장음표시 사용
391쪽
definiri possis, quo istus omnino perfectussi. Tempus hoc a natura statutum est , fore menses undecim equis, & asellis, menses novem accis, octo cervis, quinque ovibus, ct cape Ilis, duobus canibus, uno leporibus, & cuniculis; atque ita de ceteris. Quare perfecta talus formatio in vivi parisOmnibus certam , ac definitam periodum habet
a natura statutam, quae in naturali rerum Ordine varietati non est obnoxia Foetus ant rempus a natura definitum nosci potest ; tunc vero nondum persecte formatus est, pracox Vero iste ortus a fortuitis causis procedit , quae naturalem rerum ordinem perverterunt . Potestia quoque istus ultra tempus a natura definitum fortuitis causis in matris utero detineri ; tunc vero ferus ista ortus aut is tui , aut matri , aut utrique sun estus est. Tempus hoc gestationis in quavis brutorum
specie a natura definitum neque ex varia clia malis temperie, neque ex vario corporis habitu, neque ex Varia alimentorum qualitate mutatur . In Eona torrida atque , ac m frigida
idem est gestationis tempus eidem species regi Ones illas inco Ienti; etsi tam varia illarum te se peries sit, tam varia vegetabilia, quibus plurimae brutorum species aluntur. Robustae cervae non citius istandi tempus advenit, quam infirmae; imo saepius primae istus infirmus est, alterius robustus . Idem de ceteris brutorum
speciebus dici potest. Rei hujus ratio est , quia istus animalia ,& vitalia munera in matris alvo a maternis muneribus ferme segregata sunt. In placenta Iocatus , quae veluti sui pars est , organa sua habet, sanguinem suum, humores , motus suos habet; a matre vero nutritium succum tantum
haurit, quem satis vero similiter umbilico ebibit, ore, poris suis absorbentibus: similis, inquit
392쪽
Fama Io is interἰtus corporis animalis. 393quit recens physicus a in , plantae parastae , quae illam , cujus humore nutritur, desici ere posset, se incolumi . Materna alvus speciei suae congruum illi habitaculum praebet, calorem suae dilatationi opportunum, succum nutritium naturae suae analogum . Cetera omnia in illo
immutabiles ansmalis seconomia leges operantur ; ipsumque a matre independentem efficiunt, quamdiu matris habitus peculiaris vegetationis suae oeconomiam non vitiat. Tempore a natura definito . puta ,- octo men-sbus exactis pro cervis, quinque vero pro ovibus . foetus a proprio suo habitaculo expellitur , non proprio pondere , quod obstacula , quibus detinetur , vincere non valeret non propria actione , foetus enim mortuus aeque erumpit, ac vivus; non ulterioris dilatabilitatis in matrice desectu ; posset enim haec duplicem saeptu, continere, quum unum tantum emittit . at ipsa matricis actione, quae maxime irritabilis , natura ipsa summa vi contrahitur quo tempore scelus jam maturus eii ;quaeque violenta hac contractione sese farei naexonerat, cui ipsa non amplius utilis est, aut necessaria.
II. Mirum sane est , physicos , qui sertus
formationem certis , is immutatis Iegsbus subes te concordes fassi sunt, in vivi paris brutorum speciebus ; tanto tempore nullis solidis rationibus ordinem in sermatione humani scelus omnino diυe iam admisisse. Quare nam natura, quae certas, & immutatas leges cuilibet brutorum speciei in gestati ne statuit a sceminis etiam certas, ct immuta-
a) Ludovietis, seu Louis celebris eώirurgus .gregio opere suo de seria ortubus ; a quo hu
393쪽
tas gestationis leges non statuerit seu qua reis nam natura, quae leges suas in brutorum propagatione nunquam intervertit , eas in humanae speciei propagatione interverterit λx3so. NΟΤΑ. Celebris Hippocrates de naiaturalis partus . limitibus agens eos a diebus centum , & octoginta duobus ad dies duceniatos , ct octoginta extendit ; a sex mensibus scilicet ad menses novem , & dies decem . Aristoteles Hippocratis auctoritate deceptus hoc medicinae oraculum omnino secutus est. Rane vero sententiam assumens dogma veluti phil/sophicum statuit, de quo duodeviginti , aut viginti saeculis ne dubitandum quidem physici
I. Aristoteles ex HippocratIs sententiariabilem periodum humani foetus formationi hoc pacto tribuens, hanc phaenomen i , & na turae in agendo varietatem inaequali matrum habitui tribuit, quae inaequalitas, inquit, humanam speciem a communibus gessationis legibus eximit, quibus aliae brutorum species ob
Quasi vero minor virium, & roboris in vatariis brutorum speciebus, quam in humana speis Cie, inaequalitas haberetur', seu quasi haec vi xium, S roboris inaequalitas naturae leges, &ordinem pervertere posset in subjecto ab illis non pendente neque in humana specie, neque in diversis vivi paris brutorum speciebus .
legibus aptius eruditi , Aristotelis sententia xejecta , & eertas , atque immutatas leges inhumani foetus formatione admittentes , ut in vivi paris brutorum speciebus , plane agnove-
Perfectam hane Aumani faetus format onem in universis hominum stirpibus sive in torrida Eona, sive in frigidis, sue in temperatis, tum in veteri , tum in novo orbe novem expiatorum
394쪽
τι alio is in eνItus ere=oνIs animatis . 39 mensium periodum postulare , quin admodum ab hisce limitibus natura recedat. Foetum ante menses novem expletos nasci posse , quia fortuitae causae illum ante persectam sermationem e materna alvo expellere
possunt; & post septem menses fatis persem
esse ejus organa , ut vitae spes sit ; ut ex istientia probat. At foetum diu ultra menses novem In mainterno sinu detineri non posse , nisi a sortuitis causis illic per vim detineatur , ac pereat . Eaque omnia , quae tum in antiquis , tum in recentioribus historiis leguntur de quibusdam seris ortubus post menses undecim , aut duodecim , non nisi fabulam esse ab Aristotelis sententia enatam, ab inscitia admissam, ab infidelitate conjugali , ct a peculiari austritate propugnatam . aliquando etiam a legibus reinceptam , aut tolleratam .
3sa. OBJECTIO. Sunt ne natura leges ita semper , ct gener tim immutabiles , ut esse supponunturὶ quot mutationes & in animali,& in vegetabili regno leges hae non subeunt δSeu potius nonne aliquando peculiare phaeno menon naturae lex esse perhibetur, quum nullo pacto tali nona ine dignum sit Exempli causa , quare, quave ratione in humanorum foetuum ortum desinita peνiodas statuatur quum neque pro pubertate, neque pro virili aetate , neque pro senectute hujusmodi periodus habeatur in Europa puellae nubiles non sunt nisi ad decimum tertium aetatis annum : aetate persecte vigent anno quinto mispra vicesimum. In Arabia, & in pluribus aliis
Australibus octavo, aut nono aetatis anno nubiles sunt; vices mo quinto' jam senescunt. Pari ratione quare definitum tempus humani scelus formationi statuatur , quum plantarum germinibus explicandis, & in terrae snus se
395쪽
regionibus citius seritur, serius metitur, quam in calidis : in eodem climate , atque in solo eodem germen grani frumenti, bulbi tu lipae , radicis ranunculi , ceterarumque plantarum modo serius, modo ocius explicatur , pro diversis circumstantiis explicationi faventibus , aut officientibus ; quare ergo id quoque ge mini , a quo animale corpus prodire debet ,
RESPONSIO . Certum est immutabiles in natuνa teges haberi; hoc enim, ut & corpora ipsa dari, experientia, observatio , ac certissimum sensuum testimonium testantur . soa γΙ. Lex naturae nullam in suis effectibus mutationem patitur, quum nihil ejus influxum.& actionem impedit ; f ius tamen I ex una
natura cum alia natura lege eongule s tunc vero ambarum legum effectus ex eariam eonflictas procedit.
Exempli cauis; datur lax gravisationis, qua globus ignivomus ad terrae centrum tendit; &Iox impulsionis , qua idem globus in tormento
belli eo finitori noνmali positus pulveris pyrii ac ione sursum trudi debet. Hujus globi motus ambarum harum naturae legum effectus est. Leges immutabiles sunt sed toto tempore , quo globus a terrae centro recedit , invicem
II. Quandoquidem natura sese recte ordina tam , constanter, certis, dc immutatis legibus obtemperantem ostendit in phaenomenis omnibus, quae nobis exhibet, di in omnium praesertim vivi parorum brutorum propagatione ,
quare in humanae speciei propagatione diversa esset
Nulla omnino ratio afferri potest probans , naturam in humani foetus formatione minus uniformem , atque constantem esse debere , quam in brutorum vivi parorum speciebus si . Quum vero experientia ostendat , in quavis
396쪽
Formatἰo Θ ister; us earporti anἰmalti. 397 brutorum specie naturam certas leges sequi ;quam validis rationibus opus esset, ut in humana scelus formatione naturam variabiles leges sequi probaretur rQuae quum ita snt , humani faetus formatio
In materna alvo ita ceνtis legibus, ae definita
periodo alluata esse debet, ut est in cervis, in ovibus , ceterisque ; leges enim animalis pro pagationis aeque immutabiles , ac natura ipsa esse debent; neque leges hae majora obstacula in humana specie offendunt, quam in brutis
III. Definitam periodum non habee έumana Decies , pubertatis, virIlitatis , senectutis s varii enim hi status ab innumeris causis extrin secis, & fortuitis plurimum pendent, quae immediate in individuum agunt , quaeque sub aliquo caelo id illi accelerant , quod sub alio
Caelum magis minusve servens ; athmosphera animali oeconomiae magis, minusve opportuna, alimenta magis minusve salubria , & activa , irritantia, apta organa vel explicare , vel deinterere maximam in hominibus phaenomenorum diverstatem ab infantia ad senectutem parere possunt. Non idem vero de humano foetu in utero censendum . Ibi ille vegetans tantum, & uniformi in temperie tum hyeme, tum aetate vivens in Laponia aeque, ac in Arabia , nullas externi aeris varietates sentit , aut patitur . Ibi, ut germen in ovo a gallina sol O , peculiarem sibi rerum ordinem habet ; neque , ut vegetet , alio indiget , quam certo animalis ea loris gradu , qui in humana specie semper
ad sensum sub quovis caelo idem est & Iiquore untritio , qui in matris vasis elaboratus
jam , & dispositus , iterumque in scelus vasis sese disponens paucas admodum e Y iis varietatibus servat, quas soli , & caeli diversitas illi tribuere potuit. ' .
397쪽
IV. Si quod in humana specie inter matre discrimen est animalis caloris, & nutritii succia quibus scelus formatio habetur ; certo asseri
potest , hoc tantun non esse, ut tempus a nλ-
tura statutum ad scelus formationem admodum pervertere possit. Quum enim haec temporis inaequalitas inter arctissimos limites contineatur in omnibus brutorum speeiebus , quare ita quoque in humana specie non coarctetur
V. In ου'ararum oecierum propagatione naiatura quoque certas, & immutatas leges sequi iatur . Nos voci experientia docet , foetus formationem quadraginta serme incubationis dies postulare in ovo gallinae Indicas, viginti, aut unum supra viginti in ovo gallinae , ferme duodecim in ovo passeris canarii ; atque ita de reliquis. Etsi pIura externa, ct fortuita naturae legiis
bus opponantur in oυ arorum foetus formatione , quam in humani scelus ἔ certum tamen est, temporis diversitatem in eadem specie ex his causis minimam esse. Quare ergo in huma no ste tu tanta sit , quantam olim nonnulli esse voluerunt 'UI. PIantarum vege atia In germinis explicatione cestis quoque , dc immutatis legibus regitur , quae eadem semper ratione procedunt , nisi ab aliis naturae legibus praeter morem aut juventur, aut impediantur. At vero haec plantarum vegettio in germinis
explicatione plurimum pendet , & a diverso , quo ascitur, caloris gradu , dc a diversa humoris copia, qua penetratur, a diversa soli natura , quod ejus veluti matrix est, a fortuitis aliis causis, quae alicubi , & quodam tempore vegetationem juvant, & accelerant; alibi , &alio tempore impediunt, & retardant; quae in
scelus sa item vivi parorum vegettione nonco
tin mi; ut supra ostendimus. Quλre ex plantarum germinis explicatione ad
398쪽
Foνmat ἰo e' lateritus coνporis umimalis. 399 animalis scelus vegetationem, praesertim in humana specie, ceterisque vivi paris, nihil infer
VII. Quod magis facere videtur pro variabiali periodo foνmationis humani Deitas est . alicubi, dc aliquando magistratus legitimos judicanse infantes undecimo , aut duodecimo mense natos a patris obitu. At enimvero si magistratus infantes hos in ordine civili Iegitimos judicarunt, non proinde illos natura legitimos effecerunt . Si muni in ei pales leges illi statuere, mutare, interpretaxi possunt ; in immutabilibus naturae legibus ius nul Ium habent. I 332. NOTA . Non raro humanus scelus in
utero notas quasdam contrahit, quae voluntates
passim dici solent . Has vulgus vehementibus quibusdam aut desiderit , aut timoris in matre praegnante impressionibus tribuere solet ; et si non nisi naturae veluti ludi sit i , & insor mesquaedam concretiones, in quibus mater attonita smilitudinem sibi viaere videtur cum objectis quibusdam , quae indicat in iis tamen
physcus nihil tale dignoscit P0L. 339 .
, , Quemadmodum sensationes nostrae, inquit ,, illustris Bussenius , nihil habent simile obis D jectis, a quibus proveniunt . seri jam ne- quit , ut desiderium , timor , terror , alia , , qua vis, uno Verbo, intima affectio, horum D eorundem objectorum imaginem exhibere pos-
,, Quum itaque foetus hac in re non magis, , a matre Pendeat , a qua gestatur, quam o-
, , vum a gallina illud fovente; non magis cre- , , derem, gallinam, quae gallo collum obtorque- , , ri viderit, pullos obtorto collo producturam, , , quam illius foeminae historiae fidem habere, , , quae quum facinoroso membra rota diffrin- ,, gi vidisset, puerum diffractis membris pepe- is rit.
399쪽
At modo vera haec esse supponamus: sem is per dicam, a matris phantasia haec produc. non potuisse . Quid enim praestant metus , ,, dc terror λ motum intimum, seu si mavis ,
in matris corpore convulsionem cient , qua matrix concussa, agitata , c pressa , coar-
ctata , reIaxata suerit . Quid vero ex hacies agitatione sequi potest nihiI suae causae si- mile. Si enim vehementissima haec agitatiori fuit, intelligimus, seditum graevi ictu perculiasum iri; quo enecabitur, laedetur, aut me brum aliquod ceteris gravius affectum dis serme fiet. At qua ratione concipiemus , motum hunc, seu commotionem matrici com- ,, municatam posse in foetu aliquid effeere mite matris euitationi ; nisi si cum Harvejo,camus, matricem ideas concipiendi, & earum objecta foetui imprimendi facultatem
D Foetus, ut monuimus , nihi, eum matre commune habet . Eius munerae is matre nomis pendent. Sua habet arganae, sanguinem suum, is motus suos ; porro haec omnia sua sunt , resbi peculiaria . Λ matre tantum habet nuis tritium illum liquorem, seu lympham a maia triee desudantem . Si lympha haec vitiata lue celtica insecta, istus aegrotat; ocvitia omnia Petum assicientia a matre illi communieari putandum est 34 3 in . . . , , Scimus praecipue, luem contrahi, & nimis multa sunt exempla probantia a patrum VI -tio natos infici, & interire . Lues haec t V lidas ossium partes invadit. imo semper majori vi solidiores , dc medias ossium partex
invadere videtur . Scimus enim ossium In Itium fieri a media illa parte , quae prima d V rescit, dc diutius ante ossium extrema Con-
crescit . Censeo rgitur , si fouetus , ut omninofieri potest , hoc morbo assic1tur in
utero, fieri omnino potuisse, ut diffractis ol-
400쪽
is sibus nasceretur , diffracta enim re ipsa ab ,, hac lue fuerunt. ,, Rachitis eundem effectum parere potest ris In regio museo sceleton est pueri rachitici , is cujus brachiorum , & crurum ossa in media is eorum longitudine callos habent . Ex hoe is sceleto inspecto dubitari jam nequit, puerum se hunc quatuor horum membrorum ossa di Lis fracta non habuisse dum in utero gestaretur. , , Subinde ossa conglutinata sunt, & in callos
Quum saepius de his puerorum notis sermo,, sit, & quum passim magis fabulis, quam phi- ,, losophicis rationibus fides habeatur; ne cre-
das , te unquam mulierculis persuasurum , , , has filiorum suorum notas nisil communeia habere cum desideriis, quae ipsae explere nonis potuerunt. Ceterum nonne ab ipsis peti pos- , , set, antequam parerent, quaenam earum de-
,, sideria inexpleta fuerunt I & quaenam ex , , his notae futurae sint, quibus earum filii in- , , signiti nascentur Aliquando haec matres i ninis terrogavi; illae mihi iratae sunt, convictae si nunquam INTERITUS. rasa. OBSERUATIO. Postquam qua ratIois ne incrementum fiat novimus, difficile non erit qua ratione interitus sequatur intelligere, sue in humano, sive in brutorum corpore. Ad hoc satis est mutationes considerare , quae in animali eorpore fieri debent in vi expensiva cor dis , sive visceris , quod ejus vices gerit , &vim membrorum resistentem . Humanum corpus genericum hac in re no-
his exemplum erit; quae vero de hoc dicemus facile erit opportune modificata diverss brut