장음표시 사용
331쪽
tum sensitivam videri satis esse ad ea omnia phaenomena praestanda, quae in brutis obtervamus: haec enim omnia sensationes tantum en- .hibent voluptatis, aut doloris materialia oblecta respicientes , & motus quosdam Iocales a mechanicae legibus non directos. . Iv. Certum est, priseipium fensitivum, quo bruta animantur , eas tantum essentiales , ocpraecipuas proprietates habere , quas in talo cliversae ejus operationes enunciant nullus em min natura es itis es, sine causa, neqμε caus- ωlla sine essectu . Atqui brutorum operationes obstantiam fmma strialem fensti pra iram in illis enunciant , non vero spiritu Alem substantiam inteIngentia, ct ratione donatam . Ergo brutis praeter Corpus organicum inest subflantia media inteν ρι- ritum , is materiam , immaterialis , iacui tale
sensti a praedita , ct intellectiva carens . in E. D.
PRIMAE E sECTIONM S IPSIS. Ex hactenus traditis , ac demonstratis de a nima brutorum haec corollaria consequuntur. 1 3oo. COROLLARIUM I. Essentiatis μι- Πεudo, o egentialis diυersitas datur inter Bominis , is brutorum animam . Quod non naturae identitatem ullam, sed veram, atque per sectam inter binas has subst antias natura a I rieritatem indicat ; una itaque non elt altera I xt una nonnullas alterius proprietares eminen ter habere potest. - - , I. similitudo in hoe sita est , quod utraque intimas sensationes experiri potest materialium objectorum praesentiam di sensibiles qualitates respicientes ; quod utraque veras voluptatis , & doloris sensationes habere potest ex mainterialium obiectorum diversis impressionibus in diversa utriusque organa , quae. ipsae animant s
332쪽
ejus natura. Immate talitas. 333II. Diυersitas in hoc sita est, qliod alterius facultates seia per in sensatio iνbus siliunt, nunquam ad intelligentiam pertingunt , alterius vero facultates & intelligentiam, & sensationem complectuntur. 13or. CORΟl LARIUM II. Anima brut
rum, ut is humana , non nisi vera creatione
exi ere potest. Quum enim natura immaterialis sit, a materia, aut ab ejus modificationibus Extrahi nequit, in qua neque formaliter, ne que virtualiter existit 263, is rosa).13 2. COROLLARIUM III. Anima bruto rum, ut oe huwana , dissolutione , aut decom positione perira nequit. Quum enim sit substantia immaterialis, partibus materialibus per a cidens conjunctis, & per accidens separabilibus non constat; omnia vero indicant, substantiam esse in specie sua simplicem, nulla partium com positione conflatam; uti dc anima humana subjstantia est omnino simplex in specie sua, &ab omni partium compositione aliena io 37 . 13o3. COROLLARIUM IU. Anima bruto. rum, qu4 dusolutione perire nequit , annihila tione perira potes . Omnis enim ejus finis ad corpus, cui conjuncta est, animandum limitatus, Videtur , dc ad quandam intimarum sensationum seriem percipiendam a materialium oris ganorum ministerio pendentium; prae telea cum cusus vis intellectualis cognitionis, ac sensus in tellectualis incapax sit, tune nullum amplius in natura finem habere videtur, quum nullum illi amplius sit eorpus animandum. Unictis finis, quem brutorum anima, Corpo re organico dissoluto , habere posset, esset, ut ad aliud ejusdem natiirae corpus animandum esset destinata ; juxta vetus metempsychoseos a sy- aὶ ET OLOGIA μετεω -ωσις, anima
R μετα , trans, ab se in , di a 4αψ anima.
333쪽
syllema , quod ad bruta limitatum absit reum non demonstratur, etsi nihil sit, unde probabile videatur. 13o4. NOTA. Metempsychosis praecipuum erat holae Pythagoricae dogma, quod Pythagoras ab Indis Brachmanibus mutuatus erat : porro doctrina haec apud Indos, &Sinenses etiam per hos dies admodum diffusa est.
I. Iuxta tum Veteres, tum recentiores mei tempsychoseos assertores animae hominum, &brutorum nihil natura diversae sunt. Anima obscuri hominis, at virtutibus orna ti, sollito corpore, quod animat, ad aliud humanum corpus animandum est destinata : fiet vero anima viri principis, aut regis, pro ma jori, minorique virtutis gradu.Anima hominis vitiis turpis, Corpore, quod animat, dissis luto , ad bruti alicujus magis, minusve immundi, & miseri corpus animandum est destinata , pro criminum suorum meri iato ,ut tandem post datum transmigrationum numerum in aliud humanum corpus transeat
II. Patet , meten psychoseos sententiam generatim sumptam fabulosam esse, chymaericam,
ridiculam, sanas philosophiae , & ipsi naturali
rationi repugnantem. Anima brutorum nihil unquam natura animae humanae commune habuit,
aut habitura est Io47, ct i 299 . At si metempsychoseos sententiam ad bruta, eaque ejusdem speciei contrahamus, & si aeuique brutorum speciei animam supponamus hujus ipsius speciei propriam, & ab humana omnino diversam , nihil bmnino absurdi metempsychoseos hypothesis praeseseret. Quid enim absurdi habebitur, si supponamus
exempli gratia, Deum cervi modo enecati animam non destuere, sed pro anima, quae crean da esset, uti cervae jam praegnantis foetus animaretur , intersecti cervi animam scelui huic
334쪽
ejus natura. Immaterialitas. 33str uere Idem porro de ceteris brutorum speiaciebus dici poterit . 13os. COROLLARIUM U. Anima ινώιο-rum, ut is humana , sedem habet in praeipua
Atiqua parte corporis, quod animae; eaedem eianim rationes, quae ostendunt , humanam ani-
Iriam non esse in universo humano corpore diffusam, ostendent quoque, leonis, tauri, ovis, aquilae , columbas animam toto horum animalium corpore non esse diffusiam. Quare veros millimum est, in cerebro sedem brutorum animae stam esse in speciebus omnibus , in quibus pars haec corporis organica ha hetur; in speciebus vero cerebro carentibuS ,.s tamen hujusmodi species dantur, sedem animae in praecipua aliqua corporis parte organicae esse postam, ubi aptius anima diversas materialium organorum impressiones admittere postast; dc universo animali machinamento varios motus indere, quos animalis natura , & finis
rao 6. COROLLARIUM UI. Anima bruto rum subsantia es essentia tua indivisibilis . Est enim substantia immaterialis; quam absuris dum esset in binas, in trinas partes, aut in alias divisam supponere . Quare, I. Quum vermis, aut larpens, exempli causa , bifariam secatur, non animantis hujus anima dividitur , quae tota in ea , parte est , in qua ejus sedes est ; neque praecipua haec pars vitiari, aut dividi potest , quin animal e nece tur, seu quin animae corpori conjunctio, a qua ejus vita pendet , dissolvatur. II. Motus aliquandiu in secti vermis, aut serpentis partibus perseveran, , animae sectionem non indicat , ii, ait utra enim saltem parte motus hie non nisi mechanicus est , a residua quadam , & magis , minusve duratura fanguianis, humorum, nervorum, fibrarum, spirituum vitalium agitatione profectus.
335쪽
III. Si re ipsa in natura daretur species aliqua animalis , quae bi flecta in utraque sectio ne vere, & permanenter viveret, quod neuti iaquam verisimile est ; ideo hoc esset, quia quodvis hujus speciei indiυiduum ratione peculiaris tuae organicae structurae duplicii indisidua aequivale. ret, in quo duplex anima tum ante, tum post partium divisionem haberetur. 13o . COROLLARIUM VII. Anima brutorum, ut & humana, nulli intimae augmenti, aut decrementi vicissitudini obnoxia est. Quum enim immaterialis si , nihil a materiae influia xu aut adipisci , aut amittere potest ; materia enim noni est nili causa oecasionalis magis minusque apportuna suarum operationum.
In homine, ex Dei decreto mustua est inteμ ani mam , ρο corpus dependentia. Haec enim aeque
in brutis, ac in homine apparet; n*que haberi potest, nisi libero, & effetaci Dei decreto, quod generica , & permanens naturae lex sit omnibus animalium speciebus t 1οοι , &
rum, Mν is humana , non est causia inciens ne que Iuarum sensationum voluptatis , is doloνis, quas tu intima fua substantia experituν ι ne ffue variorum motuum , quos in corpore a se aianimato excitat. Quae liquidem rZtiones probant, animam humanam potentiam est, tantum pasiasivam in suis sensationibus, & causam tantum occasionalem motuum, quos in corpore C citat, cui coniuncta est; eaedem seque probant, dc quidem potiori jure , brutorum animam inpotentia sua senstiva tantum passivam esse; ocin sua ρotentia motrice causam est e tantum Oc
I. Brutorum anima sensationes experitur voluptatis, & doloris, non tamen in ejus pote-
date est, ut eas sibi comphree, quibus obi ecta-
336쪽
ejus natura. Immaterialitas . 337
eur, eas evitet, quibus angitur; et si saepius in ejus potestate sit causam occasonalem ponere, quae has excitabit, illas extinguet. Anima brutorum varios corpori , quod animat , motus indit , quorum aliqui voluntarii videntur, non tamen proinde liberi sunt Docide IIo6 . At quoniam nulla in ipsa vis concipitur ,
qua in organa materialia agere possit, nee ullam certe habet mechanicae horum organorum structurae cognitionem: patet, non esse, necesse posse nisi causam occasionalem variorum motuum, quos in ipso excitat , dc quorum illa revera causa physica est i et et, &I223 3. x31 o. COROLLARIUM X. In brutis, tit ira Aomine , fiuidum animata viάetur esse pracipua, ct ct motus ea a ph ea. AEque enim in brutis magis nobis notis , ac in homine , fluidum hoc eadem habet principia physca , easdem ossicinas, tubos, receptacula eadem ; si vero fluidum hoc respectu sensitivae, &motricis animae facultatis consideretur , eadem in bruto, ac in homine munera sortitum esse vi
, ait. OBSERVATIO. EX brutorum opera ia
tionibus rite perpensis demonstratum est . dc bruta praeter corpus organicum ira materiali substantia instructa esse , quae eorum anima est , quaeque nec spiritus est, nec materia. At vero quaenam hujus brutorum animae fa cultates, seu potentiae sunt Z Lubflantia hujus, inquam, media materiam inter, & spiritum fInest ne illi, ut animae humanae, potentia iu-
337쪽
saluetiva Motentia assectiva hoc qua masori brevitate fieri poterit definire pergimus. BRUTA POTENTIA INTELECTIO DESTIT TA SUNT.s3t . OBSERUATI P. Omnia homine In ste Ileetitiam potentiam indicant ; nihil huius di potentiam in brutis indicat. Ut hoc osten
damus satis erit nonnullorum brutorum opera-:iones ad trutinam revocare , eorum , Inquam , brutorum , quae magis intelligentiae proxima , aut minus ab illa remota Videntur . . AsSERTIO I. Brutorum sensatione potentiam inteluctivam in Illis non indieant . Pol
unt enim in potentia tantum sensitiva, quaere ipsa haberi potest hap sensationes existere 'phnimus dari potenti αm hanc sensiti Iam tantum', nullo pacto intellectivam. Sensationes experietur voluptatis , & doloris , aliasque sine voluptate, & sme dolore. Id omne erit, quod
n diversis sensitivarum potentiarum speciebus variari poterit; ut & intellectiva in diversis intellectis arum potentiarum speciebus infinite vλ-
'I hil iridieit , eundem intellectivitatis gramgum in Se animae humanae ac diversis spirit1- quos generico angelorum nomine nunc ἰ-paemus. Nihil quoque indicat eundem inessesbeelei seni nivo princ p/ψ . Iu ehnsilioum leonis principium a talpe , aut Iumbrici sensitivo principio sensibilitatis gradu dit- ferre potest, quantum quercus ab arbusto , aut αλ herba volumine disteri. 13is ASSERTIO II. Imagines , qua brutori
338쪽
ejus Potentia . Sensibilitas. 33 -m sensationes comitantur , potentiam intelleis stivam in illis non indieant. Possunt en i m imagines hae in bruto haberi, etsi omni intelligentiae, judicii, rationis munere si destitutum. I. Quum hortum elegantibus areolis distinctum , aut arcem propugnaculis munitam intueor, intimam horum objectorum, & mentalem sensationem habeo, quam sensibiles horum objectorum imagines comitantur . In his non dum sum potentia intelligens si enim potentia essem tantum sensitiva, intelligentia omni, di ratione destitutus , adhuc easdem sensationes, & imagines haberem. Veros millimum est, canem, qui mihi comes dest, eadem inspicientem easdem sensationes, de imagines habere; visus enim organa habet meis
valde smilia, & ipsi mineipium sensitiυum in est , quod immateriali , & sensitiva su b stant i a
sua immateriales intimas impressiones admittere potest materialibus lucis in oculum reflexanimpressionibus respondentes . In his omnibus mullam canis intelligentiam indicat; si vero potentia intima has tantum sensationes, & imagines habet, non est potentia intellectiva.
II. Ex hac horti, & arcis sensatione, di imagine in mea senstiva potentia existente : suarum diversarum partium harmoniam considoro et earum dispositionem laudo, aut improbo , ea-xum munera , dc finem detego. oblecta haec cum aliis, quorum ideam habeo, consero; & quod video, perfectius, aut deterius iudico iis, quae
vidi , aut imaginor . ludico quoque , aquam , quam ab horti concha assii rgere video, a luperiori receptaculo deduci; tormenta, quae in ar- Cis propugnaclis sunt. me enecatura, si tali loco cum exercitu obsidionem iniens me sisterem; ceteraque - hujusmodi . In his non amplius potentia tantum sensitiva sum . incipio jam esse potentia intellectiva.
Si canis comes nihil habet, praeter sensatio-
339쪽
nes, & imagines , quas & ipse habeo , ut re ipsa eas illum tantum habere omnia indieant , nec ullam habet animadversionem, nullum judicium facit , nihil ratione inseri , aut statuit de suarum sensationum , & imaginum obiectis;
patet , canem esse potentiam tantum 1ensitivam , nullo modo intellectivam. 1316. ASSERTIO III. Brutorum opera in telleeyivam potentiam in illis non indieant. Nihil enim indicat , a potentia tantum tensitiva
haec opera prodire non posse ; omnia e contra indicant, hisce operibus potentiam tantum sensitivam praeesse.
Si brutorum opera potentia intellectiva dirigeret , bruta experientia , & animadversione erudita non semper idem opus facerent. Altero opere ex parte saltem vitia illa vitarent , quibus primum simile opus ruinam passum est . Augerentur , & perficerentur eorum cognitiorines; & infortunium, quod in eorum operationibus semel occurrit, ut imposterum illud prς- caverent bruta erudiret . At experientia videmus, nihil horum in brutorum operibus inve
1 317 ASSERTIO IU. Memoria brutorum potentiam intellectivam in iis non indieat : haec enim brutorum memoria esse potest tantum ,
imo tantum re ipsa est sensatio imminuta , ct extenuata; at sensatio necessarium non est potentiae intelligentis indicium tigis . Homo memoria sensationis , O memoria inia selligentia donatus est. Prima illi perceptiones sensus phy sici in mentem revocat; altera suas animadversiones , sua iudicia , sua ratiocinia , suas meditationes , suas voluptates , & fuas moralis ordinis molestias illi in mentem revo ia
In brutis aliquando memoria sensationis eluincet, nunquam intelligentiae 1338 . 1 a18. ASSERTIO U. Brutorum astutia , m
340쪽
eius Potantia. Sensibilitas. 34 rnratagemata με quum aggrediuntur, siυe quum mim repellunt , substantiam intellectiυam in iis
non indicandi ; nihil enim indicat ad ea quid viam requiri , praeter voluptatis , doloris , timoris impressiones , nulla in his adhibita inritelligentia; ut in iis occasio habeatur, qua ea Omnia peragant, quae sive ad alia bruta aggredienda, sue ut se tueantur ab ipss sunt. Inter bruta nullum fortasse seimio magis industrium, & si ita loqui fas est, ingeniosum magis. At vel ex unica observatione, num in hoc. bruto vel minimus intelligentiae radius argui possit, iudicemus. Ut scimios capiant barbari Americae, atque Africae populi agmine instructo discordibus tympanis, rudibusque aliis musicis instrumentis crepitantes, ae versicolorata vexilla agitantes sylvas petunt scimiorum domicilia. Accurrunt undequaque certatim scimii , --gnisque vocibus aliquando ad duo, aut tria millia propinquis arboribus insistunt, cunde Indorum tripudia spectare ,possint.
Indi ocreas gerunt, quas saepius exuunt, at
que induunt inspicientibus scimilis , hae illae
temere cursitant ocreis induti , & vexilla agitantes: post haec recedunt , & nonnulla parva vexilla , ac plurimas parvas ocreas intus visco inunctas , aut laqueis munitas humi projectas
Statim ac barbari recesserunt , seimii imitatores ab arboribus desiliunt, parvas ocreas ibi abjectas arripiunt , pro iis decertant , eas induunt; nec eorum, qui primi capiuntur exemplo, ut insidias evitent commoVentur.
Redeunt barbari . Scimii ocreas induti capiuntur : ceteri fugiunt . Paucos post dies eas,
dem barbari insidias parant ; & iterum scimii
Nulla igi aut in his brutis in te Iligentia, aut ratio est; si enim vel minima esset, quae indi- P a vi