장음표시 사용
131쪽
Quod corpora coelestia cessabuist a motu .
Sed cum corpora coelestia continuo moveri videantur, poteStalicui videri, quod si eorum substantia maneat, quod tunc et in illo c0nsummationis statu moveantur, et quidem Si ea rationem0 tu c0rporibus caelestibus adesset, qua ratione adest elementi S, rationabilis esset sermo. Motus enim elementali gravibus, vel levibus adest propter eorum persecti0nem con Sequendam. Tendunt enim suo m0 tu naturali in proprium l0cum sibi convenientem, ubi m0lius est eis esse : unde in illo ultim c0nsummationis Statu, unumquodque elementum, et quaecumque par ejus in Suo pr0prio loco erit. Sed h0 de motu 0rporum caelestium dici non p0teSt, cum c0rpus caeleste nullo loco obtento quiescat, sed sicut naturaliter m0vetur ad quodcumque ubi ita et naturaliter discedit ab eo. Sic ergo n0 deperit aliquid a corporibus caeleStibuS, Si m0tus ei auferatur, ex quo motus eis n0 inest, ut ip8a perficiantur. Ridiculii etiam est dicere, quod Sicut corpus leve per
Suam naturam movetur ursum, ita corpus caeleSte per Suam
naturam circulariter moveatur sicut per activum principium ManifeStum est enim quod natura Semper intendit ad unum unde illud quod ex sui ratione unitati repugnat, non p0test SSe sini Sultimus naturae. Motus autem unitati repugnat, in quantum id quod m0vetur, ali et alio m0do se hab0 dum movetur. Natura igitur n0 producit m0 tum propter Se ipsum, Sed causa motum intendens terminum m0tus, sicut natura levis intendit locum SurSum in ascensu, et Sic de aliis. Cum igitur circularis coelestis corporis motus n0 sit ad aliquod ubi determinatum, non potest dici quod m0tus circularis corporis principium activum Sit natura, Sicut est principium m0tus gravium et levium. Unde manente eadem natura corporum coelestium, nihil pr0hibet ipsa quiescere, licet ignem impossibilo est quiescere extra pr0prium locum exiStentem dummodo remaneat eadem natura ipsius. Dicitur tamen m0tus caelesti Scorporis naturalis, non pr0pter principium activum m0tus, Sed propter ipSum m0bile, quod habet aptitudinem ut sic moveatur, relinquitur ergo quod motus corporis caelestis sit ab aliquo intellectu sed cum intellectus n0n 0veat nisi ex intenti0ne sinis, considerare op0rtet quis sit finis motus corporum
coeleStium. Non autem potest dici, quod ipse m0tus sit finis.
132쪽
120 THOMAE AQUINATIS OPUSCULA Motus enim cum sit via ad persectionem, n0n habet rationem finis, sed magis ejus quod est ad finem. Similiter etiam n0n40test dici, quod renovatio Si tuum Sit terminus m0 tu caeleStis corpori S ut scilicet propter hoc caeleSi corpus moveatur, ut omne ubi ad qu0d est in p0tentia adipiscatur in actu, quia hoc in infinitum est infinitum autem repugnat rationi sinis. Oportet igitur hinc considerare finem motus coeli. Manifestum est enim, quod omne corpus motum ab intellectu Si instrumentum ipsius. Finis autem motus instrumenti est forma a principali gente c0ncepta, quae per m0 tum instrumenti in actum reducitur Forma autem divini intellectus, quam per m0 tum caeli 0mplet, Si perfectio rerum per viam generati0ni et corruptioni S. Generationis autem et corruptionis ultimus finis est n0bilissima sorma, quae est anima humana, cujus ultimus sinis Si ita aeterna, ut Supra ostensum est. Est agitur ultimus sint motus caeli multiplicati hominum producendorum ad vitam aeternam haec autem multitudo n0n potest esse infinita. Nam intenti cujuslibet intellectus stat in aliquo finito Complet igitur numero h0minum ad vitam aeternam pr0 ducendorum, et de ei, in Vita aeterna constitutis, m0lus caeli cessabit, sicut motus cujuSlibet in Strumenti cessat postquam fuerit opus persectum. CeSSante autem motu caeli ceSSabit per c0nsequens m0tus in inseri0ribu corp0ribus, nisi solum m0tus qui erit ab anima in hominibus, et sic t0tum universum c0rpureum habebit aliam disp0siti0nem et formam, Secundum illud. C0rinth. VII: Piis erit figura hujus mundi.
Considerandum est autem, qu0d Si est determinata via perveniendi ad aliquem finem, illum finem c0nsequi n0n 0SSunt, qui per c0ntrariam viam incedunt, aut a via recta deficiunt. 0n enim Sanatur aeger, I contrarii utatur, quae medicus pr0hibsit, nisi forte per accidens. Si autem determinata via perveniendi ad felicitatem, per virtutem Scilicet. 0 enim consequitur aliquid finem suum, nisi quod Sibi pr0prium est bene operando meque enim planta fructum saceret, Si naturalis operali 0nis m0dus n0n Servaretur in ipsa meque cur80 perveniret ad bravium, aut miles ad palmam, nisi uterque secundum pr0prium ossicium operaretur. Recte autem operari hominem propriam perati0nem est
133쪽
I. - COMPENDIUM THEOLoor 121 operari ipsum Secundum virtutem : nam Virtus uniti Scujusque rei
est quae bonum acit habentem, et opus ejus b0num reddit, ut dicitur . Et hic. Cum igitur ultimus finis h0 minis sit vita aeterna,
de qua dictum St, 0n omne ad eam perveniunt, sed soli qui Secundum virtutem operantur. Praeterea, Si Sten Sum Supra Sub
divina providentia conlineri n0n 0lum naturalia, Sed etiam res humanas, non in univerSali tantum, Sed etiam in singulari. Ad eum autem qui singularium h0minum curam habet, pertinet praemia virtuti reddere, et aena peccat quia poena est medicina culpae, et ordinativa ipsius, ut Supra habitum est virtutis autem praemium elicitas est, quae ecb0nitate divina h0mini datur Pertin sit ergo ad Deum his qui contra Virtutem agunt, non celicitatem, Sed contrarium in cenam reddere, Scilicet extremam
Quod, mium homini eSt post hanc itum, et similiter miSeria.
C0nsiderare autem portet, qu0d 0ntrariorum contrarii sunt offectus Operationi autem Secundum Virtutem c0ntraria est operatio secundum malitiam Oportet igitur qu0d miseria, ad quam per operationem malitiae pervenitur, c0ntraria Si felicitati, quam meretur peratio virtuti contraria autem Sunt unius generis. Cum igitur elicitas ultima, ad quam pervenitur per operationem virtutis, n0n sit aliquod b0num hujuS vitae, Sed post hanc vitam, ut ex supra dictis patet, c0n Sequen e St ut ultima miseria, ad quam malitia perducit, Sit aliquod malum p0S hanc vitam Praeterea, omnia b0na, vel mala hujus vitae inveniuntur ad aliquid ordinari. Bona enim exteriora, et etiam b0na c0rp0ralia organico deserviunt ad virtutem, quae Si directe Via perveniendi ad beatitudinem apud e0s, qui praedicti rebus bene utuntur, sicut et apud eos qui male ei utuntur Sunt inStrumenta malitiae, per quam ad miseriam pervenitur et Similiter mala his p posita, ut puta, infirmita S, paupertas, et hujuSmodi, quibuSdam sunt ad prosectum virtutis, aliis autem ad malitiae augmentum, secundum quod eis diversim0de utuntur. Quod autem ordinatur ad aliud, non est ultimus sinis, quia neque ultimum praemium, neque poena.
N0 igitur ultima felicitas, neque ultima miseria in b0nis, vel malis hujus vitae consistit.
134쪽
In quo e3 miSeriet homini quantum ad poenam damni.
Quia igitur miseria ad quam dueit malitia, contrariatur elicitati ad quam ducit virtus, oportet ea quae ad mi Seriam pertinent, Sumere per Oppositum eorum quae de felicitate sunt dicta. Dictum est autem Superius, qu0d ultima hominis elicitas quantum ad intellectum quidem, consistit in plena Dei visione quantum ad assectum vero in hoc, qu0d voluntas hominis in prima bonitate sit immobiliter firmata erit igitur extrema mi Seria Ominis in hoc, quod intellectus totaliter divino lumine privetur, et
assectus a Dei b0nitate obstinate avertatur et haec Si praecipua mi Seria damnatorum, quae vocatur cena damni. Considerandum tamen St, qu0d e Supradicti patet, malum n0n potest totaliter excludere b0num, cum omne malum in aliquo b0n sun detur. Miseria igitur quamvis elicitati, quae ab omni mal erit immuni S, opp0 natur, psi te tamen quod in b0n naturae sun detur Bonum autem intellectualis naturae in h0 consistit, quod intellectu reSpiciat verum, et voluntas tendat in b0num. Omne autem Verum, et omne bonum derivatur a primo et summo bono, quod Deus eSt:
unde oportet quod intellectus h0minis in illa extrema miseria conStituti, aliquam Dei cognitionem habeat, et aliquam Dei dilectionem, secundum scilicet quod est principium naturalium persectionum, quae est naturalis dilectio, n0 autem secundum quod in se ipS0eSt neque Secundum quod Si principium virtutum, Seu etiam gratiarum, et quorumcumque b0norum, quibus intellectualis a tura ab ipS persicitur, quae est persectio virtuti et gloriae. Nec tamen h0mines in tali miseria constituti, libero arbitrio carent, quamvis habeant voluntatem imm0biliter firmatam in malo, Sicut nec beati, licet habeant voluntatem firmatam in bono Libertas enim arbitrii proprie ad electionem se extendit Delecti autem eSt 0rum quae sunt ad finem Ultimus autem finis naturaliter appetitur ab un0qu0que unde omnes homines ex hoc quod sunt intellectuales, appetunt naturaliter felicitatem tanquam ultimum finem, et adeo immobiliter, quod nullus potest velle fieri miser nec hoc libertati repugnat arbitrii, quae n0 Se xtenditam, ad ea quae Sunt ad finem. Quod autqui in h0 particulari hic h0mo ultimam suam se licitatem, ille autem in illo p0nat, n0n convenit huic, aut illi in quantum est hom0, cum in tali aestimatione et
135쪽
I. - COMPENDIUM THEOLOGIAE 123 appetitu homines disserant, sed unicuique hoc c0mpetit Secundum quod est in se aliqualis. Dico autem aliqualem, Secundum aliquam paSSionem, vel habitum : unde si transmutetur, aliud ei optimum videbitur, et h0 maxime patet in his qui ex pasSione appetunt aliquid ut optimum messante autem a Syi0ne ut irae, vel concupiscentiae, 0n similiter judicant illud 0num ut prius. Habitus autem permanenti0res Aunt unde firmius perseverant in his quae ex habitu pr0sequuntur, tamen quamdiu habitus mutari pol Si etiam appetitus et aestimati hominis de ultim sinu mutatur 40 autem convenit tantum h0minibus in hac vita, in qua sunt in statu mutabilitatis. Anima enim post hanc vitam intransmutabilis est secundum alterationem, quia hujusmodi transmutati non competit et ni Si per accidens, secundum aliquam
transmutati0nem actam circa corpuS. Resumpto Vero corpore non Sequetur ipSa mutati corp0riS, Sed potius e converso. Nunc enim anima insunditur corpori Seminato, et ideo convenienter transmutatione corpori Sequitur. Tunc Vero corpuS unietur animae praeeXi Stenti, unde t0l aliter sequetur ejus conditiones.
Anima igitur quemcumque nem sibi ultimum praestituisse invenitur in statu mortis, in eo sine perpetu permanebit, appetens illud ut optimum sive Sit bonum, Sive Sit malum, secundum illud Ecclesiastes ii Si tetiderit lignum ad austrum, aut ad aquilonem, in quoeumque loco ceciderit, ibi erit. Sic igitur post hanc vitam quib0ni in morte inveniuntur, habebunt perpetuo voluntatem firmatam in bono qui autem mali tunc iuvenientur, erunt perpetuo obstinati in malo.
Qitod peccata mortillia non dimittuntur post lano itum,
Ex hoc autem considerari p0test, qu0 peccata mortalia p0Sthanc vitam non dimittuntur : venialia vero dimittuntur. Nam peccata m0rtalia Sunt per aversionem a sine ultimo circa quem homo imm0biliter firmatur p0st mortem, hi dictum S : peccata vero venialia non respiciunt ultimum sinem, sed viam ad sine multimum. Sed si voluntas malorum post mortem obstinate firmatur in malo, Semper appetent ut plimum, qu0 priu appetierunt, non ergo dolebunt Se peccasse. Nullus enim dolet se prosecutum
esse quod aestimat SSe optimum. Sed sciendum est, quod dam-
136쪽
nati ad ultimam miseriam, ea quae appetierant ut optima habere post mort0m non p0 terunt non enim ibi dabitur luxuriosis facultas luxuriandi, aut iratis, aut invidis facultas offendendi et impediendi ali0s, et idem est de singulis vitiis. Cogn0scent autem eos qui secundum virtutem vixerunt Se obtinere qu0d appetierant ut optimum. Dolent ergo mali quia peccata commi Serunt, n0npr0pter h0c, quia peccata eis di Spliceant, quia etiam tunc mallent peccata illa c0mmittere, si facultas daretur, quam Deum habere sed propter hoc, quod illud quod elegerunt, habere non p0SSunt, et illud qu0d respuerunt, possent habere. Sic igitur et voluntas 00rum perpetu manebit ObStinata in malo, et tamen gravissime dolebunt de culpa commissa, et de gloria amissa et hic d0lor vocatur rem0rsu con Scientiae, qui metaphorice in Scripturis vermis n0minatur, Secundum illud Isaiae ultimo : Vermis eorum
Quod corpora damnulorum erunt pusSibiliu et tamen integra, et Sine dotibus.
Sicut autem in sanctis beatitudo animae quodamm0do ad cor-p0ra derivatur, ut supra dictum est, ita etiam miseria animae derivabitur ad corpora damnat0rum, h0 tamen observato, quod sicut miseria bonum naturae non excludit ab anima, ita nec etiam a corp0re Erunt igitur c0rp0ra damnatorum integra in sui natura, non tamen illa conditiones habebunt, quae pertinent ad gl0riam beatorum 0n enim erunt subtilia et impassibilia, sodmagis in sua grossiti et paSSibilitate remanebunt, et augebuntur in eis : non erunt agilia, sed Vix ab anima portabilia mon erunt clara, sed obgcura, ut obscuritas animae in corporibus demonstretur, Secundum illud ISa. Ita cie combuStoe vultus eorum.
Quod corpora damnatorum, licet psisSibilia, erunt tamen incorruptibilia.
Sciendum tamen est quod, licet damnatorum c0rpora passibilia sint sutura, n0 tamen corrumpentur, quamvis hoc esse videatur contra rationem eorum quae nunc experimur : nam paSSi magis
137쪽
Ι - COMPENDIUM THEOLOGIAE 25sacta abjicit a substantia. Erit tamen tunc duple ratio, quare
passi in perpetuum c0ntinuata pasSibilia corpora non c0rrumpet. Prima quidem, quia ces Sante m0 tu caeli, ut Supra dictum est, neceSSe est omnem mutationem naturae cesSar : 0 igitur aliquid alterari p0terit alteratione naturae, sed S0lum alterations animae. Dic autem alterali 0nem naturae, Sicut cum aliquid ex calido sit rigidum, vel qualitercumque Variatur Secundum naturale esse qualitatum. Alterati0nem autem animae dico, sicut cum aliquid recipit qualitatem non Secundum esse natur Ble qualitatis, sed secundum SSe pSiu Spirituale, Sicut pupilla non recipitlarmam c0loris ut Sit col0rata, Sed ut colorem sentiat. Sic igi uret corpora damnatorum patientur ab igne, vel a qu0cumque alio c0rp0reo, 0 ut alterentur ad Speciem, vel qualitatem ignis, sed ut sentiant excellentia qualitatum ejus, et hoc erit afflictivum, in quantum hujuSm0di excellentiae c0ntrariantur harm0niae in qua c0nsistit et delectantur en SuS n0 tamen erit corruptivum, quia spiritualis recepti formarum naturam corpori n0 transmutat, nisi sorte per acciden S. Secunda ratio erit ex parte ani inde, ad cujus perpetuitatem corpus trahetur di Vina virtute unduanima damnati, in quantum St 0rma et natus a talis c0rporis,
dabit ei esse perpetuum, n0 tamen dabit ei ut pati 0 possit propter suam impersecti0nem. Sic igitur semper patiuntur illa
c0rpora, non tamen corrumpuntur.
Quod poena damnatorum est in muli unte eSurrectionem.
Sic igitur secundum pra dicta patet, quod tam felicitas quam miseria principaliter consistit in anima : Secundario autem et per quamdam derivationem in corpore, non igitur felicitas, vel miseria animae dependet ex elicitate, Vel miseria c0rporis, sed
magis c0nvers0. Cum igitur p0St mortem animae remaneant antere Sumptionem corp0rum quaedam quidem cum merito beatitudinis, quaedam autem cum merit mi Seriae, manifestum est qu0d etiam ante reSumptionem, animae quorumdam praedicta felicitat potiuntur, secundum illud Ap0st. II Cori in th. Q Scimus qu0niam si terrestris domus nostra hujus habitationis dissoloatur, quod editi eationem eae De habemus domum non munusactam, sed se ternam in coelis, et in Da : Audemus autem, et bonam voluntatem habemus magis peregrinari a corp0re, et praesentes esse ad dominum. Qu0-
138쪽
126 THOMAE AQUINATIM OPUScULArumdam vero animae in miseria vivent, secundum illud Luc. vI 'Mortuus est dives, et sepultus in inferno.
Quod poena damnatormn est in malis tam Spiritualitiis,
Con Siderandum tamen est, quod sanctarum animarum elicitas in solis bonis spiritualibus erit : aena vero animarum damnatarum ante reSurrectionem non 80lum erit in malis spiritualibus, ut aliqui putaverunt, sed etiam poenas corp0rea su Stinebunt. Cujus diversitatis ratio est, quia animae sanetorum dum in hostmundo suerunt corporibus unitae, suum Ordinem ei Va Verunt, Serebus corporalibus non subjiciendo, sed s0li Deo in cujus si uiti0net0ta eorum se licitas consistit, n0n autem in aliquibus corporalibus bonis mal0rum autem animae naturae ordine non Servato, Se per affectum rebus corp0ralibus subdiderunt, divina et spiritualia
contemnentes Unde consequens St, ut puniantur non Olum X
privatione Spiritualium bonorum, sed etiam per hoc quod rebus corp0ralibus subdantur. Et ideo Si qua in Scripturis sacris inveniuntur, quae Sancti Sanimabus c0rporalium bon0rum retributionem pr0 mittant, mystice Sunt exp0nenda, secundum quod in praedictis Scripturis spiritualia sub corporalium similitudine d0signari solent. Qiis vero animabus damnatorum praenuntiant poenas corporeaS, utpote quod ab igne inferni crueiabuntur, Sunt secundum litteram intelligenda.
Utraminima posSit puti ab igne corporeo.
Ν autem alicui absurdum Viduatur, animam a corpore Separa tam ab igne c0rpore pati, c0n Siderandum est non 880 0ntra naturam spiritualis subStantiae alligari 0rp0ri. Hoc enim et per naturam sit, Sicut patet in uni 0 ne animae ad corpus, et per magica artes, per qua aliqui Spiritu imaginibu8, aut annulis, aut
aliquibus hujusm0d alligatur 0c igitur sex divina virtute fidi ip0test, ut aliquae Spirituales SubStantiae, quamvis secundum suam naturam sint Super omnia c0rporalia elevatae, aliquibus corp0ribu alligentur, ut puta, igni infernali, n0 ita quod ipsum uniscent, ei quod eo quodammodo astringantur, et h0c ipsum
139쪽
I, - COMPENDIUM THEOLOGIAE 12T considerandum a Spirituali substantia quod scilicet creaturae insimae quodammodo subditur, ei est asst ictivum. In quantum igitur hujusm0di 0nsideratio est spiritualis subgtantiae afflictiva, verificatur quod dicitur, qu0d anima eo ipso quod se aspicit cremari, crematur : et iterum, qu0d ille ignis spiritualis sit, nam immediatum asstigens est ignis apprehen Sus ut alliganS. In quantum vero ignis cui alligatur, corporeus est, Sic erificatur quod dicitur a Gregorio, qu0 anima non 80lum vivendo, sed etiam experiendo ignem patitur. Et quia ignis ille n0n e Sua natura, sed ex virtutu divina habet, quod spiritualem substantiam alligare poSSit, convenienter dicitur a quibusdam, qu0d ignis ille agit in animam ut instrumentum divinae justitiae vindicantis, non quidem ita qu0d agat in spiritualem substantiam sicut agit in corpora calefaciendo, dessiccando, diss0lvend0, sed alligando, ut dictum est. Et quia proximum assti clivum, et spiritualis substantiae, Stapprehensio ignis alligantis in cenam, manifeste perpendi pot0St, qu0d asilicti non cessat, etiam si ad h0ram dispin Sative contingat spiritualem substantiam igne non ligari, sicut aliquis qui esset ad perpetua vincula damnatus, ex hoc c0ntinuam afflicti0nem non minus sentiret, etiam si ad horam a Vinculis Solveretur.
Quod post hano ritum Setin quoedam purgatoris poen nonoetern ad implendo poenite=itias de mortalibus non impletas in ita.
Licet autem aliquae animae Statim cum a corporibus absolvuntur, boatitudinem aeternam c0nsequantur, ut dictum est aliquae tamen ab hac consecuti 0 ne retardantur ad tempus. Contingit enim quand0que aliqu0 pro peccati c0mmissis, de quibus tamen sinaliter paenitent, paenitentiam non implevisse in hac vita. Et quia ordo divinae justitiae habet, ut pro culpis poenae reddantur, p0rtet dicere, qu0d40S hanc Vitam animae poenam XSolvunt, quam in hoc mundo non ex Solverunt : non autem ita qu0d ad ultimam miseriam damnat 0rum deveniant, cum per paenitentiam ad statum charitatis sint roductae, per quam Deo sicut ultimo fini adhaeserunt, per quod vitam aeternam meruerunt unde relinquitur p0st hanc vitam e SSe quaSilam purgat0rias poenas, quibus poenitentiae implentur n0n impletae.
140쪽
I28 s. THOMAE AQUINATIS OPUSCULA
Quod sunt aliquor poen Iurgatorimetium enialium.
Similiter etiam c0ntingit aliqu08 ex hac ita decedere sine peccato mortali, Sed tamen cum peccat veniali, per quod ab ultimo sine n0n avertuntur, licet circa ea quae sunt ad finem, indebite inhaerendo peccaverint: quae quidem peccata in quibusdam viris persectis ex serv0re charitati purgantur. In aliis autem oportet per aliquam paenam iijusmodi peccata purgari, quia ad vilam aeternam c0nsequendam non perducitur, nisi qui ab omni peccato sit desectu uerit immunis, portet igitur p0nere purgatorias poenas post hanc vitam. Habdiat autem istae poenae qu0 Sint purgatoriae ex c0nditi0ne 0rum qui ea patiuntur, in quibus St charitas, per quam voluntatem Suam divinae Voluntati consor mant, P cujus charitatis virtute poenae, qua patiuntur, ei ad purgali 0nem pro sunt unde in iis qui sine charitate sunt. Sicut in damnatis, poenae n0n purgant, sed Semper imperfecti peccati remanet, et ide0 Semper poena durat.
Utrum e ternam poenam puti repugnet justitim divinoe, cum calpsi fuerit temporaliS.
Non autem est contra rationem divinae justitiae, ut aliquis poenam perpetuam patiatur, quia nec Secundum leges humanas h0 exigitur, ut cena commen Suretur culpae in temp0re. Nam pro peccato adulterii, vel homicidii, qu0d in tempore brevi c0mmittitur, lex humana inseri quandoque perpetuum exilium, aut etiam mortem, per quae aliquis in perpetuum a s0cietate civitatis excluditur et quod exilium n0 in perpetuum duret, hoc p0r accidens contingit, quia vita h0 minis non est perpetua sed intentio judicis ad hoc esse videtur, ut eum Sicut poteSt perpetu puniat. Unde etiam n0n est injustum, Si pro momentaneo peccat et temporali Deus aeternam cenam infert. Similiter etiam considerandum est, qu0d peccatori poena aeterna insertur, quem de peccaton0 paenitet, et sic in ipso usque ad 0rtem perdurat. Et quia in Suo deterii peccat, rationabiliter a De in aeternum punitur. Habet etiam et quodlib0 peccatum contra Deum commi S sum quamdam