장음표시 사용
411쪽
cta Thraria mi apissica m MerIa. I. Compressio est physica operatio, qua partes corporis integrantes coguntur invicem accedere , & minora vacua inter se relinquere ex mechanica pressione , cui resistere nequeunt. II. Condensa io est physica operatio , qua partes corporis integrantes invicem accedunt ex naturali earum assinitate e quum invisibile aliquod fluidum partibus horum corporum integrantibus interpositum , atque eas invicem accedere impediens, uti naturalis earum tendentia postulabat, e corpore evolat. Condenia
Compressio, & condensatio ambae sunt tanis
tum integrantium corporis cujusque partium mutua approximatio, in illa a mechanicae, in hac a naturae viribus effecta . III. Corpora omnia solida natura compressibilia sunt. Corpora omnia solida, fluida , liis
quida natura condensari possunt. At compenetratio in nullo corpore sine miraculo, eoque primae classis haberi potest. TRIPLEX DIMENSIO INDETERMINATA . et 36o. SENTENTIA II. Catholici Cartesii discipuli quum viderint magistii sententiam cum praecipuis quibusdam de divina Eucharistia dogmatibus componi non posse , materiae essentiam in espliei dimensiona.inoterminata , o, .ariabili statuerunt . Ita sententiam Cariatesii rςsormantes eam fidei, & rationi concili sse putaverunt. In hac sententia ita reformata determinata quaevis materiae quantitas , uti exempli gratia pedis cubici marmoris, in quo nζc yori , nec vacuum ullum sit, essentia non est determina.
ta pedis cubici extenso, sive sectum ex tribus ejus dimensionibus , longitudine , latitudine ,
& prosunditate ; sed ejus essentia est extensio
412쪽
geri potest, & minui in infinitum ; quin cor pus hoc, quod necessario essentiae suae identiscatum est, essentiam proinde mutet in omnibus, quas experiri potest, extensionis mutati nibus. Hac ratione sententia haec , inquiunt , cum Compenetratione , & reproductione componi tur cum eompenetνatione 3 si enim suppona tur Christi corporis, ut alius cujusque, essentiam esse extensonem in determinatam . nsnid quod est, esse desinet , nee essentiam suam amittet , si miraculosa compenetratione ad triplicem serme ins nite parvam dimensionem redigatur in hostia consecrata, vel in vix senis sibili ejus parte . Cum reprodusiona a s enim corporis Christi , ut alius cujusque , essentia supponatur esse extenso , seu triplex dimenso indeterminata; potest corpus hoc essentia nouimmutata , & quod est perseverans , naturalem, quam in caelis habet , extensonem seria vare, & accidentalem eam in terris acquire re, quam iri innumeris consecratis hostiis obistinebit .
sus epicurraei systematis restitutor materiam consideravit innumeris elementIs extensis , o iudivisibilibus constantem in infinito vacuo eollectis, aut dispersis . Et materiae essentiam meditatus, sive peculiarem eam proprietatem, qua ab omni non materia secernitur , sitam eam esse in partium constituentium impeneintrabiIitate arbitratus est.
In suis de materiae essentia meditationibus Gassendus ita processisse videtur. Materiae eia lentia in aliqua intima proprietate sta esse debet, quam semper habeat, & qua semper a S 3 qua-
413쪽
quavis alia substantiae specie differre possit . Porro in materia huiusmodi proprietas est partium ἰ enetrabilitas .
I. Partium impenetrabilitas , dixerit puto , est eonstans', is permanens materia proprietas . siquidem, Si materiam consideremus , eam comprimi , densari , eiusque partes proximas indefinite fieri posse censemus ; at munquam fieri posse , ut ejus partes compenetrentur , sive ut una ex hisce partibus in alia sit. Censemus quoque, quodvis materiae elamen tum semper i na mi m bilem proprietatem habere exclusve in se existendi ; seu a spatio , quod determinate ejus substantia occupat , quodvis aliud elementum excludendi. Hinc illi sequi visum , impenetrabilieadem partium materia ab experientia simul , & aratione demonstrari . II. Partium impenetrabilitas, perrexerit ille,
est proprIetar materia intrinfera , qua ab alia rusvis rerum oecie distinguitur. Siquidem ,
Ea a puro spatio distinguitur , quod di exintensionem habet , & partes , ut materia ; sed in se toto, &in suis partibus penetrabile est. Ea a divina substantia distinguitur , a. spirituum creatorum , a brutorum animae substantia , a substantiis demum immaterialibus quibusque, quae & in extensae sunt , & partibus carent ; & si partes in his concipere lubet , hae non sunt impenetrabiles 338. , & io 79. a 362. NOTA . Maxime in principiis suis philosophica haec meditatio est ; non talis- tamen est, quum adhibetur. Certum est, materiae proprietatem inesse, qua distinguitur, quae ejus essentiam constituit, quae eam materiam potius facit , quam substantiam aliam ; atque hanc peculiarem proprietatem , sue notam , sive ignotam , esse debere materiae intrinsecam , quam semper habeat, & qua a quavis
414쪽
ejus egentia unota . 4 Isalia substantiae specie distinguatur . At falsum
est, hanc materiae proprietatem in suarum par-t um impenetrabilitate esse sitam ut quamin primum ostendemus. I. Quum materiam observamus , ac meditamur, quae primum menti sese offerunt , sunt ejus extensio , & impenetrabilitas r quae duas Proprietates re tandem in unam , eamdemque recidunt. Hinc optimo jure inserimus, mat viam in statu suo naturali extensioAe , & im. penetrabilitate donatam esse. At ut hanc extensionem , aut impenetrabilitatem materia es ni iam esse dicamus; ostendendum quoque esset, perseverare illas in miraculoso rerum statu; ac repugnare, materiam unquam hac extensione, aut impenetrabilitate
destitui, quam in suo naturali statu illi ines
deprehendimus. II. Haec Gassendi sententia a Cartesiana nomine tantum diversa est: utraque squidem re ipsa in idem recidit. enim corporis, seu materialis elemen thimpenetrabilitas. eil, nisi proprietas determina- nata spatium occupandi , sive spatium hoc determinatum ita occupandi , ut ab illo corpus aliud quodvis , aut materiale elementum necessario excludat
Quare vero corpus , aut elementum erit , aut videbitur necellario impenetrabile , nisi quia in amissibΠem extensionem habet , aut habere videtur, quae alteri Corpori, aut elemento insuperabile obstaculum ponit, ne in eodem loco sit, quod ipsum occupat EXIGENTIA EXTENSIONI, , ET IMPENE TRABILITATIS. 1363. SENTENTIA IV. In ideis, quas materiae habemus , primas tenent extensio , &impenetrabilitas; eeque a materiae essentia exin.: S 4 clu-
415쪽
eludi non posse videntur , in qua ad a IIquid constitutae profecto esse debent. Hinc orta est quorumdam philosophorum opinio , qui male riae essentiam statuunt in simplici extensionis ,
imponet rabilitatis exuent Ia .
In hac sententia corpus quodvis determinata magnitudine, puta, pes auri cubicus , miraculo, & omnimoda partium suarum comPenetratione omni omnino extensone privari potest , vera essentia sua non amissa , quae in ipso tantum est impenetrabilitatis, & naturalis extensionis suae exigentia. Divina omnipotentia , inquiunt , substantia hujus corporis non destructa, eam eo adducere potes , ut nullam omnino veram extensionem habeat: potest enim corpus hoc ita miraculose omnino compenetratum adhuc natura Lemaxigentiam suam extensonis, dc impenetrabititatis servare, a qua ejus essentia constituitur. At hoc ipsum corpus naturali hac extensionis, & impenetrabilitatis exigentia privari ne
quit, quin esse, & existere desinat: haec enim exigentia sua vera essentia est , sive id , quod illud esse facit, quod est. a 364. NOTA . Ideo sententia haec a philosophia aliena excogitata fuit , ut Eucharistiae mysterium quibusdam falsis de hoc mysterio conceptis ideis conciliaretur. I. In Eucharistia, inquiunt sententiae hujus
assertores, materIa es omnino Aextensa, c
pus Christi scilicet ; dc extensio sine ulla materia , accidentia scilicet panis, & vini.
Hinc inserunt , materiae ementi am non in determinata, vel in determinata extensione sitam esse , quum materia omnino inextensa existat; non in partium impenetrabilitare; materia enim datur, nempe Eucharisti cum Christi corpus in qua certissime datur partium eompenetratio I sed in simplicI extensionIs , aut impenetrabilitatis exigentia s quum Christi coris' pus
416쪽
eius egentia ignota. U7pus miraeulo naturali sua extensione , ct impenetrabilitate in Eucharistia privatum, adhuc veram ibi naturalem essentiam suam servat naturalem ibi exigentiam suam tantum seria Vans extensionis, & impenetrabilitatis. II. Haec extensionis , & impenetrabilitatis naturalis exigentia aliquando ab hujus sententiae assertoribus dicitur extensio, impe trabilitas radicatis.
Naturalem hanc , & ina missibilem exiget nistiam considerant tamquam Vorae extensionis ,
ct impenetrabilitatis radicem omni corpori in naturali statu communem , quibus supernaturali miraculo privari potest. SUBSTANTIAL M , ET PQSICARUM PARTIUM NULTIPLICITAS.136s. SENTENTIA U. Quocumque modo. materia concipiatur , semper necessario concipitur ut substantialium, &physicarum partium collectio . Hoc vero indicare videtur , hanc partium multiplicitatem, sne qua materia concipi nequit aliquam necessario in essentia sua partem habere , & fortasse essentiam ipsam
constituere. Hinc orta aliorum philosophorum sententia , qui quatuor praecedentibus opinionibus rejectis , materiae essentiam , in obstantia istium, ac pissi carum paratum, quas in illa concipiunt, multiplicitata statuunt. Per hos cujuscumque materiae essentia, puta, illius , quae orbem nostrum constituit, est partim omnium elementarium illam eonstituenta 'tium collectio. Porro materia haec, ut materia , eadem perseverat , donec aliqua ex elementaribus ejus partibus ad nihilum non redigatur, sive partes hae naturalem suam extensionem , cc impenetrabilitatem servent , sive his omnino, aut partim miraculo priventur
417쪽
1366. NOTA . Haec quoque sententia ad quaedam philosophica principia cum Eucharistiae
dogmate concilianda excogitata fuit. I. Christi corpus , inquiunt ejus assertores , in Eucharistia iis omnibus materiae elementis constituitur , quibus in cruce pendens constabat, Ze quibuς nunc in caelis constat . Attamen divinum hoc corpus eandem essenistiam in Eucharistia servans , non eandem , quam in cruce habebat , aut in caelis habet , extensionem determinatam servat; imo in quo rumdam theologorum sententia nullam omisino extensionem habet . Ergo essentia materiae
Corpus Christi in Eucharistia constituentis in extensione sive determinata , sive in determinata sita non est . At vero Corpus Christi in Eucharistia inextensum , eandem tamen est entiam servans omisnia omnino ea dein materiae elementa obtinet ,
quae in Cruce illud constituebant, & in caelis is
constituunt. Ergo ejus essentia in harum partium elementarium substantialium , & physicarum collemene statuenda videtur , quae adhuce edem intrinsece perseverant , post extensionem, Jc impenetrabilitatem amissam, quaeque aut omnino, aut partim destrui non posse videntur, quin corporis, quod constituunt , aut omnino, aut ex parte destructionem inducant. II. Quod Chri isti corpori, pergunt, miraculo, contingit, id cuivis corpori contingere potest pari miraculo. Tunc corpus extensionem , &impenetrabilitatem amittet, non essentiam modo nullum elementum, quo physice constituitur, amittat.
Ergo eorporis, aut materiae cujusvis essentia statuenda videtur non in determinata, aut in indeterminata extensione, nori in partium impenetrabilitate, non in extensionis, aut impenetrabilitatis exigentia , quae commentum eli;
sed in obsanitatium , is physicarum pari rem
418쪽
Hus es tu unota . 4I 'mult Leitate ; ita ut semper eadem materia sit, ubi eadem materia est sive actu extensio habeatur, sive non habeatur. TRANSIBITANTI ATIONIS DOGMA SENTENTIAE CIT VIS DE MATERIAE EXISTENTIA ADMITTENDAE BASIS ESSE DEBET.136 . OBSERUATIo . Nescio quae recens philosophia in Eucharistiae dogma insurrexit , quod cum illo aliqua ex suis sententiis conciliari non poterat. Nis Transubstantiationis dogma extitisset, materia essen iam in trina deinterminata dimensione, vel in partium impenetrabilitate statuisset; in re scilicet , quae nec materiam constituit, neque tunc constituisset , etsi nunquam eucharistica transubstantiatio extitisset . Ut certum quidpiam hac in re, &inconcussum statuamus, unde in materiae essentia inquirenda progredi tuto possimus: I. Suppono primo, Verἰtatam quamυIs sive 1 peculativam , sive practicam a divina revelatio- me statutam , semper ea omni firmitate gaudere, qua veritas quaevis ratione statuta , atque
firmata gaudere possit; quum enim a Deo ipso revelatio divina emanet, saltem Ea omni insalia libilitate praedita est, qua simplex ratio praedi
II. Suppono deinde, hypothesim, aut sentenistiam quamvis aliqui dogmati revelato, aut aliis cui rationis principio oppositam , a sana philosophia alienam esse; quum enim certae veritati opponatur, erronea tantum, ac mendax es
III. Suppono tertio,' corpus quodvis in aliam torporis speciem transubstantiatum Hentiam suam Oeeifieam amittere posse, quin genericam amittat, qua ut materia constituitur; exempli causa, panem, quem manduco , ct di ero, qui
419쪽
TRANSUBSTANTIATIONIS NOTIO.x368. DEFINITIO . Transubstantia io est substantiae materialis in aliam materialem subiastantiam mutatio . ita ut res transubstantiata desinat id esse, quod erat , & id fiat quod in ratione substantiae materialis nullo modo erat.
Transubstantiatio vel naturalis est, vel super naturalis . Naturalis est , quum solis naturae vi ribus, aut legibus fit. Supernaturalis quum miraculo fit, & modis naturae ordinem, & vires exsuperantibus. 1369. ASSERTIO I. Evidens est, naturales ιν ausubstantiationes perpetuo dari in regno tum animali , tum vegetabili, tum fossili ; in his enim natura perpetuo reparatur, ac renovatur nee nis transubstantiationibus hoc obtinet.
genus plantas, & fructus transubstantiantur . Exempli causa, argillae, & fimi substantia per diversos meatus, an fractusque vegetabilium oris ganorum transiens naturam mutat , quod erat esse de simit , dc alia omnino corporis species evadit; hic in mali , aut piri , aut peponis , aut caricae substantiam mutatur, ibi in floris, solii, caulis, aut frumenti, arbusti , aut magnae arboris substantiam; atque ita de ceteris .
stantiam natura omnino di versam mutatur. Exem
pli gratia, herba fit agni illam depascentis substantia; agnus vero lupi illum in denso nemore vorantis, aut aquilae illum in suo nido laniantis, &edentis , aut hominis illo coenantis substantia fit,
debet res transubstantiata primam suam naturam prorsus amittere, & novam induere ; exempli causa, frumentum non transubstantiatur quum
fit farina; salina , & aqua non transubstan
420쪽
41 et Theoria mediapis sic materἰa .rlantur quum panis fiunt. Panis nondum trana substantiatus est quum in chylum mutari inci pit: at plene transubstantiatus est quum omnino sanguis, caro, cartilago, fibra effectus est. 13 o. ASSERTIO II. Si natura familiares nobis eis cit naturales transubstantiationes, Re tigio quoque familiarem nobis Iupernataralium transubstantiationum Ideam reddere debuit I huis jusmodi enim transubstantiationes tum in veteri, tum in nova lege revelatio nobis exhibet. I. Omnium divinorum librorum primus, neminpe Genesis nos docet, primi hominis corpus elimo terrae conditum fuisse; &hujus limi substantiam in ipso in humanam carneua mutatam& transubstantia tam sui me . Idem Genesis liber nos docet, omnium pri
morum animalium corpora terram fuisse in animalem eorum substantiam mutatam, & transformat Rm. En itaque ex ipso rerum exordio supernaetu rates transubstantiationes omnino patentes, ac certas, quae naturae viribus fieri non potuerunt,
ipsius naturae principium , & origo fuerint ;quaeque certissime effectae fuerunt; existit enim natura, quae sine huiusmodi transubstantiationibus existere non potuisset. II. Misaeuiora hae transubstantiationes non tantum initio temporum , & rerum ectis ctae fuerunt ; evangelium enim docet , Iesu Christi aetate aquam in Canae nuptiis miraculo in vinum mutatam , dc transubstantia tam fui si e . Genesis quoque nos docet , Abrahami aetate corpus uxoris Loth s 4 , miraculo iii statuam salis inter Sodomam, & Segor mutatum, dc transubstantiatum fuiste a ). II s.
a Formavit uitur Dominus Deus so sis issem de limo terra, re infassavit in faciem ejus