Eusebius De euangelica praeparatione a Georgio Trapezuntio e graeco in latinum traductus, opus ... nouissime impressum & exactissime emendantum

101쪽

nec knli exfinguetur nee caetera petibunticu uerbu dei uocale inter muta elemcta co, stitutu oia conseruet. Haec Philo. None igit uera haec nostra suiq uerbo a sapietia dei Oia producta esse praedicamus falsa uero illa quae nec uerisimissitudine ulla habeti Sinter se cotraria sunt. Tales.n .milesus aqua origine rem dicit Anaximenes aere Herasi tus ignei Pythagoras numeros Epicurus atq; Democritus indiuidua quadam corpus cula. Empedocles quatuor es ete hoc dei uerbu magni costii angelu luce uera iusti tiae sole et nominant. Tertio spus additur sanctus a scriptura que sicuti patre dc uerbustu eadem dignitate atq; honore honorari percipit.Tertius igit a patre spus esse oste ditur tanqa patre o sapientia elucens post hac aeternam dei substatia ronales uirtutes nec numero nec specie nobis notast sed solu uisibiliu proportioe alia. n.gloria solis est alia lunatalia stellas scriptura iudaeosς no ut deos sta ut ministras honoradas Ofidit. Et mortali quide naturae stellasx numerus Oino ignotus est. Deus uero multitudinem etiaintelligentia' dc nomina non ignorat.Scribitur.n.qui stellaia multitudinem numeraure cibus ipsis nota imponitii numerabilia mi genera profecto dc helligentiasy dc stesta ru suntldeo aut oia numerata stintlde ipso. n.dicitur mille milia ministrabant ei 5c deci.

es milies centena milia cora eo assistebant.Cum. n.numes uideatur alique notare nu ratas illas ostendit ec uirtutes adeo.Cu uero tanta numeri quatitate dixerit ignotu nibis situ numeN Dpter innumerabilitate sua esse ostedit.Sed de substatia earum sic psal mista se istu reliquit. Domine deus meus u uehemeter magnificat 'es confessone dedecorem uidisti amictus lumine sicut uestimeto ext edens c um sicut pelle I qui facis angelos tuos spus 5c ministros tuos ignis flammam. Noli credere de hoc corruptibili igni dicere nec de irronali aere ait spulsed altius quidam atq; sublimius i necesse enim est cum a sensu nostro uerba prodeant tras latiue non proprie de intellectualibus dici Iunde ipsum quoi deu spiritum dc igne dc luce de huiusmodi nominibus significamus.

Virtutes aut illas angelos archangelos spus caeleste exercitu principatus piates tronosdnatae a nucupamus. uaru olum iustitiae sole re sanctu spum ei annexu una cum deo ac pre creatore ait gubernatore scriptura cofirmatique unu deu ab uniuersis sicuri patre ac dum hymnis glorificandu ppheta praecipit dicens. Laudate dfim de coelis Ilaudate eum in excellis. Laudate eu oes angelis eius laudate ea ora uirtutes eius. Lau

date eu sol oc luna laudate eu oes stellae dc lunae. Laudate eu coeli coelorii 5c aquae quae saper coetu lunt laudent nome domini. uia ipse dixit dc facta sunt i ipse mandauit αcreata sunt.Statuit ea in aeternu dc in saeculu laculi praeceptum posuit ec non pleribit. Haec hebreos dogmata merito erroribus gentiu spreus coplectimur uirtuteS ccciora ut dei ministros honorantes. Solum aut deum dc uerbu ac spum eius qui coelum dc terram ac oia quae in ipsis sunt creauit dc a nihilo simpliciter produxit ut hebraeorum do, et ina occultius oc euangelica expressius pcipit colimus atl adoramus. De contraria. Cap.VI. Vnc cosequens cis uidetur ut quale hebraei de contraria uirtute doct inanin tradiderut perspiciamus. Virtutes igitur ministrantes dc spiritus qui ad mlai, sterium mittuntur propter eos qui aeterne cosecuturi uitae sunt hereditate sanctos dico angelos dei diuina luce frui ac iccirco luminatibus caeli conseret docti a scri plura credidimus.a quibus peruersi quidam spiritus cum sua nequitia diuina lucem suscipere nequiuerint tenebrae factae sunt. uorum primu qui et aliis defectionis causa fuit qm penitus propter impietatem sua in terra decidit quil totius uenenosae prauitatis auctor est sponte a lumine ad tenebras lapsum dracone serpentemq; lati seri ueneni uctorem auroce baeluam dc leone humanis carnibus uiuentem ac denis basticum

102쪽

Septimus staptura solet appellare.Causa uero qua lapsus est furor meiss dc arroga δε hoe pacto dicit suisse quo decidit de coelo lucifer q mane oritur tot ritus est in terramlq mittit ad oes gentes tu aut dixistit in mete tua in coetu ascenda super astra pona sede mea dc ero altistino similis. Et rursus ham dicit d qm exaltatu est cor tuu ldixisti: deus ego sum 5 domicilium dei habito. Et iteru in monte dei natus es iter igneos lapides imaculatus in diebus tuis ex quo die creatus es donec iniustitiae inuetae in te stant. Exaltatu est cor tuu in pulchritudine malcorrupta est scientia tua cu pulchritudine tua vpter multitudine delustoae motu in terra deieci te: His uerbis aptissime cu se oribus iliu uirtutibus con uersa tu fuisse docemur. Et quonia ceruices extulit ppter arrogantia decidisse Issub quoi numerabiles udam sui spus simili impietatis errore pro lucida diuina regia beataib ha bitatione ad couenientia sibi ac oibus impiis loca tartari sentcsia dei depulsi. uae loca abyssum diuina scriptura dc tenebras no has sed quas diuina uerba itelligunt solet appellare ex numero quosv multi exercitationis holum gia in terra dc regione quae sublima est derelicti erro is humani dc ipietatis gentiu eo usa simul se ruti quib' interduncia Indst scriptura malignos spiritus id daemonas potestates Zc principatus inudi humius appellas interdu symbolice cum pili atq; religiosum vim ne multitudine daemonii formaet hortet .Supaspide. D .ait ambulabis dc coculcabis leone 6c dracone.Signum aut est deum ab ipsis odio haberi eiusq; uoluntati repugnarerim seipos deos putari cupiuntldc dei cultu in se transferre conant diuinationibus atq; oraculis tau incetiuis stultos allitietes quos adeo rapientes ad profundii impietatis detrudui.Solis aute hebrans malicia illoia a priscis fuit intellecta vibus apertissime damnantibus oes deos gentium daemonas ec. Nunc aut dei gratia per saluatoris nostri euangelica doctrinam uniuersis orbis uiliculis daemonum solutus deum uerum glorificat. CDe hominum natura. Cap.VII. Ed phoenicu quide ac aegyptios theologia casu hosum caeteroru* aialium ps ductione facta e terra dicebatinultu inter ronale aiam dc irronale substata disc imen arbitrata qbus abiectis hebraeos laudamus q pulcherHine ac sapietis limeae Ideo uetissime de ptima holum Nuctiae docuerut duplici quada natura costi

tutu re holem asseretest ius altera pars cu icorporeal& imortalis siluerus homo exisit ad imaginem dc senilitudine desinon fortuna dc casu sed a deo ipso creatus. Voluitent suprema olum causa no carere ronabilibus terra alatibus ut no lolii a scaelestibus IHeru et a degentibus se terra maiestas sua laudaretur. itaq; dixisse deu scriptura testat a Faciamus holem ad imagine dc similitudine nostra dc secit deus holem ad imaginem dc suntlitudine suam fecit eum .Et rurius: Formauit igitur deus holem de limo terrae dc inspirauit in facie eius spiraculu uitaeIdc factus homo in alam uiuente quem textu iudeus Phylo exponens his uerbis utitur. Caeteri quidem ab aetherea natura mente nostra constare dicentes anheri assine esse hominem uoluerunt. Moyses aut ille nulli creaturarum ronalem animam simile sed nomisma dei uerbo suo insignitum esse uolliit. inspirauit.n.deus inquit in faciem eius spiraculu uitae 5c factus est homo in alam uiuente. Et quoniam necesse est mittenti missum sinitem esse iccirco ad imaginem dei hol non ad imaginem creaturarum alicui factus esse asserit.Anima igitur hominis uerbo des desia

nata necesse suit corpus quo ad fulgetissimas pies mundi uisum erigere. Hax PhyO.Non ergo abst ca caetera quidem animalia nutu diuino uel a terra uel aquis proruat isse.Solus autem homo ad imaginem dc similitudinem des factus asseritur. uare isus omnium quae sunt in terra rationis partiespes p incipari ac regere leges ferre artesq inuenire potest.Sola enim hominis intellectualis anima ac rationalis est resiqua omnia Digitiam by Coost

103쪽

Liberno mortalia ad serulandu hes facta sunt.Praeest.n .unsuersis quasi domInus atque dux

homo ronis uiribus rubustiora corpore domans iccirco prudeliae iustitiae aliarui uirtutu capax est & ad caelestia scipsum extollens stellas curtum orbiumq; uolutiones ita quae illut caeleste se esse argumetu praebeat. uod aut sibi circulacet terrenu corpus opus re ipsum des est de terra sumptu & in terra reuertens. uapropter oportet sicut pecoris cuiusda ita corporis holem cura habere alere colere ipsum seruu ut ad hui' Ditae ministeriu perutile dominu uero interiore quasi aes assne uehemctius amare ac honoraretqm dc a prima causa honoratus est homini igis se diuinitus ornato idoneudeus largitus domiciliu suit.Ipse aut sua spote diuini contemptu praecepti in domiciliumortale deciditipropterea pietatem esse adhibendam censemus ae uirtuti: dadam ope ramlut delictum nostrum deleamustic ad primum redeamus statum.Non .n. in terris finem homini esse constitutulsed illic unde resiliit restitutione imaginis qua deprauauimus huiusmodi sunt quae de natura Eois hebraeos doctrina antea si graeci oino essent philosophata est.Graeci uero heti uel nudiustertius nati nonnulla e barbaris multa ab hebreis ut progredientes monstrabimus furati sunt.

PQ uod natura non est genita. Cap. VIII.

Erum quonia his os ueritas unum creatore esum deu cognoscit ipsi uou que subiectae corporibus substafix qua hylen appellare solent. Innumerabiles uero in barbati 5 graeci contra opinane: Alii malignitatis sonte esse hylen nec genita nec corruptibiletaui natura sui absq; qualitate sunsura asseretes uirtute diuina mundu ab Ipsa formata asserunt. Ronibus demonstrandii est sola hebraeoste opinione non falsam esse. Vtar aut ut soleo non iratis sed alienis. onysus igit in primo aduerasus Sabelum haec de proposita quaestione reliqt.No sunt ab p scelere illi qui materiam pHma ad fictionem totius deo subieceriit qua dicunt passibilis mutabilicia natura si diuinitus ad generafioneolum alterari.Seg ostendant nobis unde similituia materiae primae ad deum est necesse.n. est si post ne sinu uolunt sustentare supeHorem quen clam deo excogitare quod nefandissimum est praeterea cum non genitum esse similiter de utroq; dicat & aliud alterum ab altero sitiunde id ipsis aduenit Na si no genitus deus per se est di ipsum non genitum esse ut quispiam diceret substantia sua e non erit nogenita hyle. Non enim idem est deus & hyle quod si ut mi est quodcunt est.i. deus qdem deus materia uero prima materia. Inest autem uriss non genitum esse patet albud esse ab utroq; dc utrili prius atq; superius. Ad haec causam reddi postulatam'l qua rem cum utrunt non genitum sit deus quidem impassibilis immutabilis immobilis

atque activus est matria uero prima econtra passibilis mutabilis mobilis omnis alterationis receptiva. uomodo autem etiam apte conuenerunt utrum ad malefiae prima

naturam adaptauit se deus cum ab ea mundum fabricatus est an econtra Sed hoc ubiimum impossibile. Non enim potest res insensibilis accommodare se ad artificem. Primum autem penitus nefandu si quis putet sicut artificem ad malefiae aptitudinem pri mam cam se accommodasse.Relinquitur ergo ut a dei sapietia uaria dc ut ita dica mul

tisormis sormaru scilicet omnium recepi a nyle producta sit.Multa dici possiant i sed modo non est nobis haec quaestio propositalmeliores tamen sunt qui haec dicunt qqinnumerabiles deos alium aliud creasse contendunt.Haee a Dionysio sumpta sussciat nunc OHgenein audias.Si quis autem putat non posse deum ab p subiecta inquit materia quicu Escere quoniam nec statuarius absq; lapide statuam nec lignatius faber s- ne lignis regedus est si arbitratur deum posse quicquid uelit. Eo enim pacto quo sicuti uult ad totius ornatum ineffabilli uirtute absq; sapientia qualitates non elites produciti

104쪽

quia oes qui prouidentia fatentecocedui substantia quoq; quanil uult producere potest: Mihi aute uidetur qui hec dicut fortuna quos deo annecteretqui rusi materiam primi sorte repperisset no esset auctor nec pater nec creator dc dominus uniuersipraeterea undefasta est ut sui scies ad uniuersa tingenda nec superfluens aut deficiens materia subiect i sti sequit enim neeessatio a palaecia quada deo superiore ne stilicet ars dei perderet si non haberet materia artificii suscaepabile deo materia esse subiecta. U nde aut olum quae deus uult re pilua materia esse nisi ea deus tale quale uoluit produ- russet.Sed no genita esse materia cipponetes sic aduersus eos insurgemus si nulla prouidenta deo matria no subiecit quae in ei subiecta est quas o prouidentia esset subie

eta. uid praestatius facta est et ea quae casu fiunt Q od si no est a deo .Hoesta materia cur mundu ab eo forni itu dicat an quia tanta mandi fabrica nisi a sapientissim ciartifice no potuisse fieri credui Sed materia quoque tanta atq; tale ut corporalium re. rum sormas omnes possit suscipere no nisi ab omnipotete sipieteque artifice Hilia credendum.Cum autem obiiciat nemine po Te artifice absque materia quicu facere sciat

se multo dissimilia dicere.Prouidentia mi semp hominu artibus materia subiicit. Haec aduersus illos di sta sufficiantiqvs quonia inuisb iis terra inlatanisl dicitur, iccirco materia prima no genita existimarat. Haec Origenes. Philo aute iudaeus de hac quaestioe se cripsit. De quatitate aute substanae utra iacta sit dicenda est ad forrnatione uniueris

si tanta materiam deu creasse ut nec superssueret nec desceretIab ardv. n.est hunc uel illum artificem diligentissime de quantitate materie GK cietis praecipue in preciosa materia prouidereideum uero qui numeros oc mensura omiuu nouit minime de hoc prouidisse Ausim igitur exclamare nee pluti nec pauciori malina ad creationem mundi opus fuisse. Nou.n.integer ex omnibus partibus mundus ellet si tio a sufficienti mate. ria esset sormatus. Sed cum prudentis proprium artiacis sit antea q inccepit sussicienti am materiae prospicere homo quidem mortalis errare potest ut nonune deficieti maisteriae additamenta quaeratinonune ablatione a superfluente. Deus uero cui nihil deest

qui oia potest ad ungue sufficientem produxit hyle.Sed qui cauillati uolui argumeta multiplicantiqui uero philosiphari ueritate reru conteti sant. Haec etiam Philo. Maximo uero insigni apud christianos uiro liber quidam de materia scriptus estiunde nonulla mihi sumenda esse uideo ad exquis tam quael bois decisione.Credo inquit te quoq; ipsum uidere duo n5 genita simul esse no pol se quis illud addidisti altes ex duobus

necessarium uideri aut seperatum esse deum a materia aut coniunctu .Si igitur coniunctum esse quidam uoluerit dicere unum no genitu dicet. Nam si coniuncta simul sunt duo non genita esse non possunt.Sed sicut consequenter dicimus unam rem genitam hominem esse mulus partibus constitutum l sic necesse est si no est separatus a materia

de lunum no genitu dicere sin uero separatu quis di. et necesse erit aliquod inter eos esse discrimen quo disseparentur non .n. potest aliud ab alio distare nisi tertium quoddam sit quo dictare dicuntur. istud autem ulterius progreditur. Nam si tria dabutur ingentia similiter de ipsis quaeram idc li coniumsta quis dicet superiore refera ronem sinuero separata quartum necessario introducet:quae separatio efficitur.Sed illud sorsan quispia craitabit nec separatum esse deum a materia nec rursus coturustum sed esse in materia uelut in loco dc materia in deo tanu cotinens. Erit ergo a materia circuscriptus deus cui ipsa in stabilitate sua huc atq; illuc serae' ipse quoq; mutabilis erit. Praetereas materia informis fuitlomata uero formis ad melius a Geo mutataldeus quoq; erit iure locos i formi. Ad haec iterrogadu est usu deus replebat materia an in me aliq materiae suillna si i re suis minor multo e materia etsi tota replebat quo ea tralinurado fora

105쪽

Liber

mauit necesse n.est aut cotractu illud Armassetquod sul eontra Hone uacuti tuli rgi inlaut se quoq; ipsum una O matria transformasse. uod s mate iam esse in deo quispiam dicat similiter quaerendu dc utru quasi separata ut uolucres in aere an ut in loco.Si.n. seperata ut uolucres in aere dixe it partibus ergo deustimo re ipsa scissus scindi.n.dseparar a necesse est ad recarptione alioru . Sin uero ut in loco cude formis materia per te sit nec a prauitate aliena est deus deformitatis de prauitat locusiquod coogitare nefandissima est.Ita cum hylem ingenitam putes ne maloru causa deus esse ut, deatur malignitatis recaeptaculum deum dicere cogeris.

I aod materia non est causa malorum. Cap.IX. I ergo materia no genita principaliter diceres multis ronibus ipossibile id esses demostrare veru qm malom ipsam cam esse opina istoc ex hoc et inductas ut no genita credas ad hoc uerteda mihi oratio est.Si enim adapetia quo pucto mala fiant ostendas no esse possibile quin maloru auctor deus sit si materia ei aliude ad errandu subiicitur opinio hac funditus euertitur: Sine qualitatibus ergo coaeterna deo fuisse materia unde mundu istu ereavit opinatis: Sic prorsus. Si ergo sne qualitatibus materia fuit sunt at in udo qualitates quia a materia diuinitus factus est qualitatu profecto deus .muctor est. Ita mihi uidetur: ualitates porro no a subiectis qualitatibus factas Heloc aliud a submissis dicis. ita opinor.Si ergo nec a subiectis qualitatibus eductae a deo qualitates nec a substat iis quonia substalia: no erat a non ente sinpliciter creatas diuinitus fateri necesse est.falso ergo abste in superioribus dicebat im, possibile esse a no entel simpliciter sieti quicq a deo qd lato absurdius uidebitur quato si diligesis quispia cosideret uel holes q maxie ex aliquo facere uidetur a no ente quaeda Pducere. Architectus.n .urbe facit ex no urbe θ aepta ex no teptis. uod si qa sub stantia subiecta est architectoliccirco ex ente ipsu facere opinaris no paru errasino estent substatia quae urbe laesi aut teda sed ars quae circa substasia esllhaec at quis ex ante fiat quasin hole estino est in in lapidibus feci forsan dices ideo tio esse ex no ente an, te qua urbs costatiqa sit ab artificio quod in artifice est. Ego uero tibi respondeo arte illa quae in litae est no ab ab a quada arte sed a non ente in hole fieri. Accidetia. n. oia in substatiis dc sui & sunt. Homo.n. sine ullo artificio existit ars uero nulla erit nisi pilus holem esse intelligamus.iurare ars a no ente in hode facta necessatio est', si hoibus .e hoc modo se habetiquomodo no oportebit deu no solu qualitatest veru et substatias a no ente simpliciter arbitrari posse creare i. n.aliud ex no ente simplister posse sita a deo fatetis substatias eni a no ente sinpliciter ab eo posse fieti concedas necesse est.

Veru quonia apprime audire desideras unde mala oriatur quaero abste utru substati, as aut qualitates substat laru mala opinaris Q ualitates substantias arbitror. latetia aute abs* qualitate ac deforme sater Dictu memini.Si ergo substantsaae qualitates mala sulldc materia sine qualitate estideust olum qualitatu creator coceditur erit muloru olum auctor deus.Q uare si abste materia no genita ponebat ut maloile causam deum dicere no cogereris cogetis auae hoc facerelmulto magis materiam ei ad errandum subiicens frustra id certe opinaris haec sufficere mihi uident inis tu aliquid hab

aste o si cotentionis no ueritas cupiditate uerba haec faceremusinihil amplius quore rem. Ueru quonia cha itas est quae nos mouet dc uulitatis proximi causa disputamus

altius de his disserendii arbitroridi quonia nihil aliud u ueritas quaeritur quoquo mo , do putas facilius atq; dillucidius id fieri posse.Sic oratione utaris ut no tibi solum ueruet mihi magnu conseras fructum.Sed quoniam qualitates esse mala superius diximus nunc substantias potius quasdam mala esse arbitror. uid tu substantiam dicis non

106쪽

Septimus ne illam quae sta p si exHIt ut nullo modo Indigeat ut existat: SP omnlao.Malum auteactum alicuius esse opina an quomodo. Actum profecto.Nonne igitur actus agentis est Est prorsus Cum autem nihil asens stipulas tu actum esse possenninime. 1 ergo substatia nulla re alia indiget ut existat: maja uero actus sui:& omnes actus cum alicuius sint agente aliquo suntloc non agente no suntlno erunt prosecto mala substa I quod sea quae agunt substantiam putas uox id quidem est ut homicida ea ratioe qua homo est substantia est. des autem ipsa non est substantia sed substantiae opus ac io interdum bonum hominem iterdum malum uocitamus dicunturi ambo hac notula de hole propter bonos re malos actus qui sunt acesdentia. des enim no est substan, Dalsed nec liberalitas nam quemadmodu gramatica grammaticus a medicina medicuses cum substantia nec medicina nec grammatica si sed ab his accidetibus appellatione accipiatis militer a malis malus homo dridc a bonis bonus neutrum isse sit. uares quem alium praeter holes causam esse malos putas simili mo inquatum hoibus suggerit mala ab actu suo ipse quoq; malus erit. Sic mi 5c homo malus dr quia mala agit. uae autem agutur mala no est ipse qui a Vsed actus eius a quibus appellationem aecipit.Nam si agentem ea dicemus quae agit agit autem GH lefit homo eades: B se quoniam quae aguntur cum aguntur solumodo suntlfacta uero esse desinunt: erunt homineS cum agunt dccum no agunt no erunt. uae falsa atq; ipossibilia sunt. Sut ergo mala hola actus. appellaturi homo malus no ex eo quod substalia estista ex eo quod mala agit.Malum .n.dici ab accidentibus substantiae quae non sunt substantia ideo com Cessimus ut a grammatica grammaticus dr. uod si quae aῆuntur tunc: icipiunt quam do actus icipitur certe is etiam qui male agit tunc iccipit malus esse quando male agere Coepit. Non est ergo malum absq; pricipio: nec no genita mala sui: sed ab eo genita ait 'secta a quo agutur.Recte o amice e praesuppositis.n.probe trulisti.Nam si abn qualitasius materia ptima est esti qualitatu auctor deus: mala uero qualitates sunt: mala essent a deo:Sed contra ronem istam Me quae dixisti sugesut mihi uero in metem nuctaenit falso absq; qualitatibus hylen assi ari. Nulla .n. abstalia uere absq; qualitatibus Axicum enim abis qualitatibus de qualitas in profecto significatur. Qualis.n.quaedamatefia certe prima cir cum huiusnodi esse dicatur ut aliquid I se no possideat: quae res certe qualitatis quaedam spes est. Ad hanc fu ronem oro respondeas. Nam cu no ge nita hyle mihi uideaturiqualitates esset inata. habere uidetur dc sic ab ea desuere omisnia quae mala sunt. Ita deus malorum causa no erit. Magna te puto laude dignum quod absq; ulla punatia ueritate quaeras causamq; nobis praebeas ut aut a uerbis tuis facilius tibi psuadeamus aut ronibus aequiescetes uetitatem discamus.Sed si inatas habet materia qualitates cuius res auctor erit deus 'cum neq; substafias nec qualitates,uxerit πpe cum tam substantia qua accidens serui limoi ronis uim a pricipio fuerint. Dic igitur quaeso quo pacto deum creatorem appellas. Vtrum qa substantias in alias substantias mutauitlan quia substantias quidem no mutauit qualitates autem eas e mutauit. Absur dum mihi uidete mutatam filisse substantiam dicere.Qualitatum igitur mutatae crea torem appellari deum assero. a queadmodum cum e lapidibus gomus sit non est di,

cendum lapides in domum esse mutatos: Sed quali quadam deos composiloe domu factam essetcum qualitas ista compositionis lapidum alia si ab ea quam pri' habebat.

Sic mihi uidetur permanente substantia qualitatum mutatione hunc mudum factum esse diuinitus. uoniam ergo qualitates quodamodo quasdam a deo factas ais respidere mihi non dedigneris mala substantiarum ne qualitates suntldc qualitates inhaeret

materiae sempan impressae suerunt:In se dico absi pticipio.hac igitur qualitates adeo

107쪽

Liber mutatas fugia asse isImpsius. Vim ἐά ad melius aut ad pei Ad melius seisiscet. Si

ergo qualitates in malefia inhaerent q in melius mutatae sunt quaeredu adhuc restat un de mala orta suntlaut.n .no maserui qualitates illae malae natura ut erat aut si permaserui malae malignitate eaia in melius deus no cou kldc sic malos ca ad deum rursiis refert: aut forsan malas qualitates materiae mutatas esse no dicis. Eari uero mutatioe quae idisserentes erat uniuersa diuinitus costructa optaris hoc mo certe.Cur igit malas qualitates rei sui utrum qa euellere nolusitan qa no potuit Na si noluitldc potuit necesse tibi rit cam malon deo attribuere emutatione mundia creas non destruxit neq; muta

uit in melius mala cu potuetit.Nec potetis si ita optaris deu no culpare q malignitatem materiae no abstillii cu posset sed ad iniciem craturarum reliquit. Praeterea maria quaedam intutia ipsi quoq; materiae illata est peius. n.modo se habet qua anteu formaretur: tue.n .in sita sibi esse mala nequaci sentiebat nuc uero multae paries eius accerrimu ma loru sensum mpiutiquod exempli gla in hole uideamus.Matefia.n hola anteu sormaret 6c creatoris artificio in ales comutaret inihil pcipiebat postea uero q in holem uerasa et lacutum het malos sensum ita quod diuinitus maletiae ad bnficium ipsius euenis, se asseris peius ille fuisse iuenitur.Sin uero non potuisse deum ista materiae inala tollere contendis impotentem deum esse assetis qui autem impotens est aut natura imbeciliatus est aut supe tofis cuiusdam terro is ac formidine premitur. Si imbecillum arbitratis re firmus in hoc proposito consis Alaetiam est de salute tua: Sin autem a maiore quo dam premitur erunt mala deo efficaciora quam uires eius retund ut quod dictu nefas de deo est. Ad haec quare malum potius deus non estis quidem illum esse deu dicimus cuius uires super omnia stant Sia responde mihi quaeso de materia ipsa rursus queren ii utrum smplex quaedam erat an composita: Nam si unica Rit atq; ssmplex quomodo mundus qui ex ea est compositus uere dicitur cum illud compositum sit quod a mulistis uariis constitutum est.Quod si compostam suisse respondebis erant ergo a sim, plicib busdam coposita quare absi principio no genita aeternat materia esse no po, test no.n .erat antea simplicia ex qbus componit couenissent deide noduci sed inulta tibi erut no gensia. Simplicia. n.ex qbus hyle tibi componit multa ac uatia esse necesse

est. Praeterea uidet ne tibi qcq sibi ipsi repugnare atq; opponPNihil olo. Q uid porro

aquae igne opponi negas riviso mo luci aut tenebras se ido calidui co humidii no, ne similiter opponitDSimiliter no i ior. Si ergo nihil sta ipsi opponit no erit malefia una nec ex malefia una simile huic illud est quod tuo quaeratu ideturne tibi alicuius totius res aliae alias destructivae Nequau. igne aut aut aqua caeterael hmoi non e materiae pira putas Sut certe materiae pies: I is porro none aquae destrii chriusloc econtra tibi uidet Scilicet. Si ergo nes totius aliae alias destructivae no suntl Ignis aut dc aqua caeterat huiusmodi alterum alterius destructiuum esurio erunt partes unius materiae nec ipsa erunt materia quoniam nihil sui ipsus destructuum esunihil .n.sbi ipsi opponitur aut repugnatialiud certe alii opponitur ut album non opponitur albollia nigrore tenebrae no tenebrislsed luci. Si ergo una quaedam esset materia nulla oppositio in rebus inueniretur Cuin aut alta rerum aliis opinantur non eadem esse uidentur matria

omnlam. Haec Maximus. Sed huius uoluminissam modus si in quo priscorum si chorumq; hebraeorum uitas qui multo ante Moysem fuerant breuiter persifinxit quos omnes iamsraii diuinis laudibus persequimur re prosequemur. Imita nern illos tanti nobis facimus: ut eam nobis recte concedi diuinitus deprecemur.

Eusebii Pamphili Liber octauus incipis.

108쪽

Octauus De Traductione se, tura: repetitio gentilium theologiae. Cap. I. Vne ordiergredietes ad Moysi disciplina quae se du gradum tenui tlec solis iudaeis no aliis getibus data est trasi um

facia. uod aut nulli alii geti sed iudaeis solumodo Moses ea disciplina data est nec idonea uel possibilis aliis sitit tepol re suo piabim' sed queadmodu aegyptiost: domina ipsos e

aegyptiosv uocibus exponeba canerinil gesti theologiam suos testimonio auctosv explicaba ita nunc quoq; facienda

est a iudaeis ipsis ic ab illis maxie q dc tissim i habent ante oculos ola pona s prius quo in lingua graeca re qta diligenca libri data traducti sunt exposuero.Comodissimu.n.id mihi ad euangelica doctri. na cuius praeparatione modo scribimus sore arbitror.Cum .n .sa saluatoris nri tri uid rem priis aduenire coducebatq; maxie saluti olum gentiu quaecunq; a pphetis scripta suerat itelligere p linguam graeca qua sere oes scies iteli ut iudaicam scriptura uniuersis.pposuit: Aut.n .post saluatoris nil tua no habuissemus iudaeis ex iuidia occultantib' aut corruptiores nobis dedissent aut si recte haberi potuissent in suspitionem traductores facile uocarent .Saluator ergo noster a ut deus cita pranaidebat optima dispositone usus Ptolemaeo aegyp ix regi traducendoru libroru cupiditatem iniecit. ua re Aristaeus uir doctus utpote qui rebus aderat diligeter cosetipsi. Fuit aut traductio facta teporibus seeudi ptolemaei qui Philadelphus uocatus est. Sed Aristis uerba opa precia

est audire. Demetristinqt Phalereus in regia bibliotheca comitus gradem a rege pecuniam acca pit ut undiq; ad bibliothecam regis uel emendo uel traseribendo libros congresaret neminit iterrogatum me pnte a rege quoina libri iam in bibliothecis ecnt dixisse plures q duceta milia sed breui tri no erui sorsan pauesores qngetis milibus f noab uniuersa graebia selu quod sediluem eua ab aliis getibus ac pespue a iud is quos doctrina peruulis mihi He dr qplurima possumus uolumina congregamus. Et quaenam rex inat causa de uit ne iudaeoru libros quae regio nobis assinis est aut emetis iam aut transcripseris p sertim cu ad hac rem inta Ubi pstetur pecunia quanta pecteris.Tum Demetrius traductione opus est itiqilppria .n .lingua de diuerss ututur u aeῖyptii litteris. Multi eos syrica de lingua dc litteris uti cesentiquod ita re no luenio.Post haec rex pca opit. Demenio scribere ad se de iudaicoru libroru traductione. Omnia .n.tanta diligen .ca faciebatiui uel res minimas petitionibus atque mandatis exactissime scriptis agerer. uare ipse quoque cuncta ut gesta sunt conscripsi. Hane igimr epistolam Demetri' philadelpho mist.Regi magno Demetrius. uoniam pcaepisti o rex ut undecul posim in bibliothecam tuam libros utiles congeram maiestati tuae refero iudeorum dita plinam dc leges litteris oc lingua sua conscriptas perutiles mihi uideri. Ferii tur enim ab tecte nonnulla translata tantae certe admirationis ut ec itegra dc diuia sola legu sanctio iudaica uideatur. Sic n.eta Hecataeus abde ita propter salictionem legis nec a poetis genitum tactam arbitratur nec diligeter ab historicis expositam. Si ergo ubi uidetur orex scribatur ad pontificem iudeorum ut de singulis tribubus seniores uiros legitispe itos ec probos sex mittat ut diligenti examine id eligamus in quo plures conuenient traoductores. Ista qppe res digna mihi maiestate tua uidetur: so lix sis perpetuo. Tunc rex ad Eeazarum scribi iussu quod captiuos sudeorum remiseriti& auti qnquaginta talenta argen 6 centum l& lapides non paucos ad crateras phialas ec mensam caeterat uasa

de sacrificia faciunda deo iudeoru obtulit cuius epistola haec est. Rex Ptolemaeus Hex

109쪽

Liberraro ponisses salutem. Non Ignoras multos Iudeorum I re oe habstare nostra quI ab hierosolymis psarum in ve quo illi regnabat abstracti fherut quom multi cum pre nostro in aegyptum igressi maiori mercede in legioibus consi isti sui: et fideles inuenisset in psidiis collocauit: ut eoru formidine aios aegyptios coprimeret.Nos etiam postqregni habenas susceptinus humanius tuos tractates plures s cetu milia captiuos rede mimus ac liberauimus couenienis mercede dnis deposita dc si qd impetu multitudinis Neram gestu est totum correximus.Putauimus.n .id maxio deo gratum fore. q ratum regnu cum pace ac gloria nobis comedauit. De tuis et floretes artate uolente a militare cum dignitate aliqua in exercitu commimus & apud nos nonnullos admisimus. uia

itur uolumus dc tibi dc iudaeis tam plentibus u futuris gratissimu faceret decrevimus ut lex uestra tris praecis ab hebraica lingua traducatur: ut uestra quina uolumina cum aliis risis libris in bibliotheca nostra tueniantur recte igitur facies dc nostro studio eo dignelli uirosp s dc seniores petitos legis linguae graecae no ignaros sex ab unaquaq;

tribu elegeris.Oportet.n.qm res a maxima est illud eligatur in quo plures conueniant traductores hac re gesta non paruam nos gloHa cosecuturos arbitramur. De his re latius tecti loquentur Andreas de infimis cubiculari idc Aristo qui dc primitias ad utila dc sacriscia in templum portant argenti atq; auti pondus no contemncdu. Scribe tu quot ad nos de quibuscul uolueris.Gratum .n .id nobis erit dc amidicia nostra dignuec q primum fieri curabimus quod petieris. Vale Ad haec Eleazarus sic rescripsit. Elea zarus potifex amico uero Ptolemaeo salute.Si tu dc Atisnoe regia dc soror dc filii ueta ualetis bene est: sc ut uolumus siti si quoq; valemus. Magno gaudio assecti sumus cup litteras tuas bonam erga iudeos uoluntatem tua cognouerimuS.Itaq; uocato populo

publice tua epistolam legimus ut scirent quanta in deum nostru habes pietatem : ostendimu i uiginti aureas phialas quas misisti oc argeteas triginta dc crateras quiqi ec in sam argenteam ad sacrificandu ec ad alia ficiunda qbus templum aegeret argenti talen ta cetum quae Andreas ae A isto uiri probi dc docti: dc te digni abs te nobis tradideriit quibus latius diximus quae uisa sunt. a.n.quae tibi coserui et si pter naturam essent tui petenus gra esscere parati stimus. Plurima.n .ac maxima dc quae obliuisci nunq potes mus nostro generi benefici a contulisti. uare illico pro te dc regia 5c filiis 5c anticis tuis sacrificsa optulim' deo dc orauit uniuersus populus ut cucta tibi sicuti uis succedat regnumq; tisi euna gloria dfis olum deus conseruet. Praeterea ut diuta legis comode ac secure fiat tradumo: sex ab unaquaq; tribu seniores elegi quos ad te cum litas destina ui. Recte igitur facies rex oblime exqstissime traducta scriptura curare ut ad nos uiri redeant. Vale. Multis desde hac de re dictis post iam traducta scriptura fixe subiugit Lectitata igitur examinatat traductiae seniores iterpretia ac sacerdotes de multi aegyptio, m pricipes coram rege cogregatimpositis in medio libris magna uoce dixeris i quoniarbe ac sancte diuia si riptura traducta est decens mo est rex iustissime ut caueant ne qs puertere aliqd audeat quod cum ora uoce approbassent iussit rex secundu morem suu maledicere. Maledixerunt ergo ut solent si quis addide it aut subtraxerit aut mutaue italiqd rectis sine id agentes ut ppetuo iuiolata scriptura seruare His ita gestis mirabili rex fuit affectus gaudio: a iudaica Lecta uero uniuersa sibi suerant ae admiratus legis latoris prudelia dixit Dem etrio quo neo poetasse neq; historicoria de tot lati i rebus ge,stis nulla me ione fecit Cui Demetrius diuia haec lex est: dca deo data ut uides ae ideos qui tetigerui deo pisti restieriit. Affirmauitq; audisse a Theopompo quod coeperatn5nulla a iudaica scriptura tras lata graeca os one ornareidc illico turbatioe quadam me

tis ec animi pculsus magno studio deu orasse: cuius rei gra id sibi accideret. Audivisses

110쪽

Octauus per somnism qa res Sisinas lenocinso inquinatis hoibus aderet. o quoq; spse sequita Theodoto tragoediarum poeta accaepit quod cum nonnulla e iudaica scriptura aci fabulam quandam transerre uellet luminibus captus suerit: qui quoniam credidit hac de causa id sibi euenisse magno tW poetistentiam egittae tandem sibi uisus fuerat restitui'. Tunc rex magna cum diligentia sancte scripturam iudaicam iussit reservari.

De Usta oc disciplina moti a. Cap. II. Vtic disciplinam Mosa am ut doctissimi iudeorum se Ipserui expona. Phi n lo igitur de iudeorum ab aegypto egressu in primo libro quos de hypothesicis inlcripsit ubi pro sudeis quasi aduersus eos accusatores his uerbis utitur. Populus Iquit iste qui a Chaldeo parete traxit originem a syria in aegyptum translatus post multos annos quoniam multitudinem eorum aegypt2 no capiebat S magnitudiane animorum lac simul qa somniis ac uisionibus exitus ei diuinitus significabat magno Pere in eam terram unde maiores sui in aegyptum Psecti fuerant redire cupieriit. Q uo facto a deo creuerui ut ad haec usq; tempora Iudaeorum genus durauerir. Et paulopost

ducebat autem eos uir unus quem si uis nihilo praestantiorem caeteris putato. Petiat. n.

multi eum obprob iis arte quadam malefica dc lenocinio uerbos t oia illi confecta fuisse dicentes:Sit sane sed artiscium tamen illud maleficum dc uersutia hois non modo unula ersum populum a siti fame caeterici peticulis quae quotidie locoru asperitate dc sollitu die accidebat liberauit ac uelut i copia rerum olum aliud uerum et longe ab ci seditioedc sibi obtemperantes obtinuit. Nee breui tempore ista sed tanto seruata suntl quanto

nec domus una in pace atq; concordia conseruari facile potest. Itaq; non siis no fames non calamitas aliqua non futurorum formido non ignoratio euetorum aduersus malencum illum uirum seductos populos icitauit. uam igitur uis artem aut uerbos lenocinia aut prudentiam aduersus tot tantam accidetia quotidie mala suffecisse Aul.n. sub ditus illi populus natura obtemperans humilis: 5c peritia futurorum munims libenter eum sequebatur aut si illi mala fuerant deus dura ota cis mi inabat dc tam p sentium s suturorum notitiam Moysi concedens efffecit: ut tandem ab ot periculo populus se' euaserit.Vtrum .n.isto tum concessetis magna laude Moysem certe asseceris posteaq iterram istam uenerui dc si quo pacto eam consecuti sunt diuiae litterae significant malo tamen ego probabili coniectura q ueritate his fica uti Utrum .n.qspiam uoluerit ipse concedam aut multitudie aut armorum peritia syrios N phoenices pilae propugnantes uicisse aut ui qdem nihil secisse sed a danti sponte regionem ac pisse ac non multo post pie dc sancte uiuendi omnem disciplinam constituisse. Alterum enim sortissimos eos uiros alterum a deo sic amatos significat ut et inimicis suis uenerabiles uiderenturisppe hostes atq; inimici erant eorum a qbus regione ubi id ipsi dc maiores sui nati educauCP fuerant repente auferre uoluerunt.Q uomodo igitur no est mirabile at diuinus quasi melioribus sine ulla ui sponte hosti sus cessisse fatearis post haec nescio quid primo quid secundo collocabo probitatem ne legislan obediesiam sanctitatem iusti fiam ec pietatem illorum qui uirum illum a quo legem accaeperunt sic admirati sint ut quicquid ille uellet hoc deum uelle putarent. Nam siue prudentia illius haec agebantur siue

a saperiore quadam uirtute doctus faciebatiad auctorem deum omnia reduciatur. Mi. rabile nempe mihi uidetur duobus annorum milibus immo maiore tempore iam sere transacto non enim exovistissime annorum possum dicere num es nec uerbum unum

in lege illius esse immutatum sed censes unusquis Iudaeorum morietur: q legi molaiacae derogabit. His dictis compendio tras mi disciplinam ciuilem:qua iudaa lege mistica tenuerunt deinceps. Nihil inquit huiusmodi apud iudaeos est non forum ec tuta