Opuscula selecta

421쪽

VII. - DD SYMBOLO APOSTOLORUM 40Tsrater noster, filius Dei laetus est filius h0 minis. Joan. Ii : Sic Deus dilerit miιndi in ut filium suum unigenitum daret et ideo echujus c0n Sideratione am0 rea cendi debet, et inflammari ad Deum. Quarto, inducimur ad Servandam puram animam OStr3m. In tantum enim natura n0stra sui nobilitata et exaltata ex c0njuncti0 ne ad Deum, qu0 fuit ad cons0rtium divinae perS0nae Su Scepta Dunde Angelus p0S incarnationsem noluit sustinere qu0d beatus I 0annes adoraret eum, qu0d ante SuStinuerat etiam a maximis Patriarchis rideo h0m hujus exaltationem recolens et attendens, debet dedignari vili sicare Se et naturam Suam per peccatum ideo dicit beatus et . I Petri Per quem massi ima et pretius nobis promissa donanit, ut per hoc elpeium ui divinae consortes naturae, confugientes ejus quae in mundo est concupiscentiae corrupti0nem. ii into, ex his inflammatur desiderium n0strum ad perveniendum ad Christum. Si enim aliquis rex esset frater alicujus, et esset remotus ab eo, desideraret ille cujus rater esset

rex, ad eum Venire, et apud eum SSe, et manere : Unde clim Christus sit frater n0Ster, debemus desiderare SSe cum eo etc0njungi et Matth. XXI : Ubicumque fuerat corpus, illuc congregabuntur et aquilae e et Apostolus desiderium habebat dissolvi, et esse cum Chri Sto quod quidem desiderium crescit in n0bis considerando incarnati0nem ejuS. Passus sub Pontio Pilato, crueitiaeus, m0rtuus, et sepultus. Sicut necessarium est Christiano quod credat incarnationem filii di, ita necessarium est quod credat pa8Sionem ju et mortem: quia sicut dicit Greg0r. Nihil n0bis nasci profuit, nisi redimi prosuisset. Ῥ0 autem Scili stet qu0d Christus pro n0bi est m0rtuus, ita est arduum, quod vix p0teS intellectus n0Ster capere immo nullo modo cadit in intellectu nostro. Et hoc est quod dicit Ap0stolus, Actuum XIII : Opus peror ego in diebus vestris, opus quod non credetis si quis enarras erit v0bis. Et Habacuch. I Opus factum est 3 diebus vestris, qu0d nem credet eum narrabitur. Tanta est

enim gratia Dei et amor ad 08, qu0d plus ipse fecit n0bis, quampo S umus intelligere. 0n tamen debemus credere, quod Christus ita sustinusti it 0rtem quod uilas mortua sit, Sed quod humana natura in pS mortua sit. 0 enim m0rtuus eS Secundum qu0d Deu erat, Sed Secundum quod h0m et h0 patetisti tria exempla. Unum si in nobis. 0nstat enirn qu0d cum h0m0 0ritur, in s0 paratione animae a corpore n0n 0ritur anima, Sed ipsum c0rpuS, Seu car : Sic et in morte ChriSi n0n es m0rtua divinitus,

422쪽

408 THOMAE AQUINATIS ΡUS ULLsed natura humana. Sed Si Iudaei non occiderunt divinitatem, videtur quod non magis peccaverunt quam Si occidisson unum alium hominem. Ad hoc est dicendum qu0 dato quod rex ess 'tindutus una veste, si quis inquinaret e Stem illam, tantum reatum incurreret ac si ipsum regem inquina8Set Judaei licet n0 possent Deum interficere, tamen humanam naturam a Christo assumptam occidentes, sunt tantum puniti ac si ipsam divinitatem occidissent. Item, sicut dictum est superius, filius Dei est verbum Dei, et verbum Dei incarnatum est, sicut Verbum regis scriptum in charta Si igitur aliquis dilaniare chartam regis, pro tanto habetur ac si dilaniaret verbum regis. Et ideo pro tanto habetur peccatum Judae0rum ac Si occidi SSent verbum Dei. Sed quae ne cessitas ut Verbum Dei pateretur pro nobis magna et potest colligi duplex necessitas. Una est ad remedium contra p0ccata, alia est ad exemplum quantum ad agenda Ad remedium quidem,

quia contra omnia mala quae incurrimus per peccatum, invenimus romedium ' passionem Chri Sti Incurrimu autem quinque mala. Primo, maculam. Homo enim cum peccat, deturpat animam suam quia sicut virtus animae est pulchritudo ejus, ita peccatum est macula ejus Baruc. III uid St, Israel, quod in terra inimicorum es, coinquinatus es cum m0rtuis Sed h0 remov0 passio Christi. a Christus sua passione fecit balneum in Sanguine suo, quo peccatore lavaret. Ap0calyp. I Lavit n0s a peccatis nostris in sau quine suo. Lav3tur autem anima Sangli in Christi in baptismo,

quia ex Christi sanguine Virtutem habet regenstrativam. Et ideo cum aliquis se inquinat per peccatum, facit Christo injuriam, et magis peccat quam ante Hebr. Irritum quis faciens legem Moysi, sine ulla miseratione, duobus vel tribus testibus, muritur, quanto magis pututis deteri0ra mereri supplicia qui filium Dei conculeaverit, et sanguinem te8tamenti p0llutum duaeerit Sst und0, incurrimus ossensam Dei. Nam sicut carnalis diligit carnalem pulchritudinem, ita Deu Spiritualem, quae Si pulchritudo animae. Quando ergo anima per peccatum inquinatur, Deus offenditur, et odio habet peccatorem. Sapien. lv idio sunt Deo impius et impietas ejus. Sed Christi passi h0 rem0vet, qui Deo Patri salis- fecit pro peccat 0, pro quo ipSe 0im Sati Ssacere n0n poterat, cujus charitas sui major et obedientia qu0d peccatum primi h0- minis et praevaricatio. R0. V : Cum inimici essemus Deo, reconciliati sumus Deo per morιen filii ejus Tertio, incurrimus in infirmitatem. Nam h0mo semel peccando credit postmodum a peccato

423쪽

VII. - D SYMBOLO APOSTOLORUM 400p0sse continere. Sed totum c0ntrarium accidit, quia per primum peccatum debilitatur et sit proni0 ad peccandum, et peccatum magis dominatur homini, et h0m0, quantum de S0 St, ponit se in tali statu, ut non surgat, Sicut qui in puteum se projicit, nisio divina virtute. Unde postquam homo peccavit, natura n0stra sui debilitata et corrupta, et tunc h0m sui proni 0 ad peccandum. Sed Christus hanc in sirmitatem e debilitatem diminuit, licet non totam deleverit, tamen ita Soh0mo ex Christi passione consor latus, et peccatum debilitatum, quod non tantum domi natur ei, et p0 te Sti0m conari diu tu gratia Dei, quae consertur in sacramentis, hiae ex Chri Sti a SSi 0 ne esticaciam habent ita quod potest re Silire a peccati S. Ap0St. Rom. Vetus homo nostersimi l eruciliaeus est, ut destriιutur corpus peccati. Nam ante passionem Christi pauci inventi Sunt Sine peccat mortali viventes, sed post, sine peccat m0rtali multi ViXerunt et vivunt. Quarto, incurrimus reatum aenae 0 enim exigit justitia Dei, ut quicumque peccat, puniatur poena autem pen Satur ex culpa Uudo cum culpa peccati mortali Sit in sinit 3, utpote contra b0num infinitum, scilicet Deum, cujuS praecept peceator contemnit, poena debila peccato mortali est infinita. Sed Christus per Suam passionem abstulit nobi paenam hanc, et u Stinuit ipse I Pii. ii Peeeata nostra, id St, poenam peccati, pertulit in corpore suo. Nam passio Christi sui tantae virtutiS, quod Sustici ad expiandum 0mnia peccata totius mundi, etiam Si SSent centum millia E indo est, quod baptizati ab omnibu Speccati lavantur cinde est otiam. quod Sacerd0s peccata dimittit ince S etiam, quod quicum quo magis passioni Chri Sti Se consormat, 3j0rem Con Sequitur veniam. o plus meretur de gratia Quint incurrimus exilium regni aniqui oss0ndunt reges, exulare e0guntur a regno, Sic et homo propter peccatum expellitur de Paradi So. Inde Si quod Adam, statim post peccatum est jectu se Pas adiS0, et clauSa est anua Paradisi sed Christus sua passione januam illam aperuit, et ad regnum exules revocavit. Aperi enim latere Chri Sti, aperia est anua Paradisi, et suSo Sanguine ejus deleta Si macula, placatus est Deus, ablata est debilita S, I piata Si cena, exule revocantur

ad regnum : et inde St, qu0 Statim latroni dicitur : Hodie mecum eris in Paradiso 0 non Si dictum olim. 0 enim dictum fuit alicui, 0 Adae, non Abrahae, 0ra David, sed hodie, scilicet quando aperta Si janua latro Veniam petit et invenit. Hebr. . Habentes iduciam in introitu sanctorum in sanguine

424쪽

410 THOMAE AQUINATIS OPUSCULA Christi. Sic ergo patet utilitas ex parte remedii, sed non min0res utilitas quantum ad exemplum. Nam, sicut dicit beatus Aug., Passi Christi sufficit ad in i mandum totaliter vitam n0Stram. Quicumque enim vult perfecte vivore, nihil aliud saciat nisi qu0d contemnat quae Christus in cruce contempsit, et appetat quae Christus appetiit. Nullum enim exemplum virtutis abest a cruce. Si enim quaeras exemplum charitatis : Maj0rem haritatem nemo habet, quod ut animam suam ponat quis pro amici 3uis. J03n XV, et h0 in crucu fecit Christus et de si pro n0bis animam Suam dedit, n0 debet 0bis esse gravo quaecumque mala Su Stinero pro ipso, S. xv γ uid retribuam Domino pro omnibus quos retribuit mihi Si quaeris exemplum patientiae, excellentiSSima

in cruce invenitur. Patientia nim ex duobus magna Stenditur, aut cum quis magna patienter suffert, aut cum ea Suffert quae Vitare p0Sset, et non vita Christus autem magna in cruce pertulit. Τhrenorum. O vos omnes qui transitis per viam, attendi id et videte si est dolor sieu dolor meus. Et patienter, quia cum α' teretur, non comminabatur. Ι et r. Ii, et Isa. LII : Sicut ovis ad 0ccisionem ducetur, et quasi agnus oram tondente se obmuteScet. Item Vitare potuit, et n0n vitavit Matth. xv An putas quia n0n 08Sum rogare patrem meum, et exhibebit mihi modo plusquam

du0decim legiones Angelorum Magna est ergo Christi patientia

in cruce, Hebraeor. XII : Per patientiam curramus ad prπ0situm n0bis certamen, aspicientes in auctorem fidei et onsummatorem Iesum, qui proposito sibi gaudio, sustinuit crucem confusione con tempta. Si quaeris exemplum humilitatis, respice crucifixum

nam Deus judicari voluit sub Pontio Pilat et mori. J0 XXXVI Causu tua quasi impii judicata est. Vere impii, quia i ri tur

pis3ima c0ndemnemus eum. Sap. II. Dominus pro SerVO, et ita

Angel0rum pro homine m0ri voluit Phil. eius est obediensusque ad 0rtem. Si quaeris exemplum obedientiae, Sequere eum qui lactus est obediens Patri usque ad 0rtem Rom. Sicut per in0bedientiam unius hominis, pesteatores constituti sunt mulii, ita per unius obedientiain justi onstituentur multi. Si quaeri SeXemplum c0ntemnendi terrena, sequere eum qui est Rex regum, et D 0minus d0 minantium in qu sunt thesauri sapientiae, in cruce

tamen nudatum, illuSum con utum, caeSum, pini coronatum,

et felle et aceto p0tatum, et mortuum. Igitur non afficiari ad Veste et ad divitias, quia diviserunt sibi vestimenta mea : 0n ad h0n0res, quia ego ludibria et verbera expertus Sum 0 ad

425쪽

VII. - Π SYMBOLO APOSTOLORUM 11 dignitates, quia plectentes coronam do spinis, imp0suerunt capiti me : 0 ad delicias, quia in siti mea potaverunt me acet0. Aug. Supra illud Heb. xii tui posito sibi gaudio, etc. dicit Omnia b0na terrena c0ntem pSit40mo Christus Iesus, ut contemnenda

Descendit ad inferos. Sicut dictum est, m0rs Chi isti sui in se

nitas ita insolubiliter uncta fuit homini Christo, qu0d licet anima

et corpus Separentur ab invicem, ipsa tamen deitas pq rsecti SSi me Semper et animae, et 0rpori assuit, et ideo in sepulchro cum corp0r fuit filius Dei, et ad inseros cum anima descendit. Sunt autem quatu0 rationes, quare Christus cum anima ad in sernum descendit. Prima, ut Sustineret totam paenam peccati, ut sic t0 tam culpam X piaret Paena autem peccati 0 minis n0n 0lum erat m0r corp0riS, Sed etiam erat aena in anima : quia etiam peccatum erat quantum ad carentiam visi0nis divinae pro qua ab0lenda nondum satisfactum erat. Et ide post mortem descendebant 0mnes etiam sancti patres ante Christi adventum ad in sernum. Ut ergo Christus sustineret totam poenam peccatoribus debitam,v0luit non solum mori, sed etiam Secundum animam ad in sernum desc0ndere. Unde Sal. LXXXVII : Estimatus sum cum descenden tibus in latum Faetus sum situ homo sine adjutorio inter m0rtu0s liber Alii enim erant ibi ut servi, sed Christus ut liber. 0cunda rati est, ut perfecte subveniret Suis amicis omnibus. Hab0bat enim amicos uos non solum in mundo, Sed etiam in inseri10. In hoc enim sunt aliqui amici Christi, in quantum habent charita tem in inferno autem multi erant qui cum charitate et fide venturi decesserant, sicut Abraham, Isaae, Jacob, 0ySe S, David, et alii justi di persecti viri. Et quia Christus suos visitaverat in mundo, et ei Subvenerat per m0rtem suam, v0luit etiam visitare Su0 qui erant in inferno, et subvenire eis descendend0 ad 0s. Ecclesiast. xiv Penetrabo omnes inferiores parte terrin, et in8piciam omnes d0rmientes et illuminabo omnes sperantes in D0mino. Tertia vero ratio est ut persecte de diabolo triumpharet. Tunc enim persecte triumphat aliquis de aliquo, quando non 80lum Vincit eum in campo, sed etiam invadit eum usque in domum propriam, et aufert ei sedem regni et domum Suam Christus autem triumphaverat c0ntra diabolum, et in cruce Vicerat eum : unde ait J0an. xii : Nunc judicium est mundi, nunc princeps hujus

mundi, scilicet diab0lus ejicietur foras. Et ideo ut persecte trium-

426쪽

412 THOMAE AQUINATIS ΟΡ UscULLpharet, voluit auferre sedem regni sui, et ligare eum in domo sua, quae est in sernus. Et ideo descendit illuc et diripuit omnia sua, et ligavit eum, et abstulit ei praedam suam Colos. II: πο-lians principatus et potestatem transduaei conlidenter, palam triumphans illos in semetipso. Similiter etiam, quia potestatem et possessionem acceperat Christus caeli et terrae, voluit etiam possessionem accipere in serni, ut Sic secundum Apostolum ad Philip p. ii:

In nomine Iesu omne genu flectatur coelestium, terrestrium, et infernorum. Marc. ult. In nomine meo daem0ni ejicient, etc. Quarta rati et ultima est, pati mortem ut liberaret sanctos qui erant in inferno Christus enim sicut voluit pati mortem ut liberaret viventes a morte cita etiam volui descendere ad infernum, ut liberaret eos qui erant ibi. Zach. I. Tu quoque in sanguine testamenti tui emisisti vinet0s tuos de lacu, in qu nun est aqua. Sae.

XIII AEro mors tua, o mors, ero morsus tuus, inferne. Licet enim

mortem totaliter destruxerit Christus in sernum lamen non omnino destruxit, Sed m0m0rdit, quia Scilicet non omnes libera vittas in serno, Sed illos tantum qui erant sine peccato mortali. Et similiter Sine peccato riginali, a quo quantum ad pers0nam liberati erant per circumcisionem. Vel ante circumcisionem, qui salvati erant inside parentum fidelium, quantum ad 0s qui non habebant usum rationis : vel per sacrificia, et in fide Christi venturi, quantum ad eos qui n0 habebant usum rationis : vel per sacrificia, et inside Christi venturi, quantuin ad adultos. Sed erant ibi propter peccatum originale Adae, a quo quantum d naturam n0n potuerunt liberari nisi per Christum. Et ideo dimisit ibi ill0s qui descenderunt cum peccato m0rtali et in circumcis0 parvulos, et immo dicit : Ero morsus tuus, inferne. Sic ergo patet, qu0d Christus descendit ad inseros, et propter quid Ex iis ad instructi0nem no Silam p08Sumus accipere qu3tuor Prim0, Spem firmam de De : nam quantumcumque homo sit in assi icti On0 80mpertamen debet Sperare de Dei adjutori0, et in eo considere. Nihil enim ita grave invenitur, sicut fise in inferno. Si ergo Christus illos qui erant in inferno liberavit, multum debet quilibet, si est amicus Dei, confidere ut liberentur ab eo a quacumque anguStia. Sap. Q Hoe sellicet sapientia venditum justum non dereliquit, descenditque eum illo in foveam, et in vinculis non dercliquit eum. Et quia Specialiter Deus juvat servos su0s, multum debet Sse Secu-curus ille qui servit Deo. Eccle. xxxi v tui timet Deum, nihil trepidabit, et non pavebit, quoniam ipse est spes ejus Secund0, de-

427쪽

VII. - α SYMBOLO APOSTOLORUM 413bemus concipere tim0rem, et propellere praesumpti0nem. Nam licet Christus passus sit pro peccatoribus, et ad in sernum de Scenderit, non tamen liberavit omnes, sed illos tantum qui Sine p0c- calo mortali erant, ut dictum est. Illos Vero qui in mortali decesserant, dimisit. Et ideo nullus qui cum peccato m0rtali illuc descendit, speret veniam. Sed tantum in inseria erit, quantum sancti patres in paradiso, scilicet in aeternum Matth. xxv Ibuntii in supplicium Pterm , isti autem in vitam internam Terti0,

debemus habero sollicitudem. Nam Christus descendit ad inferos pro Salute nostra, et nos frequenter debemus s0lliciti essu illuc descendere conSiderando scilicet poenas illas, sicut aciebat illo S. Ezechias, dicens Isa. xxxviii : Ego diae in dimidio dierum meorum radam ad portas inferi. Nam qui illuc frequenter per cogitationem descendit in vita, n0 descendit de facili in murte, quia hujusmodi consideratio retrahit a peccato. Videmus enim quod h0mine hujus mundi cavent ibi a maleficiis propter temporalem poenam, quanto ergo magis debent sibi a maleficiis

ea vere propter poenam in serni, quae major eSt, et quantum ad diuturnitatem, et quantum ad acerbitatem, et quantum ad multiplicitatem Ecclesiast VII memorare novissima tua, et in internum non peccabis. Quarto, provenit n0bis ex hoc exemplum dilecti0nis. Christus enim descendit ad inferos, ut liberaret su0s, et ideo debemus eis subvenire, qui Sunt in purgatorio. imis esset durus quod non Subvenire charo Su0, qui SSet in carcere terreno. Multo ergo magis est durus, qui non Subvenit amico qui est in purgatorio, cum nulla Sit c0mparati poenarum mundi ad illas. 40,xic: Miseremini mei, miseremini mei, Saltem vos, amici mei, quia manus Domini tetigit me. II Machab. XII. Sancta et salubris est cogitatio pro defunctis eaeo rare ut a peccatis 80lbantur. Subvenitur autem eis praecipue per tria, Sicut dicit. Aug. Scilicet per Missas, orationes, et eleem0synas Greg. addit quartum. Scilicet jejunium, nec est mirum, quia etiam in mundo St0 0teSt amicus satisfacere pro

amico intelligendum est tamen h0 de illis qui sunt in purga

torio.

Tertia die resurreae it a mortuis. Duo sunt homini necessaria ad cognoscendum, Scilicet gloria Dei, et poena inferni. Nam per gloriam illecti, et per poenas territi, cavent ibi homines et se trahuntur a p0ccatis. Sed haec Sunt valde dissicilia h0m iiii ad 0gnoscendum. Unde de gloria dicitur Sap. ix iussi in eoelis su ut

quis inuestigavit Et h0 qui dona difficile est terrenis, quia, ut dici

428쪽

tu I0an. III tui de terra est, de terra loquuur. Sed non est dincile spiritualibus, quia qui de coelo venit, super omnes est, ut dici tur ibidem. Et ideo Deus de coelo descendit, et incarnatus est ut d 0ceret 0 caelestia. Erat etiam dissicile cogn0scere poena inferni. Sap. II : Non est qui agnitus si reversus ab inferis, et h0c dicitur in persona impiorum. Et h0 non p0test modo dici quia sicut descendit de coelo ut d0ceret caelestia, ita resurrexit ab in feris ut nos de inseris educersit. Et ideo necesse St ut cred3muS, quod n0n 80lum homo factus est et mortuus sed qu0 resurrexit a m0rtuis. Et ideo dicitur aertia die resurreae it a m0rtuis. Invenimus autem, quod multi surrexerunt a mortui S Sicut LaZaruS,

et illius viduae, et silia Archisynag0gi. Sed resurrecti Christi di

sertis resurrecti0 ne ist0rum et aliorum in quatuor Primo, quantum ad cauSam resurrectionis, quia alii qui Surrexerunt, non Surrexerunt sua virtute, sed vel Christi, vel ad preces alicujus Sanctici Christus vero resurrexit propria virtute, quia n0 Solum erat h0mo, sed etiam Deus, et divinitas Verbi nunquam separata sui nec ab anima, nec a c0rpore, et de corpuS animam, etBnima corpuS cum v0luit, resumpsit. J0 an P0testatem habeo p0nendi animam meam, et potestatem habeo iterum Sumendi eam. Et licet m0rtuus fuerit, h0e n0n fuit, ex insiirmitate, nec X neceS-

Sitate, Sed Virtute, quia Sponte; et hoc patet, quia cum emisit spiritum, clamavit voce magna, quod alii moriente nequeunt, quia sex in silmilate moriuntur. Unde Centurio dixit, Matth. xxvii: Vere Filius Dei erut iste se ideo sicut sua virtute posuit animam quam ita Sua virtute recepit eam. Et ideo dicitur, quia resurrexit, et n0n quod uerit Suscitatus quasi ab alio. PSal. III: Ego dormivi, et sop0ratus sum et surreaei nec est hoc contrarium ei quod dicitur Act ii iune Iesum resuscitavit Deus. Nam et pater regia scitavit eum et filius, quia eadem est virtus patris et filii Secundo, dissser quantum ad vitam, ad quam resurrexit, quia Christus ad vitam gl0riosam, et incorruptibilem. Ap0St. Rom. Ckristus resurreaei a mortuis per gloriam patris. Alii vero ad eamdem vitam quam prius habuerant, sicut patet de Lagaro, et de aliis. Tertio differt quantum ad fructum et eis caciam, quia virtuter sesurrectionis Christi resurgunt omnes Matth. xxvii : Multu 0rpora sanctorum qui dormierant, Surreaeerunt. Ap0St. ΙCorinth. xv Christus resurreae it a mortuis, primitio dormientii . Sed vide quod Christus per passionem pervenit ad gloriam Luc. XXIV: Nonne sic oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam suam f

429쪽

VII. - DE SYMBOLo APOSTOLORUM 15 ut 0ceat nos qualiter ad gloriam pervenire p0SSimus fiet. XIV: Per multas tribututiones oportet nos intrare in regnum Dei. Quarto dissert quantum ad tempus, quia reSurrecti aliorum dii sertur usque ad finem mundi, nisi aliquibus ex privilegio ante e0ncedatur, ut beatae Virgini, et ut pio creditur, beato J0 anni Evangelistae. Sed Cliristus resurrexit tertia die, cuju ratio St, quia resurrectio, et mors, et nativitas Christi fuit propter nostram salutem, et ille tunc voluit reSurgere, quando Salu n0Straperficeretur unde Si statim reSurrexisSet, non sui SSet creditum, qu0d fui Sset 0rtuus. Item, si multum distulisset, discipuli 0n remansissent in fide, et sic nulla utilitas fuisset in passione sua. Psal. xxix tum utilitas in sanguine meo dum descendo in corruptionem Et ideo die tertia regurrexit, ut crederetur Ortuu S, et ut discipuli fidem n0 amitterent. P0SSumus autem e iis, quatuor ad n0stram eruditionem accipere. Primo, ut studeamu resurgere spiritualiter a m0rte animae, quam incurrimu per peccatum, ad vitam justitiae quae habetur per paenitentiam. Ap0. Eph. V Surge qui d0rmis, et Xurge a mortuis, et illuminabit te Christus. Et haec est resurrecti prima Apoc. X. Beatus qui habet partem in resurrectione prima. Ocundo, quod n0 disseramu resurgere usque ad 0rtem, Sed cito, quia Christus resurrexit tertia die. Eccle tarde c0nverti ad 0 in iuum, et ne dili ras de die iudiem, etc. quia non p0teris cogitare quae pertinent ad Salutem infirmitate gravatus. Et quia etiam perdi partem omnium b0norum, quae fiunt in Ecclesia et multa mala incurri ex perSeverantia in peccato. Diabolus etiam quant diutius possidet, tanto dissicilius dimittit, ut dicit Beda. Τertio ut 0Surgamus ad vitam incorruptibilem, ut scilicet 0n iterum moriamur, id est in tali

prop0Sit quod ultra non peccemu S. R0m. Christus resurgens eae mortuis, jam non moritur, etc. et infra est et vos eae istimate vos mortuos quidem esse peccato, viventes autem Deo in Christo Iesu. Non ergo regnet peccatum in vestro mortali corpore, ut obediatis concupiseentiis ejus sed neque eaehibeatis membra vestra arma iniquitatis peccato, sed eaehibete vos Deo tanquam eae mortuis viventes. Quarto, ut resurgamus ad vitam novam et glori0Sam, ut scilicet vitemus omnia quae prius suerant ecaSi0neS, et cati Samortis et peccati. R0man. vi iu0m0d Christus surreaei a m0rtuis per l0riam patris, ita et nos in nouitate vitae ambulemus. Et hae nova vita Si vita justitiae, quae innovat animam, et perducit ad vitam gl0ride. Amen. -

430쪽

410 THOMAE AQUINATIS OPUSCULAsseendit ad coelos, sedet ad deaeteram Dei patris omnipotentis. Post Christi resurrectionem oportet credere ejus Scensionem.

iiii in caelum ascendit die quadragesima. Et ideo dicit Ascendit, otc. Circa qu0d debes notare tria Primo cilicet quod suit sublimis, rationalis, et utilis. Sublimis quidem suit, quia ascendit

ad coelos. Et hoc tripliciter exponitur. Primo super omne caelos corporeos. Ap0St. Ephe. IV : Ascendit super omnes coelos. Et h0gprimo incoepit in Christo nam antea corpii terrenum non erat nisi in terra, in tantum ut etiam Adam uerit in Paradiso terrestri. Secundo, ascendit Super Omnes coel0s spirituales, Scilicet naturas spirituales Ephes. Constituens Iesum ad deaeteram suam in coelestibus super omnem principatum, et p0 testatem, et virtutem, et dominationem. et omne nomen quod nominatur non solum in

hoc stoetulo, sed etiam in futuro, et omnia subjecit sub pedibus ejus. Tertio, ascendit usque ad sedem patris Danielis vii : Ecce eum nubibus seli quasi Filius hominis veniebat, et usque ad Antiquum dierum pervenit. Et Marc. ult. χ D0minus quidem Iesus postquam locutus est eis, asSumptus est in eoelum, et sedet a deaetris Dei. Non autem accipitur in Deo dextera c0rporaliter, sed metaphorico quia in quantum Deus dicitur Sedere ad dexteram patris, id est, ad aequalitatem patris cin quantum homo Sedet ad dext0ram patris, id est, in p0tioribus b0nis. Hoc autem assectavit diabulus. IS a XI In coelum c0nscendum Super astra Dei aealtabo solium meum. Sedebo in monte testamenti, in lateribus aquilonis Oseendam super altitudinem nubium, similis ero Altissimo sed non pervenit nisi Christus, ideo dicitur : Ascendit in eoelum, sedet ad deaeteram patris. Psal. IX Diaei Dominus Domino meo, sed adertris meis. Secundo, Christi a seensio fuit rationalis, quia ad coelos et hoc propter tria Primo, quia caelum debebatur Christo ex sua natura Naturale enim S ut unumqK0dque revertatur unde trahit riginem. Principium autem riginis Christi est Deo, qui est super omnia. Ioan. Eae ivi a patre, et veni in mundun iterum relinquo mundum, et ad0 ad putrem. Joan. iii Nemo ascendit in eoelum, nisi qui descendit de coelo lilius hominis qui est in eoelo. Et licet Sancti in caelum Scendant, n0 tamen sicut Cliristus, quia Christus Sua virtute, Sancti vero attracti a Christo Cant. I : Trahe me post te Vel poteSt dici, quia nemo asc0ndit in coelum nisi Christus, quia Sancti non asstendunt nisi in quantum sunt membra Chri Sti, qui est caput Ecclesiae Matth. xxiv ibicumque fuerit orpus, illuc congregabuntur et aquiloe.