장음표시 사용
271쪽
ejus potentIa motνω. et x Magens consequenter ad actiones nostras liberas: noeque enim a determinationibus nostris liberis movetur, & determinatur ad agendum in no bis; ast unice aeterna, & semper permanente voluntate sua, qua illi placuit, quum materiales substantias condidit, esse earum Agens Universale Deus aeternum determinatus est producere, tit causa efficiens, diversas externas fel creatae liberae actiones sive ab ipso praeceptas, &permissas, sue vetitas. Dei determinationis occasio est , non causa determinatio libera rei creatae. Deus ad agendum movetur, Zc deteriami natur non a rei creatae liberat electione,
determinatione; sed a Decreto libero a se libere aeternum statuto producendi quod phys cum est in actionibus licitis, dc illicitis, quas res creata libera voluerit existere. Non inde sequitur, Deum aeque se habere ad probas actiones, ac ad improbas . Utrasque quidem aeque producit, hoc natura creatarum rerum liberarum exigente ; at primas praecipit. aut suadet, dc illi a praemia se digna proponit; post ramas sacris suis legibus, ac paratis poenis impedit, quantum patitur intrinseca libertas
homini concessa. II. In nostra sententia Deus ut agens uni versa Ie naturae materialis ministerium, &actionem suam adhibet physico, dc materiali, non morali; & formali actionum illicitarum liberarum. Neque in hoc nota ulla illi inuri potest , ut jam supra satis explicavimus a 233 ,
Reus homo est, quum ministerium, dc actionem suam alteri homini adhibet ad illicitam, dc pravam actionem perpetrandam; utrique e nim actio haec vetita est; & uterque simul eam vult, eligit ac determinat immediato sua liber
talis , qua abutitur, exercitio.
At Deus actionem, quam producit, nec vult, M 4 nee
272쪽
α 1 TέeoHa anIma kum a M. Nec eligit, nec determinat immediato suae IIbertatis exercitio; nec illi lex ulla suprema vetat , ne sit materialis naturae Agens universale .
Agens peeuliare, sue subditum illud st, sive nulli subjectum, lege divina regitur illi vetante, ne ad actionem ullam illicitam se determinet.
Agens unἰversale non nisi essentiali voluntatis suae rectitudine regitur, quae illi non vetat, ne si causia effciens physici, & materialis in diversis quibuscumque materialis naturae motibus. CAUSARIM OCCASIONALINM QPOTHESIS FORTASSE NOSTRORNM MOTUIMPHAENOMENIS CONGRNERE NERNIT. i et O. OBIECTIO VI. Si anima humana non est causa effciens, sed oeea naus tantum diversorum motuum humani corporis, sequetur, hominem semper posse aut suo, aut alteri cui vis corpori quam libuerit findere indefinitam motus quantitatem: productio enim motus necessario pendet a libera volitione illum petente , & ejus existentiam determinante : porro humana voluntas semper petere, & determinare potest quam libuerit tum in proprio , tum in aliis corporibus indefinitam motus quav-
RESPONSIO. Deus, qui motus nostros liberos producit consequenter ad liberas nostras olitiones, non pro voluntatis nostrae libidine eos producit, seὸ ad leges generales ab ipso statutas , a quibus motus productionem pendere vult. I. Liberae animae nostrae volitiones nequeunt esse causa oeeasionalis nisi primitivi motus impressi aut spiritibus nostris animalibus, aut fibris
273쪽
ejus Potentἰa motrix. 27 3biIs nostris motricibus . Porro causalitas haec occasionalis semper aut spirituum animalium , aut fibrarum motricium naturae est proportionata 27r, i, I 23o 3. II. Primitivus hic spirituum animalium, aut fibrarum motricium motus est deinde causa ste ea natis motus reliquo nostro corpori imprimendi; puta carni, atque ossibus, quibus brachium, aut crus constat ἔ atque ita de ceteris.
III. Motus hic nostri corporis est tandem
causa occasionalis motus aliis corporibus, quae attingimus, imprimendi. Hinc sequitur, non a voluntatis nostrae libidine pendere, ut nostro corpori arbitrariam motus quantitatem tribuamus naturam nostram excedentem: neque aliis corporibus a nobis se junctis, & quae attingere non valemus; neque iis, quae attingere valemus, sed quorum maias a immensa esset; haec enim vim habent resistendi motui cujvis primitivo spirituum nostrorum animalium, aut fibrarum nostrarum mota triciu m , a quibus universa vis motrix nostri corporis, & corporum, procedit, quae ut causa occasionalis posset admotum excitare Phyc
124 r. OBIECTIO UII. Si Deus est uniea causa efficiens motus; ad quid mirum & humani corporis, & brurorum artiseium Quare
post vehementes motus, quos Deus tantum eia
fieit, lassi , & defatigati sumus
RESPONSIO . Si Deus nullas certas leges in motus productione. & communicatione si queretur, objectio aliquid valeret; sed postis hisce legibus, nihil valet. I. Mirum hominis, & brutorum corporis artia fetum, cui evidenter infinita intelligentia preest, in nostra hypothesi non est inutile. Inservit enim evidenter, juxta Dei dispositiones, quantum opus est , primo ne diversae M s ani-
274쪽
274 Theoria.an Ima ἔumana. animalis corporis partes diffringantur, aut Iuxentur in diversis concussionibus, quas in eorum ministerio subire debent; deinde , ut vel minimus motus sens biliter, iuxta individui exigentiam, diversis partibus sensibilibus aut in.
1ensibilibus humani corporis communicetur , quae juxta generales communicationis motus Ieges contingere nequirenn in hominis , aut
brutorum corpore, si rudis illud, & informis
Unius lucis fasciculi motus satis sensibiliter
tenuissimas oculi fibras concutit , ut claram atque distinctam objecti lucem hanc emittentis, aut reflectentis sensationem habeam . Si hic idem motus non fibras maxime mobiles in intimis oculi offenderet, sed rudem, aut nimis graVem materiam tantum , quid contingeret se nimium dividens , aut nimiam resistentiam inveniens nullus fieret, & insens bilis, nec claxam , atque distinctam sensationem pareret, cu- ἀjus occasio est . Non igitur oculi fibrarum tenuitas, ae mobilitas in nostra hypothesi inutilis est ; juxta
enim generales communicationis motus leges necessariae sunt, ut sensationis, quam experior, occaso sint. Idem dici potest de organis auditus, olfactus, gustus, tactus , de universo mirabili humani Corporis machinamento , eadamque ratione de
II. Satis frequens disputationum philosophi
carum vitium est, ut contra hypothesim aliquam objiciatur, quod eontra omnes Θρoto es neque facit, ne illa quidem excepta, quae admittitur, aut quae impugnatae necessiario sussicienda est. En rei hujus exempIum, quod breviter innuere opportunum est. Nostrae hypothesi
275쪽
vs Potentia motris. 27s dicere tenentur qui animam volunt causiam es.ficientem motus sui corporis , animam lassitu- Ainis Iensationem experiri , quod in ipsa post violentos, ac diuturnos motus vis motrix exhau-xiatur ' Quid enim est haec animae vis motrix est ne anima ipsa Ast anima non exhauritur.
Est ne quid in anima ab ipsa distinctum Alanima est substantia simplex omnem natura subinnantialem compositionem ex eludens , quae tantum Virtutem , aut vim motricem habere posset. Quaenam igitur hujus sensationis Iasiudisti Caula, aut occasio est, quam post diuturnum, aut nimis gravem Iaborem experimur λ Facile
est in hostra hypothesi praeelarum hoc problema solvere. Quare itaque hanc lassitudinis seu
sationem experimur ' quia in nimis diuturno, aut nimis violento motu nimis magnam ODi- tum animalium dissipasionem , atque jacturam Corpus nostrum patitur atque haec spiritu una
animalium jactura est causa occasionalis , cui Deus hanc sensationem adjecit; ut stis sensationem partium humidarum jacturae, sensatio. nem famis partium nutrientium jacturae adjecit. 1241. OBIECTIO VIII. Si homo suorum motuum non est causa efficiens , quare illi agentis denominatio tribuitur, quum non agat RESPONSI o. Diversi hominis motus, praesertim qui liberi vocantur , homini jure triri buuntur ; ipse enim conditjonem ponit, seaeausam ocσusionalem, quae hos motus parit. Homo igitur vere ph ea in hos motus in-ffuit; neque enim haberentur, si actu suae v luntatis homo eos existere non faceret et et . 1243. OBIECTIO. IX. 'Nu Ila major datur connexio inter Dei voluntatem, & motus productionem in natura, ac inter meam voluntatem, & productionem motus in meo corpore. Ergo aut negandum a Deo posse motum pro-
276쪽
duci ; aut fatendum ab anima humana posse
quoque produci. RESPONSIO. Omnia Dei actionem in materialem naturam an nunciant , dc ostendunt et nihil animat humanae inhumanum corpus actio nem indicat, aut probat. Nulla ergo a Deo ad animam humanam, aut ab hac ad Deum illatio valet.
I. Deus est ens natura , & persectionibus eia sentialiter infinitum. Ejus igitur voluntas concipitur necessario infinice per se activa, & eia ficax, etsi ignotus nobis sit modus, quo agit .
Intelligitur ergo , posse ejus voluntatem motum in materiali natura producere , etsi ignota nobis connexio sit hujus voluntatis cum motu producendo.
II. Contra homo natura , & persectionibus essentialiter limitatus Est . Intelligitur ergo , non posse quoscumque effectus producere . Intelligitur ergo effectus , quibus nullam Proportionem dicit, illi non esse tribuendos. Atqui hujusmodi est motus humani corporis qui datur, nec esse potest aut a materiali, aut a spirituali substantia , quarum compositum hominem constituit xaeta, & iaeta .
III. Motus regulares, & permanentes naturae visibilis necessario ostendunt virtutem motricem in divina voIuntate; evidens enim est,
motus hos dari; nec dari posse , nisi voluntate essiciente causae infinite intelligentis , & acti- ae: porro haec non nisi Deus esse potest 8 6& 88o . Motus humani corporis liberi, aut necessarii
non item in humana voluntate virtutem mo
tricem indicant: fieri enim evidenter potest, ut Deus sit eorum causa effciens , dc ut humana voluntas si eorum ea uia tantum occasionalis. IV. Anima nostra, fortasse inquies, ita virtutem suam motricem sentit , ut existentiam
277쪽
At In hoe manifestus est error , dc aequivo-Catio, qua sonos persuasionis cum sensu objecti hujus persuasionis confunditur. Anima nostra putare potest, aut sbi persuadere, se is eorpus suum mistutem actἱυam habere , quin hi sic sequatur , hanc activam viris tutem habere scuti putare potest, aut sbi persuadere , materiam virtutem activam habere , quin hujus opinionis, aut persuasionis objectum re ipsa existar. At error nihil probat; & ρε- Lua sio non est semper demonstratio, saltem apud
i 244. OBIECTIO X. Si Deus esset cujus-
Cumque motus causa essiciens , nullus daretur motus vitiosus; & venator, exempli gratia, in leporem colli imans, illum nunquam non traii ceret. Venator enim quantum in se est omnia praestat, quae ad ictum in leporem dirigendum junt necessaria. Deus vero nunquam fallitur in directione , dc motu fistulae venatoriae tribu endo, ut lepus traiiciatur ergo lepus semper traiici deberet. RESPONSIO. Deus est, qui Zc corporis n stri, & corporum, in quae agere videmur, motus essicit. At nos sumus , qui eorum magis , minusque promptam, dc magis, aut minus aptam directionem determinamus: porro motus hi tandem a primitivo spirituum nostrorum animalium , aut fibrarum motricium motu derivanis
I. Deus in motu producendo nunquam fallitur. Semper immutabiliter praecisam motus qualitatem , & quantitatem effeti , quam ex generalibus communicationis motus legibus postulat eausa oecasionalis a re creata sive materiali, sive immateriali, intelligente, sive non in intelligente libera, aut necessaria illi exhibita. At res creata intelligens, & libera, de qua hie sermo, non semper Deo causam occasonalem exhibet, unde motus consequatur ab ipsa-
278쪽
Igem diei potest de Iudentibu si pilis eburneis
in abaco , aut reticulo in siphaeristerio , ae de ceteris . Illos usus docet eausam occasionalem aptius dignoscere , ac determinare , a qua inistentorum motuum series universa procedit. CA AROM OCCASIONALMM ΗΥPo--- THESIS πNIVERSAM FORTASSE PHTSICAM EVERTIT.
124. s. OBIECTIO XI. Si Deus in universa
natura animata, & inanimata unica motus cauissa essiciens est; fetantia ρυ Ma jam nulla est .
In hac enim hypothesi phaenomenon quodvis explicabitur dicendo, ita contingere, quia Deus ita illud essicit; Exempli gratia , terram circa solem converti , quia Deus illam 'circa solem Convertit ; saxum ad centrum terrae gravitate tendere, quia Deus illud ad hoc centrum imis pellit; mare aestuare , quia Deus in illo gestum producit; cetera . Atqui patet, physicam ita pertractare' ef e illam ex scientiarum albo delere ac nullam reddere. RESPONSIO . Si Deus solus visibilis natuis rae motus produceret nulla in motus productione certa , & immota lege servata , prosecto physicae studium inane esset . neque a praesen tibus phaenomenis de praeteritis , aut de futuris judicium ferri posset.
At si Deus in universia natura motum prG- ducens certas , atque immutabitis leges sequitur, quas detegere ς ac apte dignoscere oporteat, ut effectus exacte determinetur, qui jam sequutus est, aut sequi debet in quam plurimis& futuris phaenomenis: patet, adhuc physicam
scientiam esse menti nostrae exercendae , atque erudiendae maxime opportunam.
Quid igitur est scientia pissica in hypothesi,
qua Deus si motuum quorumcumque unica causa essiciens λ Scientia est naturam variorum corporum, quantum fieri potest, observans, ac dete
279쪽
xto TheoνIa anisa ἔumana. detegens ex peculiaribus eorum proprietatibus, ex effectibus, quos pariunt, &ex legibus, quibus reciprocae eorum actiones fiunt: quae illa, quae constanter , de immutabiliter in diversis corporibus contingunt , esse . probat ab aliqua immutabili natura lege ; quae iteratis , & accuratis observationibus paucas aIiquot detegit ex his immutabilibus legibus , ad quas , tamquam ad causas physicas, omnia magna mundi hujus visibi lis phaenomena reserantur, atque ita Dεἰ Herata de tepit, sive ordinem, quo progreditur in universali, & permanente actione siua in materiales substantias immensam hanc rerum universitatem constituentes 284, 947, 301 . Exempli gratia, motus telluris circa solem , seu saxi ad telluris centrum unice a Deo producitur vi Iegla generalis gratiitatἰonis Omnia omnino corpora permanenter afficientis, dc c
ius influxus physicus in corpora di verso modo aesti mari debet ex diversis eorum massis, atque ex diversa a centro motus distantia. Ut igitur vel hic telluris circa solem , vel hic saxi ad telluris centrum motus apte dignosceretur, & accuratis observationibus , & acutissimis ratiociniis, dc diuturnis meditationibus physicae studiosi indiguerunt.
In nostra hypothesi Physica adhue scientia est
dignissima, cui humanum ingenium operam nae vel I ejus enim scopus est verum ordinem digno scere , quem Deus sequitur in universali sua
actione, qua naturam universam regit, ac per
1246. NOTA . quid lixque poterit communis objectio , quam toties tanta jactantia Pr serunt entelechiarum auertores , dicentes : si
Deus fiat omnis notus causa eificiens, naturam universam fieri instotam machinam , quae mainnum artificis reparantem, & corrigentem perpetuo postulat ' illa, ni fallor, eo sophismate , seu parasogismo tota continetur , qui dicit
280쪽
mutatio thesis , si ve ignoratio eleneM , & quo sententiae, quae impugnatur, vitium tribuitur, quo nullo pacto laborat. In hypothesi causarum occasionalium visibiis lis natura machinamentum est infinita intelligentia , qua conceptum fuit , & infinita activitate, qua munus suum implet, dignissimum .
Porro mirabile hoe maehinamentum succedentibus saeculis, nec immutatur, nec restaurari indiget , nec labitur ; aeternum stare potest ut esse coepit , semper idem & acitone, & sua
actionis principiis. Suae actionis principia non ea sunt sane, que inanis philosophia vellet a qua scilicet materia statuitur ea intelligentia, & acti vitae donata, quam ejus natura excludit . Quid inde non propterea aut ustiosa, aut lapsabunda haec principia sunt , neque eorum actio manu indiget perpetuo reparante. & corrigente. Sunt enim tantum haec principia immutabilis Dei voluntas, & infinita eius activitas, semper eadem ab initio temporum,& semper eadem sutura Iaxi .
FLUIDI ANIMALIS AD DIVERsA ANIMAE HUMANAE MUNERA RELATIO.
considerari potest ut causa occasionalis actionis animae nostrae in corpus , & corporis in animam . Hac ratione fluidi animalis theoria ad metaphysicam persecto pertinet. Quaecumque humani corporis pars animae se iades se , quae tamen non nisi in cerebro statui posse videtur to6a ; eertum est; medium eommunieationis ὸari inter animam nostram ,& corpus nostrum; atque hoc medium Quod