Opuscula selecta

321쪽

inde h0c beneficium victis et vict0ribus praestatur, ut Vitae parcente conservent servituti subject0s. Und Satan ad Dominum dixit, ut habetur Job Pellem pro pelle, et uncta quin habethoni dabit pro anima sua, id est, plo 0rp0rali ita Ser Vanda. Inter alia autem quant aliquid magis naturaliter amatur, tanto Persectili contemnitur pr0pter Christum. Nihil enim est h0mini amabilius libertat propriae v0luntatis. Per hanc enim h0mo Staliorum d0 minus, per hanc aliis uti, vel frui p0te 8t, per hanc etiana actibus suis d0minatur. Unde Sicut h0m dimittens divitias, dis erS0na c0njunctas eas abnegat ita de Serens propriae olim talis arbitrium, per qu0d ipse Sui ipsius d0minu eSt, ei pSum abnegare invenitur. Nihil es etiam qu0d 0m naturali assectu magis restigia quam Servitutem unde et nihil p08Set40m pro alio amplius impendere p0S h0 quod SeipSum in m0rtem p r e traderet, quam quod e Servituli ejus ubiugaret, unde, ut dicitur, T0bio ix T0bias uni 0 dixit ad Angelum : Si me ipsum tradam tibi servum, n0u ero condignus pro milentiae tuae. Hujus autem voluntatis libertatem aliqui sibi pr0pter Deum particularitur adi munt, dum quodcumque particulare V0lum emittunt de qu0cumque faciend0, vel non faciendo. Per votum enim nece SSitas quaedam imp0nitur voventi, ut de caeter n0n liceat quod prius licebat, Sed quadam nece SSitate constringitur ad reddendum qu0d vovit, unde in Psal. LX dicitur : Ieddam tibi η0ta mea, quod distinaee runt labia mea. Et Eccles iv : Si quid vovisti Deo, ne moreris reddere disci)plicet enim ei infidelis et stulta pr0 missio. Aliqui vero libertati propria v0luntatis t0 taliter abrenuntiant, Se pr0pter Ddum aliis subjicientes per obedientiae V0tum, cujus quidum bedientia exemplum praecipuum habuimus in Christo, de quo Λp0g-t0lus dicit, R0. . Sicut per inobedientiam unius hominis pectu tores constituti sunt multi, ita et per unius obeditionem justi constituentur multi . Quam quidem bedientiam p0stolus inanilla stat ad Phi. ii dicens mumdiuvit semetipsum, factus bediens usque adm0rtem H aec autem obedientia in abrenuntiali 0 ni propria voluntatis consistit unde ipse diccbat Matth. XX uter mi, ip03- sibile est, transeat a me calliae iste verumtamen usu sicut ego volo, sed sicut tu. Et d0an. s. dicit : Descendi de coelo non ut fucium volunt item meum, sed v0luuiatem ejus qui misit me Di quo nobis

322쪽

tamquam Dei ministri. Unde Αp0st ait ad Heb. ultu obedite proep0sitis vestris, et subjacete eis.

Quod tres moe proedictor perfectioni proprie ad statum religionis pertinent.

Secundum autem triplicem viam persectioni a8signatam in religi0nibus, triplex commune votum invenitur, Scilicet Votum paupertatis, c0ntinentiae, et obedientiae Sque ad m0rtem Per votum paupertatis primam persecti0nis iam religi 08 assumunt uini pr0prie lati abremmtiantes Per V0 tum autem c0ntinentiae aggredi sintvr iam Secundam matrim0ni perpetu abrenuntiantes Per votum autem obedientiae maxime viam tertiam S Sumunt, Voluntatem propriam abnegand0. Hoc etiam triplex V0 tum c0ngrue

religi0ni adaptatur. Nam, sicut dicit AuguSt. X, de civi Dei, religio 110n quemlibet, sed Dei cultum Significare videtur. Unde et Τ ullius dicit in rhet 0rica, quod religio e Si virtus quae cuidam Superi0ri naturae quam divinam V0cant, cultum caerem0niamque asseri Cultus autem soli De debitus in sacrificii blati0nuistenditur. Osfertur autem Deo sacrificium de exteri0ribus rebus, quando eas aliquis pr0pter Deum largitur, Secundum illud eb. ulto Benesistentiae et e0mmuni0nis nolite blivise talibus enim hostiis promeretur Deus offertur etiam De Sacrificium de pr0pri c0rp0re, quand Scilicet qui Christi Sunt, carnem suam eru-elligunt eum vitiis et concupiscentiis, ut dicit p0st0lus Gal. v. Unde et ipse dicit, B 0man. XII Eaehibeatis corp0ra vestra h0stium viventem, anetam Deo placentem. Est etiam sacrificium Urtium Deo acceptis Simum, quando aliqui Spiritum Suum geri 00, secundum illud sal Saeritieium De spiritus contribulatus. Sed sciendum qu0 sicut Greg0r dicit super EZech. h0 inter sacrificium et h0locaustum di Stat, qu0d omne h0l0caustum est Sacrificium, et n0n omne Sacrificium h0l0caustum. In sacrificio enim pars pecudis in h0l0caust ver t0 tum pecus Osferri consueverat. Cum ergo aliquis suum aliquid Deo vovet, et aliquid 110n OVet, Sacrificium St. Cum ero in ne qu0d habet, omne qu0d Vivit, omne qu0 sapit, omnip0tenti De v0 verit, h0locaustum est quod quidem impletur per tria v0ta praedicta. Unde mani PS tum est e0s qui hujusmodi vota Deo mittunt, quasi pr0pter h0locausti excellentiam ant0n0mastic religiosos vocari. Per Sacri-

323쪽

IV. - D PER FE TIONE VITET SPIRITUALI 300sidii autem oblationem Secundum legi mandatum pro peccatis satisfacerem p 0rlet, ut in Levitie expr08se jubetur. Unde PSal. Iv, cum dixisset 0um dieitis in ordibit vestris et in cubilibus vestris compungimini, statim de sacrificatione Scribens, dixit : Saerifieate saerificium justitise, id est opera sacit justa post paenitentiae lam senta, ut gl0. Xp0nit. Sicut erg0 0locaustum Sacrificium est persectum, ita per vota praemi SSa perfecte homo Deo satisfacit, cum, et de exterioribus rebus, et de pr0pri c0rpore, et de proprio spiritu, 0 locauStum si eri. Ex qu patet qu0d religi0nis status n0 Solum persecti0nem charitatis, Sed etiam persecti0nem paenitentiae continet in tantum, quod nulla Sunt peccata tam gravia, pr quibus p08sit homini imp0ni pro satisfactione religionis agsumptio, quasi religionis Statu omnem satisfactionem transcen-d0nte. Unde ut habetur. 33. q. 2 c. Adm0nere , AStulpho, qui ux0rem occiderat c0n Sulitur ut mona Sterium ingrediatur quasim stlius et levius, ali 0 quin et duri SSimam paenitentiam injungit. Inter haec autem tria quae ad religioni Statum diximus pertinere, praecipuum est Obedientiae votum, qu0d quidem multiplicit0rapparet. Prim quidem, quia per bedientiae votum homo Deo pr0priam voluntatem offert per Votum autem c0ntinentiae offerte sacrificium de propri0 0rp0reta per Otum Ver paupertatis offert de exteri0ribus rebus Sicut erg0 inter b0na hominis corpus praesertur exteri0ribu rebuS, et anima corp0ri, ita v0 tum c0nti nentiae voto paupertati praesertur, Votum autem obedientiae utrique. Secund0, quia pr0pter propriam V0luntatem homo et ex te ri0ribus rebus utitur, et propri0 0rp0re. Sic igitur qui propriam voluntatem dat, totum dedi SSe videtur. Universalius igitur est obedientiae votum, quam conlinentiae et paupertatis, et quodam-m0d ineludit utrumque. Hinc Si qu0d Samuel obedientiam omnibus sacrificiis praesert dicen S, I Reg. Melior est obedientia, quam victimae.

Contra errores illorum, qui proesumpSerunt diminuere meritum obedientio, et volt.

Humanae igitur persecti0n diab0lus invidens, divers0s vaniloqu0s, et eductioni magiStr0 SUScita Vit, qui praedictas persectis nis vias impugnarent. Primam enim persectionis viam Vigilan tius impugnavit, c0ntra quem Hier0. 0quens ait is Quod autem

324쪽

310 THOMAE AQUINATIT OPUSCULA asserit eo melius sacere qui utantur rebu Sui S et paulatim fructus posse SSionum pauperibus dividunt, quam ill0S qui possessionibus venumdatis semel omnia largiantur, non a me ei, Sed a domino respondebitur : Si vis esse perlectus, vade et vende omnia quo habes, et da pauperibus, et veni, sequere me. Ad eum loquitur qui vult esse perfectus, qui cum Ap0Stoli patrem, naViculam, et rete dimittit. Iste quem tu laudas, secundus aut tertius gradus est, quem et n08 recipimus, dum m0do sciamus prima Secundis et tertiis praeserenda sit ideo ad excludendum hunc errorem, dicitur in lib. de ecclesiasticis dogmatibus i0num est facultates cum dispensatione pauperibus erogare, meliuS S pro intentione Sequendi dominum, insimul omnia donare, et abs0 lutum sollicitudine cum Christo egere. Secundam persectionis viam impugnavit Jovinianus, matrimonium virginitati ad aequans, cujus err0rem beatus Hieronym evidentissime consutat in libro, quem c0ntra eum Scripsit, de quo etiam errore AuguSt in libro retractationum sic dicit: I0viniani haeresis, Sacrarum virginum meritum aequare pudicitiae conjugali voluit in dein urbe r0mana nonnullas etiam sanctim0niales de quarum impudicitia suspicio nulla praecesSerat, dejecisse in nuptias dicitur. Huic n0stra sancta mater Ecclesia per omnia fidelissime ac fortissime resistit, unde in libr. de Ecclesiast d0gmatibus dicitur, Sacratae De virginitati nuptias c0ἴequare, aut pro amore castigandi corp0ri abstinentibus a vino vel carnibus nihil credere meriti accrescere, non est Christiani, sed Ioviniani. mis autem antiquis insidiis diabolus non c0ntentus, temp0ribus nostris qu0sdam dicitur incitasse, votum obedientiae, ac alia V0ta communiter impugnantes, dicendo laudabilius esse b0na opera virtutum sacere Sine v0to vel obedientia, quasi ad haec facienda h0m per votum vel bidientiam c0nstringatur. Quorum aliqui dicuntur in tantam vesaniam prosilire, qu0d asserant votum qu0d aliquis emisit de religione intranda p0sse praetermitti, absque detriment Salutis. Hunc autem errorem quibusdam vanis et frivolis rationibus confirmare dicuntur. Dicunt enim, quod tanto aliquid est laudabilius et magis meritorium, quanto est magis voluntarium sed quanto aliquid est magis necessarium, tant videtur minus v0luntarium laudabilius ergo et magis meritorium videtur esse, quod qui opera Virtutum Xer-eeat proprio arbitrio et absque necessitate voti vel obedientiae. quam quod ex voto vel obedientia hoc sacer compellatur. Dicuntur etiam ad hoc inducere quod Prosper dicit in II lib. de vita

325쪽

IV. DE PERFEcTIONE VITAE : SPIRITUALI 3II euntemplativa. Dicit enim sic obstiner vel jejunare debemus, ut non nos nee esSi latici unandi subdamus, ne iam non devoti, sed inviti rem n0n voluntari saciamus. P0ssent etiam ad 0c inducere quod dicit post II C0r. ix in sqiι isque pr0ut destinavit in corde suo, non eae tristitia, aut eae necessitate hilarem enim datorem diligit Deus. Oportet ergo manifeste ostendere et li0c salsum esse quod dicunt, et eorum frivolas rationes elidere. Ad ostendendum autem hujus erroris salsitatem, primo assumendum est qu0 in Psal. LXXI, dicitur : Vovete et reddit domino Deo vestro, ubi dicit Gloss. Notandum, quod alia sunt communia v0ta Dei, Scilicet sine quibus n0 egi salus, ut vovere fidem in baptismo et hujusm0di, quae etiam si n0 pr0 mittimus, 30lvere debemus, et de his praecipitur omnibus: Vovet et reddite : alia sunt V0ta pr0pria Singul0rum, ut castitas, virginitas, et hujusm0di. Ad haec ergo vovenda n0s invitat; 0 praecipit ut voveamus, Sed ut vota reddamus. Vovere enim voluntati consulitur, sed post voti emissionem redditi exigitur necessario. 0 tum ergo qu0ddam e S in praecepto, qu0ddam in c0n Silio Ex utroque autem ex ne cessitate concluditur, quod melius est aliquod bonum sacere ex V0t0, quam Sine v0t0. Manifestum eSi enim, quod ad ea quae sunt de necessitate salutis, omnes tenentur ex Dei praecepto, nec Sisas aestimare aliqu0 Dei praeceptum in vacuum dari, sinis autem cujuslibet proeeepti est haritas, i it dicit Ap0st Iaim. I. Fru Stra ergo daretur aliquod praeceptum de aliquo aciendo, si n0 magis ad charitatem pertineret illud facere, quam non sacere. Datur autem praeceptum n0 Solum de credend0, vel de n0 furando, sed etiam ut haec voveamus. Credero igitur ex voto et abstinerea surto ex v0to, etc. hujusmodi, magis ad charitatem pertinent, quam si sine voto fiant. Quod autem magis ad charitatem pertinet, magis est laudabile, et magis meritorium Magis ergo est laudabit et meritorium sacere aliquid ex voto, quam Sine V0t0. RurSus, consilium datur n0n solum de virginitate vel castitate servanda, sed etiam de vovendo, ut patet ex Glo. Supra inducta. Sed consilium n0 datur nisi do meli 0ri bono, ut supra dictum eSt, melius ergo est Servare Virginitatem cum Voto, quam Sine v0to et simile est in aliis. Item inter alia b0na opera maximo observatio virginitatis, commendari solet, ad quam dominus invitat, dicens, Matth. IX Uui potest opere capiat, sed ipsa virginitas ex voto commendabilis redditur. Dicit enim Aug. in lib. de

virgin Neque Virginitas quia virginitas est, sed quia Deo dicata

326쪽

3I S. THOMAE AQUINATIS OPUSCULA est, honoratur, quam vovet et Servet continentia pietatis , Et insta si Nec nos in Virginibus, quod virgine Sunt praedicamus, sed quod Deo dicatae sunt pia c0ntinentia virginitatis sinulto igitur magis aliqua opera laudabili 0ra redduntur, ex h0c quod per v0 tum Deo dicantur. Iterum, qu0dlibet 0num finitum cum enumeratione alterius boni melius est nulli autem dubium ess potest, quin ipsa promissi boni sit aliqu0d 0num, unde et qui homini aliquid promittit, bonum aliquod ei videtur Jam impendere, unde et quibus aliquid pr0mittitur gratias agunt, V0 tum autem Stquaedam promi8sio Deo acta, ut patet per illud qu0 dicitur, Eeclesiastes I : Si quid vovisti Deo, ne moreris reddere, displieetenim ei infidelis et stulta promissio. Melius ' est igitur aliquid facere et vovere, quam sacere impliciter abSque volo. Adhuc, quant aliquis plus dat alicui, tant majus aliquid ab eo meretur. Qui autem facit aliquid sine voto, dat ei solum, quod acit propter ejus am0rem, qui autem n0 80him facit, sed etiam vovet, non solum dat ei qu0d facit, sed etiam p0tentiam, qua agit. Facit enim se non posse quin laciat, qu0 prius non facere licite poterat Majus igitur aliquid meretur apud Deum qui ex voto aliquid facit, quam qui illud facit sine voto. Amplius ad laudem b0ni operis pertinet, quod v0luntas firmetur in b0no, sicut

ad aggravati0nem culpae pertinet, quod voluntas Sit bstinata in malo. Manifestum est autem, quod qui aliquid vovet, voluntatem suam firmat ad id, qu0d 0vet, et sic cum implet quod voverat opus b0num, ex voluntate firmata procedit. Sicut igitur ad gra-Vamen culpae pertinet, qu0d ex pr0p0Sit firmato aliquis malum operetur, hoc enim est ex malitia peccare, ita ad augmentum meriti pertinet qu0 aliquis bonum 0pus operetur ex V0to. Item, quanto aliquis actus ab excellentiori virtute progreditur, tanto laudabili0 est, cum tota laus operis e virtute procedat : 0ntingit autem quandoque actum inferioris virtutis a superi0ri virtute imperari puta cum aliquis actum justitiae ex charitate adit, multo igitur melius est opus virtutis inserioris facere ex imperio Superioris Virtutis, sicut melius est opus justitiae, si ex charitate fiat Manifestum est autem, up particularia b0na opera quae lacimus pertinent ad aliquas inseriore Virtutes, puta, jejunare, ad abstinentiam continere, ad castitatem, et sic de aliis. Vovere autem Si proprie latriae actus, quam nulli dubium esse debet esse potiorem vel abstinentia, vel castitate, vel quacumque alia hujusmodi virtute Majus enim est c0lere Deum, quam recte Se ha-

327쪽

bere erga proximum, aut Seipsum Ophi igitur abstinentiae, vel castitatis, Vel cujuScumque talium Virtutum, quae sunt infra latriam, laudabilius S Si ex vot fiant. Huic etiam Sussi agaturpium Ecclesiae studium, quae h0mine ad vovendum invitans, et voventibus ire in subsidium terrae Sanctae, vel alia in defensi0nem Ecclesiae, indulgentias et privilegia largitur: 0 autem invitaret ad vovendum, si meliu bona opera SSet facere Sine voto. Hoc enim esset contra exh0rtationem Ap 08t0li I 0rinthi 0rum xii Amulamini charismata meliora. Unde Si melius esset bona opera sacere absque voto, n0 inVitaret ad 0Vendum, sed etiam a v0vendo retraheret vel pr0hibend0, Vel etiam dissuadendo. Similiter etiam cum Ecclesiae intenti Sit h0mine fideles ad meli0rem sta tum reducere, Omne a V Oti facti abSolveret, ut Sic eorum bona opera laudabiliora exi Sterent Patet igitur hujusm0di 0sitionem repugnare ei qu0d 0mmuniter Ecclesia tenet et sentit, unde et tanquam haeretica repr0banda est. Ad ea Vero quae pro se di-jiciunt, facile est multipliciter re Spondere. Prim enim quod dicunt, quod opus b0num X 0t laetum Si minus V0luntarium,n0n est universaliter et in omnibu Verum. Multi enim sunt qui aquae voverunt tam pr0mpta V0luntate aciunt, ut etiam si non vovissent n0n Solum sacerent, Sed V0Verent. Secundo detur quod

aliqu0d bonum pus qu0d qui saei ex V0t0, Vel bedientia simpliciter c0nsideratum Sit in V 0luntarium, Sed tamen facit hoc ox necessitate voti, Vel bedientiae, quam n0n Vult praeterire, adhuc dum hoc adit, laudabiliu S peratur, et magi merito, quam si prompta voluntate illud saceret Sine V0t0. Etsi enim n0n abdatv0luntatem promptam illud faciendi, puta jejunandi, habet tam dii voluntatem promptam Votum implendi, Vel obediendi, quod est multo laudabilius et magi merit0rium quam jejunare, unde plus meretur quam ille qui Sua V0luntate jejuna : tantoque voluntasv0 tum implendi, aut obediendi pr0mpli 0 judicatur, quando id quod aliquis facit pr0pter bedientiam, vel votum magis in suconsideratum Voluntati repugnat, unde Hier0nymus ad Rusticum monachum dicit ter haec omnia ad aliud tendit oratio, ut doceam te n0n tu arbitrio dimittendum. Et p0St pauca dicit: Non

sacias qu0d vis, c0 med a qu0djuberi S, babea quantum acceperis, vestiaris qu0 datur, operi tui Pel Sum perS0lVas, Subjiciaris cui n0nois, laSSu ad Statum Venias, ambulanSque d0rmites, et necdum expleto S0m in Surgere e0mpellaris. Ex quo patet qu0 ad

meritum b0ni peris pertinet, ut quae aliqui propter seipsa non

328쪽

314 s. IIoMM AQUINATIS OPUSCULA vellet, propter Deum saciat, aut patiatur : quia tanto invenitur voluntas promptior ad serv0rem divini am0ris, quanto magis ea quae propter ipSum facimus, aut patimur nostrae v0luntati repugnant. Unde et martyres 3Xime c0mmendantur in tanto plura Sustinuerunt propter Dei amorem c0ntra voluntatem humanam unde secund Machabae0rum VI, Eleagarus dum t0rqueretur dixit: Diros corp0ris sustineo d0l0res, secundum animam vero propter ii

m0rem Dei libenter hine patior. Tertio detur quod nec etiam aliquis ipgam v0luntatem retineat votum servandi, aut obediendi, manifestum est, quod cum Deus judex sit cordium, apud Deum talis habetur quasi v0ti fractor, aut be dienti e praeVaricator. Si tamen impleat quod vovit, vel quod ei praeeipitur 30l humano timore, vel pudore, 0n est ei merit0rium apud Deum, quia n0nsacit voluntate Deo placendi, sed humana necessitate coactus nec tamen inutiliter vovit, si ex charitate vovit, nam plus meruit in vovendo, quam alius, simpliciter jejunando, quod meritum ei reServatur, Si de praevaricati0ne cordis paeniteat. Per h0 etiam patet responsio ad auctoritates inductas, quae l0quuntur de neceS-sitate humana, cum aliquis scilicet ex pudore, V0l tim0re humano facit quod juravit, vel vovit: non autem l0quuntur de neceSSisate, quae est ex sine dilectionis divinae puta, cum aliquis facit vel patitur ea quae alius n0llet, ut impleat voluntatem divinam. Eth0c patet ex verbis Apost0li, qui dicit, II ad Cor. Iv Non eae tristitia, aut necessitate Tristitiam enim humanam necessitas indu cit necessitas autem dilectionis divina tristitiam tollit, vel minuit Patet tiam h0 ex verbis Prosperi dicentis v Ne n0n devoti, sed inviti rem non voluntarie saeiamus. Ν0 enim necessitas quae

Ox divina dilecti0n pr0cedit, minuit dilectionem, sed auget. Et qu0d talis necessitas Sit laudanda et appetenda, patet per hoc quod Aug. dicit in Epist0la ad Armentarium et Paulinam. Quia jam voluisti, jam te obstrinxisti, aliud tibi agere non liget. Prius

quam esSes voti reus, liberum fuit quod velles facere, sed tunc esses inserior quamvis n0n sit gratulanda libertas, qua fit ut n0n debeatur qu0d cum lucro redditur. Nunc vero quia tenetur apud Deum SponSi tua, non te ad magnam justitiam invito, scilicet ad continentiam quam jam voveras, ut per Super i 0ra apparet, Sed a magna iniquitate deterreo. 0n enim talis eris si n0 feceris quod vovisti, qualis mansisses Si nihil tale vovisses minor enim tune QSSeS, 0 p 0 modo autem tanto, qu0d absit, miseri0 Sisidem Deo fregeris, quanto beatior si persolveris. Nec de te V0-

329쪽

visse paeniteat, imo gaude jam tibi n0n sic licere, qu0d cum tuo detrimento licuisset Aggredere itaque inli 0pidus, et dicta imples actis, ipse adjuvabit qui vola tua exp0t t. Felix est neceSSita S, quae ad meliora c0mpellit state etiam ex his vel bis erroneum e SSe qu0 dicunt, quod aliquis n0n tenetur de impiqndo votum de religione intrand3.

CAPUT XIII.

De perfectione dilectis is prorimi, quo eSt necessuria

ad saltatem.

His autem consideratis de persectione charitatis quantum pertin0 ad dilectionem Dei, considerandum relinquitur de charitatis persectione quantum pertinet ad dilectionem proximi. Est autem c0nsiderandus multiplex gradus persectionis circa dilectionem proximi, sicut et circa dilectionem Dei. Est enim quaedam perseeli0, quae requirit tir ad salutem, quae cadit sub necessi late praecepti. Est etiam quaedam ulterior persectio Superabundans, quae sub consilio cadit. Persecti autem dilecti0nis proximi necessaria ad salutem consideranda est ex ip80 0do diligendi, quin0bis praescribitur in praecepto de proximi dilectione, cum dicitur Diliges proaeimum tuum sieut teipsum. Qu0d vero Deus est uniVel Sale b0num supra nos existens, ad persectionem dilecti0nis divinae requiritur, ut votum cor hominis Secundum aliquem modum convertatur in Deum, sicut ex Supra dictis patet. Et ideo modus divinae dilecti0nis convenienter exprimitur per hoc quod dicitur : Diliges Dominum Deum tuum eae toto orde tuo. Pr0ximus

autem noster non e S univer Salo bonum supra se existens, sed

particulare infra nos c0nstitutum et ideo non determinatur n0bis modus, ut aliquis diligat proximum x toto corde, sed Sicut seipsum. Ex hoc autem modo circa dilectionem proximi, tria c0nSequuntur. Prim quidem, ut Si vera dilectio. Cum enim de rati0 ne dilectionis sive am0ris h0 esse videatur, ut aliquis b0num velit ei quem amat, manifestum St, qu0d motus amoris sive dilecti0nis in duo tendit, scilicet in eum cui aliquis vult bonum, et in bonum quod optat idem. Et quamvis utrumque amari dicatur, tamen illud vero amatur, cui aliquis b0num optat. Bonum Vero quod quis optat alicui, quasi per accidens dicitur am0r, prout ex consequenti sub actu amoris cadit. Inc0nveniens enim est dicere, qu0d illud vere et pr0prie ametur, cujus destructi0nem aliquis

330쪽

310 THOMAE AQUINATIs GPUscUL optat. Multa autem Sunt b0na quae dum in nostrum usum vertimus, c0nsumuntur, Sicut Vinum dum bibitur, et equus dum ex ponitur pugnae, unde manifeStum St, quod dum res aliquas in nostrum Sum Vertere cupimuS, Vere quidem et pr0prie nos ipsos amamus, re autem illae per acciden et quaSi abusive a n0bis amari dicuntur Manis egium Si autem, qu0 unu Squisque naturaliter sic vere se amat, ut Sibi ipsi b0na piet, puta elicitatem, virtutem, seientiam, et quae ad Su Stentati0nem Vitae requiruntur. Quaecumque Vero aliqui in Suum Sum aSSumit, n0 vere illa amat, sed usum et magi SeipSuum: Sicut autem alia res assu mimus in n0Strum usum, ita etiam et h0mines ips0s. Si igitur proximos extantum m0do diligamus in quantum in nostrum usum venire 90sSunt, manis eStum St, quod eo Sm0 Vere diligimus, nec

sicut nos ips0M et hoc quidem apparet in amicitia utilis sit delectabilis. Qui enim amat aliquem, quia Si ad suam utilitatem

vel delectationem, Se ipsum mare c0nVincitur, cum ex alterob0num dulectabile vel utile quaerit, n0 illum ex quo quaerit, nisi sicut dicitur amari vinum vel equus quae non diligimus, sicut n0sip808, ut eis bona optemuS, Sed magis ut ipsa bona existentia nobis cupiamus. Primo ergo ex h0c qu0 praecipitur, quod h0mo proximum tanquam se ipsum diligat, dilectionis veritas demonstratur, quam nece SSe est charitati adeSSe Procedit enim charitas de orde raro et e0nscienti b0na et de n0n sieta, ut Ap0stolus dicit, II im0th. I. Ideo ut ipS dicit, I Corin XIII Charitas non qi aerit quo sua simi, Sed pia b0na ei S, qu0 amat. Et hujus reis si ipsum exemplum da dum dicit, I 0r. Mn quoerens quod mihi utile est, sed quod multis, ut salvi stant. Secundo ex praedeterminat m0d nobis indicitur, ut dilecti pr0ximi sit justa et recta. Est enim justa et recta dilecti0, cum majus bonum minoribon praeponitur ManifeStum Si autem, quod inter omnia humana b0na, bonum animae praecipuum locum tenet, p0Si hoc autem ordinatur bonum Orporis, ultimum autem bonum est, quod c0nsistit in rebus exteri0ribus. Unde et hunc ordinem diligendi seipsum, videmus h0mini naturaliter inditum. Nullus enim est quin0n mallet se Orporis cui privari, quam S rationis quae est oculus mentis RurSuSque pro Vita Orp0rali tuenda vel c0nser vanda, h0m0 mnia Sua 0na exteri0ra largitur, secundum illud J0b I Pellem pro pelle, et euncta quae habet h0mo dabit pro anima sua. Et hic quidem naturalis ordo dilectionis sui ipsius, in paucis vel nullis desiicit, quantum ad naturalia b0na, de quibus eaeemplum