장음표시 사용
381쪽
38 et TheorIa anἰma brutorum. nam manum mutaretur , equum cum homi-
, , ne de rationis usu , & de telluris imperio,, Certantem videremus . Quo vero fundamento tam audax assertio nitati tur nullo. Hic, qui philosophice ratiociis nari arbitratus est , inquit sapienter recens,, philosophus, non animadvertit, animal quod- vis esse peculiare quoddam fraema , Cuius, , partes omnes aliae ad alias invicem reserun- , , tur. Si quadrupedis ungula in flexiles digi-
, , tos converteretur, adhuc in cerebro ungulas, perseveraret Simii, ii praecipue, quos Pongos, aut orangis utans Vocant, quorum statura , forma , organa ita humanis similia sunt , ut eos f=lvestres homines, seu sylvarum homines nonnulli nuncupent, scimii, inquam , digitos habent nostris valde si miles . Eos ne propterea videmus leges ferre , urbes condere , arces munire , classes construere, artem militarem instituere , typographias, ingenii, mercimonii, industriae commercia λ eos ne ab austro ad boream , ab ortu ad occasium peregrinari videmus , ut ab aliis scimiis religionis , artis , naturae bona percipiant, aut ut sua illis communicent Nihil horum sane videmus . Neque ex universa eorum mira industria , atque asserta ratione quidpiam emersi , quod simplici scalae , vecti , scamno comparari possit , quorum tamen ideam , formam , usum ipsis ubique natura ipsa indicare videtur. Certum est , hominem cogitare , scimium nunquam cogitasse . Defectus hic cogitationis in scimio ex organorum ne vitio universae esus speciei perseveranter proprio proscisceretur ut cogitationis desectus in iis humanae speciei individuis, qui imbecilles aut nascuntur , aut subinde fiunt , casu quodam contigit ex Organorum vitio individuorum dumtaxat proprio
Non sane. Λbsurdum est enim, ut alibi osten-
382쪽
e us Potentia. Sensibilitas. 333esimus, supponere ullam entium speciem iis perinpetuo, & universim destitui , quae eorum na tura postulat . Genericae speciei proprietates , qualitates ab immutabili essentia, & natura procedunt. Quare quum nullus scimius un quam cogitaverit, dicendum est et cogitationem OeeIei hujus non essa propriam ; atque hoc de
quavis alia brutorum specie dici potesti 1298 .s STANT ME IN MATERIAM, ET SPIRIT M DIVISIO FORTASSE PERFECTA.
-ius media, quam in brutis supponimus, quaeque nec materia est, neque spiritus, claram ,
atque distinctam ideam habemus. Ergo substantia haec a philosophis non est admittenda; nihil enim ab iis admitti debet , nisi quod probe concipiatur, & de quo ex eorum id eis judicium ferre possint. Ceterum vetus substantiae in materiam, & spiritum divisio ex aer a vide tur, omnia complectens, nihil inter sua bina membra medium relinquens. Quare substantia haec media, de qua sermo, omnino fabulosa
RESPONSIO. Inanis haec obiectio , quam ad fallidium aurium repetunt tirones philosophi, & limitatas in illis cognitiones, & invalescentia praejudicia fatis indicat. Perpenderent vellem qui haec objiciunt , quid sint , qua veratione in ipsis fiant ἀῶυerorum obsantiarum id a s tunc enim facile intelligerent , prim injuria obscuram dici ideam substantiae mediae inter materiam, & spiritum ; deinde philosopho indignam esse persuasionem, in qua fortasse sunt, nullam inter materiam , & spiritum
383쪽
spiritum nil minus clara , minus ve notis suis distinista in mente nostra est ideis substantiae materialis , ct substantiae spiritualis ; ut jam alibi ostendimus. Quare aut obscuritatis taxanda quoque est idea materiae, & idea spiritus, aut ab hac nota idea substantiae intermedia tandem liberanda. Sicuti nimis probare nihil probare est; ita nimis impugnare nihil impugnare est ss).
Experientia , & ratio probant , nos re in νum exυentium naturam non cognoscere, nisi ex ideis , quas earum effectus in nobis excitant; hane enim rerum naturam in se ipsam non intuemur. Ex hac observatione jam supra ostendimus, nos nihil magis materiam , quam spiritum cognoscere. Nunc nihil magis hominis. quam bruti animam nos cognoscere ostendamus.
Quam Cartesianus obstantIa Diritua IIs hominem 'animantis habet ideam Eam habet , quam parit effectuum ab homine emanantium observatio. Ili homine intelligentiae , & sensus phaenomena observamus, quae simplici materiae tribui nequeunt. Ex his in nobis idea enasciatur substantiae sentientis simul, & intelligentis; adeoque substantiae spiritualis. Atqui hoc eodem modo substantia hujus me dia bruta animantis idea in nobis excitatur . In brutis physicae sensibilitatis phaenomena ob
servamus, quae materiae proprietates excedunt,
ct ad spiritus proprietates non pertingunt. Ex his substantiam in brutis concipimus a mat ria, & a spiritu natura diversam, illa proprietatibus praestantiorem, hac deteriorem; aptam intrinsece voluptatis, & doloris sensationes experiri , quod materiae competere nequit in trinsece ineptam ad intelligentiam usque at- colli, quod spiritus proprium est: uno verbo, iii bstantiam mediam inter corpus, & spiritum .
Ambarum itaque harum substantiarum ideam
384쪽
ejus ritantia. Sensibisitas. 38sseque habemus, illius scilicet, quae hominem, re illius, quae brutum animat. Si vero in postrema quid obscurum est; aeque in prima obscurum quid invenies. At quaecumque in incomprehens bilibus hisce substantiis idea inveniatur; eas dari ex effectibus aeque constat Primam spiritualem esse certum est ; alteram mediam esse inter materiam, & spiritum multo vero simillimum est et i 6, ct i 299 γ.
II. Vetus subsantiae in materiam , & spiri- eum divisio nihil in sententiam nostram proin bat, aut probare potest. Anne in binis huius divisonis membris omnes , quae haberi possint, substantias contineri probatum est Non sane. Vel simplex enim regni animalis observatio nos docet, tertiam saltem substantiarum speciem a duabus illis diversam esse in natu-xa; nihil vero probat, innumeras alias substantias a tribus hisce nobis notis speciebus adhuc diversas in natura dari posse. Si nunquam alia bruta praeter canem , &equum novissemus, fortasse non nisi in species duas hanc entium classem partiti essemus; dc
divisionem hanc nostram ut imperfectam oppugnantibus fortasse irasceremur. Num propterea leo, taurus, ovis, aquila, cete, salar, apis ,
formica species essent chimaericae Quin si quis
ex effectibus accurate observatis tertiam dari brutorum speciem ostenderet a binis antea notis omnino diversam, tertia haec species proscribenda ne esset , quod divisoni a nobis sa tutae, aut admissae non congrueret Evidens est, non ita faciendum .
Idem dicemus de tr bus substantiarum speciebus, de quibus quaestio, de spirituali scilicet , materiali, & media inter utramque. Eia fectus sunt, qui materialem subsantiam dari
ostendunt; alii sunt, qui Diritvi al/m obstantiam. Effectus demum sunt, qui neutri tribui Tom. m. R pos-
385쪽
possunt, & qui tertiam a binis prioribus diis versam substantiam dari ostendunt. Asseri ergo potest, nihil veteri illa substantiae in materiam , & spiritum divisione obstante, obstantiam aliam in natura dari immat pialem feno donatam, intelligentia desitutam, quae brutorum anima est.
x34s. OBIECTIO V. Quam multa in subis
stantiam hanc me iam congeri possunt i Quomodo existit quando qua parte corporis qua ratione in corpore, & 'in corpus agit, in quo existit ρ pereunte corpore, quod animat, quid
illa st ' Quae , & quanta in hac sententia
mysteriai . 'RESPONSIO. Nulla alia sententia nostra mysteria continet, quam quae cuivis animae theoriae, & cuivis materialis, & immaterialis naturae observationi necessario adnexa sunt. In natura tunc quoque , quum magis nobis sese prodere videtur, alia obscura sunt, alia luce conspersa; quae vero pars lucet ab obscura non
I. Certum est, animam brutorum, ut humanam, non nisi vera areationis existere posse ;non enim essentialem existentiam habet ; neque a materia , aut a spiritu , a quibus essentia differt, & in quibus neque virtute, nequere ipsa continetur, extrahi potest 13or . II. Uerosimile est, animam brutorum, ut&humanam tunc incipere existere in corpore organico , quod animare debet, quum organa corporis satis persecta ejus praesentiam exigunt; eamque in praecipua aliqua parte corporis existere, a qua illud aptius regere possie isos ). III. Ueros mile quoque est , brutorum animam, ut & humanam, in corpus, quos animat, non agere, nisi ut causam occasionalem. In hac enim brutorum anima nullum concipitur, ut nec in humana, actionis me.ium, quo in
386쪽
ejus Potentia. Sen bilitas. 383 in corporis organa agere possit, nec ulla distineta cognitio organorum, quae prae ceteris in hoc corpore excitare debeat . Eadem ratione brutorum corpus causa est tantum occasionalis intimarum sensationum , quibus eorum anima
Hoc tamen hominem inter , ct brutum discrimen est, quum tamquam causae occasonales considerantur ; quod in brutis phaenomena omnia ab intimo ea animante principio emanantia a solis sensationibus proficis untur . in homine vero phaenomena ab intimo eum animatote principio emanantia partim a solis sensationibus , partim ab intelligentiae operationibus procedunt. IU. Certum videtur , in animae brutorum muneribus , ut etiam in humanae perfectionis progresonem haberi ; & in individuo recens animato nondum animam integrum, atque per fectum suorum munerum exercitium habere, ut habebit , quum corporis organa persectam omnino structuram adepta fuerint. Hujus ratio est, quia in bruto, ut in homine. animae munera a magis, minusve libero , atque persecto organorum , quibus conjuncta est ministerio
pendere videntur ao6s, ct xaos . V. Certum est, an brutis, ut Ec in homine, essentiale organorum vitium inferre animae a corpore separationem . Hinc hruti interitus .
Quum vero brutum interit, quaenam subinfantia, sev si bilis , Θ Mon intelligentis , imma-rErialis, qua animatur , sors est Duae hac de re Lunt philosophorum sententi agi sentiunt alii, tunc animam a Deo ipso ad .nihilum redigi , utpote nullum amplius habentem finem, quem assequatur. Alii , qui mitius metempsychos m eqMuntur, sentiunt animam hanc a Deo con servari ad alia ejusdem speciei individua ani
387쪽
333 Theoria an Inra brutorum .
AUGΜENTUM, ET INTERITUS CORFollas ANIMALIS ; ET HAC DE RE NATURAE LEGES.
ma tum hominum, tum brutorum theoria coronidem ponemus observationibus , atque animadversionibus nonnullis de augmento, atque interitu animalis corporis ab utraque animati. Observationes, atque animadversiones hae humanum corpus potissimum respicient. Facile erit eas certis limitibus eircumscriptas brutorum corpori accommodare.
A MENT . 1347. OBSERUATIO . Corporis animaIis augmentum philosophi animadversione dignum
est. Experientia constat, speciem humanam ΠΟ-tissimum consiaerando , fretum in matris sinu magis, magisque crescere usque dum nascHur. Infantem contra ad pubertatem usque minus , minusque crescere; puberem veluti ex abrupto crescere, & brevi eam corporis proceritatem assequi, quam semper obtinere debet, non nisi latitudine augmentum habiturum donec decrescere incipiat, & deperire. Idem sermo de Omnibus viviparis brutorum speciebus dici ootest. Haec illustriores physci, celebris Busso.
nias praesertim , observarunt. I. Foetus , qui primitus non nisi mo Iecula organica est, punctum vivens, ct satiens, magis in dies crescens hanc serme progressionem sequitur.
388쪽
Formatio se ἰανεν; us ereporti auἰma IIs . 389Mense primo pollicem serme longus est ; altero pollices duos cum quadrante; tertio, tres cum dimid io ; quarto, pollices quinque, & ultra; quinto, sex cum dimidio , aut septem sexto, octo cum dimidio , aut novem; septimo, undecim , & ultra; octavo , quatuorde Cim; nono, pollices duodeviginti.
Mediam hic mensuram sumimus inter majores foetus, qui nono mense nascentes unde viginti , aut viginti pollices obtinent, & ml-nores, qui quatuordecim tantum longi sunt. II. Puer contra , qui pollices duodeviginti altus erat quum nasceretur, minus, minusque C rescens , annos natus septem ferme pollices auctus est . altero anno quatuor serme pollices augetur, tertio tres: deinde singulis annis ad pubertatem usque non nisi pollices duos erescet, aut unum cum dimidio. III. Quum pubertatem attigit, natura in ilia is vires1uas undequaque exerere videtur , ut opus suum eripleat, atque perfici at. Brevi quam toto vitae tempore habere debet, proceritatem
piis constat ,- physicum animalis vitae machinaiamentum in homine, & in brutis plerisque a duabus causis praecipue pendere ; a vi scilicete an a cordis, quod sanguinem premit, &ad omnia membra urget; & a membrorum is rasi flente, quae sanguinis impuIsum coercentia ad cor remittunt. Hinc tria diversa phaenomena explicantur, quae in homine crescente , ae in universia illa animalis regni parte, cujus organa humanis magis analoga sunt , obser
I. Facile , & promptum faedius in materna alvo incrementum & a maxima cordis expanis sua vi procedit, & a maxima membrorum na
389쪽
eorum extensioni, & expansoni minimam resstentiam opponunt. Dum scelus in matris alvo crescit, majori proportione vis expansva cordis crescit, quam membrorum sese explicantium crescat vis resistens. Hinc in sce tu incrementum ad nativitatem usque semper majus. II. In infante jam nato activa aeris vis amobientis, ct respirati , ciborum , quibus alitur, natura terrea magis, ac minus pinguis , ejus fibras, musculos, viscera, organa omnia, substantiam omnem magis, magisque eonfirmant,
ac roborant. Majori tune proportione membrorum expan- fioni resstentia crescit, quam crescat vis expansva cordis, a qua membrorum expansio potissimum derivatur. Hinc infantis incrementum a nativitate ad pubertatem decrescentibus gradibus procedit. III. Infans jam puber effectus copiosos habernutritios succos; quaecumque horum ea usa si in sanguine, de humoribus accumulatos . Hi magna vi vasa omnia dilatant. per quae fluere debene . Horum pars successive , at brevi
tempore condensatur, ac coagulatur in interis stitiis a violenta venarum , arteriarum , fibrarum , membranarum, musculorum, carnis, membrorum omnium extensione effectis Expansonis vis a cordis, actione, & a nu- eritiorum succorum copia producta magorem aliquo tempore rationem habet , quam vis adha fionis , aut res stentia a membris opposita. Εκ transitorio hoc vis excessu materialis natura puberis IndiυiduI ita brevi crescit, de explicatur, ut vis expansiυa sanguinis, & humorum, non amplius resissentem membrorum vis ex Cedat, & vincat : haec vero in dies crescunt, solidantur, confirmantur.
IV. Tamdiu aequilibrium hoc inter vires ex
390쪽
πoνmatἰο Θ Infers us eoυονἰs an Imal;s. 3pansionis, & adhaesionis magis , minusve perinsecte perseverat , quamdiu prima vis a. ualitatis rationem ad alteram servat. At vero quum membrorum resistentia in dies crescat a prima infantia ad senectutem; vis vexo activa cordis, sanguinis, humorum in homine triginta , aut quadraginta annos nato non
amplius crescat; imo subinde in senium declinando magis, magisque minuatur; ab hoe at quilibrio ablato tandem animalis machinae jα-ctura, & solutio sequi debet; ut quamprimum: explicabimus. PERIODI CERTAE IN FOETUS FORMATIONE .
physicae nostra, volumine de magno Renoo aionis entium viventium phaenomeno agimus
in vivi paris, & oviparis speciebus . Ibi osten dimus hanc viventium aeque , ac vegetantium reproductionem semper fortasse abditum hama innae menti mysterium suturam omnemque humani ingenii sagacitatem , etsi hac in re probabilitatem aliquam assequi fortasse potest, nunquam tamen naturae arcanum omnino detecturam. Nos hic, jam foetum in matrice, aut ita ovo speciei suae esse supponentes, tantum perpendemus num perfeAa sua formationis perso dias in primigenio suo domicilio antequam in lucem prodeat in eadem specie variabilis , an constans sit. 1. Omnium physicorum observationes ab Hippocrate, & Aristotele ad haec usque tempora
concordes probant, in omni viυipara brutorum specia gestatimis tempus eertum esse, immu-
abila ; adeo ut , data die conceptionis in quavis vivipara brutorum specie , tempus serme