligi po test. Uno modo sie, impossibile est esse sine illo, in quo
est idest impossibile est esse non existete illo in quo est, Oe hie sensus non inteditur ex istis verbis. quoniam tu ta hune sensum totum uniuersum esset in iii biecto, quoaitiam est ita aliquo, ilicet in primo ente, non scut pars,
oc impossibile est esse primo ente non existente: quo G autem totum uniuersum si in Deo saltem se ut in fine,
a nullo negatur,&eonsequenter modus, quo res in in fine, non distingueretur a modo, quo res est in subie sto.
Alio modo potest intelligi sie 5c impos stille in esse sibne eo in quo est,idest impossit,ile est existere separatum ab eo in quo est. de hie sensus est hie intentus, re poni.
tur ista partieula ad differentiam trium modorum essendiati,scilicet essectus in emeiente, rei in fine, re loeati in loco. haec enim omnia, licet in aliquo sint oc non se uti pars, possunt tamen esse separata ab eis, in quibus sunt. vi patet. Sed occurrit dubium tune non dissimulan
dum, S est tale aut hie diis nitur esse in subiecto, prout est eommune adesse in subiecto sormae substantialis, iain materia, dc ad esse in subiecto formς accidentalis. i. incomposio, aut non diffinitur esse in subiecto ita comoniter sumptum, sed proprie,ut stilicet convenit tantum formae accidetali. Si dieatur et distinitur esse in subiecto primo modo, sequitur primo in Meldentalitati Aristot non iunxerit proprium eo mitem, sed e munem sibi ocia ae substantiali,caeteris autem proprios comites de derit, quod arti non consonat sequitur secuto,q, sub se eundo et tertio membro diuisonis elaudant non solumaeeidentia, sed formae substantiales, qm sunt in subiecto de die untur de subiecto,si sunt cles, cic sunt in subiecto ec non die untur de subiecto si sunt partieulares. hoe aut omnium exposto si aures ostendit, qui unanimiter diseeunt aecidentia sola in illis claudi membris. Si aut dic tur, ,hie diffinitur eae in subiecto,quemadmodu acci dens est in subiecto,ostendendum restat, quo dictinitio ista fuerit assignata susscie ter,qm non apparet P quam particulam modus ille exeludatur, immo tota divinitio e uenit formae substantiali, puta formae lapidis qui est in aliquo, in materia,& non sicut pars eius, qm torma non est pars materiae:de impossibile est si separata a materia. Nec recurras ad potentia da uinam, qiu loquia
52쪽
muhde 1sbili 5 imposnili sin curium naturale re, ad praedieationes non essentiales, sed non est praesentis rum,tam eu dicitur . accidens non pol esse sne subiecto, in eum diei ε in forma nos5t esse sine materia. Adhoe dubiit dicit u hie diffinit esse in subiecto ut est pro prietas accidentis,ct . ex qualibet illarii trium parraeularium diffinitionis pol sumi dria inter esse in subiecto α esse formae substatialis in ima tema primo pol sumi exly aliquo. Dicit nan Q Auer. quod Aristo. in hoe libro contetus est sermone famoso, - que subiecti, setishile
aliud esse distemit, materia aut prima me aliau, cri etiam
sapientes de illa dicant, a, non est quid, ne ii quale, iam quantum: re ideo dicens eum si in aliquo. . in subiecto sensiali,exelust modii quo forma substatialis inest, qm vilicituri libro de Generatione. gnatio ad forma sub stantialem est mutatio nullo sentibili remanete, accides
utit subiectum habet sens bile. Seoido potest suma ex Iν,non sicut pars,& dupliciter hie sumi potest. qm sor
itia substantialis,etsi no si in materia se ut pars in toto, intentionis:quoniam hie non intendimus nis deessen tiali habitudine eorum,quae in praedicamento sunt. sus ferat ergo lite literalem glosam habere, ceum dicitur quaecunq; de eo quod praedieatur dicuntur, intelligitur euentialiter.& hoe siquidem intelleetii seruato omnes sophista obiectiones. s. X rates est homo, homo est speetes:ergo socrates est species. 5c similiter homo est
animal animal est genus, resquae sunt aliae, Belle soluuntur,aduertendo, quod secunda praedicatio non est essentialis neque per se, oce.
M Odo genera subesterna,a non subalteretid singuantur. cap. 4. Iversorum generum & non subal terna tim positorum diuerse sunt species et disserentiae ut animalis di mitti e . animalis qui dem differetiae sunt.ut messibile& volatile, de
existentis: deinde, quonia sorma substantialis est etiam in ipsa materia scut pars, no quide in toto,sed in parte,
Melden aut est in biecto nem ut pars in toto, ne P Ut pars in parte : qm ex accidente re subiecto non resultat num totum, ac ut ex materia re forma. Tertio potest
sumi in N immathileest esse sine eo in quo est qin sor
mae substantiali vi se no repugnat esse s ne materia,ali ter ol formae substantiali repugnaret separari a materia, quod in Ha humana salsum ostendia, lieet aliunde ei re pugnet, puta quia est materialis, re e5seque ter ista pro pol tio est salsa sormaliter loquedo. forma substat talem impossibile est esse sne materia, accidenti aut ut ne te pugnat esse sine subiecto:& ideo formaliter Oc smpliei ter verit,est aecidens non posse esse snesubiecto. Et qm sermone Aristo .constat esse sor marem habemus driam inter ω in subiecto,& esse in materia formaliter loquen
scientia a scietia dissert in eo Q est bipes. Subal
ternorum vero generii nil uJ prohibet easdem esse disserentias: superiora. n. de inserioribus I taedicantur: quare quaecunq; fuerint predica ti disterentiae eaedem Sc subiecti.
HAee est secunda regula, in qua aduertedum est pri/mo, , textus communiter legitur corrupte degatur
siquidem species re disserentiae,et debet legi specie di
serentiae, ut patet ex commentis Boethi Ac Averroised Gi. subium s an textu in quibus non speeiei memoria ha hetur sed tantum disterentiarum: ita Tegusa est istit, diuersorum generum re non subalternatim postorum, diuersae sunt specie disserentiae: oc Poeantur disserentiae diuersae specie,quae sunt druersae formister. de diciti est propter disserentias diuersas materialiter,se ut sunt diis do. Et si e patet tota di si nitio eius quod est esse in subie/ C serentiae indiuiduales omnium praedieamentorii. subalcho.Quod si nouitius eOesudat,ergo hie modus essendi se . -- - - A. H. in quo accides est in subie5io extraneus est ab illigo. supra postis. Dieito in extraneus no est sed pars subie .stiua anti modi est, in quo largo voeabulo materia ex tendit ad substratu formae subsicitiali Acaccidetati Sc.
Prae iscutorum esentitarum regula. Cap. 3.
Vando alterum de altero praedicatur ut de subiecto quaecunq; de eo quod prsditatur dicuntur,oia etiam de subieAodicorur. ut horno praedicatur de quod a licite:
ales vero de hole: ergo & de quodam hole aiat pradicabitur.quida .n. homo, dc ho est, & aiat.
Post diuisones regulas duas subdit, quarum prima
est hae qti aliqua duo se se habent in alterum eoru praedieatur de resi quo ut de subiecto t. seut superatis de inseriori, quaecunq; dicuntur de illo praedaeato superio/ Dri, die untur etiam de mus inferiori subiecto .vt Soerates oc homo,quia ita se habent . homo dicitur de Socrate, ut de 4nsemori subiei to, oportet . animal quod dicitur de homine dicatur etiam de s erate: die imus. n. de so crate 8c q, est homo et Q est ani mal. Notandu est hie, ἐν Aristoteles notanter apposuit in hae regula tu, ut de subiector quoniam absin illa partieula regula ista est lo eus sophisticus standans sal laetam aecidentis, eum ista
vero particula ordinem docet praedi ea mentalem, secunda tamen pridieatione existente essentiis: ita ad intes lectum istius regulae portet eo neurrere duas praedica tiones essentiales licet Aristoteles primam tantum ex
Hieri: necessarium siquidem est v, primo praedicatum sit supius subiecto,& Q illud terraii, de anteriori prae
dirato dieitur essentialiter de illo dieatur,sue ut genus, sue ut differentia. Potest tamen extendi regula ista etiaternatim aute posita genera,quauis non proprie dican/tur,nis illa,quorum unum est sub altero, sequentia ta/men cogunt, ut intelligamus, α ea, quorum virum est sub altero:& ea, quae sunt sub uno genere, ita sensus est diuersorum generum,quorum 1 num non ponit sub altero, nem ambo sub uno tertio genere, diuersae sunt ira speetem disserentiae. Cogimur aute ad hune ser sum,
quoniam Amstoteles loquitur de disterent is per se qui dem, sed in esim uni, sue constitutivae,sue diuisitis snt, quod patet ex eo et declarando hane regulam, subdidit exemplum in disserentiis diuisuis animalis, re seientis, qua sunt genera,nem subinvicem posita, nem sub uno
tertioret deinde assgnans rationem quare in regula apposuit ly de non sui, ternatim postorii,dicit, hoe ideo fac tum, quia nihil prohibet subalternorii generum esse easdem digere iit as, quia superiora de inferioribus prς.
dieantur:&consequenterquaeeun insunt praedicati dis serentiae sunt etiam subieeti disseretitiae, ubi expresse apparet,et ad disserentias eonstitutivas generum se contulit.tales. n. hae sunt,quae quia de superioribus generibus praedi eantvir, oportet iuxta praeedente regulam, Quod de eorum in serioribus pradicentur: Oc se eaedem disse rentiae, quae sunt constitutivae praedieati superioris, in/trant etiam eo statutionem subiecti in semotis. verbi gra
tia disserentiae eonstitutivae animalis, puta corporeum
oc sensibile sunt etiam disserentiae intrinsece constituentes hominem quoniam omnes differentis superiorum sunt etiam differentis inseriorum, lieet non .eon uerio. Quia igitur Aristoteles regulam declarando modo de diuisuis modo de constitutivis disserentns sermonem facit, oportet dicere, de differen s per se in eoi loeu tus fuerit est dixit, diuersorum generum re non subal, ternatim positorum diuerse sunt speeie disterentis, Oe m non per subalternatim poma, intelligat ea genera, qu
53쪽
nem subinuleem,nem sub tertio posita sunt .s i. n. subiit
tileem p sita sunt,habent nec ellario quasdani dii reti tias diuisuas easdem: auoniam ius diutis ut insertiis di uidunt superius, re pollunt habere quasdam conti it uti uas easdem, qii scilicet neutrum eorum est generalisti muria: ti in c. n. ditarentia superioris constitutiva est etiain serioris. Si vero ambo sint sub uno tertio, ne a con1ti tutivas ne in diuisiuas necessario habet easdem: qui possunt esse immediate sub generalissmo, ut cotinuum ocdiseretum respectu quantitatis: possiam in habere quas dam constitutivas easdem,qn stilicet sunt sub uno 1 alterno,ut animal Ac planta sub corpore Maro: tunc. n. disti rei iae illius superioris eaedem comunieantur viri inferiorum: propterea Aristoteles negativo m doli, quendi usus est dicens, subalternorum vero nihil prohibet easdem es edisserentias. contingentiam enim quamdam,quam declarauimus,isnuare voluit. Et si e finitur prima pars huius operis. Vbi ut promissa seruemus reddenda est ratio praemissorum.
Ratio omnium meptaedicamentorum.
Q Vomam intendit, vidi, tum est, adunare ordina
te a distinguere omnia entia: haee autem non adii natitur oc ordinantur absolute,sed ut incomplexe eon cepta re eonsequenter significata per voees,quia voces sunt propria conceptuu sagna: ideo quatuor prsmitte da erant:aliqua. sd arantia conditiones entium,vet sis
gnifieantur per voces, Oc haee sunt tres diffinitiones, reprima distimatotetaliqua declarantia ad sint enita ad Nantia, vi cadunt sub hae arte,de haec sunt ea, quae in se eunda diuisone dicuntur: ec aliqua declarantia habit dinem inter se eorum,quae sub uno genere adunantur,ec hoe fit in prima regula re in parte ultima secundς re
gulae: ec aliqua declaratia distantia eorum,qus ad unam tur in uno genere ab his,quae adunatur in altero: ochoest in vitima regula. Quinq; autem eonditiones entium ut significantur per conditiones explicauit,s aequa uocationem,uni uocationem, denominationem, incompte xionem,ec complexionem:qm ex honi notitia maxime
utilitates doctrinae huic proueni ut.Εx notitia nanis horum scimus primo,quo acies intellectus sm prima ope. rationem figi debeat, qn hae voces otiaruntur: scimusnampu, aequivocu in non eu smplieiter inspieiendum,guia non habet unum conceptum, una vocum vero sic. enotativum vero licet extraneu quid) adunarem sui significatioe appareat, scut denominas, tri a quo venit videndum est,m non ditiari ab eo nisi casu, oc se par tum habemus obiectum primae operationis dum anc plexum a complexo discernit. Et ex hoe dicimus seeuia do,qvid adunandu vel quaerendum in uno. 8c quid in plurimis generibus,aut locis st: squi ea. n. oc eo plexa in pluribus gnibus,vel locis necesiario posita, uni uocaautem re incomplexa in uno tantum nouimus,denota tiua vero denominans sequi. Et ex hoc scimus tertio diuersimode res sub conceptibus & vocibus etiam in complexis adunatur.s complexe oc incomplere:&hoe tripliciter, aequi uoce, Uni uoce, vel denonia natauerocqualis sit adunatio facienda in hae arte,su, no ad aequi uora, nec deuominatiua,nee complexa, sed incomplexa tuom. Et ex hoc scimus quarto, omnia genera adunari possunt ad unum non uni vocum, sed aequivocum, puta ens,& q, Omnia contenta sub uno genere ad an tur ad caput illius generis,ut ad uni uoeum: θ unum praedicamentum unitur alteri per denominationem,&is incomplexa tantum adunanda sunt resutatis complexis,de breuiter multa alia stimus ex hi puta quo. calioua per se, aliqua reduetiue sum in genere, oc quo diuermode reducuntur squiu abde denominatiua,occomplexa,& quo multiplex est praedicatio. His autem pra, positis re merito,quia vocis sunt signa rem re priores quo ad nos ii res concepta: sequens erat dissiuare res,
de quibus sermo habendus est non simpliciter, sed ut eadunt sub hae arte: huiusmodi autem sunt res noti lutae sumptae, sed indutae quasdam intentiones.i. sui stantia uniuersalis,substantia particularis, accides via versse,5 accides partieulare: de hoc subtiliter feeit dis finiens non sin conditiones reales pure,nec fm intentionales pure sed miste, ut superius declaratu fuit. Si ordi In Menem vero qu gres supradictorum inter se,aduertas Q inis ea I. complexum purum praecedit in coplexum nultum eo plexo dc ideo post illa tria pure incomplexa, suit posita distinebo complexi ab incomplexo aequa voca aut prae ponuntur, quia Primi termini. cens ec unum oce. aequi uoci sunt, uni uoca quoqet ante denomniatiua sunt, quia denominatiua ab aequi uocis de una voeis deelinando veniunt. Oi do autem oc seruitium regularum vita mo po sitarum satis clare patent: quoniam prima regula singilla in seipss ordinat praedaeamenta, eunda autem comparando unum alteri,dce. Vtilitates q usui ex his em nantes satis ex se in promptu sunt, e .
In decem praeducamenta Incomplexorum clusio, quorum nullam agfrmationem, uel negas tronem conjsituri. cap. s.
Forum,qus - nullam complexionem di
cuntur, Unumquodq; aut subitantiam significat,aut quatum aut quale, aut ad aliquid, aut ubi, aut quando, aut situm, aut habere, aut agere,aut pati Est autem substantia,ut in figura dicatur ut homo,equus. Quam ui Ut bacu bitum tricubitum .Quale,ut albes. Ad aliquid, Qt duplum. Vbi vero ut in soro . Quando aut ut heri. Si tum vero, ut sedet, iacet. Habere, ut calciatu esse, armatum. Agere, Ut secare, urere. Pati υt secari uti. Singula igitur eorum, quae dicta sunt ipsa quidem secudum se in nulla af. firmatione dicuntur vel negatione. horum aut ad se inuicem complexione affirmatio fit,& negatio. Videtur aute omnis affirmatio vera, vel falsa esse eorum autem, qus secundum nullam complexionem dicuntur, nullum neq; verum,
neo falsum est: vi homo,album,&cta
H Ie incipit tradere do strinam ipsorum praedieamentorum tali ordine. Primo enumerat omnia prae
ramenta diuidendo secundum membrum primae diutis sonas antepostae, se ilicet id quod sine eomplexione di citur,id est neomplexum, oc dicit decem eis, quae sine complexione dicuntur, scilieet substantiam quantita tem dce. dc exemplariter declarat sngula, ut clare patet in textu. Secundo declarat quandam proprietatem communem omnibus istis, scilicet quod ipsa seeundum se,idest solitarie sumpta in nulla affirmatrone dicuntur, id est quod dicens quod eun cpistorum spissat in non si firmat nem negat, sed affirmatio fit coniungedo unum cum altero coniunctiione verbali. Et subdit persuas nem huius proprietatis talem: omnis assirmatio vide/tur vera, vel salsa esti, sngula complexa non sunt vera aut falsa ergo singula incomplexa non dicuntur secun dum a Trinationem c probare non sequitur madorem, ua metaphysici negocia opus est hic aeeipitur:) ideo dixit videtur omnis ammatio vera vel salsa de non dixit est, in dubie tamen tenenda esξ. minor autem patens
est exemplariter. Tertio ad singula praedieamenta de stendit,quatuor eorum diffuse traditas: sex vero ultimasiperia tetenus tetigisse sat esse putans. inchoat autem e substantia,quoniam primum genus re temporis oc dignitatis ordine est, occ. Praedieamenta
54쪽
Vbstimia aute . quae proprie 5c
principaliter Ac maxime dicitur, qtis ne in de subie sto aliquo dici: tur,ne qa in subiecto aliquo est ut aliquis homo,& aliquis equus .
DVo principaliter docet citea prs dicamentu sub
stantiae.primo ea, suae in ipso continetur. secum ndo proprietates eonti pars prima diuidit in qua Utuor. In prima doeet quid si prima re quid fecitda sub
nuntia. insecuda coparat primas substantias olbus alijsibi Manifestu est alit. In tertia comparat semidas sub stantias inter se,& primas inter se ibi s Secundisii vero substantiam. In quarta reddit ronem eius,quod in prisma parte dixerat de se dis substantiis ibi. merito agit postprineipales substantias. Ante is autem textum ex ponamus praelibandum est,ci, Aristo. inebra diuisonis substat iae ponend , diuisione insinuauit substatiae in priis am S seeunda: re ideo videndu est quid diuiditur, requalis sit ista diuisio. Substantia pol accipi tripliciter. Vno modo ut est primu genus gnatissmum distinctu superius contra alia nouem gna, re se non sumit es di uiditur in prima re secundaeqm substantia,quae denota rur genus gnatissmum est substatia secisida,qumra eo stat no polle diuidi in primare secunda. Seeundo modo Lumii sui a ut e It prima pars enta u. qus sunt an Vniuerso, cui distinguit contra aecidens:& tie lion sumit substatia cum diuidit e5tra accides,si diuiso suffieiens ee debet: im multa sunt substatiae itio ni Ru nec prinas, nee se cundae substatiae sunt,ut patet de partibus substatuis redisserentiis.Terii modosiurit substaria ino redire te exiit te in linea recta Dicamenti substatiae, no vi mis, aut spei, aut itidi uiduaronem habet. sed absolute, ut. s. hae ola prs uenit S res eu u se completa re finita Se .&hoe modo substatia tussicienter druiditur in prima et se cunda, non diuisone gnis in spes, sed diiii sone rei i mo
dos eius, re est diuisio analoga, ct pol itelligi substantia
diuidi hie u modos reales,& p modos intentionales.sed diuersi mode. s. n. ista diuisio de turn modos reales, semon est D diuersos ni os,sed unum ina, P inclusione. s. illius modi, re non inelusione eiusdem Mille modus est particula rater subsistere . ita sa, sensus diuiso is est,res di recte si se antia,aut est substantia prima, aut seeunda. i.
ciui est partieulariter subsistes, ita q, includat in sua rone raparticulariter subsistere,aut non includit particularitet M subsistere. in hoc. n. disteri substatia pma a secunda quias stati a prima, puta sortes est non solia substatia talis,ptita ho,sed aliquis subsistens no in alio se da eo sub
1 antia puta ho,ets sin re non inueniat nisi cu partieulari sutilii tentia, in rone in sua talem modii essendi no in eluda. ut patet ex eius diuinitione. Si aut diuiso illa deεοῦ modos inretionales,non nunti, sed vere duos modos diuiso saeta est. sunt aute ista modi urr ει partieulariter concipuita sensus diuisionis est, substanta a aut prima,
aut secunda. i. aut particulariter concepta sumitur, aut vi . & qni diuersitas istorum modora sequit affirmatio nem re negationc illius modi realis, ideo diuisio viroqimodo intellecta veritate habet, non uniformiter tia:qm
ex eo in diuiso uia hie tradit et secunda substatia logicii
intera nates intelligenda est, & eonsequeter seclido modo Itelle sta simplieiter veritate habet, primo δε modo non habet veritatem simplieiter,qm metaphylῖealis est
diuiso lim5t,re neutrii eius me brum eo stituit substanitia seeunda sed alteria est substantia prima voeata altes a substantia Q est quod quid erat esse, habet in veritatem quodam odo,s. s. negatio illiusmodi realis,l. partieulariter subsuere,aeeipiat ut stat sub illo mo intentionali, Curr eoncipi. se.n logicam ingredit considerationem ocseeunda facit substantiam: neuter ergo sensus a logica ratione alienus est,et eosequenter uterin suscipiendus est. oIs ergo substantia directe in edieamento existens, aut est prima. i. partieulariter subtilies, aut est secunda. i. n5en in se partaeulariter sub tes, modo exposito. vel aut
est prima, i. particulariter concepta, aut secunda, . Uni uersaliter eoneepta. ni do ad textum veniamus.
Duo in hae prima partae uia agutur. primo diis nitue subitalia prima se substaria quaeiprie principaliter ocmaxime or, quae ne in de subiecto dr, ne mi subiei ho est, ut aliquis ho, ree. Vbi notanda sunt tria. Primo, diffinitum est totum hoe substantia, quae proprie primcipaliter5 maxamet his. ii. Omnibus circuloeutus suit Aristo substantiam prima. unde se rapto111 vitio in mulistis eodicibus insertum fuit,lν est, adeo ut iam pene a
legant 1ie,subsietia alit est,quae proprie,oce. oc male te gunt, ut etiam ex Alberto colligitur. Diffinitio aute est id quod sequitur. s. ne at de subiecto dicitur, Sc. Securido deelarandi sunt termini. dixit proprie qisi subsutia sumitur dupliciter. Vno modo pro essentia cuius inretidicimus. n.. color est de subsutia albedinis re semporius indistinitione aequiuoeon re una voeont, substata aevoeabulo usus est. Alio modo sumitur fassiuatia pro re& per se stante,& alia sinentate re se substatia est unii speetale genus disti iustum superius cotra alia genera: αhoe mo sumit hie. α quia primo modo substantia sumi
tur coiter,qQ extenditur ad oe genus, ideo secundo modo substantia aeeipitur proprie,et propterea Arist .lo quens hoe modo de substantia addidit ly proprie. Dixit principaliter. qm substare aecidentibus esie est oibus substant 's. prinei paliter autem substare propriu est primae substandiae. secundae nancp, idec secundae dieuntur, quia secundarao,ratione. s. primariis stant. I, 5. n. ideo
substat grammataeae quia Sortes vel Plato illi substat. Dixit maxime) ad intinuandum re o nihil substat ma gis illa re quod illa substat magas omnibus aliis,quonias stat omnibus quibuscuΦ lubitant secundae substan tiae:& vltra hoc subiacent etiam ipss seeundis substan
tras euiuscun in ordinis,generaei scilicet re specifiei. Ter
mini vero diffinitionis deelarati sunt superius in secum da diuisone. sicut. n. substantia prima duo dicit, ita duo dixit diffiniendo:dixit. n. ly non est in subiecto, quia est substantia. ly vero non dicitur de subiecto, quia est prima.& sie patet tota diis nitio. Nee te moueat, si per poras negationes dari videatur: qm subintelligitur ibi, id quod est, seu res quae est. id enim oportet hie subintelli gi indiuisum suit superius in secula diuisione, qn dic tu
est,eoru qus sunt alia de subiecto dicuntur,ree. Notanter aut dico id quod est.i. ens non qualitercuq; sumptu, sed ut euaeuaturn rectas lineas Dium generum. haec. n. proprie sunt,quae sunt, alia aut horum sunt disserentiae vel partes, vel priueipia,Se. iam nisi hoe subaudiatur, distinitio ista non conuerteretur prima substatia: eonueniet nam partibus eius re indiuiduis disserentiarum. haec. n. manus ne inest in subieeto, ne dieitur de subie .sio:& sin haee aia re hoe tonale: subintellei ta aut diestaptieulaeonuertit diisnitio est dissinito: qm oti sisse ita prima est id quod est nem de subiecto dii tu, nem i subiectio existes, re cie id quod est nem de subiecto diistia, ne in subiectio existens est substati a priina: partes. n. & drista limoi non sunt quae sunt, sed aliorum potius aliquid
55쪽
sunt.Nee mireris s Meldens vocetur hie id quod est, Epars substatiae non: - hie dignitates rerum pensamus ex modo quidditatum earum,quia tractamus de eis ut adunat ad genera de ordinatur in eis quod ex quiddita. tibus habent entia. Constat aut in licet accidetra imper sectiora entia snt, q3 partes substantiae, praeminent traquo ad hoe,q, partes habentes quidditate a no sunt: sed ipsa habent suas proprias quidditates ex quibus sortiuntur hane dignitatem,q, genera directe ingrediantur, eX qua iactum est ut Logaeus attendens dignitatibus praeo dicamentalibus,reetam substantiam et rectum accides, e quae sunt tantum modo dixerit. Diffinitur prima substantia ut ovo aliquid non est iu subiecto .nee dicitur de subiecto.
TErtio videndum est quid sit diffinitum in hae dissilinione Ac qiii hoe habet multu difficultatis in quo consuat da meustas propter rationes disse ultatem ingerentes hinc inde praemittedum est. Dubium est hie andis latur aliquod coe an aliquod singulare. Quod. n. Fesie aliquod diffinitum si Platonis a Dorphyrio Iducta authoritas ostendit dicens ,sngularia relinqueda ab arate esse,nein eorum posse sera disti plmain. Quod autem singulare deserabatur ex eo osteditur, Q aliter diuinitio diffinito repugnat. contrariantur ei im 14bi inuleem lite duo,scoe, seu uniuersale,re ii si dicitur de subiecto. s. n. uniuersale est, de subiecto dicitur, eis de subiecto non dicitur,singulare esse oportet. Ad euidentia huius di sevitatis aduertendum est, q, lieet hie non disfiniat alio
qua intentio secunda,nee aggregatum ex re S intelio
Ne,qm prima substatia nihil horum s isseat, sed res naturae,quam primam substat iam vocamus: tri diffinitio ista intelligenda est quas ad modum diffinitionis intentionis secunds iuxta doctrinam traditam in cap. de Ge mere,disfinietur 1ῖ quidem res primae in tetionis eois pluribus, re eonsequenter dicta de subiecto: quia diffinitio in ista ei non eonvenit ut quod, sed potius in quo, ideo diffinitur per non diei de subiecto seut genus dissinitur Cper praedicari de specie,& in ipsi ira non est quod praedieatur de specie, sed quo res denominata gen' dieitur de specie. Declarantur singula horum re primo,in res dissinita si ectis:qin q, si primae intentionis declaratu est exud nominis substantiae prianae . declarat ergo dupliciter. pinci se,cie dimnihile vel certitudinaliter scibile est uni uersale,qm de singularibus non est certitudo Itellectua lis sed sensus. sed res diffinita hie est dis finibilis, seu sei hilis, qmper artem istam scitur. ergo. Secundo se,id, cuius disgnitio prsdieatur de pluribus uni uoce,est uni uersale sed diffinitio tota rei hie diffinitae praedi eatur de pluribus uni uoce: ergo res hie diffinita est uniuersalis. minore denter elara est: qm totum hoc, s. id quod est
x eo in subiecto existens,nem de subi fio di sium praedicat de Socrate 5c Platone,& eaeteris primis substantiis. Est ergo tam res diffinita u diffinitio e is pluribus,ac Phoe vitio conuenit de subiecto diei. Quid autem De ista res eois quae diffinitur a S. Tho. i prima parte. q. as. Fla primo ad primu exprimi tui,& dieitur Q est id, quod
pertinet ad coem rationem singularitatum indiuiduoius statiae. i.est modus,quo subsistunt indiuidua substa tiarum vel substantia habens talem modum,qui Vorat in e5ieabiliter existere. sortes. n. existit ita in eoicabili ter,u, non potest eo arari alteri, scutaecidens subiecto,nem sevi uniuersale particulari, nem sicut pars toti: scpropterea tres particulas in diffinitione primae substan
tiae posui siduas explicite, oc alteriam qua declarauimus implicite. Modus aut iste esiis in ossius indiuiduis sub sutiae re ideo diffitii bilis:& quod sequitur ad illum eoeest ossius distis indiuiduis:& ideo non est mirum s prs.sens disgnitio pluribus conueniat. Et per haec patet, cypraesens diffinitio non eo uenit rei disgnitae ut quod,qua res illa quae est incoicabiliter existere, no habet hoe. Lepnon dicit de subiecto,qm pluribus eois est, ut expresse ponit S.Tho ibi r quaestione. an. ab ultimo ad se neu,re euideter patet, quia Socrati 5c Platoni eoe estine i cabiliter existere,licet non sit coe eis indiuiduationis pncipium. Quod vero reliquum est. s. o, praesens diffinitio conueniat diffinito, ut quo ex eo satin pro nunc nosse,
i, ideo sortes est quod est se nem est in subiecto,nem di
eitur de subiecito, quia est substantia pnia. 1 quia est sub stanta a meoieabiliter existens. Et ex his patet quid ad rationem in oppositum dicendum sit,in. . quavis non dici de subieeto repugnet eoi vi quod de 4 conuerso, non to
repugnat rei,qus denominatur eois ut quo. i. ut modus est alterius: stat. n. ipsa minc Gicabilitate existenti coemdenominari,α tia ex ea oriri in cibus in ubus est in nubium eorum c5e st. Haec autem c formia s. mo. snt nemo audet censere nisi memor, in hypostatas idem . nat quod substantia prima, diligenter serutatus fuerit do strinam eius in locis ad dures. de in quaestione nona de potentia Dei. articulo primo. Nee ei quod diistum est L substantiam primam. i. rem naturae dii finitana, esse
obstat dii finitionem per intentionem seeundam datam essetquoniam logicalis haec deseriptio est,cte.
Secundae autem substantiae dictitur species, in quibus illis,que principaliter substantiae diaciantur, insunt di hae quidem dc harum speciorum genera .ut aliquis homo in specie quidem est in homine,genus vero spei animal. secundsigi ρhae substantie dicunt:vtest homo,at et aiat.
Hie secundo declarat quid sint seesidae substantiae discens,Q seeundae substantiae sunt species, in quibus sunt primae substantiae et genera illarum specierum. Vbi nota, eum dicitur illas species este substantias, in quibus sunt primae substantiae. ntelligitur deesse in , se ut insorius est in suo superiori essentialiti queadmodum stilicet pars subteistiua est in suo toto uniuersati,in quo continetur tales squidem speetes de earum superiora dicuntur
substantiae,quia die uni naturas substantiarum secundsvero respectu primarum quarum naturas diciat, ut ista species homo,oc eius genus animal dicunt naturam Sortis re Platonis, quae sunt primae substantiae.
SEd statim oecurrit dubiu quo veriscari possit Q hoo mo Sanimal sint seeundae substatiae, re indiuidua. LSocrates 5c Plato snt primae. cu. n. prius si, ut in Pompraedicamentis dicitur,a quo non conuertit consequentia,ec a specie oc genere non conuertatur eonsequentia
ad indiuidua:sequitur, in generare spe etes sint priores substantiae uindiuidua.declaratur minor in proposito, ista eonsequentia est formalis,Sortes est substacia, ergo homo est substantia, siue aeeipiatur substantia a per se ellendo,sue a sustando: sed ἡeonuerso non valet nisi sorte gratia materiae vel ex suppositione aliqua. non. n. V let, homo substat albedini, seu est albus, ergo sortes, Ut patet: non ergo speetes 5c genera rationabiliter appella tae sunt secundae substantiae. Ad euidet iam huius de elarandi sunt amplius termini qus stionis,s. substati a prima,α secunda. Substantiae nomen ,cum quoddam sub nans re sustentans alia sonet, re quod vere aliorum est sustentativum ipsum alterius sustentatione non egent, alioqui illud alterum vere sustinens principaliter esset a duabus proprietatibus sumptu videtur. s. ab actus γstandi aliis re negatione prioris sustentantis, S sin a cessum ad has proprietates,vel reeenum ab eis aliquid dieitur magis vel minus substantia:& quia vir unqa hi, rum individuum substantrae maxime sapit, oc spes elongantur aliqualiter ab eis,ideo indiuidua primae substantiae,species vero secundae substantiae merito dicunLPMtet autem hoe quod dicimus. primo quantum ad negationem, sprioris sustentantis. individuum. n. substantas
earet duplici subiectio,s subiecto inlis sonis,per opposi tum ad accidens, . oportet alie ui inhaerere, si inueniri debet
56쪽
debet in rerum natura,&subiecto praedicationis,quod vero quae in subiecto sunt,in pluribus quidem'. r L:-α n nem nomen de subiecto,neq; ratio praedicabiti In aliquibus autem nomen quidem nihil pro
hibet praedicari aliquando de subiecto, ratione vero impossibile est praedicari. vi album cu in subie 'io sit,ut in corpore praedicatur de subie
diO.dicitur. n.corpus alba. ratio vero albi nunquam de corpore praedicabitur.
Hie est seeunda particula huius prims partis.in qua
intendens comparare primas subnatias alias, duo facit. Primo eomparat eae caeteris in habitudinem quam hahet ad alia,ut de ipsi prima substantia prsdieant. seeunodo comparat eas exteris per habitudinem quam habet ad aha,visustentans ad sustelata. ibi Alia ergo ola ete. Ad elaritatem eorum, quae lue dieentur,recole dum est, Q in Antepraedicamentis diuisa re enumerata sunt oIa, quae sunt in Dibus praedicamentis in illa diuisone. Eo rum quae sunt oce.) Et ostensum est, q, sunt quatuor. si substantia uniuersalis oc particulatis,accides uniuersa lere particularet unde Aristo. volenseoparare substan V tiam particularem alijs,quam habitudinem reliqua tria ipsi speciei,& q, substet aecidentibus, re in absis sustem B membra habeant ad eam tradit. Verum, quia accidens nomine reali poteit vorari subaeistum in existentiae, per oppositum ad uniuersalia,quae non inueniuntur nisi in existentia suorum particularium: speetes autem substantiae,puta homo Am eareat primo subiectio, habet in se cundum . non . n. existit id quod significat ly homo, nisi sustentatum in alici uo hole. Et propter hoe Metti physi/eus eonsderans substat iam hae proprietate perfectam spectent non esse substantiam dieit in septimo eius. Pa tet deinde quo adactum substadi alias, qui individuum subiicitur cibus,quibus subheitur species tam acciden tibus ii superioribus, oc ultra hoc ipsi speciei, propter quod maxime substantia dicta est ut in textu dieetur .
Primum de secundu in proposto duplieiter sumi pos
sunt. Vno modo iuxta illum modum prioris,quo prius
est a quo non conuertitur in essendo cosequentia, oc sic non sumitur hie.qm sui dieetur nec species, nec indiuio duum est hoe modo primum,aut secundum: sed sunt si
muli conuertitur. n. consequentia inter ea in proposito.
Alio modo uixta illum modum priora quo prius diei tur quod est causa,vel ratio alterius. 5e non . conuersoroc hoe modo sumitur hie. In diuiduum. a. dicitur prima substantia re species secunda,quia indiuiduam est ratio
taculo exiliat in rerum natura. ideo. n. homo est grama
tieus,quia aliquis homo est grammatieus. 5c similiter ideo homo est,quia aliquis homo est: homo. n. per sei p. sum no est nisi apud Platonicos. Ad rationem autem in oppositum dicitur dupliciter. primo, q, quia sermo Aristotelis intelligitur de primo oc se do non sita consequentiam, sed fili causalitatem,ut dictum est, re argumentum loquitur de priore sis eonsequentia ideo nihil concludit,sed in aequiu o laborat. 8c hoe dicitur eon parando species indiuiduis signatis. Dicitur ieeundo, quia singula indiuidua signata ab arte relicta sunt, pro pter eorum varietatem ,α Oportet ea ad quandam viii
late in uniuersalem redueere,ut de his stabilis poriit fi ridisciplina,&eonsequens est in cita indiuidua signata ut sub hae eadunt arte unius rationem habeat: 5c 1ie de eis traistetur:tale aut unum est individuum vagia,quod esum signatorum vim obtinet: re se no fit comparatio hie inter speciem,S hoc individuum,quid eo ii sit pus substantia,puta inter hominem ec sortem .sed inter spe ciem dc individuum vagum. puta inter hominem dc aliquena hominem: constat autem ex textu praesentis capituli quod ira realem existentiam quam nune consideramus istae consequentiae conuertuntur,homo est submintia. ergo aliquis homo est substantia.& e eonuerso: dc si militer homo est albus ergo aliquis homo est albus de dconuerso: Ac se quia iuxta hune modum prioris,species de individuum limul sunt substantia:argumentum etiastando in hoe modo non intento, non concludit propositum,quia aequi uorat de indiuiduo quia vero ut d timest iuxta alium modum prioris hie intentum indiuiduuvniuersale re partieulare eandem habitudinem seruat, quo ad praedicationem re sustentatione respeeiu primae substantiae,ut patebit, quia utrunmeorum est ira sullae cto: ideo ea in unum nune adunavit membrum eoi vo/cabulo vorans,ea quae sunt in subie sto:& quia multum refert quo ad praedicationem an aeeidentia significetur
in abstracto,an in eonere totideo nouam innues diuiso Nem eorum quae sunt in subiecito in duo ea membra se. euit,abstrasta. s. re eo ne reta. alienditur ergo hie habi ludo primae substantiae ad tria. Primo. Lad substantia Vniuersales, seu seeundas,quae vocantur ea, quae dicunt de subiecto. dc dicitur q, ea quae titi die utitur de subi isto, i. secundae substantiae prsdieantur de primis Fin no men re Fin rationem. Seeundo ad aceidelia in astra sto, ec dicitur,v eorum,qus sunt in subiecto,i. acciderium, tam uniuersalium ui particulama, plurima,i. abstracta, ne sin nomen, te in m ratione praedicantur de prima substantia. Tertio ad accidetitia in eoereto, re etiam di catur, et, in aliquibus eorum, quae sunt in subiecto. i. in concretis accidentium nomen nihil prohibet,&c. i. ae cadentia in concreto praedicantur de prima substacia adsita nomen ,oc non sis rationem. Vbi primo declaradisunt termini,deinde descendendum ad singula. Pridieam de aliquo, cum nihil aliud importet Ri inese seu conuenire illi, de quo praedicatur,cosequens est v, prae dicari de aliquo sis nomen, nihil aliud sit qs nonae prae
dicati conuenire subiecto,ita . nome praedicati sit etianomen subie Ri.nee refert an tale nomen sit subiecti stii substantiam, aut sin qualitatem,vel quodcul aliud ex traneum. mei t. n. r, nomen illud eius aliquo modo notam vagum si lignatum in prius substantia: ideo limpii D ta sit essentialiter,uel denominatiuae, intrinsece vel exaciter dicendum est individuum esse primam substantia, species seeudam. Potest autem, re in idem redit, etiadiei descendendo ad indiuidua s gnata, in licet species puta homo stprior,hoe oc illo homine, non tamen hoe vel illo.i licet ut prior singulis: non tamen omnibus, non inuenitur homo praeter omnes homines 5ce.
Manis estum est aute ex his, quae dicta sunt, Q eorum,quae de subiecto dicuntur necesse estes nomen ξύ rationem de subiecto praedicari: ut homo de subiecto aliquo homine praedicat. 8c ratio quoq; hominis de subiecto siquo homine praedicabitur quidam enim homo ec ho-
tiro est,re animal ratioale mortale.quare & no
men ec ratio praedicabitur de subiecto. Eorum
transeee, re sJmiliter sequitur i, praedicari sm rationem nihil aliud si Si rationem prsdicaci conuenire subiccto, ita ratio praedicati sit etiam ratio subiecti . nee resertara ratio prsdicati sit tota ratio subiecti,an si pars rati m s. dum iri do si pars intrinseca, quod dico propter ea quae cadiit an ratione ut addita, sicut subie,stum est pars rationis accidentis,oc corpus animae. His praelibatis clara est sententia trium di totum secundae siquidem sit stantis dicuntur de primis fis nomen Oc rationem, quia nomen earum est nomen primarum ,α ratio earum estr tio primarum. homo. n. dieitur de aliquo homine nome,quia aliquis homo vocatur homo,re sta ronem, quare diffinitio hominis, puta animal rationale,est dimnitio alicuius hoIs. Dieit autem Arist. hoe esse ira an ite si ex dii iis,quia huius mani testatio sequitur ex dietis an illa regula Amepraedicantentali qti alteria de altero I. tetu. praedicatur.
57쪽
praedi eatur. s. n. seeundae substantis sunt ea qus desu
hieeto. i. prima substantia dicuntur. s. tanc ν de interiori.
hoc. n. importat dici de subiecto. Ac ratio cuius in substa tiae dicitur de ea: sequitur . ratio seeundae substantis di
catur etiam de prima. Aeeidentia vero in abstraeto nee sm nonae, nee m ratione de primis substantiis dieunt, quia nullo modo de eis prς dicant uri non. n. Sortes dicit albedo,aut ciuantitas,nee ratio albedinis, aut quantita tis est ratio Sortis. Accidenta a aute in concreto sm no men quidem dicuntur de primis,quia nota eorum con ueniunt illis. Sortes. n. vocat Philosophus filius Socra tas,quoddam quantum, . Ratio autem de hoe reddi ta ab Aristotele in textu dicente, album eis ins te stost ut in corpore praedicatur de subiector dicitur. n. cor
pus album, non es se intelligeda,ac si velit diecte, ideo album prsdieatur de subiecim fm nomen, quia est in su-
isto. ista. n. ratio ii valeret concluderet Q etiam aecidens
in abstra. to praedieatur de subie sto sis nomen,quia est in subiei toralbedo. n. no ius in subiecto corpore est: sed intelligenda est sie, cum album sit in subiecto non solum fm rem, sed etiam fm modum fgnifieandi. i. s ficet per modum existentis in subiristo quod est eo us, meeelse est album de corpore praedicari fis nomen. Et propter hoe tetigit disserentiam inter accidens concre tum re abstra fium,ex qua oritur haec, qus nunc tractat differentia in pridicado,de prima substantia fim nonae. ideo iratim abstraetum no prrdicatur de prima substan tia,quia significat no per modum adiacentis, sed P mo dum per se stantis,&eonsequenter denominatis subie dium. Secundum ratione vero impossbile est acciden tia in concreto praedicari de prima substantia: qm ratio eorum non potest esse dissinitio, aut pars intrinseca distarationis primae substantiae:albi. n. di Tnitio nec est diffinitio alleuius eo oris, nee pars divinitionis eius ut de se patet. Nee est opus hie dubitare quo album non prae dicetur m rationem, si diligenter notata est expositio
terminoria ex illa. n. apparet sophisma aequi uocationis commit ti,s ex eo is aliquod eorpus non solum est albu, sed ἔt disgregativum visus. concludat ergo album pra dieatur pira rationem: aequivoce. n. accipitur praediorism rationem,ut re inserius amplius explanabitur, occ.
Alia vero omnia aut de subiectis dicunt pri mis substantiis, aut in sublatius cis sunt. hoc aut manifestum est ex his, quae per singula propo
nuntur.υt animal de homine praedicatur: ergo
de aliquo homine praedicabitur. nam si de nullo aliquorum hominum, ne omnino de ho mine .Rursus color in corpore est ergo θc in aliquo corpore nam si n5 in aliquo singulorum,
nec omnino in corpore. Quare alia omnia aut
de subiectis primis substantiis dicuntur, aut in subiectis eis sunt. Non ergo existetibus primis substantiis impossibile est ee aliquid aliorum. omnia. n.alia aut de substantiis eisdem dicunt, aut in substantiis eisdem sunt.
Hie secundo eomparat primas substatias orbus aliis sm habitudinem sustentantis ad sustentata, re duo do
cet. primo Q primae substantiae sustetant ora alia. secun
do et, sine ipsis nihil ege pol. Primum proponit conclu dendo ex diistis quandam uniuersalem de praedicato di sun sto. s. oia alia aut de subiectis pncipalibus substantias dicunt,aut in eis sunt,& declarat eam indu tive. 5c primo in illis,qui di euntur de subiecto. i. in se dis suis stantiis,die ens: Q animal dieitur de hola,ergo de aliquo homine:& probat consequentiam,quia s de nullo hola dicitur,ergo nee de hole:deinde in his,quae sunt in subieesto,dicens: quod color est in corpore,ergo in aliquo cor
: pore,& probat similiter sequelam, quia si in nullo eor
pore est ergo nec in eorpore, se habetur primum. Seeundam vero. sq, sne primis substanti s impossibi te est aliquid esse, dedueendo ex prima docet subdense non ergo existentibus primis substant ijs impossibile aliquid aliorum esse ,ec probat sequelam quia iam di flumest in oIa alia substentantur in primis, aut quia dieiitur de eis,aut quia sunt in eis: eostat aut remoto eo quod sustinet, nee esse est reliqua ruere. Notandum est prismo q, Aristo. Volens probare ola alia aut diei de primis
substantiis aut esse in illis, quo ad seeundas substantias tetigit genera,& quo ad aceidentia tetigit aceidentia ita abstrassito:utrunqi aut eadem ratione fecit,quia et gene ra remotiora sunt a primis substantiis si species, oc aeci dentia in abstractio in eoneret cir 5c consequeter s illa, quae remotiora sunt non possunt ee sine primis substam iijs a fortiori nee spes,nee concreta proximiora esse poterunt sine eis. Dubitatur secundo hic coiter, quo va C. f.deialeat processus Arist. Tum quia Porphyrius dixit de bai struetis singulis aialibus remanet adhue alatis ratio ) αsmilis ratio e de hoIe in destructis othus hoIbus adhue remanet diffinitio hois remanentibus aute disinitioni hus hoIs oc Malis constat q, alal potest praedicari de ho mine sie peremptis Oibus hoibus animal de homine dieetur:& in de nullo homine, quod contra praesentem est textum.Tum una ab inferiora ad suum superius nega
tive non valet argumentum:non. n.valet,homo n5 cut
rit,ergo animal non eur it:& tra Aristo. procedit hie ab inserioribus a sngularibus. s. ad superiora,vt patet. er
go &e. Ad hoe dubium breuiter dieitur in aliquid di/ei de alio eontingit duplieiter. Vno modo absolute,oc ad hoe suffieit habitudo oc eonnexio terminoria: Oc hoe modo alat dieitur de homine, re inde nullo, se ut Dulsa rosa existente, substantia dieitur de rosa: α tti de nulla rose:& hoe eoncludit authoritas Porphyrii, nee oppositum sentit Aristot. Alio modo fim realem existentiam. Voco aut praedieari aliquid de aliquo sim reale existen tiam,qn prsdicatum inest subiecto in rerum natura existenti.& hoe modo loquitur hie Aristo. de praedi eatio ne,quod patet ex hoe quod concludit quod destructis primis substantiis impossibile est aliquid remanere. e nstat. n. in hoc intelligitur sm realem existentiam δε non
siti esse intelle quale.dixit. n. hoe eorrelarium imparies do strinae praeceptoris sui Platonis,qui eas, quas nos se
cundas substantras dicimus, non sustentari in istis indi uiduis dixit. sed per se esse separatas ab istis snaee reale Seeundum existentiam autem realem loquendo,costat , si alat non inuenitur in hoc vel in illo homine, q, nec in hoIe inuenitur:qm non Iuenitur in rerum natura, nisi
hie vel ille. Ad aliam obieestionem dicitur,et Aristo. non arguit per locum ab inferiori ad superius,sed per locum a partibus lassicienter enumeratis. ut patet ex ilia negativa. nam si de nullo homine,ergo nee de homine. loeus aut a partibus sufficienter enumeratis in Ddieatissm realem existentia: teiret et tia negati ue,Vt patet dicendo,nee hie,nec hae, nee ille,&c.curriti ergo ho non cur rit: seeus autem est in pridicatis intentionalibus, oce.
Secundarum vero subsutiarum, magis substantia est iecies ci; genus: propinquior enim est primae substantiae.Siquis enim assignet primam substantiam quid est, euidentius θc conuenientius assignabit speciem proferens v ge
nus. Ut quendam hominem aliquis assignans,
manifestius assignabit, hominem ἰj animal assignaris: illud.n .proprium magis alicuius hominis, hoc autem colus. Et cum aliqua arborem assignabit manifestius assignabit cum arbore
reddiderit,u platam. Amplius primae substatis,
58쪽
eo et aliis omnibiis subiecti ae sunt re alia omnia I
aut de his praedicantur,aut in eis sunt. deo in xime dicuntur substantiae. Sicut autem primae
substantiae ad alia omnia se habet. 5c sic species
ad genus se habet .subiacet enim species generat genera enim de speciebus praedicantur, spe
dies autem cum generibus non conuertuntur.
Ar l. ad. quare & ex his x spes magis gne substantia est
dit . ex his Hae est tertia particula huiuη primae partis, in qua insessu eomparare intendens seeundas substatias inter se,& primas inter se,ima facit. Primo nan in eoparat species ge/neribus dieens speciem esse magis substutiam genere.et probat duplici ratione. Qualia prima est, substatia pro pinquior primae substant sae est magis substantia: speetes est propinquior primae substantia si genus: ergo species est magis substantia. maiorem n5 aliter probat, quia ex se euides est. seu t. n. propinquius maxime calido est e, alidius,ita propinquius maxime substatis est magis sub stantia. Maiorem vero probat se, quod euidentius reconuenientius nota fieat quad est prima subistatia, est illi propinquius: speetes est huiusmodi respectu steneris: er
go. Μaiorem huius prosyllogismi probat ite, quod est proprium magis primae substantiae est illi propinquius:
coia. n. egent aliquo appropriante,vt.ppiliqua sint huie magis in illi. quod euidentius et couenaentius ipsam mam festat est magis propriu: uniuscuius Q. n. cognitio ex
propriis eius pendet. ergo quod euidelius N eonuenientius manifestat ud est pina substatia est illi rapinquius. Secunda vero ratio ad hoe posita ibi. Amplius prinei pales est talis,sicut se habent primae substantia ad ola alia. s. species genera et accidenria, ita se habet species ad genus: sed primae substantiae,quia subiacent oibus, ideo maxime Lbstantis dicuntum ergo speetes,quia subiaeet
genera,& non e eo uerso. genus enim praedicatur de spe
cap. de spe ciere non e conuerso ut Porphyrius doeuit sequitur io sit magis substantia quam genus, eccipsarum vero specierum, quaecun* no sunt gener nihil magis alterualtero substantia est. nihil. . familiarius assignabis de aliqyo homine holem assignado,u de aliquo equo,equum.
Hi e secundo comparat species speciatissimas inter se docens, nulla earum est magis subitatiau alia .re pro/bat hoe,reassumendo medium primae rationis nune di odis.s substantia propinquior ponis est magis substatia: nulla species,quae non est genus . . specialissima est pro pinquior primae substantiae.ergo. ec declaratur minor, quia nihil iam itiarausodest magis proprie indieat quid
est aliquis homo quam homo,et quid sit aliquis equus, quam equus,ec se de aliis,oce.
Similiter autem di in primis substatius, nihil
magis alterum altero substantia est. nihil. n.ma
gis aliquis homo subsi uitia est, si aliquis hos.
Hic temo compatat primas substantias inter se, do Gns sinuli terci, nulla earum est magis substitutia quam alia,contentus superioribus dictas, solam exempli cra nifestationem addens, &e..ti
Merito aute post principales substantias se
la aliorum omnium species Θc genera dicuntur
esse secundae substatiae.Eorirm enim, quS praeedicantur primas substantias sola haec indicant. aliquem. n. hominem liquis assignauerit quid est, si sipecie protulerit conuenientius assigna
bit, b ii genus 5c manis stius faciet assignando
hominem c b animal. Aliorum vero quicquid
as lignauerit quilibet, assignabit extranes: ve lut album, aut currit, aut quodcuq; talium red
dens Ergo merito irae sbiae alioru secundae suta stantiae dicuntur. Amplius primae substantiae, eo i, aliis omnibus sub ij ciant vel in ipsis sunt, idcirco proprijs lime substantis dicuntur.Sicut autem primae subnatiae ad om nia alia se habet, ita primarum substantiarum gelicia Oc species
ad omnia reliqua se habent. de his enim omnia reliqua praedicantur. aliquem enim hominem dices g imaticum ce: ergo ec alal dc hominem gramaticum dices. similiter autem ae in alijs.
Hae e est quarta S ultima pars huius primae, in qua intendens reddere ronem eius,quod in principio huius capituli dixerat. sq, seeundae substantiae sunt speetes regenera, in quibus sunt primae, duas rationes ad hoe ad ducit. Quarum prima talis est ea sola sunt seeundae sub stantiae, quae indicat quid sunt primae: sed sola genera ecspeetes indieant quid sunt primae substantis,lieri diuerasmode,quia species familiarius indieat cs genus, ut di tum est ergo sola genera ec species sunt seeundae sub stantiae. maior ex se euidens relinquitur, quia solum id quod pertinet ad naturam primae substantis est substan
tia: caetera. n.accidetia. Minor vero declaratur in singi
lis praedicamentis, quo ad ipsam exponentem aflirma riuam. s. me es degenera huiusmodi indieat quid pii marum substantiarum,qm interrogationi, quid sit ali
quis ii mo,eonuenienter assignatur respontio prosercatam spem si genus: manifestius in dieens holem p alat. ec quo ad alteram exponctem negativam. s. omiua alia
aspeeiebus 5 generibus non indieant quid primarum substantiarum: qm assignationes re responsones extra meae a quaestione quid, non indicant quid clarum est aut Qqurrenti quid est aliquas homo extranea res so est dicens, a, est albus,aut currens .haee. n. qualitates oc di spositiones sortis ostendunt,oc non indicat eius substantiam. Seeunda autem ratio polita ibi. Amplius pranei pales substantiae talis est stetit se habet primae substantiae ad ola alia,ita se habent species et genera substantia rum ad reliqua ola. Sed primae substantiae ex eo q, ocius aliis subiacent,proprie dicuntur substantis:ergo generaec speetes dicendae sunt seeunda substantiae, ex eo q, ODhus reliquis subiacet,quod declaratur, quia ola reliqua de stetitidis substantiis prsdicantu quod declaratur,uaaeeidentia quae reliqua sunt,sicut praedicantur de pirata substantias, ita deseeundis. St. n. aliquis homo est gram matreus, sequitur, ergo homo est glai naticus, ergo alal est grammaticum,cte. Notandum est,et quia Aristo. adhue non disiuirat differentias substantiarum ab ipsis substantqs differentiae ipsae fina veritate non sunt alis res,a rebus quarum sunt differentiae, ec etiam eo modo quo distinguuntur ab eis,ad idem genus reducuntur ni quo reponuntur res,quarum sunt differentiae, ideo perly ola generibus oc speciebus primarum substitarum, non intellexit nisi accidentia,quae condistin&i sunt si perius eontra substantias, oc vere alia sunt ab eas, re ad
idem genus non reducuntur. Et propter hoc soluit obiecto contra primam ronem quo Omnia alia a generibus ec speeiebus extraneae assignent primas substantias, cudisserentiae substantiarum intrem quid ditates ea Liam enim patet, diseretis n5 continent sub ly ola alia, ete.
Comune est aute omni substantiae in subie
cto non elle. prima. n. lubstantia nel de subie
cio dicitur,neq; in subiecto eli. Secundar si ve ro substantiarum constat quidem etiam sic, clinulla est in subiecto. eteium homo de subiecto
aliquo litae dicitur, in subiecto aute nullo eth
59쪽
nem enim i aliquo homine homo est . similiter animal de subiecto quidem dicitur aliquo ho
mine,non esit autem animal in aliquo homine. Amplius, eorum,quae sunt in subiecto,nomen
quidem de subiecto aliquando nihil prohibet
piaedicari, rationem vero impossibile est pra dicari , secundarum vero substantiarum de su hie isto ratio praedicabitur 5 nomen, rationem
enim hominis & animalis de aliquo homine praedicabis, ergo n5 erit horum substantia, quq sunt in subiecto.
Hse est secuda pars prinei palis lauius capituli, in qua intendens tradere proprietates substantis, iuxta nuna rum proprietatum, sex facturus est. Cirea prima autem tria lacit.primo eam ponit dicens, i, coe est OI substantiae in subiecto non eue:& probat dupliciter. Primo indu mue,qQ ne in primae substantiae sunt in subie sto, ut patet ex divinitione eius aςsignata,ciuadiistii est,q, ne ut dicitur de subiedio. nelii est in subiecto: ne in secudae sui, stantiae sunt in subieeto sue speetes sitit, ut homo, siue Cenera,vtaniniat haec. n. S si de subieisto dieant aliquo Domine, id nullo tame subiecto sunt: s. n. essent in subieela,subieetum illud esset aliquis homo nune autem ista non sunt in aliquo homine, ut in subi edio sunt accidemtia: man ueste n. liquet, nein homo, ne in animal est acocidens alicuius hominis. Deinde probat ratione specia liquo ad seeundas substantias se, ea, quae sunt in subie isto, praedicari possunt de primis substantijs sm nomen re non si a racionem,ut uentei ex dieiis. seeundae substantiae praedicantur de primis sui nomen oc fim rationem: ergo secundae substantiae non sunt de numero eorum,qus sunt in subiecit . Omnia elata sunt ex textu et supra di iis, ubi deelaratu est quid importet esse in subiecto:
erus. n. negatio conuenire nite dicit omni substatiae cte. i
Non est autem proprium substantis hoc sed re differentia eorum est, quae in subiecito non sunt. bipes enim θc gressi Dile de subiecto quidem homine dicitur,in subiectio aute nullo est. non. n.in homine est bipes, neq; gressibile. uatio quoq; disterentiae de illo dicitur,de quo ipsa disserentia praedicatur.ut si gressibile de homine dicitur,di ratio gressibilis de homine prsdbcabitur. est enim homo gressibilis.
Hie seeundo deelarat quare esie dixerit non propriusubstantiae in subiecto non esse, scdicitu, hoe,s non ellein subie sto, non est proprium. s. quarto modo, conueniat semper omni re soli subnatiae. qm conuenit etiam differentqs substatiarum in subiecto non esse. re probathoe utens medio rationis nune diastae sic,ea, quae sunt in
subiecto, diesitur de substantia sm nome qnm, sed nun i lfm rationemrdisserentis substantiarum di tur de sui, stantiis stia nomen re sna rationem: ergo dissetetis sui,
stantiarum non sunt de numero eorum, qus sunt in D. Biecto. Declaratur minor exemplariter,aecipi edo gres si hile pro disserentia cotractiva animalis ad hominem. pressibilis nan vocatur homo, ct eius ratio hominis
rationem conficit. Nee obstat si disserentia dissinitioneno habet, tetit nee generi generalissimo hoe obstat. qm ratio eo ius quid sonat u disinitio lieet quia in habenti hus disinitionem ratio est diis nitio) quare *nonymis utamuri importat siquide ratio formale et distinctum conceptu et,qu se unq, si illa sue diffinibilis, sue nomNon nos vero conturbent substantiarii par
tes, quae ita sunt in toto, quasi in subiecto sint: ne sorte cogamur consteti no eas esse substat
tias .non enim ita ea quae sunt inessent alicui in subiecto dicebantur, quas ut partes.
Hie tertio exeludit quandam instantiam quae eontra assgnatalia omni substantiae eciem proprietatem fieri posset,& est talis partes substantiarum puta caput Lia nus,&e. sunt in subiecto. probatur. qm sunt in toto. s. in
prima substantia quae subiectum est, re sustentant eas. ergo s eonuenit omni substantiae in subie to no esse: se Diuis, quitur Q paries substantiarum no sint substantiae quod sectati. est manifeste salsum: substantia. n. non nisi ex substates constare potest. Hane obiectionem soluit ex diffinitio ne in anteprs dicamentis ass gnata illius termini esse in subiecto re dieit illa,qui sunt in aliquo ut in subiectono sunt in illo vi partes eius. qissi cum diffiniebatur cesse in subie, to dicebatur q, in suDiecto esse est ee in aliquo, no se ut partem. ex ipsa ergo vocabulorum ratione: sol/uitur instantia:quoniam aliud est ee in aliquo seut partes re aliud esse I aliquo ut in subiecto: hic enim modus essendi in:ex ludit illum, re Φ conuerso, &c.
Inest autem substatiis oc disserentiis omnia
univoce praedicari.Omnia. n.quae ab his praedicata sunt, aut de indiuiduis praedicantur,aut de speciebus. a prima nanque substantia nulla est praedicatio: de nullo enim subie 'io dicitur. Se cundarum vero substantiarum species quidem de indiuiduo praedicatur: genus autem θc de
speciebus 5 de indiuiduo. similiter autem ecdisserentie 5c de speciebus 8c de indiuiduis prs
dicantur. Rationem etia suscipiunt primae sub
stantiae specierum & generum, de species generis: quaecunq;. n.de praedicato dicuntur eadem de subiecto dicentur. Similiter autem 5c dis
ferentiarum rationem suscipiunt species di in- , diuidua. univoca aut crant quorum di nomen commune est ratio eadem. Quare ola quae a
substatijs 5 disserentiis sunt univoce diciatur.
Hie ponitur secunda proprietas substantis, non olf, sed iste uncis: non solius, sed etiam differetiarum eius. αdieitur,et inest substantiis et earum disterenti si 'Di s. prsdicata inuenta in eis vitiuoee prsdieetur. Vbi ad uertendum est, et, ista proprietas, cum uoce prsdicari sticet ut videbitur nonanueniatur nisi in se eundis substan vis 5c earum dist remi s) ab Aristoteletra nci est hie at tributa substantiis seeundia oc disserent's, sed attributa est substantiis in eommuni re disserentiis hoe nrodo, omnia,qus inueniuntur in earum latitudine prsdieata, oportet esse prs dicata una uoca. vii de subieetum inius proprietatis,proprie loque do, est hoe quod dico: omne prsdieatum substantis, seu in substantia inuentum. erit autem hoe nranisesbus,eum ad seriem textus veniem ex ipsa. n. clare hie sensus habetur. Aduertendum quoq
est, Aristo. ponit proprietatem pudieati substantis, pridicari uni uoce, no de hoc vel illo,sed simpliciter: vesquia sola pridieata substantis uni uoee dicuntur de eriquod est simpliciter,re primum subim tum olum,i. poma substantia vel quia thra prs dieatio Uniuoeaeonue nil prs dicato substantis una dicuntur tantum de indiuidvis Ac speeiebus subnatis. de quibus ut eatet in textu uni uoce dictitur. prsdieatis squidem accidentium,etuto ueniat pridieatio univoea, non isi sola, sed etiam de nominatiua:album .n. dieitur de homine non siti ratio nem,ut dictum est. His probatis seito, o Aristo. de claraturus proposus se procedit. Primo declarat, qu stant ea,qus sunt pridicata substantis, re hoe ut insinuet pro quibus distribuit, ly omnia ,sct absolute proposuit
daeens, Q, inest.substantijsoc disserent ijs eu his omnia uni uoce
60쪽
ivoce praedi eari. Deinde ad dueet rationem ad propostum probandum ibi. Seetidarum vero substantian.)Liqin prsdicatum relative dieitur ad subiectum deela tat quae stiri praedicata substantiae ex subiectis dicens, incla,quae a substantiis&disserentiis praedi eata effieiuntur, aut dicuntur de indiuiduis,aut de speeiebus.& pro bat hoe,quia si esset aliquod aliud praedicatum substantiae.illud esset ipsa substantia prima: hse. n. est,quae ne pde id uiduis ne de speciebus dicitur : sed a prima subγstati a nulla est praedicatio: qui de nullo dieitur subiecto. ergo solum ea, quae de indiuiduis oc speeiebus pridieantur,praedicata subli intiae sunt: hae autem sunt secundae subitantiae de disterentiae earum: unde si probatum sue rit, vomnes secundae substantiae oc earum disserentiae,pradicantur vitiuoee,erat sufficienter declaratum intentum. Sed anteui ultra procedatur tria notanda sunt.
Primo notandum, in Aristo. dixit Oe praediratum sub santis diei aut de speciebus,vi genus oc disserentia, aut saltem de indiuiduita in numero plurali, ut species non quaa opinatus fuerit Oem speciem oportere habere plora indiuidua in esse nat urali qiA hoe patet esse falsum de ce lembus speeiebus sed qm opus est omni spei non re pugnare praedicari de pluribus,saltem sim esse quod ha/ Phet i n intellectu necesse est. n. vi uniuersalis ratione h, B ee, tali ratione: oia, quae praedicantur Fm nomen oc sintermino his extra irru utrum conseritis: similiter sor tes non habet in se,unde Sortis se ale,aut cuiusw aliemus si,sed habet potius unde olum materiacto tubis iust. Unde ille terminus est,a quo siti se potest steri pridicatio, qui ex se habet habitudinem ad alium, tibi male ad materiale. Ab illo vero ex itelle in potest sumi prie dicatio qui ex se non habet Q altu respiciat ut sorma materiam. Nec est opus alias conditiones repetere: qm im plieite in hae continentur: oportet natim si aliquid ex se est alterius formale esse aliquo modo distinctum: qm ra tiones forma re materiae valde oppostae sunt,ut Com mentator dieit in libro de Asa re esse aliquo modo ad e, i. de AILalioquin non esset illius formale. Quia ere prima sit, Tec stantia in se non habet Q alterius tormale lat,oce. licet ex intellectu hse quodammodo participet, deo absoluiste Aristo. dixit, et ab ea nulla est praedicatio. Nee opor tuit eum distinctione loqui, qm illud est de unaquaqi reverum iudiciu absolute,quod ex proprηs ipsus rei ceratitudinem sumit. Ad serie ergo textus redeundo, qni
perduxerat narratione suam vim ad hoc, QOmne pra
daeatum substantiae est seeunda substantia,vel disseren
tia substantiae: ostendit nune consequeter,n, tam secum
dae substantia ut earum differentis praedicantur vestio heat ,ec eonsequenter multa sub se contineat. Secundo notandum est, . isnifieanter Aristo t. probans in aprima substati a nulla sit praedicatio non dixit, quia non
dieitur de subiecto,sed dixit quia de titillo dieitur subie isto: ut per ly nullo exeluderet & subiectum inserius, ocsublestum inliaesionis:praedicatio naiam ex natura ipla rum rerum non solum consurgit ex habitudine superioris ad inserius sed etiam aecidetis ad subiectum: oc propterea ad probandum Q aliquid nullo modo praedicet, non sumeti dicere . caret interiori, sed etia oportet ad
dere si caret subiecto eui inst. Accides. n. indiuiduale,
puta hoc album praedicatur de Socrate, de iii non diei εde subiecto inferiori a prima autem substantia qnt om ni subiecto earet,nulla vino est praedicatio. Tertio notandum est, Q, a prima substantia nullam fieri praedio tionem potest intelligi dupliciter. Vno modo sua se, seu ex se,& ne est verum. Alio modo ex intellectu,α sic est salsum. Di eo aute praedicari ex se, aut ex intest ectu, non q, opinarim aliquid praedicari absin intelleistu: qvi prae dicatio ipsa opus est intellei tus, de eonsequenter ab iipso seri nequit:sed quia aliquid est, quod ex solo intes lectu componente habet in praedaeetur 5 hoe dixa praesdi rara ex intellectu,re aliquid est,quod ex natura sua hahet Q praedicati rationem induere debeat in intellectu componente,&e. Quae aut sint ista,& quae illa ex natus ra praedicationis sumendum est. Prs dieatio affirmati vera,de qua est sermo,exigit tria. s. aliquam distineti nem,& aliquam identitatem extremorum, re alterum extremum respicere alterii vi sormale materiale distin istionem siquidem exigi lateri eo git ipsa pluralitas prae talionem de indiuiduis substanti Sc. praedicant uni uoce secundae substantiae re earum disteretis praediean εsm nomen de rationem. ergo Se . huius autem rationi a primo ponit minorem explieite continentem utrasque secundas substantias,species seilicet genera, oc etia disserentias. de primo q, praedicentur rim nomen, ut aperte patet:deinde in praedicentur sm rationem, re totum de se liquet .vit amo ponit non maiorem,sed eius probati nem, quae est diti initio una voeorum dicens. Vnitio
autem sunt,cte. α est manifesta probatio a diffinitione ad dissultum. Vbi elara luee apparet, a, simplicater Uniuma Aristoteles vocat utilii oea essentialiter,& q, idem est apud eu praedicara note & ratione, de praedicari uni uoce aliter praedicari uni uoce etiam de primis substan ins conueniret etiam aceidentibus. oc dicendum fuisset ab Arist. Φ hoe non est proedi eatoruna substantiae pro prium,sed conuenit etiam alijs: prssertim quia stipemus dixerat q, accidentia nomine re non ratione de substania tris praedicantur. Verum.qna hie Arist. repetens diia finitionem uni uocorum non repetit totam, sed dimisely sublutiae, sua qua particula superius standauimus sensum intentia. modo ad amplitudine re elaritate doctri
nae,ala unde ecco ius oc breuius ide manifestaε ex Asbeet documetis: pdieari rone vel fm ronem, psit accipi duo praedicaripliciter.vno modo matera aliter, alio modo formaliter. mronem
pdicam fm ronena matera aliter loquedo, est illud, quod bitarum. signiseaε per ronem praedicari,pdicari verostra ronem formaliter loquendo, est illud, quod fgnatur P ronem praedicari P niod ursinis. i. eo inodo, quo ratios dieatur de eo eui' est ratio siue totaliter,sive partialiter. Vnde dieati de subie et delitatem vero ipse eompositio prae primo nisi album proedicatur de foetate dc Platone fri
d irati eum subiecto per copulam verbale denotata: ha hi tudinem aute formae ad materiam regula illa suadet, quae dicit,* prsdicata tenentur formaliter, subiecta aut materialiter. Id se autem,et si quodam odo in olbus inueniantur veris et assim a tuis enuntiationibus dissimili, ter tra. In quibusdam. n. inueniuntur ex ipsa extremo rum si ineatis,etiam si intellectus propositionem non formaret .vt patet in istis,homo est amus,sortes est hoAmosce. manifeste. n. patet, o dc distinebo ct identitas quidam est inter extrema ista extra propositiones:α 'alterum eorum ut alterius forma est tam . n.aceidens Osuperius formae rationem habet. In quibusdam aut non inueniuntur haee ex meritis terminorum, sed tantum modo ex ipsa intellectus. ppositione.Vt patet in ista, Otes est sortes. extrema. n. hie nullain extra propositione diuersitatem habent,sed intellectus vias uno oc eodem nomen oc ronem: qm non sola vox albi drde eis, sed de disgregativum visus. Securido aut modo albu non dieiε de hole fim tonem: qui disgregativum visus non dicitur de hole vi eius ratio aut pars ronas.Et una sermones ta
ti philosophi formaliter sunt sumendi rideo simplieiter
loquendo illud tantum praedicatur ratione, cuius rat oest subiecili ratio. Et consequeter,cii in distinitione via voeon dieit q, sunt illa,quorum nomen est coe Ac ratio
eadem intelligendum est formaliter ratio an quantia ra tio seu per modum rationis Oc sc continet etia viii uora
essentialiter tantum, Se in idem redit eu supradietis: sed hoe erat addendum ad plena tudinem doctrinae.
Omnis autem substatia videtur hoc aliquid significare.In primis igitur substantiis indubi tabile ec verum est, Q hoc aliquid significant.