장음표시 사용
121쪽
Pro estor Theologiae. Lustiat Gyarenas a. de
mus dabatur quotidie victus ducentis. Haud minor Collegii charitas. Comitabantur nostri sodales misericordiae in corrogandis eleemosynis. Con imbricae, ad quam confluxerat infinita paupertas dioecesis, modum non posuit Collegium piis largitionibus. Instituta extra urbem domus salutis, ut vocant. Illic mor bidi sine numero curabantur ; eorum confessiqnes nostri excephre. Domus illius adeo corrupta est aura, ut afirmarint Medici, sine vitae periculo a sanis adiri non posse. Qui ejus curam habuerunt, vel mortui, vel gravissimis impliciti morbis. Cum prae horrore non essent, qui post tot strages auderent ejus d mus curam suscipere; a nostro Rectore petiverunt, destinaret de suis aliquos operi tam pio consulturos. Sacerdos & Coadjutor deputati sustinuere totum pondus incredibili charitate, & labore, at non minore felicitate. Per ipsos caeteri incolumitatem adepti, dum pestilentia grassaretur. Eos morbus non atti- fit. Restituta valetudine, domo clausa, tradidere claves Provisori, & sodalius misericordiae. Suis, & Societatis laudibus immensis pudore boni viri fusi
ex aditu illius domus fatalem contraxit morbum, a suis consanguineis desertus est. Hujus pretiolae vitae procurandae vigilantissisnam impendere operam duo nostri: ipsi serebant e nostro pharmacopolio & domo medicamenta, caeter que necessaria. Redditus valetudini, manantibus lacrymis ajebat: Vos estis mei fratres: deseruere me mei, solum vos reperis seseque obtulit paratissimum ad nobis inserviendum vel in infimis ministeriis.
Ulysiipone, ubi aestivabat Cardinalis, optime providerat suis ovibus. Memor suum Pastoris munus absentiam ab grege rebus in angustis non permittere, Augusto mente decrevit Eboram reverti. Periculum vitae objiciebant Medici, &Consessarius. Ejus tamen charitas haec terriculamenta vicit, in suo Collegio, inquiens, integra se stultum semper valetudine. Igitur die r8. ingressus urbem immodica omnes perfudit laetitia. Tam generosum Principis servorem DEUS muneravit sanitate urbi restituta. Collegii Rectorem aegrotantem tum Cardi
natis invisit, tum Eduardus illius ex fratre nepos.
bus concipientibus de more Academico juramentum. Mox audivit Petrum Novasium Magistrum tertii Gymnasi dicentem de laudibus sapientiae. Hoc anno novo I heologiae Prosessore crevit Academia. Tribus nempe Profess,ribus adjectus est Melchior Lobatus, dictavit de mysterio erbi incarnati. Ne vacaret cathedra, dum fiebant actus Theologici ad eam conscendendam necessarii, Cardinalis pro potestate sibi facta novum Prosessorem insignivit gradu Baccalaurei Theologici. i a. Postquam justo numero gaudebant Gymnasia, ea de more lustravit
serenissimus Fundator. Inundabat laetitia, putabatque sui operis magnam mercedem esse a Deo suis intueri oculis emolumenta publica, & animarum bonum .e recta juventutis institutione exortum. Nam supra mille vel anni litterarii principio numerabantur scholastici. Convictores excedebant numerum cenis teliuium, in eo magna pars illustrioris nobilitatis. Die omnibus Sanctis dicato, quo celebratur Academiae sundatio, Cardinalis in templo primus sacris operatus est; deinde impertivit nostris divinum panem , mox domesticis suis, & omni populo, qui multus aderat. Ea die primum audita organa musica Ulyssipone advecta. Dicebatur in Lusitania nihil esse in eo genere operis excellentius. I 3. Funesta contigit Provinciae decima quinta dies Martii, qua P. Ludo. vicus Gonsalvius Camera, de quo toties hactenus facta mentio, de mundi statione recesserat. Natus in Madeira insula parentibus illustrissimis. Ante conditam Societatem JElu studuit Parisius; Latinis litteris, Graecis, Hebraeis, Phil sophia, ac Theologia egregie excultus ἱ pollebat enim ad capessendas icientias nobi-
122쪽
nobilissimo ingenio. Parisiis agnovit Ignatium, ej isque socios, usus praesertim similiaritate Petri Fabri. I . Fundata a Joanne Rege Conimbricensi Academia, eo venit cum Lusitanis, qui Parisiis operam navabant litteris. Sub primordia Collegii nostri Petrus Faber socios invisit, eum eo Ludovicus innovavit veterem necessitudinem, ac permotus illius exemplis optimis, quem, ut ipse fassiis est, intuebatur velut alterum Augustinum , nomen dedit Societati a. Aprilis an. Is s . Ad vitandas conlanguineorum molestias Valentiam missus , illic annum tirocinii explevit. I s. Reversus Conimbricam, paulo post illud rexit Collegium. Deinde transiit jussu Majorum in Africam, ut apud eos barbaros prospiceret captivorum bono; quod praestitit exemplis illustrissimis. Postea Romam adiens ad L
natium edocendum de statu Provinciae, sanctissimo Patriarchae mirifice acceptus. Nam de illo pronuntiavit: Inveni virum secundum cor meum. Plurimum Ignatius consideraverat, cui ad instruendam posteritatem aperiret seriem vitae suae, & modos mirabiles, quibus Deus Opt. Max. se ab initio deduxisset ad Societatis pulcherrimam eonstruendam fabricam. Sentiebat intus vir humillimus id voluntatis divinar esse placitum. Cui tamen tot essent explicanda, ex Deo non intellexerat, antequam haberet perspectam Ludovici sanctimoniam. I 6. Igitur conscius arcanorum sanctissimi Parentis sie eum coluit, se a se, aliisque curavit exprimi, ut nihil magis. Nihil, inquiebat, vel minimum fuisse in I gnatio, quod non contineret doctrinam. Dum Romae fuit, egitque Prosesiae Domus Ministrum, accurate notavit, atque in adversaria scripsit omnia, quae audivit ex Ignatio, & quae in rebus agendis observavit. Comparabat sanctum Parentem illis arboribus, quibus radix, truncus, cortex, rami, frondes,sores, fructus, verbo cuncta sunt odorisera, ac utilia multis usibus, ideoque colligi solent. i . Erat Rex Eborae. Mortis Gonsaluti allato nuncio, maerore immodico obrutus secelsit ad interius palatii cubiculum, tres ibi horas latuit in tenebris. Sub occasum solis lugubri veste indutus, cubiculariis duobus unice comitantibus, secessit in coenobium Virginis ab sipineto, usque ad sequentem diem nihil degustavit; vix modico tempore non depositis vestibus indulgebat quieti: neminem admisit ad colloquium ; clausis senestris, solius candelae lumine usus est: donec P. Mauritius eius Consessarius timens, ne valetudinem laederet nimio maerore, ad eum ingressiis monuit, ut modum dolori poneret. Tunc d mum passus est diei lucem admitti; adhuc tamen quinque totos dies in eodem secessit latuit; post quos in palatium reversus lugubrem vestem non deposuit. Suadentibus, ut conceptae tristitiae finem faceret, respondebat: Quid vultis, s eiam η Alium patrem, matrem praeter Ludovicurn non novi. Scio, quamum me pertulerit, qκanta pro me si paseus. Gonsaluti virtutum exempla suse resero in primo volumine virorum illustrium, qui Conimbricae hanc Societatem auxere, & in Anno glorioso. I 8. Non defuerunt alia su nera memoratu digna. Die I9. Junii posui te aerumnis finem P. Franciscus Gouvea , quem diximus ivisse ad Angolam cum ψ'μ' Paulo Diaso, ibique retentum obsidem a Rege barbaro sui laboris fructu non. multo; quod barbarus nollet Christiana sacra amplecti, nec suos permitteret deserere patrias superstitiones. Id exilium tulit aequo animo, & invicta patientia annos quindecim. Ipsius vitam scribo in secundo volumine de tironibus Conimbricensibus. I9. Brigantii 6. Junii exuit mortalitatem P. Didaeus Coelius Arrayolen-P. sis. Eminuit insigni charitate cum erga nostros, tum externos. Maxime mi- ς' i v sertus egenorum: ab illis Brigantii colebatur instar omnium parentis: aegros solebat invisere, ac solari verbis, & eleemosynis ad id petitis. In concionibus non curabat, multi, an pauci adessent, certus, posse nonnunquam colligi maj rem fructum ex paucis, quam ex plurimis auditoribus. Post ejus mortem diu Antonius Franco. O a in
123쪽
Io8 Sm sis Annalium Societatis IESU
in superficie sepulturae, qua est conditus, visa quaedam veluti imago humanae si-gurae marmori inhaerens, quae tribuebatur illius virtuti.eto. Conimbricae 7. Julii nobis eripuit immatura mors Leonardum Lemium, natum Villae regiae dioecesis Visensis. Numerabat Societatis annos septem. Accurate studuit suo in virtutibus prosectui. Creberrime di iacutiebat abdita conscientiae. Fluxu humoris crassi in pulmonem cadente phthisim contraxit, paulatim febri continua pastam. Per id tempus cum patientiae, tum aliarum virtutum exempla edidit. Horam mortis praescivisse creditum. Cum enim non apparerent indicia mortis vicinae, jussit acciri sacerdotem, a quo moriturus piis alloquiis juvaretur. Res ostendit non locutum vana. a I. Ibidem as. Octobris ad superos concessit Didacus Ribelrus Coad jutor. Sexennium vixerat in Societate, serviens aegrotis ardenti charitate. Ita morbis nuperis Civitatem prementibus diligentissime prospexit malo implicitis. Postquam aegri sanitatem receperant, morbo ipse correptus est. Nec dubitandum ex illa salutis domo secum vexisse mali radices. Videbatur egressus morbo, cum in eundem recidenti supervenit apoplexia, qua vitam clausit. 22. Quatuor Indiam petiverunt, Emmanuel Chaves sacerdos Lusitan in itinere mortuus ; Georgius Castrius ejusdem nationis nondum sacerdos, P. Bernardinus Ferrarus Italus, dc Thomas Anglus, qui in India sacris initiatus naviter incubuit animarum culturae. Scripsit ariem de lingua Brachmanum, quae valde obscura est. Sex ad Brasiliam solvere, Iosephus Morinellus, &Leonar-dns Arminius, sacerdotes Itali; Franciscus Lopius, Joannes Baptista, sacerdotes; Emmanuel Tavora, & Hieronymus Rodericius, nondum initiati, Lusitani
In insula Mi- 23. P. Petrus Gomius Angra navigavit ad insulam Michaelensem ea de ιπά. ἡ '' ' causa, quod Pontadelgada urbs princeps insulae subjacebat interdicto. Propter vitiis .inr electionem antistitas monialium inarserat contentio inter Commissarium Franciscanum, & Episcopum tune oves suas in ea insula lustrantem. Eo res devenit, ut praesul moniales, deinde urbem perculserit illa censura. Angrae restitu tus aegre flecti potuit, ut urbem solveret eo nodo. Ad id exequendum nusI P. Petrus Gomius, cujus adventum autumatissimum cymbalis laetum pulsatis celebraverunt. Recurrerant Insulani ad Cardinalem. Tempori venit rei ponsum: Commissarius, & Episcopus traderent Ludovico Vasconcellio Rectori Angrensi chartas omnes litigii, starεntque Rectoris judicio. Sine mora con ductam celocem Angram misere, quae Rectorem veheret. .Brevi tenuit insulam. Gomius urbem levaret tristi onere nascentis Domini pervigilio , Rector pridie Circumcisionis moniales liberavit. 24. Rector negotio composito ad partium vota, dum expectatur ad roditum opportunitas, adiit poenitentes. Ter aggressus iter, toties repulsus inportum; donec avente mari Angrae redditus. Gomius insulam concionibus, ct aliis Societatis nostrae ministerus ad pascha Domini excoluit. Quos fructus vir Apostolicus collegerit, quas morum induxerit mutationes, materia longior est, quam patiatur compendium.
prosecti ad Indiam, ae Biastiam
IAnuario coactus Provinciae eonventus ad creandum Procuratorem Romam
mittendum. Suffragatores non amplius viginti quinque, ex his a o. solemniter professi. Praeter hos non erat alius, niti Ludovicus Molina, qui ratione magisterii ab adeundis comitiis fuerat liberatus. Electus primo loco Ludovicus Valconcellius, qui Rectorem egerat Angrensem a primordio Collegii. Secundo Petrus Sylva. Praesuit Emmanuel Rodericius Provincialis. a. Actum in eis comitiis de Collegio Brigantino dando Castellae Pm- vinciae. Ad id rudebat in temperies Coeli, Collegii paupertas, iubditorum diffi- Diui irod by Goost c
124쪽
diseultas in adeundo tali Collegio, ac stellae vicinia. Cum major pars relinquendum censeret, Christophorus Gouvea Collegii Rector tot cumulavit mistiones ad conservandum, ut, qui contrariam tulerant sententiam, non dictam voluerint. Adjuvit DEus sanam Rectoris intentionem; nam Sesastianus Rex praebuit Collegio molas frumentarias ad fluvium Saborem non longe Brigantio, quae ad regium fiscum id temporis sunt devolutae. 3. Conimbricensis Episcopus postillavit a Rectore, mitteret aliquot sa-Res Comm.cerdotes in oppida, quae nominavit, ad instruendum populum concionibus,&b i Ru si se presbyteros lectione castrum conscientiae. obtulit viaticum sustinendo seniptui' δ'' itineris, & morae; promisit daturum diploma , ut sacerdotes interessent lectioni. Viaticum noluit Rector; accepit diploma. Pedites ivere singuli sacerdotes cum socio ad oppida Ceam, Guveam, Lousam, & Pedrogamum. Noa aliud praeter no comium elegere hospitium, cibo mendicato alebant vitam. Extincti errores non parvi: quales fuere, septem peccata venialia eruere unum mortiferum; frangi jejunium somno, ac potu, & ejusmodi. a. P. Petrus Martinius, qui Japonensis Epistopus est mortuus, Lameci composuit plures discordias. Canonici raro sacro Missae operabantur; tepothic reprehensus, & emendatus. Iidem solebant bini, terni confabulantes inambulare templo Cathedrali, tanquam in foro, etiam id monstri fugatum. Videns Episcopus, quae, & quanta in urbe gessisset Petrus, comitem secum vo-Iuit in lustratione dioecesis. s. Collegium Convictorum rursus erectum cum litterarum, tum virtutum florebat studiis. In domesticum sacellum exornarunt domum unam; dedicatio facta diversis Christianae pietatis operibus, & Latinis orationibus e suggesto dictis. Nostri, & externa nobilitas auditorium complevEre. Plurimi ambiebant adscribi Societati. 6. Anno Iabente pro nostris Theologis institutae duae cathedrae, una Num Scripturae sacrae, Prosessore Cypriano Soarios altera, eaque Theologiae prima-Tii logiaeria, ad quam accitus Ebora Petrus Luilius vir doctissimus. Duas alias P. Mu- να Σ rentius Freitas,& Franciscus CardoZus nondum sacerdos, moderabantur. . r. Cardinalis de Ara Coeli moriens Romae Societati nostrae legaverat vis cinis partem verae Crucis; hanc Didacus Miro veniens in Lusiitaniam cum Borgia se- eum tulit, donavitque Conimbricensii Collegio. Hactenus non fuerat exposita cultui publico. Michael Sousa Rector voluit id fieri, quanta potuit solemnitate. Re cum Episcopo communicata, placuit e templo Cathedrali ad nostrum seni. Instituitur lupplicatio, Episcopus sub umbella ponat argenteam crucem auro oblitam, in qua sub crystallo panicula verae Crucis claudebatur. Pro concione dixit Ludovicus Alvarus. s. Idem Episcopus sua manu, & expensis largitus praemia in certamine Episcopi liis
litterario. Promisit anno sequenti daturum se aureos quinquaginta in eundem finem. Donabat assiduas eleemosynas noltro Proculatori carcerum,& misero rum. Admonebat, ne verecundia retardaretur in petendis a se hujusmodi subsidiis , ne curaret torvos aspectus domesticorum sui palatii. s. Mortem occubuit Conimbricae 3 o. Julii Franciseus Figuei redus Coad- Mosimi ν-.jutor. Nihil avidius expetebat, quam obire abjectiora munera. Docebat alphabetarios in schola ad legendum characteres instituta. Curationes violen ' 'i' tas pertulit mastula patientia. Dum morbo laboravit, ejus discipuli adibant quotidie templum, preces effusum pro incolumitate Magistri. ro. Decembri mense, nisi nostri malum avertissent, pene actum de Co- Extinguitur nimbrica. Venerunt eam in urbem aliquot alienigenae histriones. Qiimqua-- -- - ginta scholastici sumptu communi constituerunt, ut, ipsis unice lpectantibus, fierent huiusmodi ludibria. Domum obserarunt, ne quis intraret. Rogaverunt nobiles cives, sibi pateret aditus. Cum renuerent, itum ad vim. Rumpuntur fores, irruunt. Non erant armati scholastici; qua sedilibus, qua scamnis res agitur. Objectis pallus manui involutis, & codicibus sui usus aegre tuentur vitam
125쪽
ilo Smo is Annalium Societatis JESU
Unice duo vulnera illata presbytero. Sequenti nocte sumptis armis agmina tim scholastici per urbem discurrunt. Provocant cives. Accersentur undique in urbem armati. Species castrorum erat, timend&nque triste praelium. Impendenti malo unus e nostris pergit obviam. Allocutus cum cives, tum kholasticos, & Rectorem Academiae. Sic res temperavit, ut, armis abjectis, sit re ditum ad pristinam quietem. pivdentiano. II. Aliud tum temporis contigit, qui patrocinari noluimus. Prope 8rorum in Conimbricam commissum est a duobus nosilibus adulterium vel ob circumstantias Dedissimum. Comprehensi adulteri rogarunt Patres, ut lenirent offen-nos,. sos. Responsum est, Societatis esse in nonnullis criminibus veniam procurare; in aliis non convenire, ne iustitia inhibeatur. Malum patratum tot milium saeditatibus, ut supplicium a nocentibus avertere DEO non placeret. Vulgatam responsionem laudarunt omnes, facta collatione diligentiae in extinguenda praedicta discordia inter cives & lcholasticos, cum exculatione liberandi supplicio hujuscemodi criminosos. oritus Edu II. Eborae 28. Novembris mors de medio sustulit Principem Eduardum, ardus Sobri- post Regem Sebastianum unicam ruentisLusitaniae spem. Noster Gaspar Gonsalvius 'μ ' δ' illius Confessarius Angelicas hujus Principis virtutes reliquit scriptas. Multum nocturni temporis dabat orationi, castigabat corpus jejuniis, & flagellis, frequens
ista a. is erat m usu sacramentorum. Noster Benedictus Fernandius refert, Eduardum Gen. e. ηρ. Orationi vacantem coram sanctissima Eucharistia ter hujusmodi audisse vel ba
Guarde, vis regnum Lustaviae, aut Caelum ' respondis te ipsum: Domine mi, i Regnum Caeli es, quod volo: ac protinus sequenti die in morbum postremum incidisse. 13. Ubi ecepit aegrotatio, nihil aliud ardentius cogitavit, quam annos
a temos. Vocate, dixit famulis, ad me veros amicos meos Leonem Henriqui
um, & Gasparem Gonsalvium. Cum ipsis miscuit pios sermones. Nihil, dum vivus fuit in lecto, dixit, sective, quod non spiraret virtutem. Rogavit sepeliri sub tumulo Cardinalis in templo nostro. Ibi hodie jacet cum epigraphe. Doluit ex animo obitum tam lancti adolescentis Car)inalis: misit Uillavis lamReetorem Collegii Michaelem Turrianum, & Gasparem Gonsalvium ad conis
solandum suo nomine Catharinam defuncti sororem. Addi ui Ebo I4. Numero studentium aucto, Cardinalis in Academia sua mense Iaia i octavum nuario septem Gymnasiis adjecit octavum . Mense Martio Doctoris I heologii si ornatus laurea sacerdos saecularis, assistente Cardinali. Primus fuit, qui gradum dem Collegii. suscepit in novo templo, ubi ad nostra tempora solet conferri. Mense Majo in scenam data tragoedia de Nabucho, spectatores morata horas quinque: mirifice recreatus Cardinalis jucundo spectaculo. Cum nosset Collegium premi aere aheno, & annonae penuria, significavit dolorem, quod sibi non aperuissent: praebuit statim mille cruciatos, S magnam vim tritici. x s. Rstate jussit fieri puteum, quem hodie Cardinalis vocant, in Collegio, cui adiuncta stagna duo aquae recipiendae. Postea curavit eo per canalem lubterraneum derivari aquam ex urbis aquaeductu ; sed is canalis lapsu temporis inutilis redditus. Solebat Princeps ad socios recreandos invitare post cinnam ad hortum, ubi phonascis suis lectissimis imperabat pias & amoenas cantiones modulari: at ubi primum sonuit tintinnabulum pro fine colloquii, contic bant omnia; nihil enim magis curae habuit Cardinalis, quam ne sui caula ordinis domestici quidquam turbaretur. 1ς Per Quadragesimam Alcoutinum, Myrtilis, Almondovar, Mouranum, Serpa, Mons arasium, Corucium, & Montragilium missionibus ex Eborensi Collegio sunt instructa. Tantam inde voluptatem cepit Cardinalis, ut sublatis in Coelum oculis, manibusque D EO quam maximas egerit gratias ob emolumenta operis a se sundati. i. iii nota. I7. Nonnulli in eodem Collegio naturae debitum solverunt. Calendis Aprilis Dominicus Fernandius tiro. Mense post ingressum coepit aegrotare biennio
126쪽
biennio laevit in lecto perpessus multa, & velut in flamma Iustrali excoctus, ut
purus Coelum ingrederetur. Phthisis consumpsit s. Septembris Antonium Gon- salvium complexu tenentem Christi cruce suffixi simulacrum. Ejusdem mensisa p. Antonius Rebellus obiit. Peractis exercitiis S. P. Ignatii excurrit docendo
fidei mysteria per diversa oppida. Redditus Collegio statim morbo pressus, &rite paratus iter iniit aeternum. 1 g. Quantum Societatis honori Cardinalis Henricus prospexerit, inde li- initi, lisquet. Hispas puniti ab Inquisitoribus aliquot pessimi sacerdotes. Eos de M. berat 1 ci. cietate nostra suisse vulgavit monachus quispiam, rumoremque suis confirmabat concionibus in Estremadura. Cum noster Didacus de S. Cruce veniens in eam regionem , comperisset monachi amentiam ; adversus illam saero de suggesto declamavit. Irritatus ille per Boeticam excurrit Societatem infamando. Inde transiens in Lusitaniam, libellos famosos tradidit Henrico & Inquisitoribus ple. nos calumniis adversus inclytum heroem Ludovicum Granatensem, & Societ tem nostram. Non expectato responso, Hispaniam repetivit. Indignam rem noluit impunitam Cardinalis: dat litteras ad Philippum Regem, Nuncium, &inquisitorem Generalem cognitione de calumniis instituta, animadverterent, si res poscebat. Vocatus a Nuncio monachus, convictiisque respondit lapromptum ad canendam palinodiam. Tum ad sui ordinis Hispalense monasterium mittitur, punitus pro merito. Etsi Cardinalis optabat, ut foret supplicium tam publicum, quam Herat calumnia; fatis visum, quod nonnulli de Societate obirent eandem regionem, ubi virus sparserat, abolerentque sparsos abi eo falsos rumores. 19. In Angrensi Collegio gubernando Petrus Gomius successerat Pro- Resauricilia
Rector Vasconcellio. Timuere cives, ne veniente novo Rectore, vocaretur Cullexu.t omius in Lusitaniam: idcirco dederunt litteras ad Regem, ac Societatis uni. versae Moderatorem, ne Gomio privarentur. Multa cumulabant in viri laudem, a quamvis magna, omnia re minora. Mense Iulio jam erat Rector eius ColIegii γ Stephanus Disius. Sacra lipsana navibus Lusitanis advecta summo apparatu dea solemnitate in templo nostro recipiuntur.
a D Brasiliam cum Gregorio Serrano, qui ex ea Provincia Romam accesse-- d
rat Procurator, septendecim profecti, partim Lusitani, partim aliarum
- - gentium. Brasiliam tenuere pervigilio Natalis Domini. Ad Indiam solvit Melchior Diasius: inde venerat anno superiore jussu Ludovici Ataydii I ro- Regis acturus de negotiis ad rem communem pertinentibus. Secum duxit Christophorum Castrium Eborae Convictorum Rectorem. Tum Brasilicae, tum, Indicar naves Tagum egressae Io. Octobris. . Interrogatus Praepositus Generalis stisagia pros de suil agiis morientium in 'navigatione Indica ; respondit tum in Lusitania, tum moriemibus p in India facienda, tanquam si in utraque Provincia obiissent. Quod tamen' ἡ.2 't postea immutatum, ut insta dicetur. ιγ a. Quaesitis eleemosynis a Patribus Domus Prosessae liberati carcere te Domost centum, & amplius, per creditores addicti vinculis. Plurimum id operis ad uia 'φ-ρ - , tum bona summa, quam ante mortem suerat largita Maria infans filia Regis Emmanuelis ex Regina Eteonora. Ut erat amantalsima nostrae Societatis, dumst passa diuturnum morbum, nostros semper sibi assistentes habuit. Idipsum nosi rogavit Cardinalis Ebora veniens ad consolandum sororem. Desuncta est I . Misit tis M. O Octobris Ulyssipone. Jacet ad aram primariam templi Virginis a Luce, quod na in t --, sumptibus luis aedificaverat . quamvis post mortem vi annos aliquot in coeno- d Ru
bio de Matre Dei prope Tagum. Reliquit in testamento aliquot pia legata pro, nostro Eborensi, di Conviciorum Collegiis; quae tamen soluta non sunt: sorsan: quod i
127쪽
na Synopsis Hum Societatis rem
quod in urgentioribus esset consumpta omnis pecunia. Eborae in templo nostra solemniter illi parentatum a nostris, & altera die ab Academicis. Motitur P. pM 3 In Domo Prosessa mortalitatem explevit Petrus Gomius Coadjutorm si' spiritualis, operarius in desessus. Seu die, seu nocte vocarent ad audiendaseonsessiones, non parcebat sibi. Si tota nocte vigilasset apud agentes animam, mane accurrebat ad consessionum sellam, perstabatque, quoad omnium circumstantium confessiones exciperet. Quae sanae mentis egerat, id pietatis phreneticus mente volvebat; socios compellabat praesentes, ut animas eluerent, dabat plurima salutis monita. sehois ut 4. In Collegio Ulyssiponensi erant novem Latinitatis Gymnasia, ac duo sipsu ost , morsis scientiae. Scholastici quingenti supra mille. Aulae pro tanta multitudine angustae. Omnia circa studium, di ad Societatis, & ad urbis vota proce
debant. Comm- . Mortis, & fame Conimbricam prementibus, nostrorum charitat lo-bire cus suit. Et Collegium ingressi morbi quaternos nobis abstulerunt. Sex &quinquaginta exiere in diversa pia loca peregrinatum, octo ad sacras missiones
peragendas. Conimbricae, & Eborae coeperunt hoc anno tirones in triclinio separato cibos capere. Quae consuetudo permansit annos aliquot, donec rursus est visum commodius, eodem uti cum reliquis triclinio. Re, Motae. s. In Eborensi Collegio censebantur socii I o. eorum et . tirones. Parhic fames & morbi, par charitas nostrorum impensa. Sex de nostris mors rapuit. Contra avaritiam divitum annonam occultantium, unde fames oriebatur, declamatum, labore non casso; nam frumento undique collecto miseri habuere subsidium. Aliqui Patres eam copiam coacervarunt, ut suffecerit, dum dominaretur sames, septuaginta egenae plebis familiis alendis. Undecim diversa oppida Quadragesimae diebus per nostros illic morantes sunt exinculta. Tredecim eodem tempore de Collegio prodibant singulis diebus Dominicis in vicinis urbi paraeciis concio naturi. Paulo pauciores in adventu Domini. Ludovicus r. Dominica die ante ascensionem Domini primam concionem habuitiat, is. ,' In nostro Eborensi templo Ludovicus Alvarus, de quo saepe dictum, quantus id temporis esset in sacro suggesto. Populus viri fama motus a media nocte concurrit; quod & observavit deinceps. Praeter alias conciones obivit in tem plo nostro pertinentes ad tempus Dominici adventus. Gemitus, & lacrymae,
morum correctio, frequentia sacramentorum erant elogium concio natoris.
Multa de hoe praeclarissimo Ecclesiaste in ejus vita exarantur. Initium col. 8. Mense Junio Cardinalis magna solemnitate jecit Eborae primum lapi-hgη 'μ0β dem Collegii Virginis a Purificatione. Sic dici voluit, quod prope hoc stilumis. ' primam lucem aspexerit. Illustre est seminarium Theologorum saecularium, seb-jectum administrationi nostrae. Adificio gaudet plane regio, capaci Theologorum quinquaginta. Quamvis postea redacti sint ad quinque supra viginti,
quod crevissent rerum pretia, nec sufficerent reditus tot alendis. Idcirco Pontificis facultate subinde minutus numerus, reditu quondam in duos, ,nunc in unum alendum dato. Praecellentes viri in eo Collegio ad nostra usque tem pora sunt educati. portuense 9 Portuense Collegium, quod scholis careret, reserebat potius speciem Collegium. Domus Prosessae. Commodius hoc anno habitari coeptum: nam paratis domibus, & modico templo ex carmento S luto, facta Eucharistiae translatio sesto S. Laurentii Martyris, cui templum & Collegium sunt dicata. Grassante contagio non longe ab urbe sacerdos unus cum Coadjutore se consecravit incendio miseros depascenti. Strenue adjuta corpora, ct animae. Extincto malo, rediere domum incolumes. Ejusmodi reserunt Angrenses.sreundus Io. In Madetrensi Collegio nuncupavit solemnem professionem Petrus R O Rodericius Eborensis. Primus erat, qui illam ibi emisit. Paulo post traditae ipsim' ' ab Emmanuele Sequetra Collegii claves. Petrus Rodericius ille est, qui post
128쪽
gubernatam Provinciam Brasilicam mortuus Pernambuci non sine virtutis opianione. Emmanuel Sequetra magnum sui apud indeirenses reliquit desideris . 'um, vir poteM in dicendo. II. Lethale vulnus illic acceperat civis quidami ad ejus consessionem Conve excipiendam vocatus e Collegio sacerdos percontatur: velitne confiteri,& percutari condonare Cui ille : confiteri volo, non alterum. Igitur vis, inquit, mitti praeceps ad inferos P Potius id volo, respondet. Cum nullis rationibus pollet ab obstinata mente dimoveri, novum consilium init sacerdos: vocat, quotquot domi sint, coram ipsis voce in severitatem composita, Estote mihi testes, ait, quod hic homo nolit injuriam condonare, adeoque in peccato suo mori, ut in sterquilinio sepeliatur. Ad id verbum hortuit, & exclamavit, imjuriam se remittere, nolle tanto inuri dedecore. Sic facti poenitens mundavit
ra. Multae ex Angrensi Collegio per insulam institutae missiones. Nec Missionesse servor ea insula constringi passus ad alias trajecit. Nam Petrus Gomius dis- sa currit per insulas S. Georgii, & Picum. Petrus Deirius apud Fayalenses admurabilem collegit proventum. Henim ob magnas discordias eo Capitulum Anagrente, sed vacante, Canonicum misit compositurum dissidiar renuit inire iter .
sine homine deSocietate. Patrocinio B. Virginis non est navis illisa rupibus ad eum sivium , quem vocant Balaam diabolicam; quod ibi multa maris fraus,&ansidiae naviόuS.I3. Septembri mense idem Deirius cum Andrea Gonsalvio sacerdote& Balthasare Almeida navigavit ad insulam Michael ensem. E Portu ad Eucharistiam salutandam iere, mox ad no comium. Gonsalvius praeter conciones, ct alia ministeria explicabat sacerdotibus materiam de poenitentia. Misericordiae domui interruptae denuo adjiciuntur manus, multis eleemosynis contribuistis. Caetera animarum emolumenta fuise maxima. Inde apud omnes ortum
desiderium iundandi Collegium. Unus obtulit amplas aedes, & praedium aestismata duobus cruciatorum nullibus. Etiam per dies nonnullos excoluerunt Oppidum Villam-stancam. Post egregiam impensam operam, Angram reversi. I 4. Joannes Sylva de Canto vir aeque nobilis, atque pius, Praesectus Morirer
Urbis Angrensis, hujus anni Decembri mense sanctitame obivit. Ex quo so- 2 g. . .
eios cognoverat, tanquam suos amavit. Petro Gomio usus consessario, mul- uenctat.
tum ejus consiliis profecit. Supremum aegrotans non sinebat abesse nostros. Morti vicinus sociis omnibus complexu valedixit. Cum justa ei peragerentur, unus de nostris senebrem ei dixit orationem. De ipsius in nos beneficiis memoravi supra, cum de primordiis Collegii nostri egissem. t . Sub anni finem Provinciae Visitator creatus Michael Sousa, quod vi munus anno unico cum laude gessit.
Pnestior Lusitanae Nationi vix illuxit annus, quem atris semper, dum mun-- idus fuerit, signabit ealculis, infausta Regis Sebastiani expeditione abunde iisti, misusta notatus, quae non solum nomen Lusitanum, sed nostram etiam Societ, et in , rem perculit intelicitas. Ubi primum ceperat Sebastianus moderari rempublicam, ut erat avidissimus gloriae, nonnisi grandia mente volvebat. Usserant animum Caroli V. avi sui res inclytae. Vix potuit ab eo Cardinalis obtinere, ne classe ingenti ad orientis Indiam navigaret prolaturus Imperium Lusitanum, de gloriam tui nominis. a. Meditanti Mauritaniam bello subigere, fors obtulit occasionem, quam ipse putabat coelitus immissam, Molejus Abdemelecus vir ingentium spirituum, qui Turcarum auxiliis exuit imperio Marrocensi, & omnibus suis sortunis Mostium Mahumethum filium Brocis suae, ad quem pertinebat regnum. Mahume-Amomus franco. P thua
129쪽
n Synopsis Annalium Societatis Am
thus monem fugiens venit in Lusitaniam, se vectigalem Sebastiano promisit,
s juvaret in recuperando solio. Petebat certum numerum equitum I sciebat enim de suis paulatim confluxuras eas copias, quibus & Lusitanis auxiliantibus
3. Id sanum, & utilius ipsi, ac Lusitanis consitum, Sebastiano non plaeuit; magni ad honorem suum existimavit interesse, si per se ipsum materno
solio restitueret Mahumethum. In rem comparavit omnes regni vires, quibus Nostri Reeem adjunxit externa auxilia. Accesserunt quindecim e Societate, Mauritius Serpius mi 4. Regis Consessiarius, & nostrorum Superior, Petrus Martinius, qui Japonensis Episcopus obirit Martinus Mellus, Antonius Brittus, Franciscus Araujus, Alexander Vallar ius, Fernandus Pradus, Didacus Barrius, Melchior olivetra, Guillelmus Fernandius. Hi decem sacerdotes erant. Ruysius Gomius, Lud vicus Alvarus, Joannes Noguetra, Franciscus Alvarus, de Balthasar Diasius, C adjutores. Ibant operam daturi officio charitatis... siserea. q. Sub finem Iunii solvens e Tago classis appulsa est ad Arritam colo
Lusitatiorum. niam Lusitanorum in Africa. Exposito in terram exercitu, coepit Rex intueri difficultates, quas praecavere, licet monitus, non curaverat I occulta scilicet vi eum cum regno praecipitante. Igitur tendit recta in hostem, copiis florentem,
nulli salubri acquiescens consilio. Exercitum secuti de nostris Mauritius Se pius cum sex aliis: cameri cum classe missi Larachium, qub Rex dirigebat iter terrestre. Die 4. Augusti commissum praelium infaustissimum. Trucidatus exercitus, aut captus. Periit Rex, & Regnum. Tres in eo certamine Reges interiere , duo Mauri supra nominati, di Sebastianus I quanquam nationis amor seipsum fallena aestimavit superfuisse: unde ansa praebita innumeris de Sebastia. no fabulis. s. De nostris occisus Mauritius: dum enim aurem commodat perculso maliter, accedens Maurus nudato gladio, quid, ait, impietatis exerces Θ sub hare verba Mauratii findit caput. Caeteri a Mauris capti durissimam servi e seria vitutem, alius alio successu redemptus. Alexander Vallaregius natione Italus
suis popularibus & Germanis ob linguae peritiam consuluit. Aliquot glandes serientes ejus pectus, in terram cecidete, ipso illaeso. Bis Elchius, sive desertor
fidei, eum acinace invast, bis repente interpositus eques cum vexilio Regis Lusitani Maurum arcuit. Id Elchius post praelium Alexandro narravit, quod ipse vehementer miratus est, cum talem equitem nusquam aspexerit. Alexander veniens in Lusitaniam, iterum ad redimendos captivos in Africam navigans, dum subsistit Septae peste contractis inserviens, eadem implicatur lue, ac sanctis sime emat animam. 6. Tum Faeciae, tum Tetuami, quo nostros rapuit infelicitas, dum liberati non sint, nihil habuerunt potius, quam utiles esse captivis. Balthasiar Di sius, pharmacopaeus insignis, multum profuit aegrotis & vulneratis. Sacerdotes
juverunt animas eum audiendo confitentes, tum roborando monitis saluberri. mis, ne aerumnarum illuvies eos, ut mitius tractarentur, cogeret fidem deserere. Reti. - 7. Sed ad Regem nostrum revertamur. vix alius fuit, qui plus dilexe- aut in in Societatem verbo, & opere, quod hactenus declaravit innumeris argumentis..-- Nostros vocabat pectoris, ac sui simis homines. Frequens fuit in domibus S cietatis adeundis, ut inde alii etiam aestimarent plurimi Societatem. Non sustulta domus nostra in Lusitana ditione, quam non juverit. Porro fit avit An frenis, Madetrense Collegia, dc Residentiam Angolanam. In Brasilia Bahienis , Pernambucense, α fluminis Ianuam Collegia condidit, eli quatuor apud in , mus regiones. Pro ipsius anima singuli Societatis sacerdotes secerunt a s. sacra, non sacerdotes recitarunt totidem coronas.
8. Jam si spectetur indoles, de virtus Sebastiani, quid non in eo micuit ρmabile ὸ A teneris in omnem propensus honestatem vixit, di mortuus Virgia. - Ornatus pudore. In Deum, ac Coelites piissimus. Usiduus in comitando Euctanitiata ad iusimos delatam. Natura ipsa eum secerat aptissimum ad r
130쪽
tipiendas omnium virtutum imagines, ut notum fiet legentibus apud seriptores ipsius vitam. Dotes illae, quae formant Principem cunctis absolutum numeris, usque ad certamen in Scbastiano fullere. Celsum, & acutum ingenium ad capessendas scientiarum dissicultates pronum reddidit ad decorandas sua praesentia
celebritates litterarias: qua in re nonnullis visiis est nimius. Artes equitandi, venatum exercendi, certandi disco, & quae vires ostendunt, ac firmant, familiares tibi fecit. Eanum erat, adulatores eum rapuisse transversum ; nam observantes spiritum Martialia anhelantem, sub praetextu fidei propagandae, Africae subigendae studiis incendere. Nec ejus Consessarius, nec Cardinalis, nec Dynastae gravissimi amantes Regis, & patriae, obruere poterant scintillam, unde
s. Quo die accepta clades, id temporis erat in monasterio Alcobacensi, Cardinalis db horis vespertinis se collegit in cubiculum ad fundendas pro Rege preces. Mandarat domesticis, ne quis admitteretur, nec introiret, nisi ipse tintinnabulo acci- sis exitio. visset. Paulo post audiunt gemitus, ac singultus, applicant aurem, cum pulsatur tintinnabulum. Jubet accersiri Fratrem Guillelmum de Passione multae virtutis virum, cum quo solitus agere de rebus divinis. Ut est introgressus, Roga, inquit , DEUM pro me, atque Bujus reram solitudine, nam Dominus meus Rex es perditus, O mversia Christiantu exercitui. Unde mi Domine, id scis, ait M nachus ρ Respondet: mper, dum fundo preces, cerno in ostro celu, ubi dormio, hominem facie consteria sanguine, multis perculpum vulneribus; mihi visio es manuel Meneyrus D mpus Conimbricensis: ha voces edidit: uuod attinet ad mlinuum hunc,omnia junt Iem ita, non ita, quod artisti ad alium. Bis dictis evanuis ex oculis.
Io. Rem Cardinalis summo texit sIentio, donec pervenit infanstus nun eius. Ulysii pone misit Nobilitas nostrum Leonem Hentiquium, Senatus Georgium Serranum, qui Cardinalem edocerent exitium lamentabile I rogarent, veniret Ulystiponem ad consolandum nationem in communi luctu, & sceptrum capessendum. Etenim noluerat spectare Regem proficiscentem, nec resimensulcipere, quod est commissum Georgio Almeidae Ulyssiponensi Archiepiscopo,
atque alias innastis. II. Accepto nuntio tristissimo, redditus Ulystiponi, 28. Augusti posses- GMinalis. sionem regni adiit in templo nosocomii Samaorum omnium, vel ipH loco , t
quam infirmum regnum acciperet, indicante. Ipsa die a prandiri, nemine P - Liau.mbem.
gante, donavit nostris Collegiis pensiones valde pingues, quae sibi persolvebantur in aliquot Episcopalibus. Collegio D. Antonii largitus cruciatorum qua draginta millia tribuenda ab Georgio Almeida Antistite Ulyssiponens. Quinquaginta millia Conimbricensi Collegio ab ejus urbis Epilcopo. Alia quin qua ginta millia in Bracharensibus insulis danda Bracharensi, di Portuensi Collegiis, utrique dimidium. Collegio Eborensi millia sexaginta selvenda a Theotonio, qui unicus mortuo Henrico id onus excusiit.
a. Protinus ad placandum Numen jussit indici plurimas ad diversa templa supplicationes. In eis praeter suspiria, lacrymas, singultus, gemitus, &lamenta alius non erat sonus. Curas subinde adhibuit redimendis captivis. Nostfi m Novembri mense prosectus ad Akaeam noster Antonius Brutus sacerdos cum Ruylio Gomio Coadjutore, ut redemptioni navarent operam. x3. Moderator totius Societatis conislatorias litteras in tam .esto casu ad Ε .mtilua Regem dedit, significans, ac dolens, quantum perdidisset orbis Christianus, si 'quantum Lusitania, quantum Societas, amita Sebastiano. Simul rogavit, ne OS 'Societatem, quam amaret instar parentis optimi, sineret exponi obtrectatorum invidis sermonibus, & linguis virulentis. Idcirco humillime se poscere, ne Leonem Confessarium admoveat saecularium negotiorum administrationi. Addat
hujusmodi beneficium aliis, pro quibus illi agit immortales gratias univerta Mincietas. Annuit Rex postulanti. Autumius 'raκω P a