장음표시 사용
301쪽
3oa TMoria anIma Oumana. reteris hominibus innumeris patentibus effectiabus. ac certis probationibus stat 3.1 ira. CONSECTARIUM VII. Anima huis mana ε' ve a causa pissica suarum operam
gionum , earum suoque s quarum es cauissa tantum occasionaus. Harum enim operati
num existentia ab ipsa pendet aeque ac si earum esset causa esciens libera , vel ne euaria. Σ11, Θ ν δ 3 in - . . . I. Exempli gratia , etsi prιmagen ιas rerum ιmagines in me non producam ut earum causa esciens, aeque verum est in mea potestate esse mihi quum libuerit innumeras primigenias rerum imagines comparare , sive naturam ob servando, sive naturae studiosorum, physicorum, geometrarum, politicorum, doctorum quorumin Cumque opera perlegendo . Ero itaque harum imma Iinum in me existenistium causa physica , at libera earum, quae ex mea electione enascuntur , necessaria earum , iluae sine meae libertatis concursu producuntur
II. Pari modo et si non producam etamquam causa essiciens motum, qui meum corpus aut maν , certum est, me libere meo corpori plua Timos motus indere, quorum existentia unice a libero meae voluntatis exercitio pendet. αmotus omnes necessarios, quibus animor, penis
dere, ut existant quin ego qua id fiat rati ne seiam ab animae meae praesentia , & ab
ejus cum meo corpore conjunctione x Iaa 3 . . Est erg anima mea horum variorum motuum ea a phrsica, libera eorum, quos imperat . necessaria eorum, qui a sua voluntate non Pen
III. Idem dicas de meis sensationikus ora in nisis , is mentalibus . Et si harum sensationum non sim egomet eausia essiciens; certum tamen est , plurimas dari, quarum existentiam unice a mea libera voluntate pendet, quasque mihi
302쪽
ejus ad stuἰ dum ansmati peia Io. 3o 3 comparo, aut quas comparare nolo, ut magis lubet, causam occasionalem ponendo , seu non ponendo, a qua earum existentia pendet, ea rumque, quae me vel inscio, vel invito in me nascuntur , seque causam physcam esse ani mae meae praesentiam , ejusque eorpori conjunctionem filiarum itaque anima mea causa libera est, aliarum necessaria, semper tamen occasonalis,
nunquam effciens 267, 9 46r . IV. Idem quoque dicas de fossibus meis o pitualibus in ordine sociali, de mora It . Etsi
eorum non sim egomet causa essiciens; certum est, in mea potestate esse, mihi, recte ratio isne utendo, honestatis, rectitudinis, humanita
tis, grati adimi , moderationis, beneficentiae
Sensus hi, atque horum sensuum habitus in
me existent ab exercitio mearum cognitionum, animadversionum, ac perfectae meae libertatis;& eorum ero egomet causa physica, licet tan
mana moralitatis, meriti , demeriti eapanes. Est enim intelligens, ac Iibera. Ut intelligens, leges noscit a supremo Leis gislatore latas, & essentialem sibi impositam a. h is legibus obligationem. Ut Iibera, voram potestatem habet illas servandi, aut infringen di, ut magis libuerit. Si illas servat, quod debet facit, saepiusta men non sine magna sui ipsius victoria; mereis tur; praemio proinde digna est: si eas infringit, supremum Legislatorem laedit ; demeretur is poena digna est rtor . 1 a 4. CONSECTARIUM IX. Duma μα
mortalitatis anima non modo philosophia, is rationἰ non ononitur . imo ambabus omnibus numerIs est eo entaneum. Nulla siquidem ratio probat, animam humanam interire debere
303쪽
etoa Theo Ia anIma Lumana. eum corpore, quod anoat; imo maxime philosophicae rationes probant, atque demonstrant, nosse illam, & debere corporis dissolutioni lu- heresse Si itaque die una corpora , quod animat, superesse potest, quare non integro λ- ulci non decies centenis millibus taculis,
non infinitis saeculis illi superstes esse poterit κρεψε, 'haee 'est senopsis Theoriae , quae ab humanis mentibus plurimi fieri debet , Dum ipsius humanae mentis theoria sit. Finis Tνactatus aulaia.
304쪽
306쪽
MEΤA PHYSICA UNIVERSA SACRA ET PRO PHANA.
σjus natανώ, & in ej- porentiis consideri rari potest; in iis scilicet, quae ejus substantiam , dc suum esse constituunt, & in activihac passivis. facultatibus, quae ab ipsa pendient. Duplici hac ratione binis sequentibus secti nibus, quae sexti hujus tractatus partitionem facient, illam considerabimus. Porro partitio nem hane illi tractatus praecedentis similem eonsulto selegimus, ut utriusque objectum v Iuti alterum alteri ex adverso sbtutum invicem conserri possit, adeoque utriusque diversitas evidentius appareat io 37 . Binis hisce sectionibus tertiam adjiciemus , in qua de ias natura luibur agemus , quibus animale corpus crescit, & deperit; quaeque re hominum , ct brutorum animam simul respicieta E
307쪽
ANIMAE BRUTORUM NATURA.r et s. OBSERUATIO. vocant ullsubstantiae illae omnes organicae, & animatae, quae istImum sentiendi principium habent , aut habere videntur, sive internam facultatem sensationes habendi voluptatis, aut doloris, quin s mul habeant intimum ratIonis priscipium , sive facultatem ad diversas suas perceptiones animadvertendi, atque ex illis ratiocinia insti tuendi, aut de abstracta rerum convenientia , aut oppositione ratiocinandi, sue de intelligi bili causarum ad effectus, effectuum ad causas relatione, sive de principiorum eum consequentiis, atque harum cum illis nexu , ceterisque hujusmodi. Bruta vero sunt species omnes quadrupedum, aVium, piscium, reptilium , insectorum. a176. EXPLICATIO I. Hominem voco, sive animal rationis particeps, substantiam omnem organicam, & animatam, in qua sit prine ἐum Intimum rationis , is senos 3 sve hoc rati
nis, & sensus principium, in ipso detegam, s- vel secus. Hoc enim plane obiectum est ideae illius, quam hominis habemus ; quacumque demum ratione idea haec in nobis enascatur ἰ& quaecumque incertitudo in ejus applicati ne aliquando haberi possit. I. Exempli causa , Minotaurus , de quo in poetarum fabulis sermo est, si re ipsa extitisse
supponatur, homo ne erat, an non monstrum dubia forma, quod foemina vivens; S anima tum peperit, homo ne est, an non illa scimiorum species adeo homini forma similis, quam
308쪽
ejus natura . Immaterialitas. 3ος
vocant orang-Οutan, ad speciem ne humanam pertinet, an ad brutorum fortasse nescio, aut saltem fieri potest, ut anceps hac in re sim . Hoc tamen certo scio i s minotaurus , si monstrum e muliere natum, si orang-outan in timo rationis principio gaudent; ad classem rationis participem , non ad brutorum classem
sive intima haec cogitandi, & animadvertendi facultas ca est , quae essentialem distinctionem statuit & lineam separationis ducit inter hominem , & brutum; sive essentiale hoc distinctivum cognoscatur, atque haec separationis Iinea,
1 et 7. EXPLICATIO II. Brutum appello ,sve animal irrationale, substantiam quamvis organi eam , ct animatam praditam Intimo sensus prineipio, is omni rationis intimo prineipio desituram ; sive in illa intimum hoc sensus principium detegam, sive non. Hoc enim evidenter est objectum ideae, quam bruti habemus, quacumque tandem ratione idea haec in nobis enascatur; & quaecumque in ejus applicatione in certitudo aliquando haberi possit. I. Exempli causa. Postremis hisce temporibus observarunt naturae studiosi plantarum species quasdam, uti Polypos, quae intimum sensus principium habere videntur, quasque ZOOphyta vocant, sue planeas animalia . Plantae har animalia ne sunt, an vegetabilia λ Fortasse ignoro Hoc tamen certo scio: s vere sensu gaudentsi vere voluptatis , & doloris perceptiones habent, ad animalium classem eas pertinere. II. Hoc itaque intimum sensus principium , quod ab animadvertendi, dc ratiocinandi facultate sejunctum supponatur, illud est, quod cia sentialem distinctionem, & lineam separationis statuit inter resnum animale, & vegetabile ps ve
309쪽
sive essentiale hoc distinctivum, atque haec in ister regnorum limites linea separationis cognoia scatur, sive ignoretur. . 11 8. EXPLICATIO Hl. Vegetabile nuncuispo substantiam omnem organicam, crestentem, di deinde pereuntem, & vitae specie quadam gaudentem , omni tamen intimo sensus ρνineia pio destitutam. Hujusmodi sunt arbor, arbustum , frumenti caulis., pratorum herba, hortorum flores, id omne denique, quod in campis, aut sylvis vegetat tantum , a quercu ad
LINEA SEPARATIONIS INTER NOMINEM, ET BRUTNM , INTER BR TIM, ET PLANTAM.r279. OBSERVATIO. Recens quaedam philosopita paradoxa statuendi cupida omnes ingenii vires contendit, ut dubiam redderet lineam parationis a natura tanta perspicuitate ductam inter hominem, & brutum, inter brutum, &
Sophi maris genus, quo potissimum usa est 4 ut paradoxum statueret, illud est, quo ab in
certo contra certum, ab ignoto contra notum
illatio fit. Exempli gratia. a 28 o. QUAESTIO I. Datur ne Gentiale di- fluctivum , linea vera separationis inter εomi nem , is brutum ' Negavit recens philosophus. Neque enim homo sublimi ingenio praeditus reipsa ab homine vulgari ingenio instructo dive sus est; nec homo vulgari ingenio ab hebetire stupido; neque hebes, & stupidus ab imbecilli a nativita te; atque hic fortasse a bruto non differt; nullum enim intimum intelinentia , ac animadversionis prine'ium in imbecilli a nativitate magis dignoscitur , quam in
CONFUTATIO. Patet, hane philosophandi
310쪽
irius natura. Immater7aIlias. 3 otIonem rectae rationi repugnare . Hoc enim
id ipsum est, ac dicere, in innumeris subjectis intimum intelligentiar, & animadversonis priniscipium non esse, in quibus omnia hoc esse an nunciant; propterea quia nonnulla subiecta sunt, in quibus principium hoc, quod in suis muneribus impeὸ iri non repugnat , non eadem eVia dentia sese prodit. Eque, ni fallor, dici posset , eertum non esse, in tellure animalia, dc vcgetabilia exist re, quod iis smilia in luna non detegantur ;sive incertum este, num in meridie dies sit , quod in vespertino crepusculo incertum si dies
ret 8 r. QUAESTIO II. Datur ne essentiale diastinctivum , linea sepaeationis ἐnter brutum , o megetabile' Negavit adhuc idem philosophus . Si enim innumera animalia sunt , quae motu progressivo pollent, & quo a vegetabilibus sis cerni videntur: alia quoque nonnulla sunt, ut ostrea , dc gallo- insecta , quae illo carent; si vero animalia omnia saeuitate sentiendi praedita esse videntur; plantae nonnullas , ut po-Iypi fluviatiles, eadem facultate, ac proprietate gaudent.
CONFUTATIO. Mea quidem sententia, ex his in serre, estentialem diversitatem non dari inter animam, Ac vegetabile, praepostera est philosophandi ratio. I. Quod innumera animalia motu progressivo polleant probare videtur, animalibus intimum inesse motus progressivi principium, quo vege tabilia carent, dc quo haec ab illis distinguuntur, & differunt; si vero ostrea non progrediuntur, hoc non videtur probare intimo motus progressivi principio illa carere; sed tantum in iis motum hunc progressivum , ut in cane catenato, impeditum esse. II. Postquam animadverterim , sentiendi fa-ςultatem in omnibus animalium speciebus sese