장음표시 사용
111쪽
96 Synopsis Annalium Societatis Am
rianeiseus 4. Ibidem I . Junii mundum deseruit Franciscus Carvalius tiro proce- va tW rar virtutis. Nullum habebat insensioicui hostem, quam corpus tuum : hoc inultis vexabat cruciatibus, latronem dictitans, ut a tali se custodierat. Dominicae passioni, & B. Virginis ob tormenta Filii doloribus singularem in modum aificiebatur. Continuata in morbo vultus laetitia significavit animi pacem. Ahioniussa F. Alter, liet inter nos non mortuus, Antonius Sa Ulyssi ponensis filius desertor. viduae locupletis, sinistris illulus opinionibus olim reliquerat Societatem. Pungebant conicientiain scrupuli propter emissa vota, quibus cum solvere nunquam majores voluerunt. Gravi morbo oppressus vocavit e Donao Prosella sacerdotem ad levandam conicientiam. Etli consessarius retulit Visitatori Mironi,& Provinciali amicti statum, non est visum in ejusmodi hominum documentum votis eum statim liberare. Sed injunctum, ut animo indifferenti se totum, committeret arbitrio Superiorum, ut, quod judicant ips, dii ponerent. Paruit. Tum illum convenit Leo Henriquius, atque conscsSione expiatum votis abibivit. 6. Domum nostram duci non placuit, ne mater, I conlimguinei crederent inhiare nos ejus bonis, quorum dispositionem in Societate scheda sua maianu scripta reliquerat in potestate duorum sacerdotum de nostris. Id juris remissum, conceditur illi, daret, cui liberet. Inde ad mollem usque nostros habuit assessiores, die Dominicae alcensionis emortuus. Ejus corpus delatum intemplum domus Professae, Ibique inter nostros lepultum. Pro ipso facta lolita per Provinciam suffragia. ν .f.a; .a 7. Ad Bralitiam navigavit ignatius Tolosa Doctor Theologus, quem S. Eiatiliam. Borgia loco Ignatii AZebedii Provincialem nominavit. Hispanus erat natus Medinae Coeli, Societatem ingressus in Lusitania, ac Doctoris ornatus gradu.Docebat Coninabricae Theologiam. Acceptis litteris patentibus oppresius tit stitia propter honorem, non propter laborem, provolutus in genua, eas litteras obtulit Crucifixo, ac B. Virgini, rogans, vellent ipsi Provinciae prasidere, libi satis mancipium esse Societatis. Sub ea verba, tanquam Oblationem Dominus acceptaret, totus Crucifixus splenduit mirabilibus radiis, quibus illustratum cubiculum. Testis suit lucis intolitae Georgius Bijus Collegii Minister. Januarii
28. cum duodecim partim acerdotibus, partim tironibus in classe 3 o. navium prosectus, sub finem Aprilis tenuit Bahiam. Vixit sanctissime in ea Provincia ad Majum anni Is I I. Moritur Dan. 8. Con imbricae 26. Novembris amisimus rerum nostrarum egregium Soarius Epi- aestimatorem Epit copum Joannem Soarium ex sacra familia Eremitarum divi Au-ἀisiae iiiii. guium. Cum Societas Venit in Lusitata iam, agebat Magistrum Joannis Principis filii Joannis Regis. Singularem coluit necessitudinem cum nostro Simone Rodericio : dum ille recularet infulas Conimbricentes a Rege oblatas, in eas promotus Joannes Soarius, cujus vices in edocendo Principe Simon explevit. Quoad vixit, usus semper in rebus magnis nostrorum opera. Dum cerneret scholasticos nostros euntes ad scholas Academiae, illos digito monstrans, ajebat,
haec Diit instra Dei Claruit insigni virtute. Erigi fecit Coninabricae Inquisitorum tribunal ad puniendam Judaicam perfidiam. Trecenta regalium millia legavit annis singulis Sodalitati milericordiae ad honestas puellas matrimonio jungendas. Ejus morbo lupremo, atque morti adsuere continuo sacerdotes nostri. Reliquit veluti haereditarium silccessoribus sitis amorem in nostrum
Collegium. Joanni successit Emmanuel Menesius, qui cum Sebastiano periit in Africano bello. Domestiis, P. Ut pateat, quam non solum Cardinalis Henricus, sed illius domestici Carduialis Societatem amarent, non silebo, quod hoc anno contigit Burdiuatae in Gallia. aia , . . Tractabat illic Henrici Regis negotia Dominicus Leitainus ex ipsius familia.
utin Collegii. Contraxit amicitiam specialem cum Francisco Baulono senatore amplissimo,
ac locuplete sine filio bonorum haerede , huic Domininicus perluasit, Burdigalae sundaret Societati Collegium. Amplexus consilium, condidit Collegium Burdigalens . Diqiti
112쪽
Io. Praeclari duo heroes plurimum in suis concionibus nostram eXOrna I udovie. rent Societatem. Alter fuit Ludovicus Granatensis ex sacro ordine Praedicatorum, cujus in Societatem amor non semel a nobis relatus. Certior factus Rex Sebastianus de selici successu Gallici Regis adversus haeceticos, jussit indici supplica- s --,.tionem ad habendas DEO gratias. Concionatorem delegit Ludovicu in Gra-natensem. Inardens contra Gallos heterodoxos, dixit, ejus incendii scmtillas complEsse maria sanguine, ut visum erat in tot Jeluitis per summam rabiem laceratis , quod fidem irent propagatum in Brasiliam. Miscuit tot Societatis laudes, ut recte probarit veteranum i* res nostras amorem. In litteris suis ηebat , se esse Societatis filium antiquiorem. xi. Alter fuit Didacus Palva presbyter doctissimus,& id temporis in s
cro suggesto cum plausit lummo auditus. Dum citharina novis Mauso is in- ,erri curat Ossa Regum Emmanuelis, Mariae, ae Ioannis conjugis, eligitur Palva dicturus in ea solemni pompa. Clim mentionem injecit de Ioanne Rege, immensis laudibus evexit, quod Societatem intulerit Lusitaniae, discursu mentis eomplexus strenuam operam in Orientis missionibus, in erudienda juventute, &aliis piis nosseorum laboribus. Bene meritus Palva iuit de nostra Societates nam Tridenti scripsit egregie advertus haereticos nostri impugnatores Instituti, 'ut refert Sacchinus, Quae omnia indicare libuit, 'non ad vanam iactantiam'; sed ne pereat memoria singularis benevolentiae, qua nos homines tam egregii
complexi sunt. I a. Causa moriis optimi Parentis Borgiae celebratus ProvinciaeConven- Conu
tus ad eligendos, qui cum ilire suffragii interessent Comitiis Romae. Erant Eborae Rex, & Cardinalis, quibus placuit, co indiceretur congressias. Quan- , quam aliud cupiebat Provincialis ad vitandos Curiae strepitus, parendum iust incipum voluntati. Convenere in tironum sacello tres & triginta Prosessi; ibi congregatos invisit Rex ; Cardinalis in Bibliotheca, idem sustinuit expensas. Electi Romam ituri Michael Turrianus Collegii moderator,& Ludovicus Conis salvius Camera ; Ignatius Martinius acturus Indiae, & Brasiliae Procuratorem. Pro Regis Consessario interim designatus Petrus Fons a. Georgius Serranus Provincialis amicta valetudine impeditus, Bas obiturum partes Romae nominavit Leonem Henriqitium. I 3. Mente Decembri, quo Congregatio habita, etiam Achis fidei Ebo. Actais . rae factus ad puniendos Iudaeos perfidos. Undeviginti sententia Inquisitorum
damnati capitis. Totidem Confessario de nostris vocantur ad procurandam perditorum aeternam silutem. Unicus evasit mortem. Octodecim perituros igni comitabantur sex & triginta sacerdotes. Tantum numerum intuens in dinalis, Providenter factum, inquit, ut congregarentur Patres morae; secus non aeque bene consultum filisset tot miseris.
I . Eodem mente Eborae communi spiritu frui desiit Ludovicus Mellus Motitiit Scholasticus templi Cathedralis, dignus, qui icribatur an Annalibus Nostris, nam t'. λει-
consensit, ut Ecclesia S. Joannis Monte majore novo, Pertinens ad Ipsius sacer- Ebolestia dotium, applicaretur in perpetuum nostro Collegio. Nostrorum consilio hae. Collegi redem constituit Eborensem Misericordiae malitatem. Condenti testamentum aderat noster Provincialis. Clim mandaret dari Collegio quingentos cruci tos ad ornandum sacellum in templo novo, ubi exuvias suas volebat quiescere, non admisit Provincialis, Omatum, inquiens, curae futurum Cardinali; esse meis luIs, quod ea pecunia erogatetur paupetibus Unice ad eiusdem inlatium acceptavit lampadem argenteam cum duobus similis metalli candelabris. In testamento largitus Collegio Bibliothecam suam. Verum post ejus mortem admonuit Provincialis sodales misericordiae, Collegium ipsis concedere, ae a se dimittere ius omne in bibsiothecam: ipsi tanquain de re sua disponerem. Id factum, ne vulgus crederet, a nobis ad hujusmodi legatum inductumis. Rex cum Cardinali mense Septembri Eboram veniem Panegyri e Qu. mceptus est a Marcello Rothsa Magistro Rhetorices. Octobris a s. adornatus Collegitos. Λ monIus f ranco N Docto.
113쪽
Doctoris gradu P. Gaspar Gonsalvius. Eminuit in sacro suggesto, divinisque
litteris, Graecis, & Hebraeis: propterea vivens Romae unus scit e Theologis a Sixto V. destinatis ad corrigenda sacra Biblia. Rex ut erat avidissimus terendi tempus in rebus litterariis, gaudebat praeserum quaestionum Theologicarum explicationibus. Saepe hora integra unumquemque Prosessorem audiebat, jubens sedere circumstantes; qua humanitate non lemel usirs.Cardinalis assistens smilibus exercitiis. Haec repetita Principum frequentia multum 'cum Magistros, tum discipulos acuebat ad capessandas scientias, de studia virtutis,
T Eo Hentiquius, & Patres electi a . Ianuarii commiserunt se itineri terrestri, ut interessent Comitiis universae Societatis. Madrili Rex Philippus eos
excepit singulari benevolentia, cumprimis Leonem avunculi sui Confessarium. Regis Lusitani Legatus obtinuit a Marchione Antonio Colona, ut eos secum veheret in sua triremi. Complutum ingressi magnopere recreantur conspectu M. Simonis Rodericli, qui eo in Collegio degebat. Barcinone et . Februarii conscenderimi triremem Marchionis Patres Lusitani, Boetici, & Toletani. Magna in eos Marchio usus charitate ἔ apud Leonis pedes conscientiam per homologesim expiaverat. Die 7. Aprilis parum amica usi navigatione pervenerunt Romam.
InitiaComi a. Initium facturi Comitiis Ioannes Polances Vicarius ceneralis, & aliiv Patres adivεre, ut moris est, Pontificem Georgium rogantes sacram benedicti- ' ' 'onem. Multa Gregorius quaesivit de modo ele ionis. Interrogavit: quot G nerales fuissent Hispani rei ponsum est, omnes tres, qui hactenus rexerant. Percontatus, quot forent Hispanorum suffragia, quot aliarum nationum Cum
intellexisset inaequalitatem, & Hispanos superare; Bene, inquit, aequum est ex alia natione Generalem eligi. Perculit id verbum Patres: ad quod modeste Polancus, Romae congregari Societatem, ut esset libertas in suffragiis serendis. Suffragantes obstringi jurejurando digniorem eligendis quod stare nequibat,
hac, vel illa natione exclusa. Cui Gregorius: curandam aequalitatem in sustragiis; non deesse dignos ex aliis nationibus, ac nominavit Everardum Mercurianum Belgam. Irent tamen, & , quod aequum foret, libere exequerentur.3. Duplex causa praebuit antam novitiati. Nationum studia cupientium,
ne Generalatus videretur Hispanorum haereditas; & odium habentium sanguinem ex majoribus Judaeis. Indignissimum enim censebatur, hujusmodi genus hominum admoveri gubernandae Societati. Cardinalis Henricus Inquisitor Gene' ratis repererat in talibus neophytis faedissima crimina adversus fidem. Ut erat Societatis parens amantissimus, aegerrime praedictam Iabem ferebat. Citra, controversiam erat assii mendus in Moderatorem ordinis universi Ioannes Po-lancus Hispanus, qui vel descendebat ex neophytis, vel putabatur ipsis favere, ut
refert noster Sacchinus. Adempta hae macula caeterum tantae rei par. Nam tribus Generalibus fuerat a secretis; ornabant eum magnae dotes,& virtutes; in promptu erant Hispanorum suffragia.
. Igitur avertendo tale dedecori Leo Henriquius secum ad Pontificem tulit epistolas Cardinalis, Regis Sebastiani, ac Philippi Regis, quibus Pontificem
rogabant, ne aliquis illa labe insectus ad supremum Societatis apicem eveheretur. Plurimum acceptus suit Henriquius Pontifici ob illustres Principum commendationes. Ante inita Comitia litteras Gregorio tradidit, atque nonnullis Cardinalibus, ad quos eos ferebat in eandem sententiam. Iam Patres erant in comitiis, cum nomine Pontificis adest Cardinalis Comensis, denunciat ex man dato suae Sanctitatis, ne modo eligant Generalem Hispanum; ita & Ecclesiae, ac Societatis bono convenire. Percussit omnes, Praesertim Hispanos, inopinum
114쪽
mandarum Modeste reposuit Polaneus, inesse difficultates exponendas suae
Sanctiati, tum facturos, quae decerneret.
s. Abeunte Cardinali, quid agendum, inter se consulunt. Arduum enim apparebat tolli in suffragando libertatem. Dum modum cogitant declinandae plagae; Leo Hentiquius cernens eo, quo non putabat, negotium devenisse, dia Societate sua non bene comprehensam Serenitalmorum Regum mentem; quae non Hispanos, sed Neophytos respuebat; opprimi cunctos maerore inconsola-hili, de genibus fatetur se innocentem proeellae auctorem sibi notum animum Pontificis, velle esus adire pedes, ac Societatem ea liberare tristiua, ut sua in s rendis sententiis fruatur libertate. s. Idcirco eum Ignatio Martinio, & aliis Patribus convenit Pontificem declarat Regum mentem non esse privare libertate comitia . propterea aequi, bonique faciat, ferri suffragia, nulla natione exclua Dissicilem se Pontifex ostendit; sed tandem annuit ea lege, ut, si Hispanum eligerem, prius ne vulgarent, quam Ipsum edocuisiecit, quo posset rescire, an aliqua laboret infami LRedeuntes ad Comitia, a 3. Aprilis pluribus suffiagiis resignatus Generalis Eve Mihi in p. ardus Mercurianus. Laudavit Pontifex electionem: quae & grata Catharinae Re- εν --ginae, quod suae esset nationis. Assistens Lusitaniae factus est P. Petrus Fonseea. . Leo satis suam probavit rectam intentionem, dc virtutem, rogando Ph- Patres Congregatos, sibi gravem poenam injungerent, se que ad biennium mi- - .nisterio culinae deputarent. Concessere sex menses. Redditus Lusitaniae sumpsit togam fusti eoloris, ac semestri cocum juvit in ejus ossicinae ministerus. Ignatius Martinius cum Germanis Patribus abiit in Germaniam, jussu novi Gene' p.rii. ἡ.4;ralis, ut inde portaret in Lusitaniam sacras reliquias: cum per id infelix tempus ivi. dominaretur haeresis, nusquam apud eas gentes Sanctorum lipuana ab impi tate erant tuta. In Flandria cum DuceΜedinae Coeli navem in Hispaniam conscendit. Reliqui secum vexere Alexandrum Valignanum Iadiarum Visitatorem. Intrarunt Lusitaniam Novembri mense. g. Prima Adventus Dominica templum Domes Prosessae est apertum. Asiniati iam Sacro de suggesto as. Septembris declarabatur populo, ipsa die vetus clauden- R dum templum, ac diruendum, qua in opera nostri juvabant fi non pauciores centum & quinquaginta viris incumbebant huic labori. Templi novi latitudo complectitur palmos 8o. longitudo I M. Vix aliud Ulysii pone est frequentius, quodque majorem spiret majestatem. Coepit etiam parari sacrum vestiarium, cuius latitudo continet palmos triginta, longitudo s s. Donavit Rex Cymb lum mirae magnitudinis, fractum anno I 3 7s. suis expensis refundi jussit. In apertionis solemnitate dixit ad concionem P. Nicolaus Gracida. s. Die a o. Augusti jacto primo lapide aedificari coepit Collegium Por- Maesistatuense in loco e melioribus urbis Durio flumini imminens prospectu amaenissi. mo. Plateam de Aldis vocabant, ubi alias, atque alias domos emendo spatium sufficiens cum septo pendenti in montis latere comparavimus. Inter Arinehiepiscopum Bracharensem, & Canonicos inardebas litigium, consumptis jam mari 1- . viginti millibus crueiatorum. Unus e nostris sacerdotibus sic rem temperavit, ut utrosque composuerit amica pace. Collegium Brigantinum magna solemni. Rra Brittam. tate, de supplicatione accepit reliquias undecim millium Virginum, quas illi do no miserat S. Franciscus Borgia. Eas circumtulit, & pro concione dixit Ani nius Pinerius Mirandensis Episcopus.1 o. Plurimis beneficiis Rex auxit Societatem. Largitus Collegio divi a...cia Antonii reditum annuum in mercibus Indicis. Venientem Alexandrum Uali. R.D. Manum humanissime excepit, gaudens numero nostrorum, quos secum desti- , nabat in Indiam. Jussit Malacae condi novum Collegium, unde providere- itur Μolucis, Sinae, de Japomae. Mille cruciatos annuos donavit ad domum in Japonia aedifieandam, in quam nota per id Regnum dispersi certis temporibus convenirent ad instaurandum sanctis exercitiis spiritum, redituri sortiores ad Apostolicum sudorem. Quingentos cruciatos iupra tria millia dedit ad nostrorum Antonius Hamo. N a sumptus,
115쪽
sumptus, qui sequenti anno erant ad Indiam navigaturi. Tribuit pinguem eleemolynam domui Prosesis ad alendos Indicos operarios, dum ibi, uti tune m ris erat, hospitabantur pisolantes opportunitatem navigandi in Indiam. Fere Hain II Magnus ardor hoe anno peregrinationes ad loca pia obeundi socios invasit. E Collegio Conimbricensi lupra 7o. factae peregrinationes. Ne cognoscerentur, & ut essent contemptui, rusticis indumentis utebantur; sed prodebat eos modestia in verbis ae factis, & charitas, qua stipem collectam cum pauperibus dividebant. Per quadragesimae dominicas dies quadraginta, & amplius ad erudiendum populum excurrebant in pagos agri Conimbricensis. Petrus Gomius solis instar coelestibus radiis illustravit insulas Gratio lam, Fayalam, Picum, ae a S. Georgio dictam, & Tertiam, ubi est nostrum Collegium. Tribus mensibus substitit in oppido Prara. Quidquid Deus per suos intimos servos in mutatione morum agit, per Gomium effecit. edit in .us. II. Commune solacium fuit omnibus P. Simon Rodericius huic Provin- 'R ciae post viginti annorum intervallum restitutus. Patres, qui contenderunt Ro- ' mam ad Comitia, serebant in mandatis, ut impetrarent a novo Generali reditum Simonis optimi hujus Provinciae parentis. Rebus mutatis, dissicile non fuit. Innata benevolentia, & sanctissimis exemplis omnium corda sic devin--. xerat, ut in extremo discessu vix suerit, cui non manarent ex oculis lacrymae.
Septembri mente Compluto se viae dedit. In oppido Villa de Conde Bracharensis dioecesis domum ingressus Dionysii Pinti, cui multa praedixerat, quae evenere omnia; deerat hoc unicum, a se post multos annos hic invisendum. Cum introeuntem vidit Dionysius, ad ejus se provolvit pedes, tenet complexu, ac manum osculatur, venerans DEI servum, qui sibi tot abhinc annis ventura praedixit. I 3. Collegiis Bracharensi, & Portuensi praesentia sua recreatis, 24. Septembris una cum duobus Coadjutoribus viae comitibus pervenit Conimbricam. Nullis verbis explicari potest sociorum laetitia. Antiqua monumenta habent, eam fuisse Simonis externam modestiam, Ac compositionem, ut ad vi ' tutem plus moveret silens, quam alii magnis exemplis. Nec minus recreatus Simon videndo incrementa Collegii, cujus posuerat initia. Vix poterant ab ejus avelli conspectu; pendebant ab ore loquentis, & memorantis, quibus modis crevisset Societas. Ad Aprilem sequentis anni moratus Commbricae. Tum secessit ad S. Felicis Residentiam: Septembri mense reversus. Januario anni Is s. migravit ad Professam Domum. Anno Is 7. Eboram semestri commoratione : inde regressiis Ulysponem; ibi sanctissimae vitae finem imposuit, ut infra scribetur. κεε di I4. Anno pene toto Rex & Cardinalis Eborae consederunt. Frequen- is M. f. ter sua praesentia honestarunt rem litterariam. Regius favor erat instar pluviae segetes foecundantis. Per vernum jejunium Regis suεre concionatores Petrus Martinius, qui Iulio hujus anni gradu Doctoris insignitus & Gaspar Gonsalvius. Primis a. Eodem mense Julio Simon Mascarentus templi Cathedralis Decanus suo sumptu distribuit seholasticis in certamine litterario victoribus praemia, libros auro oblItos. Praelusit dialogus de Rege Dionysio. Aderat Rex, Cardinalis, & omnis nobilitas. Alia die praemia data inserioribus Gymnasiis: ut res fieret cum plausu, duo scholastici dixerunt e suggesto ἔ additus musicorum concentus, epigrammata, & poemata. Alphabetariorum munuscula voluit intueri Cardinalis rad hortum, ubi erat, victores deducti cum suis praemiolis: duo coram Principe
amaena alacritate concertarunt de fidei nostrae mysteriis. I. i. vi I . Convictorum Collegium florebat plurimum tum virtutibus, tum Convictolitin. litterarum studiis. Educabantur in eo sex & lexaginta adolescentes, partim suorum parentum, partim Cardinalis expense. In ipsis multa nobilitas. Gaudebant illustres viri suos ibi nutriri filios cum propter sanctitatem disciplinae , tum quod Henrico id gratum non dubitabant. Erat etiam illud Collegium occasio nostru reui Osa humilitatis exercendae tempore vacationum, nam famuli
116쪽
muli loco vehebant E Collegio quotidianum victum duo socii nostris, qui Conin
x6. Cum reliquimus Gnimbricae Collegium inserius situm in platea S. Iubis Ris
Sophiae, extinctum fuit Convictorum Collegium, quod nobis regendum com- g miserat Rex Ioannes. Hoc anno Sebastianus cognito, quantam Eborat reS pu- . blica caperet utilitatem e Collegio Convictorum sub disciplina Societatis, im- victo mperavit, ut rursus institueretur Conimbricae Collegium Convictorum, ut olim fuerat. Ad habitationem designavit plateam, quae ab Castelli porta vergit in nostrum Collegium, pariete extrema plateae claudente. Diploma regium da tum Eborae a S. Martii. Sequenti anno, vel hujus Octobri coepit habitari: suberat administrationi Societatis, ut illud primum. I . E Collegio Eborensi tum ad sacras missiones, tum ad peregrinatio- Missisma aenes prodivit masnus numerus. Almondavare Didacus Frous e re fortuita aperti sepulchri iecit singulares animorum motus. Temi tirones e domicilio c.is i domus Professae perrexere ad locum pium Transraganae Provinciae, propin- Do ct ri quantes Collegio Eborensi, ad januam inter mendicos accepεre prandium. A Magistro illis injunctum fuerat, ne Collegium intrarent. Illic eos de more complexi, & allocuti socii. Deinde continuarunt iter peculiaris obedientiae relliato posteris exemplo. r8. Eborae r a. Iunii extremum vitae diem consecit Paulus Valaus scho- Mimiasticus patria Conimbricensis. Septem annis apud nos vixit plus virtutis , vase quam litterarum studiosus. Magna contentione dedidit animum commentaritionibus divinis, quas piis lacrymis aspergebat. Singulis horis discussit conscientiam. In praecipuis curis illi sint nemini creare molestiam. Sui commodi omnino negligens. Singularis puritas omabat animam. Fassus est, ex quo inusset Societatem, nulla se turpa cogitatione tentatum. Si sermo, p lente se, de Deo non misceretur, tacebat. Corpus suum habuit loco hostis insen fissimi, nec ulla in re ei morem gessit socii memoria Pauli ad virtutes se exeitatos confitebantur. Ibidem Novembris principio rapuit mors Iacomium Castrium Bracharensem tironem. Acutus dolor nullis frangendus remediis paucos intra 'dies abiumpsit. Αjebat, inde sibi solatium maximum, quod in Societate m reretur. Nihil aeque necessarium , atque tam utile tironibus, quam adoriente tentatione, aut labore turbante, ovus ad Superiorem confugere, di candide
Rienti succurrere nostem supra triginta operarii, divisi in naves quinque, Prestre iaeorum Duce Alexandro Vsignano Italo Theatino, nostrorum per ' i Indiam Visitatore. Collecta cohors pulcherrima ex Italis, Hispanis, &Lusitanis. Ex eis coronati martyrio Gomius Amarallas Lusitanus, Frunciscus Fernandius, Franciscus Carrianus, & Alphonsus Paciecus, Hispani. In Proses- .sorum domo separati a reliquis hospitabantur in opere quadrato prope com munem januam pergulis superioribus. Bis per hebdomadam Valignanus ad
eos habuit exhortationem. Frequentes erant eorum in tri linio flagellationes. Visitabant crebro carceres, & nolammia. Illud Valignano attulit non medi Crem admirationem, quod, cum Ulyssipone sint multa visu digna, ne ullus quidem fuerit, quem curiositas talia videndi abstraxerit. Adeo omnium mentes cogitatio coelestium occupabat. Non 18. Februarii, ut habet Sacchinus, sed μMartii naves conscenderunt. Vento deficiente, morati sunt ad a I. ejusdem
mensis, qua Tagum egressis fausta contigit navigatio. Strenue deludatum in excolendis vectoribus, & nautis. Mossambiquii Valignanus obvios habuit Franciscum Monclarum, & Stephanum Lopium, qui vivi redierant ex Mono mata pensi expeditione, de qua suo loco jam est memoratum: eos secum vexit
117쪽
Ioa S opsis Annalium Societatis IESU
να m a. Ad Brasiliam profecti quinque suecessit dispari. Ludovicus Mes--ε m. mira, Emmanuel Diasius sacerdotes Lusitani cum Joanne Salonio Catalauno nondum sacerdote, hic cum aliis ex Brasiliensi Provincia fundavit in America Hispaniensi Tecumanam Provinciam. Hi sospites pervenere: non ita duo alii sacerdotes, Didacus Mendius, & Franciscus Lopius, paulo post coeptam navigationem ab Gallis haereticis capti, durissimaque perpessi. Alterius navis Presectus eos petebat, ut occideret I sed cum nollet tradere, qui ceperat, vix se conistinuerunt ab ineundo praelio. Etiam vestibus decentiae necessariis exuti, post
dies duodecim in littus expositi. isti insti 3. Augusto mense Rex Sebastianus in Asticam primo trajecit, visurus nus mitrix in suas arces, de instar explorantis regiones, in quas eum Lusitani nominis rapie- 'bat infelicitas. Reliquit sui loco Cardinalem Henricum administraturum rempublicam. Postquam est prosectus, scripsit ad Provincialem, sibi mitteret Enostris aliquot, qui apud eas colonias exercerent ministeria nostra. Transsee- tirunt P. Mauritius Serpius, Ignatius Martinius, Joannes Soeirus, & Alvarus P resta, sacerdotes. Additi Emmanuel Soudus, & Blasius Fernandius tiro, non
. Per id tempus. iam Ludovicus Gonsalvius Camera deposiverat onus exeipiendi Regis consessiones. Ipsi successerat P. Mauritius, cum jam de vale tudine Gonsalvu pene esset conclamatum. Inde cumprimis aegritudinem ipsi
subortam credebant, quod Regem cerneret sponte sua quaerentem praecipitia. Iaintentissimum jam in expeditionem Asticanam disertis verbis non semel admonuerat Ludovicus erroris Lusitaniam omnem eversuri. Multa disseruerat coram Rege de temeritate expeditionis. Valetudine valde attrita, Con imbricam se cessit experturus Coeli mutationem. Cum nihil morbus mitesceret, Provincialis, & Michael Sousa Conimbricam adeuntes, eum vexεre secum Ulystiponem.' 1. Ludovicus considerato luctu omnium, periculisque vitae tam pretiosae impendentibus, ex ipsa debilitate vires sumit, mandatque socio suo Amatori Rebello, calamum arripiat, ductat ipse litteras ad Regem plenas suo , plenas
omnium dolorer nisi redeat quam primum, cuncta immenso luctu obruenda. His litteris acceptis, sine mora revertitur ex Africa. Ulystiponem accedens adit fissutatum Ludovicum in lecto decumbentem, commiseratione tangitur status, quo reperit: M sitias, inquit, quantam vim apud me habuerat epistola tua δε- per meo reditu, eam servavi, ac mecum tuli, σ m Agnum animi mei tibi trado.
Cum Rege nostri reversi sunt. ain E. R.. o. Nunquam Sebastianus oblata occasione nostri immemor, Novembri riga D mense contractu de ligno Brasilico celebrato cum mercatore, jussit, ut decen-y μή nio quotannis praeberet ad opera Domus Prosessae I ao. ejus ligni pondo. Ean- ' dem domum, antequam ad Africam concederet, exiguo tempore, quo fuit Ulyssipone, iterum, atque iterum ingressus, & quaeque abdita in novo templo
Aperitur m - 7. Novum templum Eborensis Collegii die Paschae apertum est. Ad eam P v εω ς 'solemnitatem Serenissimus Cardinalis Ulysii pone accessit Eboram hebdomada *φὴ s '' Passionis. Die resurgentis Domini ordinata per urbem supplicario, in qua de veteri ad novum templum Cardinalis transtulit Eucharistiam inter Antonium ilium Menesium Inquisitorem, & Alphonsum Castet brancum. Fecit primum in templo sacrum, nostrisque praebuit sacram communionem, deinde populo, lacrymis pio gaudio ubertim manantibus. Mox Archiepiscopus missa Pontificiali operatus ad aras. Ipse Princeps, ut templum sui Collegii celebraretur numerosa totius urbis frequentia, curavit Eboram vocari optimos contionatores. Inter eos tenuit primas P. Ludovicus Alvarus, quo nullus ea tempestate avidius per Lusitaniam audiebatur; nec alius majores e sacro suggesto excitabat animorum pios motus; post aliquot annos, ut infra dicetur, Eboram missus. Templum exornabatur picturis excellentibus, solumque patebat diebus festis. Con-
118쪽
fluxi: ad consessiones, & conciones sacras tantus numerus, ut essent alia templa deserta, dictitarentque Curiones, sibi relinqui duntaxat sacra baptisteria. 8. Georgius Serranus 28. Septembris accepit pro successore in regenda Provincia patentes litteras. Igitur eon ocatis sociis Prusessae domus, ubi erat, si declarat laetitiam suam, & causam. Ait, se jam subditum Praepositi do 1s: se conjecit ad circumstantium pedes osculaturus, omnes complexus. Die sequenti prosectus Conimbricam, ibi regimen tradidit Emmanueli Rodericio tunc Pro reciori, de cujus virtute, & affabili genio singularis apud socios suit opinio. Multis eum Generalis direxit monitionibus optimo Moderatori necessariis haberet charitatem sine aeceptione personarum; ne diffideret, aut sentiret male de ullo subdito, paterna viscera tum in factis, tum in verbis praeis serret, artificia politica fugeret in gubernando ἱ temperaret rigorem cum lenitate, lenitatem
v. Ignatius Martinias initio hujus anni pervenerat ex itinere Germanico,& Flandrico in Lusitaniam. Capsa reliquiarum, quas collegisset, mense Augusto mari devexa Ulysii ponem. Pretiosum thesaurum Provincialis distribuit per Collegia Provinciae, Indiae, & Brasiliae. Ubique magnis solemnitatibus lunt
io. Mense Iulio Episcopatus Conimbricensis iniit possessionem Emma- Miman. --nuel Menesius. Antequam ovium lustrationem inciperet, petivit ab Ignatio Martinio Conimbricae degente, haberet in rem concionem. Excurlutus per dioece. Preta , sim comitem sibi junxit Cyprianum Soarium. Novembri mense de more Academico exceptus in Gymnasiis, audivit nostros Magistros & Prosessores. Diebus, quibus catechesis explicabatur in templo nostro, semper misit E suis Cantoriis bus duos excellentiores, qui sacrum carmen modularentur. Porro dedit pecuniam ad emenda praemia pueris inter explicandam doctrinam dispergenda, &ad expungenda nomina superiore anno ob id contracta. II. Augusti die 6. rebus humanis exemptus est Eborae Archiepiseopus Mori ut Joannes Mellus, ex animo rebus nostris addictus, ususque sacerdote nostro Confessario. Reditus suos dividebat in pauperes, quorum Pater habitus. Prope mortem condonavit omnia debita suis domesticis, quos suppliciter rogavit veniam. Ejus loco nominatus Cardinalis Henricus, qui jam deposuerat Ulyssiponenses intulas in Georgium Almeidam. Protinus dedit litteras ad Eborensis A esisses,
Collegii Rectorem, ideo acceptasse, ut aetatem postremam viveret in suo Col-ν Ebor sis legio, ejus,& Academiae consuleret incrementis. Ubi nuncius Eboram alla. - 4- tus, tanta fuit Canonicorum Iaritia, ut mutuis amplexibus sibi gratularentur. . Nostri multis versibus di epigrammatis ad eum missis felicitati suae plauserunt. Ir. Idem Princeps decrevit hoc anno novum Collegii Ulyssiponensis meminis aedificium; nam pro tanto conditore admodum angustum erat verus Collegium. Ad initia ponenda largitus statim tria cruciatorum millia. Designatum Oiνaim ' aeaificio spatium. Verum tot inde subortae lites, tot impedimenta ad situm nensi acquirendum sine obicibus, ut in aliquot annos id negotium sit dilatum. Ab initio Societatis in Lusitania aedificium veteris Collegii D. Antonii cum rebus ad illud pertinentibus numerabatur inter bona Collegii Conimbricensis, cui datum fuerat a Joanne Rege. Hoc anno P. N. Everardus, negotio communicato cum suis Assistentibus, postulavit a summo Pontifice, ut separaret Omnino a bonis Collegii Conimbricensis dictum aedificium, atque extingueret jus omne Conimbricensis Collegii in eam domum, ac res ad ipsam pertinentes. Ita factum a Pontifice. Everardus litteris datis as. Decembris ad Provincialem jussit eas in tabulariis utriusque Collegii conservari, & conservantur, & transactae
3. Fame magna iis Provincia Interamnensi multitudinem plebis inopis es. - ...eompellemo in Transtaganam Provinciam, Eborae solum ingrediuntur capitum sthorum Elin duo millia. Paruit campus latissimus charitati nostrorum. Cortogatis eleemin
synis adjuti pauperes, consultumque infinitis miser .
119쪽
cholas leo- Ιη. Mille hoe anno stequentarunt aulas morae, immodica scientiae, at majore virtutum fama. P. Ludovicus Gonsalvius, qui relucto munere regii Consessarii ab Ianuario hujus anni usque ad Iunium Eborae suit, maximo animi solatio agebat quinque gymnasiorum Confessarium, plus inde capiens gaudii,
quam ex Regiae commerciis. Peregrinatio. Is . Triginta de nostris ad loca pia ivere peregrinatum. Praeter conisu , missio ciones in urbe habitas, septendecim non sacerdotes in paraecias morensis agri prodibant concionatum. Missionibu4 excoluere Vianam, Myrtilim, & Mara-
resemd x6. De primis nostrorum, qui cum Passio Diasio Regis Legato naviga. A gψ in Angolam, utque retento tanquam obside nostro Francisco Gouvea , ebis i i ' Paulus sit in Lusitaniam reversus, suis locis declaratum. Rebus mature consilia deratis, visum est Ansolanum commercium firmandum militari potentia. Negotium mandatur Paulo Diasio I naves ei traduntur novem instrumento bellico, & milite instructae. Adduntur de nostris quatuor, Garcia Simonius, & Balthalat Alphosius sacerdotes, Constantinus Rodericius, & Cosmas Gomius non sacerdotes. Ad eorum in Angola sustentationem constituitRex centum & quinq; cruciatos annuos in singula capita. 1 . Octobris a a. e Tago profecti. Dum tenuit navisatio, semper consultum animarum bono. II. Februarii Mandae portum ingressi. Loanda inlla est octavo gradu ab aequatore Austrum versus longitudine Ieucarum quinque, latitudine jactus selopeti. Inter ipsain, & continentem sinus est navium magna rum capacissimus, & ab omni tempestatum injuria tutus. Petinebat olitii ad Regem Donganum, sed variis de causis erat in ditione Regis Congam Lusitano tum amici. Est Regi Congano instar auri dinae, quod in cius mari capiatur Umbus, genus conchilii, quod per id regnum pecunia communis est. I 8. In terram etarcisi lupplicationem ex ipso littore ordinarunt ad aedi eulam B. Virginis a Conceptione, Patre Garcia serente sub umbella reliquias un
decim millium Virginum. Prope hanc aediculam nostri polati e sedem. Condita urbs, a Praefecto dicta de S. Paulo, quamvis hodie Loandae ab insula de sumpto nomine sit notior. Haec fuerunt initia Angolani Collegii, quod decursu temporum auctum scholis, & reditu: sacraverunt sanctissimo JESU No
is. Ad tria hominum millia incolebant insulam, Ethnici pars major.
Pauci Christiani vix moribus ab ethnicis differebant. Jejunium,& a carnibus abstinentia nulla. Dicebant Patribus, vitae imminere periculum, si piscibus vescerentur. Experientia docuit eos falli. Praefectus quamvis consideret Loandae,
tenebat praesidio ostium Bengi fluminis. Institutum commercium cum Angolano Rege. Pacifice cultum annos quatuor. Cum duodecim naves Lusitanae meria cibus onustae ad emenda mancipia confidenter merces Omnes exposuissent intra
regnum Angolanum; nihil enim hostile timebatur: ipsemet Paulus Praefectus
a flumine Coansa dicesserat aliquot leucis ad mediterranea. in dia Regia Io. Non sivit Rex tantam praedam elabi. Fidiis per diversas regiones Δηῖα bellis, Lusitanos cum suis ad ea misit; his autem secreta dederat mandata, .ut per omne regnum eodem tempore omnes Lusitanos interficerent. Non secus factum. AEgre Praefectus ad flumen receptus. Protinus indicit bellum perfido
Regi. Et haee fuit origo belli tot annos continuati, quo Lusitani sibi apud eas
gentes novum constabilierunt imperium. Fretectiones a I. Totum regnum erat divisum in Regulos, quos vocant Sobas, unus -
--δη R quisque suum elegerat in urbe regia protectorem, cui stia mittebat dono mancipia , ut apud Regem negotia expediret. Praefectus inhaerens gentis mori, ubi Sobam aliquem redegit in potestatem, ipsi dabat Lusitanum protectorem. Huia jusmodi protectiones donatae non paucae nostris. Inde a Sobis plurima tribuebantur mancipia, quabus veluti pecunia emebant a Lusitarus mercatoribus vitae
120쪽
nee staria. Nam inter Angolanos mancipia explent numi vices. Id vivendi genus nostris visum est indecens. Idcirco procurarunt, ut Rex nobis praeberet modum alium vitam alendi. Subinde dicta patrocinia sublata sunt a Rege.
CArdinalis Henricus aditurus possessionem archiepiscopatus Eborensis, ex cansi is in
Almeirino mense Januario epistolam dedit ad nostrum Provincialem E . borae expectantem: Muneris sulcepti causa, cupere se, ab ipso mitti, quotquot posset, concionatores ad oppida vel a seipso, vel a suo Vicario generali designata; nihil suturum sibi gratius. Igitur ad novem diverta oppida contenderunt praedicatores. In urbe per Quadragesimam plurimis in templis auditi nostri. Diebus Dominicis I . non sacerdotes exibant ad agri paraecias, ct pagos viciniores concio naturi. a. Mense Februario accessit Valverdum. Villa est Eborensium antisti- 2' tum urbe distans sesqui leuca. Noluit urbem ingredi cum pompa, & apparatu,sti alias, quod nuntius attulisset Reginam aegrotare. Facta non longa mora in tionem intemplo Cathedrali, ad nostrum, ac suum transivit Collegium, ubi erat parata LQR L Q. habitatio, in qua destinabat postremam vivere senectutem. Laetissimi tanto hospite,& parente nostri: Paucis post diebus Rex venit Eboram. Primo die, RGE - quo Collegium invisit, cum Academia solemni pompa excepit, oratione Latina in templo P. Raphael Texeda. 3. Palam facturus Cardinalis, quantum cuperet incrementa Collegii, eo- Rcipit risedem Februario jussit aperiri sundamenta ad erigendam aedificii partem, in qua iisti utriclinium est. Opus praesesert regiam majestatem, authore suo dignam, cujus sub oculis crevit: nam ille de senestra in opus prominente, ubi nunc decussantur pergulae, assiduo conspectu urgebat opus. . Per magni jejunii tempus Dominicis diebus in templo nostro immo- eq.εntia
dico concursu verba fecerat Ignatius Martinius. Nunquam abfuit Rex, di Car- templudinalis. Toto die erat resertum populo templum, mane concionis, vespere catechesiis audiendae gratia. Postea egregio vocum, & musicorum instrumentorum concentu decantari solebat completorium. 3. Litterae magnopere decorabantur. Mense Martio Rex & Cardinatis Fam littere. audivere cum scientiarum Professores, tum Magistros Rhetoricae, & Latinitatis. 'Postremis Philosophiae mensis, ut vocant, iidem adfuere. Nihil aeque Cardinalem recreavit, atque legere narrationes de proventu missionum. Illud non tacendum. In oppido quodam rusticus pudor homines occupabat utendi glo- ue hii, bulis precatoriis : ajebant, rem esse taminarum, non virorum. Exterminatus tandem est nostrorum sermonibus sacris pessimus iste pudor, ususque corollae
tum est, singularem animi laetitiam serenissimo capiente Fundatore; qui tertia bi Ubi isto die post Pentecosten valedixit nostris, ac sequenti prolaetus Ulyssiponem. Traia' 'didit bonam pecuniae summam Academiae Praefecto, ut impertiret scholasticis egentioribus. Antequam excederet, jusserat templum vetus aptari, ut dein-cςps foret Academiae, quemadmodum nunc est, princeps aula.
gentis Interamnensis domibus suis egressa quaestum iami remedia. Nostri strenuam navarunt operam in serenda miseris tum anunae, tum corporis ope. Communicati Collegio morbi: nam mense Junio aegrotarunt non pauci. Contenta mors uno tirone Martino Alphonio scholastico. Sanctus erat jam ante Societatem initam. Fuit primus, quem sepulivimus in templo nostro novo.
hique, summa cura per nostros contuitum milens. Ad januam Protesia D Antonius Irauco. Ο mus Disi tiroci by Cooste