장음표시 사용
51쪽
36 Sm sis Amaseis Societatis AESU
Mironis, & sto. Rarae demissionis exemplum nobis reliquere Miro Provincialis,h. . - & LudoVicus Gonsalvius. Joannes Rex alterutrum in conscientiae suae arbitrum eligere constituit. Horrebat uterque vir humillimus tanti honoris splendorem. Miro ajebat se externum esse, & advenam. Cui Rexr singulos e Societate a se indigenas reputari. Ludovicus alias rationes praetendebat. Ubi id innotuit natio, laudavit utriusque sanctam demissionem: factum tamen probavit, ima praecepit, Regi tam bene de Societate merito obsequerentur. Mortuar Gon. a I. Anno currente P. GOnsalus Medetrus Mesam friensis in dioecesii V 4 ' Portuenti Aprilis mortem cum vita commutavit Ulysii pone in domo D. Antonii. Primus erat, qui in Lusitania nostrae Societati accessit. Virtutibus ex-Io3nnes s. celluerat, quae in illius vita typis edita fusius exponuntur. Ibidem 4. Decem--ψ HR bris Ioannes a S. Michaele Medeirum secutus est ad aeternitatem natus Belancorii in Gallaecia. Zelo servebat ad sacras Missiones, & insignibus e sacro suggesto dicendi dotibus magnum animarum numerum coelo est lucratus. In quadam aegritudine, conclamata jam salute, videndam se illi obtulit Deipara, promistimeo morbo non decessurum. Fertur divinitus ei horam mortis innotuisse. iaiz'''o 2 2. Aucta est Provincia mutati in Collegium Residentia D. Antonii U-AhQῶL lyisipone. Mandavit hoc anno Ignatius, ut Mimni Provinciali scripsit, scholas aperiret Ulystipone, quas in Italia Societas esset experta maximae utili-Frim Re- tatis. Factum proinde scholis initium anno sequenti. Rector praeficitur no-q vo Collegio vir ille incomparabilis Ignatius ΑZebedius, re prius cum Rege, dein cum Senatu urbis rite communicata. Multum ad id contulit Franciscus Cor rea Dynasta Bellensis Senator maximae in urbe authoritatis, & nostrae Societatis fautor 1nsignis.
periunmt 1T Um Ulystipone negotium de scholis instituendis omnium plausu agitatur, s Miro Provincialis Cyprianum Soariunt, & Emmanuelem Alvarum Coinnimbrica accivit, illum Oratorem, hunc Grammaticum excellentcm,
trumque Sacerdotem. Hi as. Januarii, ut Cyprianus meminit in suis ad Ign tium litteris, prosecti sunt Conimbrica itinere pedestri. Quascunque transirent plagas, ubique mysteria fidei populum edocebant. Mense Februario vix patuere Gymnasia, confestim tot ad audiendum Cyprianum, di Emmanuelem confluxerant discipuli, ut paulo post, tertium laboris socium Rochum Sanci umValentia oriundum addere fuerit necesse. Praeter consueta scholae pensa exige batur, ut quotidie Sacrificio Missae interessent, quot mensibus Sacramenta fir quentarent, diebus vero Dominicis Christianam de fide, moribusque excipe rent doctrinam. Franciscus Correa interim Regis, urbisque mandato, viris de republica tam bene meritis de iis, quae ad victum, & vestitum erant necessaria, sollicite providebat. a. Solis diebus festis vacabat Gymnasium, aliis ternas horas matutino, totidem vespertino tempore Magistri erudiendar juventuti impendebant. Ac cestere tandem alii duo, alter Latinitatis, alter Casuum conicientiae Prosesser. Hic plures quadringentis numerabat auditores. Erat is Francistus Rodericius, qui etiam Sphaeram erudite explicuerat. Pro felicibus auspiciis Cyprianus die
divo Lucae sacra elegantem dixit Orationem. Apparatus litterarius, poemata complura, scholarum atria exornabant. Puer annorum I . Rhetoricae theses
sustinuit tanta ingenii selicitate, eoque successu, ut in se & oculos, & animos converterit singulorum. Saepius Rex ipse solatio perfusius, Magistros cum discipulis e suggestu ad se evocabat. Antonius Pinerius, postea Mirandensis, &Letriensis Epileopus, vir omnino eruditus, te humanioribus praesertim litteris apprime instructus palam asseverabat, nune tandem Parisienses Musas Ulyssip nem transisse, cum nec in Academia illa, in qua tamen diu commoratus sue
52쪽
rat, adeb meeIlentes audiverit Magistros. Rex inde permotus, ut nobis rogendas daret Scholas Conimbricenses. Insuper Pinerius, jam Mirandensis Antiues, plurimum favit nascenti Collegio Brigantino, eique non exiguam attriis it suarum partem decimarum. g. Mense Martio Leci HenriqueZ Con imbricensi Collegio praeficitur Lis Hrecl. Idem Rector, & nostrorum in morali Theologia Prosesser. Hic evicit, ut no- stri, qui antehac Academiam publice frequentabant, domi vacarent Theologiae, μί' 'Professiore Georgio Serrano, dein primo, & praecipuo in Academia Eboren C ;- M
. Unus supra decem in Societatem sunt receptu Compluti Ludovicus Σ' . Molina, stella primae magnitutidinis deinde inter Doctores, natus Cueneae in e et Castella. Vincentius Ruietius, & Emanuel Fernandius, postea inter Abyssinos celebris, uterque Sacerdos, natus oliven . Gaspar Alvarus pariter Sacerdos Transmontanus ex oppido Griso de Parada, vir singulari praeditus virtute, qui demum obiit gloriosa victima in obsequio charitatis pestiferis impenso. 's. In Indias vela secere naves quaternae. Praetoria recepit P. Urbanum Fernandium, antehac Rectorem Collegii Conimbricensis, Balthasarem Diasium
Castellanum Andreae oviedi Patriarchae conanguineum, operarium zelo plenum, & indefessum; Alexium Diasium nondum Sacerdotem. Urbanus aegroiatis inserviendo lethalem morbum contraxit, morboque obiit 8. M i. Navem
alteram conscendit Franciscus Hetra Sacerdos, & Antonius Alvarus; sed haec rimis & hiatibus plena Ulyssponensem portum repetere est coacta. 6. Brasilica Provincia suum etiam sortita est subsidium. Eo navigavit Ad dovicus Grana, quondam Rector Conimbricensis: accessere duo Sacerdotes Blasius Laurentius, & Ambrosius Pirius. Hic verbo potens in Brasilia Apostolus, sed mimis, ae decebat, humilis religiosus, Societatem deseruit. Redditus Lusitaniae, spe sua delusus in siumma rerum egestate diem clausit supremum. His adjuncti sunt no ndum Sacerdotes Gregorius Serranus, Joannes Gonsalvius, An tonius Blasquius Castellanus, de Iosephus Anchieta Canariensis. Omnes recensiti 8. Maji solverunt cum Eduardo Costa novo Regionis Praefecto. I 3. Iulii Bahiam tenu re. Nee minus Congensi Regno submissae sunt iuppetiae, de qua expeditione paulo post amplius est dicendum.
7. Ludovicus Gonsalvius Camera Romam petiit, ut S. pundatorem de Lud leus praesenti hujus Provinciae administratione & statu edoceret, simulque litigiorum . Rol - κcausas exponeret adversus Collegium Conimbricense. Caeterum cum ignatii '' ' 'sema cresceret indies Lusitani Reges, & Priocipes accuratam de vita ejusdem, &virtutibus notitiam desiderabant. Ludovico igitur impense commendant, Ignatii dicta, factaque minutim observet. Et profecto solerti, ac prolixo calamo annotavit singula, & bene longa diaria, actionumque seriem retexuit: arborienim odoriferae perquam similem alebat Ignatium, in quo nihil esset, quod non foret pretiosum. Idem Ludovicus, ut facilem ubique aditum invenirer, litteras a Rege, & Henrico Cardinali in favorem suum scriptas, ad summum Pontificem, Regem Galliae, Cardinales, & Alphonsum Lancastrium Lusitaniae Legatum Brigantini Ducis nepotem deserebat. Rex insuper per epistolam significavit, seeb facilius Ignatu de novo Provinciali dispositioni acquievisse, quo magis agnovisset id ad majorem Dei gloriam plurimum conferre.
s. Conimbricae s. Novembris vitam clausit Alphonsus Vasaeus Portuen- Moritur M. B scholasticus. Virtutis studio nimium intentus, corpori vix somnum indulgeia ph M 3bat, aut quietem, ut Deo vacaret. Hinc orta videtur Invaletudo, quae mentes quinque non absque singulari patientiae exemplo tenuit lecto assi xum. Pareniarem, qui aegrum invisebat, commonuit, ne ploraret, sed exultaret potius, & gratias Deo ageret, quod in Societate moreretur. In Collegio D. Antonii beata P. Mota Immors oppressit P. Mosem Joannem, olim Mariae, & Joannae Caroli V. filiabus
charum in aula Sacellanum. Familiari alloquio peculiariter in animos influebat. P. Georgius Valaeus vitam suam aerum vis confectus potuit In Congo, nO- P. Gm iis
53쪽
38 SVnopsis Annalium Societatis Am
strorum Superior, qui primus e Societate in eas regiones aditum invenit. Multis excellebat virtutibus, ut in ejusdem vita typis data refertur. Profecti ad 9. Christophorus Ribelrus, & Iacomius Diasius, uterque Sacerdos, post, mortem Georgii a sancta professione sua ad negotiationem defecerunt. Vix id ebris b=hhi; per Cardinalem intellexerat Michael Turrianus Visitator, absque mora in Conin Lbem. gum mittit P. Cornelium Gomesium, di fructuosium No eiram, jubeti, ut causa rite cognita, Christophorum in vincula conjicerent, & omne lucrum ab eo dem turpitcr collectum sodalitati a misericordia dictae traderent in pia opera impendendum. Jussis paruere: constrictus vinculis reus singularia poenitentis animi signa edidit, promptumque animum exhibuit ad omnem poenam, si modo servaretur in Societate. Cornelius ad mitiora flectere Turrianum satagebat, eo quod Christophorus videretur non tam deliquisse turpis lucri gratia, quam inordinato erga matrem, & statrem affectu, quorum inopiam sublevare cogitaverat. Interea tamen abiturus in Congum, iussit, ut catenis vim tus teneretur,
etsi graviter infirmus, donec opportunitate oblata in Lusitaniam navigaret. Io. Cornelius, & Nometra cum Legato Regis mense Julio Pindam maritimum Congi oppidum pervenere. In itinere ad urbem regiam ς o. leucis Pinda dissitam munere & vita defunctus est Legatus Lusitanus. Adventantes Patres Rex vultu truci excepit: a Bo enim, qui Ulystipone relidebat, Legato intellexerat, Cornelium Joanni Regi intimasse, Regem Congentem ad idola rediturum , nisi Cornelius ipse se Congum conferret. Tulit aegerrime talem de se Regi Lusitaniae injectam opinionem; siquidem licet esset moribus ethnico non absimilis, volebat tamen credi cultor sinctae religionis. II. Ut est coelum regionis advenis valde insalubre, ambo ex febribus decubuere. Fructuolus etiam a I. Octobris vitae cursum complevit. E tribus pueris, quos e suo Seminario una cum Patribus miserat Domenecus, duos implicuit morbus, tertius di ipsis, & Patribus, dum aegrotarent, auxilio, & solatio fuit. Cornelius in regno illo usque ad annum Is 3 vitam produxit exlgu luero sei impensi laboris. Rex scatebat concubinis. Albi sic Europaeos compellant pari malo laborabant. Presbyterorum vita nihil differebat a corruptiisimis: his immersi vitiis ad aras operabantur. Absolutio peccatorum nemiani negabatur, nec sacer panis. Vicarius Episcopi erat Regi a consessionibus. Declamabat Cornelius adversus scelera; sed canebat surdis, ct in coeno sepultis. Cum videret oleum perdi, & operam, nec spem assulgere melioris rerum status, cum duobus Domeneci orphanis, nam tertius decesserat, Pindam, & hinc nave Indica in Lusitaniam est reversus. Regem de singulis informavit: nolle ibi, nec assulgere lpem Collegii, aut Seminarii fundandi, quod Joannes Rex tanquam praesens salvandis Congensibus remedium, & opportunum sormandis nigrorum idoneis pastoribus consiliuin unice contendit, & commendavit. Petrata me- Ia. Petrus Domenecus Abbas Belira nensis in Catalaunia hoc anno se
I .Α, .c recep t in patriam, fundationem nostri Barcinonensis Collegii promoturus. Ex 'condito ab ipso orphanorum domicilio originem ducunt plura ejusmodi per Lusitaniam orphanotrophia. Nonnullos de suis velut peregrinos misit ad D. Virginem Monserratum, quo etiam jussu Regis se contulit Domenecus, & postea cum suis novendiali pietate B. Virginem fuit veneratus; quos Barcinonem,& inde post decemdialem commorationem , ad suam Bel tranensem domum deduxit. Qua sanctitate illic vixerit, & animarum bonum promoverit, refert L . n. m. oriandinus partim, partim Codex antiquus domus orphanorum Ulylsi pone,
Astituitque alias domos Nabantiae, sive Tomarii, Portalegriae, Casteldevidit, ct Cetobrigae. Legitur etiam suisse Sacellanus Regis Ioannis III. & Canonicus
Barcinonensis. P. Ridion I3. P. Hieronymum Natalem miisit S. Parens cum potestate Commis. latii ad promulgandas Constitutiones. Erat hic in rebus nostris cumprimis νεο ut ii Versat , & eminentis pronus virtutis, qualem res tanta poscebat. Ejus ad Constituti ventus tum Regi, tum ejus fratribus Ludovico, di Henrico Cardinali erat prati si
54쪽
tisti strux Rex sibi dari exemplar unum libri Constitutionum expetiit, ut oer
otium Ieraret Miratus ille, & Principes fratres earum legum structuram, uuae citra dubium est omnino admiranda. Facta est haec promulgatio in D. Anto-mii Collegio coram Mirone Provincisi, & Turriano Visitatore. Diebus singu- ho 'una bunc in finem est intacta, magno tum Commissarii, tum audieniatium solatio. Rex praeter eleemosynas, quibus flavit Collegium, sci. aereorum Donaeis M. regalium millia singulis annis , ct quidem in perpetuum, donavit. M. 31 . Ulyssipone moram migratum est, ubi mense Augusto die cons xhi
eras divo Augustino factum scholis mitium. Habuit elegantem, & se dianam zzorationem Petrus Perpinianus Rhetorice laturus Magister. Marcus Georems nondum Sacerdos moralem cocturus erat scientiam. Alii duo P Joannes Mellus, qui apud Brasilos est mortuus, & Rochus Sanctus. His quatuor Gymnasiis constabant scholae. Paulo post, crescente studentium numero, additus novus Magister Nonius Alvarus. Alios intra urbem esse litterarios ludos vetuit Cariadinalis. Idcirco magisterium depossierat Andreas Resendius Eborensis humani oris litteraturae Magister caeteroquin adeo excellens, ut saepe idem Cardinalis dignatus sit illum audire. Donavit Princeps ad nova sustinenda onera mille cruciatos annui reditus Collegio, Huiusmodi scholis datum initium in palatio tegis, cuius hodie vix ulla rudera supersunt. .
Nam iub principium Septembris S. Franciscus Borgia eo quoque concesserat a Rege, & Natali accitus. Dum transit montem Patarium Mondar flumini imminentem, mula, in qua vectus BinamantiuS Borgiae Comes, ex praecipitio ruit. Respiciens Borgia calam inopinum, & extra salutis spem, salutis authcirem IE-fum precatur, ruentem sstat, & se una cum' mula per rupes volatantem. Auia vittae preces: nam stetit & Bummantius, & mula loco tam praecipiti, ut miraculo non careret; ope agrestium confluentium demistis funibus Binamantius in mula illaesi attrahuntur. Id retulere Virgini Samstissimae in acceptis, euius Precationum globulos manu Bustamantius decurrebatiis. Vix credi potest, quot, & quantis benevolentiae signis Borata sit ex
ceptus a Regibus, Principibus, & Regni Proceribus. Intuebantur omnes ut nominem omni magnitudine celsiorem. Aulam totam familiaribus aliouuiis. α sanctis exemplis in amorem DEI, ac virtutum incendit, praeprimis Infantem Ludovicum, qui non contenrus communi vitae Christianae tenore, Francisci iu- citatus exemplo Societatem ingredi cogitabat, id executus non est, uilod S I
natio, & Francisco e majore DEI gloria, rebus bene perpensis, id minias expIdire videretur. Frequentes ad familiam regiam habuit exhortationes, Quas post ellus abitum duo de nostris Sacerdotibus hebdomadis singulis sunt pro secuti alter Reginae, alter Joannae Principis familiam exhortabatur. Plurimum tum Conimbricae, qua transierat, tum Ulysii pone valuit eius praesentia, ut mitigarentur animi nondum tranquilli ob Μ. Simonem a Provinciae gubernaculis amotum.1 . Praeter scholas introducendas in mandatis Ignatius Natali vehementer commendavit, ut Ulystipode erigeretur Prosessoriam domus. Adeo benimo,& lavente oculo inspiciebat Joannes res nostras, ut tanquam suas curareta pro- p
inde non erat dissicile eundem in Natalis vota inclinare. Diversa itaque, quae edificio, nobisque opportuna forent, lustravit spatia. Praeplacuit locus ubi aedes divo Rocho sacrae visuntur. Non desuere tamen superandae dissicultates a sodalitio Divi oppositae. Res m processit, ut cogitationes in Ecclesiain B Ua Paradiso dictam transferrent. Id innotuit Helenae Petri Mastarenti lectissimae consorii, aeque nostris rebus madiosissimae; non ingrato sale Francisco Cotreae hoc negotium jussu Regis procuranti oggerebat: mi Domine Franeisice Correa audio te velle in Paradryo meos habitare metres: mini, plaus; vi-- volo ad
55쪽
I 8. Dictum nobilissimae matronae non minus Francisco Colreae, quam
Joanni Regi supra modum placuit. Idcirco Petro Mascarento, di Francisco Correae mandatum est, ut Sodales divi Rochi in partem meliorem flectere adniterentur. Tandem Sodales adjectis conditionibus nonnullis annuhre. Cale ' dis octobris, rebus rite dispositis, adivimus novae domus possessionem. Cuncta peracta solemnissime. Natalis sacro operatus, concionem habuit S. Franciscus horgia. Ut Rex distincte cognosceret varios Societatis gradus, solemnem professionem nuncuparunt Gonsalus Silvetra primus novae domus Praepositus, Gonis salus Vasaeus Mellus, & Antonius Quadrius, ambo viri magnarum virtutum. rs. Huic proximus est Coadiutorum spiritualium. Emisere dein vota DP. Franciscus ieir.i, Emmanuel Rodericius, Antonius Soarius, & Michael Eslevius. Subsecuti coadjutores temporales, Bernardinus de Regibus, qui amnis volventibus Sacerdos effectus, Dominicus Anius, Andreas Gomesius, di Andreas Fernandius; hic ex India venerat cum Bernardo Japonensi missus a S. Xaverio, Regem,& Protoparentem Ignatium de rebus Indicis edocturus. Dynalia quidam, cui nota Andreae belli officia in Indica Classe praestita, mratus eundem in laicolum numerum referri, rem indignam ratus, eum privatim alloquitur, de vili statu deserendo monet, aedes suas offert, cum equis & famulis. Subridens Andreas: pluris, inquit, vilia haec paupertatis insignia facio, quam Regum sceptra, & coronas. Reversus in Indiam sacris initiatus pro Dei gloria strenue gelsit plurima in Ethnicorum conversione. Etiam tirones aliquot more
suo vota instaurarunt. υao. Domus angustiae non oberant, quo minus in illam se reciperent trurones quatuordecim cum Turriano Visitatore, & Mirone Provinciali. Insupermagna ex hac domo in populum dimanabat utilitas. Dies quaelibet in templo nostro par erat praecipuae alias per annum solemnitati. Quare, nostris multum quidem deprecantibus, Rex & Regina augustam extrui voluere Basilicam, tantis Fundatoribus dignam. Cessit tandem Rex sociorum importunis Precibus, ne eos contristaret, quos intime diligebat, eorumque arbitrio totam aedificii structuram commisit. Succurrit quidem eleemosynis, non tamen admisit nomen Fundatoris. Interim Societas Regi defuncto & nomen, & suffragia Fundatoribus debita impertiviti Paulo post alia , eaque nobilia accesiere aedificia. ut tota dormJs nostrae vicinia non exiguum urbi adderet splendorem. .... a I. Natalis cum Ulysspone, tum Eborae evulgatis Constitutionibus , ex ...cotii 4. ipsarumque mente ordinata disciplina domestica, de scholarum, Conimbricam ion . prosectus II. Octobris pervenit cum Mirone Provinciali. Expositae similiter constitutiones, & religiosa disciplina constabilita 8. Novembris inducta vot rum renovatio, quod de peractum Eborae, ac Ulysspone ex formula certa, de omnibus communi. Tirones separati, primo instructore Patre Antonio Corinrea, qui & primus id genus magisterii obivit in Hispania. Hinc caepit biennium
tirocinii, cinia hactenus probatio annum non excessisset. Tirones novem duntaxat constituere familiam. Additus Gonsalus Alvarus ad excipiendas tir num confessiones, di adjutor unus temporalis observantiae & commodis eorunis, dem invigilaturus. a1. Borgia Ulyispone, magna sui relicta admiratione, in Baeticam concessit. Eborae ab Henrico Cardinali paribus, atque a Rege, benevolentiae si gnis est exceptus. Rogavit Cardinalis, ut in templo maximo e sacro pulpito diceret: afferenti aliquas excusationes respondit, pro concione satis fore, quod
omnes intuerentur hominem, qui pro DEO tot titulos, honoresque, ac divi- vitias contemplerit. In eandem Baeticam, rebus ad votum in Lusitania compositis, contulit se Natalis Commissarius. s. gnari in a 3. Cum, DEO favente, tot in Lusitania Societas haberet incrementa,2 et . . majorique in dies exspectarentur; nam maliis regnis vix erant Societatis recentia selibis ad cis initia tenuia: voluit lanctistunita Fundator, nomine Lusitanae Provinciae uni- versam familiam ubique gentium instruere, atque edocere, quam ipse virtutem
56쪽
eum primis in sociis desideraret. Idcireo ad Lusitanos ac Martii scripsit epist tam de sancta obedientia, quae per omnem Societatem usque in hodiernam diem saepissime cunctis audientibus recitari solet. In rem vix profundius, &absulutius aliquid potest considerari, aut excogitata 24. Conservamus Conimbricae inter Sanctorum reliquias autographum conseimire, theca pretiosa in lusum. Id notare libuit, quod noster Alcassar in historia suae epistola co- Toletanae Provinciae glorietur hujusmodi primigeniam epistolam Madriti apud h 'nos esse, relictam a P. Ribadenetra. Ideo recognoscebatur Conimbricae theca, di epistola, an sors esset alia; nam multas ad id Collegium lcripsit S. Pater.
Facto examine accurato , repertum eandem esse, quam ad Lusitanos Socios mi.
sit Ignatius. Forsan primum epistolae exemelum, in quo ut moris est non Pauca corriguntur, & mutantur, Madritum a P. Ribadenetra delatum ; epistola tamen resa, sive secundum exemplar jam correctum, & mundatum in Lusitaniam missum a S. Parente, Conimbricae, ut dixi, religiose asservatur.
23. Plurima contigerunt Conimbricae, quibus mitiores erga nos red-ILeonis mi-diti eives. Cum aethiops mancipium necasset dominum suum, Judicum sen tentia rem adjudicatus est, prius per urbem sorcipibus ignitis torquendus. Leo Henriquius Collegii Rector cum alio Sacerdote sedens in biga, qua vehebatur mancipium, juvit pustinus verbis, & ad poenas iustinendas quam optime comparavit. Ut erat Leo ob sanguinis prosapiam notissimus, omnium sermonibus ejus charitas celebrabatur. Plurium aliorum supplicia praetermitto qui in turbis superioribus Societatem deseruere. Non desuerunt lubinde paterna Leonis monita, tametsi sorte neglecta. Sed planum apud nos est, & plurimis comprobatum experimentis, illud erga hanc Societatem DEI providentis indicium manifestum, quod, si indignos diu sustinet Societas, ipsi semetipsos diu non serant; sed hae illac impatientes tantae misericordiae, se soras trudant, velut pus venenatum, sive abscessus lente nutritus, quem si serrum non scindat, sibi viam aperiat, est necesse.
PEtrus Mascarentus, is, quem diximus advexisse Lusitanis societatem, lndia insecti id
Pro-rex designatus est. Cum eo sex maximae naves omni re ertae in- 'Φ strumento bellico, & epibatis lub finem Martii e Tago solverunt. In praetoria duo de nostris sacerdotibus vehebamur, Franciscus Vieira, & Dida-c SOveralius, plurimum dominante in hac navi pietate, neque aliud Pro regis sanctitas permuit. Excitati omnes ad amorem coelestium qua piis exhortati nibus, qua supplicationibus, & Litantis. Non desuεre tempestates insanae. De navibus aliae tenuerunt potum alium; unica praetoria Goae lecti anchoras a 3. Septembris. Vieira egregios labores sustinuit in Molucis ethnicos ad fidem conνertendo. Soveratius claruit in ora Piscaria. Atat multum dolebat Malca renius e vivis cessisse Xaverium, quem sibi, ac tuis rebus iolatio futurum destinavit animo. a. Unus & viginti Instituto nostro se tradiderunt. Hos inter, Ludovi intress Dei cus Vasconcellius. filius Dynastae Masrensis, primus Angrensis Rector, vir notae riviem. virtutis. Franciscus Govea, qui primus Angolam intravit. Eborae, quamvis adhuc habitaremus in palatio Regis, caeperunt admitti tirones. Sub finem hu- tum in M'-jus anni jam numerabantur octo. Ex codicibus vetultis constat post constitu 'R ' tiones anno superiore promulgatas duos morae adscriptos Societati, Jacomium Alvarum, & Joannem Pirium, ambos coadjutores. Prunus scholasticus erat
Antonius Araujus. Eum alii subsecuti. Cum jam Collegium nostrum esset habitatione commoda paratum, ad illud e palatio Regis emigravimus, numero
decimum & sextum non excedente.
3. Interim Emmanuel Fernandius explicationibus doctrinae Christianae, stataisuhlaliisque Apostolicis ministeriis totam insammabat urbem. Nondum mos sere- Fema ius
57쪽
vincialia. isaeleiat aedes saera almemni. ἰetaria exer talia in aula. Moritur Plinia ceps soanne di nascit Iaham uallea Ioannes m.
4a SVnopsis Annalium Societatis JESU
bat hujusmodi expositiones fieri, ut modo, in locis publicis: sed in aulam
maximam palatii, quod Reminis illic non pateret aditus, viris unice consuentibus DEI verbum maximo animarum lucro proponebatur. Postulavit Abb tissa monasterii D. Clarae, suas moniales consolaretur. Audito Emmanuele, notabilis secuta mutatio; nam reculas omnes suas amore paupertatis ductae ad Abbatisse pedes coniecere, ut, in quos vellet usus, converteret. Plurimae S. Ignatii peregerunt exercitia. Moniales parthenonis Cisterciensis sic vixere meis mores opis ab Emmanuele ipsis collatae, ut post ejus mortem in significationem
grati animi Mariam Espinosam, Emmanuelis unicam sororem, sine dote ulla re receperint, & monialibus professis adscripserint. . Aucta etiam scholarum incrementa. Triginta Sacerdotes aderant Magistro moralis scientiae. Viginti ex his donabat quotannis Henricus meo. rum regalium decem millia in singula capita. Ιmponebat Magister lectionis pensuin, quod ab ipsis solebat exigere, ut majori cura dictatis intelligendis
vacarent.1. Emmanuel Amandius, & Petrus de S. Cruce per vernum jejunium sermonibus suis Helviam excoluerunt. Nondum erat dioecesis ab Eborensi separata. Eos excepit no comium: victus mendicatus alebat in eam solum diaem necessariis. Concionatorum votis respondit abundans messis: nam indu ta sodalitate JESU itum obviam juramentis. Antea erubescebant procumbere ad pedes Consessarii extra magni jejunii tempus: is pudor noxius paulatim abactus. omitto plura, ex quibus cepit singularem voluptatem Cardinalis, cujus imperio eum laborem susceperant. 6. Mourae in Eborensi dioecesi habuit sacram missionem Didaeus Miro Provincialis cum Antonio Quadrio. Contigit, ut Provincialis aegrotaret, lacuit inter egenam languentium turbam, tanquam ex mendicis foret unus. Dum curatur in no comici, Mouram lustravit Archipraesul Cardinalis Henriscus, ut erat piissimus, invisit pauperes morbo decumbentes ; reperiens inter ipsos Societatis Provincialem, quam nescio, existimationem de hominis, ac societati vinute conceperit. Jussit infirmum in commodiorem transferri domum, consulique ejus valetudini; qua recuperata, Miro perrexit Ulyssiponem,qubivi muneris evocabatur.
7. Almeirini, quo Reges subinde animi laxandi gratia secedebant, aedem
sacram specialem aedificari Rex jussit, ac dari Societati, una cum domo contigua ad quam nonnulli de nostris se receperant, solita ministeria exercendo, dum ulic morabantur Reges. Ad. Collegium D. Antonii modo pertinent ea sem giruta aedificia, Regibus hodie eo non euntibus. 8. In Regia sanctimoniae studium plurimum floruisse nostrorum industriae resertur. Exhortationes Gon fati Vasaei Melli cunctos incendebant ad curas coelestium commentationibus applicandas. Elisabetha conjux Infantis Ed ardi, Mater Mariae Principis Parmensis, & Catharinae Principis Brigantinae non parum vacabat divinis rebus meditandis. Regina diebus singulis audierat a Mirone Provinciali puncta meditationum de singulis DEI mandatis, ut ea perpenderet juxta primum e triplici, & faciliori modo orandi per S. Ignatium monstrato.
s. Plurimum conduxere pietatis exercitia ad temperandum immensium dolorem a Regibus conceptum die a. Januarii ex praematura morte Ioannis Principis Regni haeredis, ae patris Regis Sebastiani, qui natus est posthumus ejusdem mensis die vigesima. S. P. Ignatius, quem id vulnus non leviter tangebat, Aprilis die S. consolatorias litteras ad Regem dedit, cujus dolorem mitigabat DEt misericordiam commendando, qui unius mortem alterius Ortu
I o. E Tituamo in Mauritania redivit Ioannes Nunius post tot annos illic gloriosissime consumptos. Etsi animus erat eodem reverti ad continuandos labores
58쪽
labores in captivorum sublevandis miseriis, Rex non admisit, eum eum destinasset ad insulas AEthiopicas, de qua re annus sequens. 11. Quia de nostris scholasticis nonnullos insigniri Con imbricae gradibus Non proba- scientiarum, quibus studuerant, videbatur consentaneum; voluit Rector praestari ἰμ' g φήμ i. . quaedam juramenta exigi solita a condecorandis hujusmodi laurea. Leo Henri-quius id censuerat nosti Is non congruere legibus : idcirco, quid factu opus, consuluit S. Ignatium ; qui respondit, prudenter ipsum egisse, quod gradus sumi vetaret sub iis juramentis.
Caruit hie annus primis Episcopalibus nostrae Societatis. Ab annis pluri' primi Episci
bus agitabatur de Patriarcha cum Episcopis, qui succederent, ad mlii-pi societatis. opiam iuxta mare rubrum mittendo. Siquidem id temporis nulla res Crat in majori hominum expectatione, quam Scnismaticae gentis ad Romanam fidem conversio. Illa natio veram olim fidem ab Eunucho Reginae Candacis edocta, temporum vicissitudine complexa est errores Alexandrini Patriarchae, unde accipiebat sanctiones Ecclesiasticas. Cum Lusitani suis armis id regnum a Turcis pene occupatum legitimo domino restituissent, inde oriebatur commercium inter eam gentem, & Lusitanos; volebatque David Abassae Rex Ro
a. Eo jam missus fuerat Ioannes Bermudius titulo Patriarchar Alexandrini, ut nationem aggregaret Ecclesiae Catholicae. Sed Claudius Imperator, qui David patris sui vestigia pia non terebat, illius, universae. Europae eκp etationem delusit, coactuSque suit Patriarcha Ulystiponem , ubi piissime obiit, reverti. Joannes Rex, cum nos hineret in Lusitania, caepit agere per Legatum tuum cum Ignatio de aliquo e nostris eligendo. Jam anno I sqq. Petrus Faber ipsi ad rem omnino suerat designatus, sed eo moriente S. Ignatius ex commendatione Regis ad alios conjecerat oculos. Nee dictu est facile, quanta contentione huic negotio insudaverit, quam magna ex ipso concepisset: ipse instructiones plenas illo suo profundo judicio conscripsit, quibus res Christiana in Athiopia administraretur.
magna negotia, Rex S. Ignatio injunxit, eligeret duodecun virtutibus & litteris praeditos, quorum unus erat futurus Patriarcha, Epucopi duo, caeteri spati-olae vineae operarii. Exploraturus, quid haberet spiritus in nostris ad aggrediendum rem tam arduam, scripsit ad Moderatorem Provinciae, sociis significaret, quam vasta seges se nostris in AEthiopia ostenderet: qui sentirent incitatos animos ad tam gloriolam expeditionem, ad se darent epistolam. Exarserunt omnes, Romamque scripserunt. Ignatius mirifice recreatus, eligit in Patriarcham Joannem Numum Barretum ex virtutibus sibi cognitum, di ex testimonio Ludovici Gonsaluti Camerae, Romae degentis; in Episcopos Andream Ovae dum Castellanum, qui Neapolitanum Collegium regebat,& Melchiorem Car
necium, qui Romam cum Simone contenderat.
Ioannis Numi, quem ad tantum opus virum omnibus numeris ablolutum existimabat. Trium humilitas coacta est praecepto. In eo patuit Patriarchae tin uum lita, clitas. Rogavit S. Ignatium, scriberet suam hac in re voluntatem, ut ei charta Paranichae. se tueretur adversus daemonis insultus: sibi concederet Antonium Quadrium,&Franciscum Rodericium, viros aeque sanctos, ac doctos, ut sibi essent a consilias: praeterea designaret unum, cui ipse Patriarcha secretam praestaret obedientiam, & alterum, qui nomine Comuussarii imperaret Patriarchae.
sociis legit. Relcripsit magnopere commendans illud nunquam fatis laudandum Antonius Francri F a exem
59쪽
exemplum : noluit tamen ipsum ulli, praeterquam Christi in terris Vicario, prae stare obedientiam. Appetente prosectionis oppornitate, cum ex urbe non pervenissent Bullae Pontificiar, ut Episcopi consecrarentur; visum est, mitti Carnei tum Goae initiandum, & Patriarcham cum Oviedo remanere, ituros anno
sequenti. Quarta die post navium profectionem allata sunt Pontificia diplomata. Igitur 4. Maji, cum esset angusta ardes sacra domus Prosessae Ulyssipone. in templo PP: Trinitariorum initiati sunt a Iuliano Portalegrensi Episcopo, adjunctis Hipponensi, & Insulae S. Thomae Episcopis.
Prosecti ad 6. Quinque ad Indiam solverunt naves. In praetoria dicta a Domina Dd.3 de Barca vectus Antonius Quadrius cum alio Sacerdote, & quodam socio. In alia S. Philippi Melchior Carnei rus, cum P. Emmanuele Fernandio, & imo socio. In tertia ab Assumptione nuncupata P. Hieronymus Cuenca cum P. Joanne Bochio Belga, & altero socio. In quarta a Conceptione PP. Andreas Gonsalvius Castellanus , Paschalis Catalaunus, cum Alphouso Lopio Navarro Theologo nondum Sacerdote. Quinta nullum de nostris serebat. Exceptis Josepho Riberio, & Marco Nunio docturis Goae Latinitatem, caeteros obedie tia destinabat Missioni AEthiopicae. Praefuturus omnibus ibat P. Antonius quadrius. Calendis Aprilis reliquξre Tagum. Iudietum de T. Infans Ludovicus, qui res nostras tanquam suas tueri solitus, ad Pe nutrum Mastarentum haec dabat in litteris. Rex tibi mistit hoc amo duodecim de M- 'in' 'u' eierare , qui satustat mundo convertendo. Certum, eos tibi in oras sciendos , quam plurimam gentem bellicam. Assero tibi, me id magni aes are, va
deque laetor videre tuo tempore, quod hactenus non inspexi non recordor, me iu-iuisum ad Indiam proficissiimul homines duodecim, de quibus aesumeretur probabilirer, ipsos ire ne cupiditate, quae ab his longe abest.
Naufragium 8. Sola navis a Conceptione non tenuit Goam. Siquidem et 2. Augusti
ν vj ις ' dum noctu velis passis progreditur, induit se in brevia dicta de Petro Banio ξ' quarto gradu ab AEquatore Austrum versus. Infinitae propemodum toleratae a naufragis aerumnae. Nauarchus cum aliis furtim in scapha petivit Goam, inde venturus auxilio relictis in parva insula quadringentis. Hi e fragmentis lacerae navis adornaverant navigium rude t iam illi, qucis capiebat, soluturi nostris obtulere locum; cum negarent se, deserto tanto numero, abire posse; ro garunt, ut unus saltem e sacerdotibus conscenderet navigium i inter duos pia satis contentio orta, dum alter alteri dat lacum, & quisque cum remanentibus manere satagit. Moram non serentes, vela secerunt: habuere obvium navis Praesectum, revertentem , ut colligeret naufragos; sed quantacunque diligenatia adhibita, parvam insulam reperire non potuit. Qui manserant, in ratem informem recepti nonnulli a . Novembris anni sequentis appulere Cocinum,
similes e sepulchro suscitatis. Ex his cognita laborum series, quos passi sunt
ad mortem usque nostri homines, miserrimae turbae unicum inlatium, fame consumpti. aesitiquita 9. Non cessabat Rex Ioannes honoribus suam hane Societatem cumu-tionem vult lare. Deaevit, suadente Ludovico fiatre, & idem optante Henrico Cardinali, - . - saaae munus Inquisitionis Ulysponensis tradere Societati. Acceptavit Miro iniitiatiuc Provincialis ea conditione, si annueret S. P. Ignatius. Multum id negotium Romae agitatum, alias alia sentientibus. Tandem majori parti eorum, quibus S. Ignatius rem discutiendam commiserat, visum est acceptandum hujusmodi munus. Et S. Hrens horum adhaerens sententiae sequentes litteras dedit ad
Mironem Provincialem. Summa gratia, re a mur christi Domini nostri fis-- per in a*utorium, O favorem tuum. Ex litteris tuis datis . Maji intellexi propensionem, quam flus Majesas Uenit, ut nostra Societas humat munus sancti in eis inquistionis tabini ponensis, cum vacet obitu illius, qui sub Cardinati occupabat, nisi contrassiceret Instituto nos ; O etiam, quid responderissuae majestati
Prosem res es multa consideratione digna, quae bari in mramque partem rationes magni ponderis. Praeterquam quod ego eam confiderata, commendavique DEO,
60쪽
Dgo, commisi sex aliis, quisium M. Lonius, M. Salvieris, M. Bobiail Do-
et in Olavius, Doctor Maaridius, M. Puancus, ut triduo sacrum sacerent, consi derarent, O conferrent , capia informatione a Ludovico Gonsolato, praeter eamd te missam, esimve ipse agentes sententias suas in scriptis 1errent. Summatim quod nobis in Domino es visem, id fuit, ut omnia ponantur in manu sua Maje-itatis obediendo in eo, quod judicaverit debere nos facere ad gloriam Domini nostri. cium enim hujusmodi munus non repugnet nostro Instituto, aequum non est Societatem nostram, quae suae M satis res m Domino es, recusare laborem in eo, quod tamdm attinet ad obeqvium divinum, ac religionis purisatem in isto regno. Ad vitanda multa incommoda oporteret, si placeat suae M sati, scribere a ummum Pontificem, nobis imperti bujuscemodi acceptare munus. Jam enim Sanactitas sua, quando agebat Decanum Carinalium I storum, volebat in his regia enitas societatem simile muniis obis: proturea id non adversabitur illius sententiae. Etiam rem aluvarra epistola ad Cordinalem Carpetem Protectorem no-
'um ι qui nunc Decanus est I ustorum; ct alia ad Legatum, qui tractaret hoc negotium. Verum fi vi bitur non convenire bas epistolas, fiet, quidquid ad gloriam diuinam sua Majestas jusserit. Si praeceperit acceptari, proponetur sua Majestati, quod salao fine intento, juvabit, σι Societas mehus, Ο cum mallori ad seratione attendat bule sum operi Si non videarur suae M sati expectandum res Uum 4 Potissce, ut munus avspicaremur, po et unus, duove servire muneri, quoadusque fusciperetur imperio Summi Ponti itis. Verum his propositis , jam scripsi, Di, quod suae majestati placuerit. Me remistens in aliis ad ea, quae meo Jussustribu Secretarius PMancus, nihil addam amplius, nisi ut in tuis
precibus ad DEUM me Furimum commendes. Romae ro. yunii sinus Uys. Tuus m Domino nostro Ignaura. 1 o. Scriptores nostri aliud prodiderunt memoriae. Ut in rebus magni Oil. L is n. momenti solent variari sententiae : forsan qui scripsi adversaria , unde transla- Q h 4. tum ad historias, notavit alteram sententiam Oppositam, quam ceriam credidit, i. i. 2 ; Lmaximh non secuta effectu, cum sit consormior voto, ac Instituto nostro. POm 4.cia. n. y.1.ro legitur in tabulario nostro Conimbricensi testimonium Ludovici Gonsalvu aD firmantis se interfuisse consultationi de hoc negotio Romae, & S. Patriarcham acceptasse, & scripsisse. Addit, caruisse exitu, quod, cum pervenεre Ignatii litterae, refrixerat negotium, praesertim obitu Principis Ludovici, & aegritudine Cardinalis. Duo de nostris duntaxat in Lusitania, Leo scilicet Henriquius, &Georgius Serranus egerunt munus Deputati, ut vocant, Concilii Generalis Lusitanae inquilitionis. - D. Magnum vulnus Lusitaniae, magnum nostris rebus inflictum a . No. Motitiai Pnn vembris, cum mors regno S mundo eripuisset Serenissimum Principem Ludo. P Lustu i
vicum, hujus nationis delicium, gratiosium omnibus, Deo, hominibus, ac Regi, qui suas curas cum nullo magis, quam cum Lodovico partiebatur. Ex quo nos primum conspexit in Lusitania, sic nos, ac nostra dilexit, ut videretur nulla re magis, quam incrementis hujus minimae Societatis recreari. Ille causa fuit, ut firma nobis sedes daretur in Lusitania. Ille nobis fratrem Henricum benevolentissimum effecit. Seipsum Societati, ut supra dixi, tradere meditatus est. Antonium filium suum nostris adjungi castris avebat; sed fata adolescentem servarunt, ut esset annis secuturis ingens fortunae ludibrium, & in orbis theatro Rex personatus.
ia. Postquam Ludovicus cassa vidit sua Societatis ineundae desideria, se
Vitam omnem, ac mores accomodavit unctissimae doctrinae institutis, ut armul
tus sit, expresseriti Religiosum persectum. Quidquid habuit pretiosae supellectilis, & ornamentorum, divendi jussit tum debitis expungendis, tum tribuendis eleemosynis, inde usus summa frugalitate. Castitatem Deo vovit, pauper- ratem, quam ejus status permitteret, & obedientiam divinis mandatis. Animo in contemplationem coelestium immerso, meditandi puncta acceperat a nostro Mironee Expiaturus conscientiam, per famulum rogabat Prosessae domus prae-F 3 positum,