Opuscula selecta

431쪽

VII. - D SYMBOLO APOSTOLORUM 1 Secundo, debebatur Christo caelum ex Sua victoria Nam Christus est in mundum missus ad pugnandum contra diab0lum, et vicit eum, et ideo meruit exaltari super innia Ap 0c. III 90 vici, et sed cum patre meo in throno ejiιs Tertio, ex sui humilitate. Nulla enim humilitas est ita magna sicut humilitas Christi, qui cum osset Deus, voluit fieri homo, et cum esset Dominus, voluit 0rmam Servi accipere, factus obedienS Sque diui .em, ut dicitur Phil. ii, et descendit usqu0 ad in sernum, et de meruit exaltariusque ad caelum ad sedem Deici nam humilitas via est ad exaltationem, Luc. XI : Qui se humiliat, eaealtabitur; Eph. v tui descendit, ipse est et qui ascendi super omnes coel0s Tertio, Christi ascensi sui utilis Det40 quantum ad tria Prim0, quantum adductum, nam ad hoc ascendit ut 0 dueeret, sicut resurrexit ut n0 resurgere faceret, ita Scendit ut 0S duceret. 08 enim nesciebamus viam, sed ipse ostendit Mich. II raseendit iter pandens ante eos. Et ut nos Securo redderet de p0SSeSSion regni caelestis. J0an. XI : Vado parare ob inluclιm. Secund0, quantum ad securitatem : ad hoc enim ascendit ut in verpellaret pro nobis Hebr. vi secedens per semel ipsum ad Deum, semper vivens ad interpellandum pro n0bis. Ῥ0. II : Advocatum habemus apud patrem Iesum Christum Terti0, ut ad Se corda n0Stra traheret. Matth. I: Ubi est thesaurus tuus, ibi est et c0r tuum, ut c0ntemnamu temporalia Ap 0st. 0l0. III : Si 0nsurreristis eum Christo, quae sursum sunt quod rite, ubi Chriὀtus est in deaetera Dei sedens rivos

sursum sunt Sapite, non quo Super terram.

Inde venturus est judicare vivos et mortuos. Ad ossicium regis et Domini spectat judicare, Pr0Verb. X. Reae qui sedet in solio judieii dissipat omne malum intuitu su0. Quia ergo Christus ascendit in caelum, et sedet ad dexteram Dei, Sicut 0minus omnium, mani se Stum St, qu0d Spectat ad eum judicium. Et ideo in regula cath0licae fidei consitemur, qu0 venturus est judicaro vivos et mortu0s 40 etiam dixerunt Angeli Act. I ii Iesus, qui assumptus est a vobis in coelum, sic veniet quemadmodum vidis iis eum euntem in coelum. Sunt autem tria c0nsideranda de h0c judicio. Primum est larma judicii : Secundum est, qu0d judicium hoc est timendum tertium eSt, qualiter praeparemus n0 ad hoc judicium. Qu0 ad formam judicii tria c0ncurrunt, scilicet quis sit judex, qui judicandi, et de quibu Sit Christus autem est judex, Λct. Ipse est qui constitutus est a Deo jude vivorum et mortuorum, Sive accipiamu per m0rtus peccatoreS, et per vivos

432쪽

418 s. THOMAE AQUINAΤIS OPUSCULA recte vivente : Si V per vivos, ad litteram, illos qui tunc vivent, et per mortu0S, Omne qui mortui sunt. ESi autem judex non solum

in quantum DeuS St, Sed etiam in quantum hom0. Et hoc propter tria Prim0, quia necessarium est ut judicandi judicem videant. Divinitas autem est ita delectabibilis, quod nullus pote8 Sine gaudi eam videre : et ideo nullus damnatus p0terit eam videre, quia tunc gauderet. Et ideo necesse est ut appareat in forma homini S ut ab omnibus videatur. J0 an Potestatem dedit ei judicit facere, quia filius hominis est. Secundo, quia ipse meruith 0 0ssicium, secundum quod h0m0. Ipse enim, Secundum qu0d homo sui injuste judicatus, et ex h0 Deus secit eum judicem totius mundi. Job xxxv Causa tua quasi impii judicata est, ea usum judiciumque recipies. Tertio, ut es Set desp0ratio ab Omnibus, si ab h0m in judicantur. Si enim Solus Deus judicaret, homines territi desperarent Lucae xii : Videbunt lilium hominis venientem in nube Iudicandi vero Sunt 0mnes qui Sunt, suerunt, et erunt. Λp0St. II Corinth. v Omnes nos manifestari π0rtet ante tribunal Christi, ut referat unusquisque proprict 0rporis, pr0ut 9esSit, Sive bonum, io malum. Est autem, sicut dicit Gregorius, quadruplex disserentia inter judicandos Aut enim judicandi sunt b0ni, aut mali. Mal0rum autem quidam c0ndemnabuntur, Sed non judicabuntur, sicut infideles, qu0rum saeta non di Seutientur, quia qiti non redit jum judicatus est, ut dicitur J0an. III. Quidam vero condemnabuntur et judicabuntur, Sicut fideles qui decesserunt cum pecat m0rtali Ap0. R0m. Stipendia pescat mors m0n enim ex hidentur a judici propter fidem quam habuerunt. B0norum etiam quidam Salvabuntur, et n0 judicabuntur, pauperes scilicet Spiritu propter Deum, quin immo ali0 judicabunt, Matth. XI. Vos qui secuti estis me, in regeneratione eum sederit filius hominis in sede Gestatis suin, sedebilis et vos super sedes duodecim, judicantes duodeeim tribus Israel: quod quidem non solum intelligitur de discipulis, sed etiam de omnibus pauperibus aliaSPaulus qui plus aliis lab0ravit, non esset de numer ill0rum, et ideo intellig0ndum est etiam de omnibu sequentibus Apo Stol0S, et de Apostolicis viris Ide Apost PCorint. In nescitis quoniam Angelos judieabimus Isa. iii : Dominus ad juditium veniet eum senibus populi sui, et principibus ejus. Quidam autem Salvabuntur et judicabuntur, scilicet morientes in justitia. Licet enim in justitia decesserint, in occupatione tamqn temporalium in ali

qu lapsi sunt, et ideo judicabuntur, sed salvabuntur. Judicabun-

433쪽

1ur autem de omnibus iactis bonis et malis. Ecclesia Stes ambula in viis ordis tui, et se ito quod pro omnibus his adducet te Deus in judicium. Ecclesiast. xii : Cunela quae sunt, adducet Deus in judicium pro omni errato, sive bonum, sive malum it D0 verbi seliam otiosis Matth. xii minue verbum otiosum, qu0d 0' cuti fuerint, homines reddent rationem de eo in die judicii Doc0gitationibus Sap. Iu eogitationibus impii interrogati erit re sic patet forma judicii Est autem judicium illud timendum propter quatu0r, primo, propter judicis sapientiam Scit enim

omnia et c0gitati0 nos, set locution ps, et peratione : qu0niam '0mnia nuda et aperta sunt oculis ejus, ut dicitur Hebr. IV. Pr0Verb. XVI : Omnes vim hominum patent oeulis ejus. Ipῖ etiam Scit Verba Π0Stra Sap. Auris zeli audit omnia. Item, cogitationes n0Sira S. Jerem. XVI rapum est eor hominis, et inscrutabile

quis agnoseet illud Ego Dominus serutans corda, et pr0bans reneS, qui unicuique juxta iam suam, et juaeta fructum adin ventionum suarum. Ibi erunt testes insallibiles scilicet propridoli 0minum con Scientiae Apost B0m. est intonium reddentdillis constientia ipsorum, et inter se invicem cogitati0num accusantium, uut etiam defendentium in die eum judieabit Deus e culta h0minum. Secundo, propter judicis p0tentiam, quia omnip0ten SeS in se. Isa. Eee Dominus Deus in fortitudine eulet. Item, 0mnipotens Si in aliis, quia omnis creatura erit cum eo. 3 p. V: Pugnabit eum illo orbis terrarum eo utra insensatos is ideo dicebat J0 . Cum sit nemo qui de manu tua possit eruere. Psalm. cxxxviii : Si ascendero in coelum, tu illic es si deseendero in infernum, ades. Tertio, propter operis instexibilem justitiam. Nune

enim St tympus nisericordiae, sed t0mpus suturum erit solumi mpus ju Stitiae : et ideo nunc est tempus n0strum, sed tunc erit solii in sempus D sei. PSalm LXXI cum accepero tempus, ego justitias judicabo. Proverb. I : Zelus et furor viri non parte in die vin-d cloe, nec sequiescet cujusquam precibus, nec suscipiet pro redemptione d0na plurima. Quarto, propter judicis iram. Aliter enim apparebit justis, quia dulcis et deluctabilis, Isa XXX su Begem in decore ridebunt: aliter malis quia iratus et crudelis in tantum ut dic in montibus madite super nos, e absconditonos ab ira Agni, ut dicitur Apocal. i. Hae aut 'in ira non dicit in Deo commolion: m animi sod ollae tum irae paenam se ilicet pser a lolibu insti clam sciliget utor nalom. Origoni Quam

angustos erunt peccatoribus viae a judicio D subs erit udox

434쪽

420 THOMAE AQUINATIS OPUSCULA iratus, etc. Contra autem hunc tim0rem debemus quatuor habe ruremedia Primum St 0na operatio Ap0St. Rom. XIII : Vis non timere potestatem Bunum fac, et habebis laudem eae illa Secundum est consessio et paenitentia de commissis, in qua tria debent esse, scilicet dolor in cogitati0ne, pudor in conseSSione, et acerbitas in satisfactione, quae quidem expiant paen3m aeternam. Tertium est eleemoSyna, quae omnia mundat Luc. xv : Facite sobis amistos de mammona iniquitatis, ut cum defeceritis, reeipiant vos in oeterna tabernacula. Quartum S charitas, scilicet amor Dei e proximi, quae quidem charitus operit multitudinem

peccatorum, ut dicitur DPet r. v et Proverb. X.

Credo in Spiritum Sanetum Sicut dictum est, Verbum Dei ostfilius Dei, sicut verbum hominis est concepti intellectus. Sed quand0que h0m habet verbum m0rtuum, Scilicet quando homo c0gitat quae debet sacere, sed tamen voluntas faciendi n0 adest eici sicut quando homo credit et non operatur, fides ejus diciturm 0rtua, ut dicitur Iacob II. Verbum autem Dei est vivum Hebr. iv : Vivus est sermo Dei. Et ideo necesse est, quod Deus habeat Secum voluntatem et m0rem unde August. in lib. de Trinit. α Verbum quod insinuare intendimus cum am0re, notitia St.

Sicut auisim orbum Dei est Filius Dei, ita am0 Dei est Spiritus Sanctus. Et inde est, quod tunc homo habet Spiritum Sanctum, quando diligit Deum sop0st. R0m. Charitas Dei dijus est in eordibus nostris per Spiritum Sanctum, qui datus est n0bis. Fuerunt autem aliqui, qui male sentientes de Spiritu Sancto, dixerunt quod erat servus et minister Dei. Et ideo sancti ad rem0vendum hos errores addiderunt quinque verba in alio Symb0lo do Spiritu Sancto. Primum est, qu0d licet sint alii spiritus, scilicet Angeli, sunt tamen ministri Dei, secundum illud p 0st0li Hebrae I : Omnes sunt administratorii spiritus sed Spiritus Sanctus

Dominus est. Ioan . Iv: Spiritus e8 Deus, et Ap0St. II. C0rinth. III:

Dominus autem spiritus est: et inde est, qu0d ubi est spiritus Domini, ibi est libertas, ut dicitur H Corinth. III, cujus ratio Stquia facit diligere Deum, et aufert am0rem mundi et ideo dicitur an Spiritum Sanctum Dominum. Secundum est, quia in hoc est vita animae, quod conjungitur Deo, cum ipse Deus sit vita animae, Sicut anima vita corp0ris Deo autem conjungit Spiritus Sanctus per am0rem, quia ipse est am0 Dei, et de vivi sicat. J0an. Ic Spiritus est qui vivisitat unde dicitur Et vivificantem. Tertium est, quod Spiritus Sanctus est ejusdem subStantiae cum

435쪽

patre et fili 0, quia sicut filius est Verbum patris, ita Spiritus Sanctus est am0 patris et silii, et de procedit ab utr0que ut sicut Verbum Dei est eju8dem Substantiae cum patre, ita et am0 cum patre et silio. Et ideo dicitur tui eae patre filioque

procedit: unde et per hoc patet, qu0d40n Si creatura. Quartum est, qu0d est aequalis patri et sili quantum ad cultum Ioan . Iv: Veri adoratores adorabunt patrem in spiritu et veritate Matth. ult. Docete omnes gentes, baptizantes eas in nomine Patris, et

Filii, et Spiritus uncti, et ideo dicitur tui eum patre et filio simul adoratur. si intum, per quod manifestatur quod sit aequalis Deo est quia Sancti Prophelae l0culi sunt a Deo. Constat autem qu0d Prophetae fuerint 0 uti ab eo. Sed Pelr dicit II et i qu0d Spiritu Sanet inspirati locuti sunt sancti Dei homines. 8a.

XLviii : Dominus Deus misit me, et spiritus ejus unde hic dicitur :0ui loeutus est per Prophetas Per hoc autem destruuntur duo errores, error cilicet Manichae0rum, qui dixerunt quod vetus testamentum n0 erat a De0, quod sal Sum St, quia per Pr0phetas loeutus est Spiritus Sanctu S. Item, error Priscillae et M0ntani, qui dixerunt qu0 Prophelae non Sunt 0cuti a Spiritu Sancto, sed quasi a mentes. Provenit autem in nobis multiplex si uetus a Spiritu Sancto. Prim0, quia purgat a peccati S cujus ratio est: quia ejusdem est reficere, cujuS Sti0nStituere. Anima autem creatur per Spiritum Sanctum, qui a mnia per ipsum facit Deus: Deus enim diligendo suam b0nitatem cauSat omnia Sap. XI : Diligens omnia quo Sunt, et e. DionyS. in . . de diVinis n0min. Divinus amor non permiSit eum Sine germine SS0. v Oportet ergo quod corda h0minum per peccatum de Structa reficiantur a Spiritu Sancto Psalm. III miti Spiritum tirum et creabuntur, et renovabis faciem terrae. Nec mirum Si Spiritus Urgat, quia omnia peccata dimittuntur per am0rem Luc. VII : Dimissa sunt ei peceat multa, quoniam dileaei multum. Prov. . Universa delieta operit charitas. Item, I et r. v Charitas operit multitudinem peteatorum Secundo, illuminat intellectum, quia omnia quae scimus, a Spiritu Sanct Scimus. Joan. iv Paracletus autem Spiritus Sanctus quem mittet pater in n0mine meo, illo vos oeebit omnia et suggeret vobis omnia quodcumque direro vobis. Item, Ι Joan ii Unctio d0cebit v0s de omnibus Tertio juvat et quodammodo cogit Servare mandata Nullu enim posset serva romandata Dei, ni Si amaret Deum. J0an. XI : Si quis diligit me, sermonem meum Serdabit. Spiritu autem Sanctus adit amaro

436쪽

422 THOMAE AQUINATIS OPUSCULA Deum, ideo juvat. Erech. xxxv : Dabo vobis orn0vum, et spiritum novum ponam in medio vestri et auferam eo lapideum de earn vestra, et dabo vobis cor carneum, et spiritum meum ponam

in medio vestri. Et faciam ut in princeptis meis ambuletis, et judiet mea custodiatis et operemini. Quarto, confirmat spem vitae aeternae, quia est Sicut pignus haereditatis illius Apoc Eph. I Signati estis spiritu promissionis sancto, qui est pignus haereditatis nostrin. Est enim quasi arrha vitae aeternae, cujus ratio est quia ex hoc debetur vita aeterna homini, in quantumissicitur filius Dei, o hoc fit per hoc quod fit similis Christo Assimilatur autem aliquis Christo per hoc, quod habet spiritum Christi, qui est Spiritus Sanctus Apost Rom. VIII : Non enim accepistis spiritum servitutis iterum in fimore, sed aceepistis spiritum ad0ptionis filiorum, in quo clamamus: Abba, pater. Ipse enim spiritus testimonium reddit spiritui nostro quod sumus filii Dei. Et Galat. I : Quoniam autem estis filii Dei, misit Deus spiritum filii sui in corda vestra, clamantem Abba, pater. Quinto, consulit in dubiis, et d0cet 0squae sit vo simias Dei. Apoc. I ui habet aures audiendi, audiat quid spiritus ditat Ecclesiis Isa Audiam eum quasi magis

trum.

Sanetam Leelesiam atholicam. Sicut videmus quod in uno homine est una anima, et unum corpus, et tamen Sunt diversa membra ipsius, ita Ecclesia cath0lica est unum corpus, et habet diversa membra. Anima autem quae hoc corpus vivificat, est

Spiritus Sanctus. Et ideo post iidem do Spiritu Sancto jubemur credere sanctam Ecclesiam catholicam unde additur in Symbolo :Sanetam Ecclesiam atholicum Circa qu0d giendum est, quod Ecclesia est idem quod congregatio. Unde Eec ipsi sancta idem est quod congregatio fidelium, et quilibet Christianus est sicut membrum ipsius Ecclesiae : de qua dicitur Ecclesiast ulto Appropiate ad me indocti, et congregate vos in d0mum disciplinae. Haec autem Ecclesia sancta habet quatu0r conditiones, quia est una, quia Si Sancta, quia est cath0lica, id sest universalis, et quia est sortis et firma. Quantum ad primum, Sciendum est, quod licet divorsi haeretici diversas sectas adinvenerint, non tamen pertinent ad Ecclesiam, quia sunt divisi in partes, sed Ecclesia est

una Cant. VI ina est columba mea, perfecta mea. Causatur autem

unitas Ecclesiae ex tribus. Primo ex unitate fidei. Omnes enim christiani qui sunt de corpore Ecclesiae, idem credunt DC0rinth. I: Id ipsum didulis omnes, et non sint in vobis schismata, et Ephes

437쪽

VII. - Ε SYMBOLO APOSTOLORUM 423 Uniis Deus, ita fides, unum baptisma Secundo, e unitate Spei, quia omnes firmati sunt in una spe perv0niendi ad vitam aeter naim et ideo dicit Apost Ephes. v iuum corpus, unus Spiri' tus, sicut vocati estis in una spe vocationis vestrae Tertio, e unitate charitalis quia omnes connectuntur in am0re Dei, et ad in Vicem in am0re mutuo. 0an. xvii : Charitatem quam dedisti mihi dedi eis ut si ut uirum, sicut et nos unum sumus. ManifeStatur autem huJusmodi amor si verus est, quando membra pro Se in vicem sunt s0llicita, et quando invicem c0mpatiuntur Ephe S. IV In charitate reseamus in illo per omnia, qui est caput Christus, eae qu totum eorpus conneaeum et compactum per innem juncturam subministrationis, se undum operationem in mensura uniuscujusque

membri, augmentum corporis facit in pilisitationem sui in charitate, quia quilibet de gratia sibi collata a Deo debet proximo servire unde nullus debet contemnere, nec pati ab ista Ecclesia abjiciet expelli, quia n0n est nisi una Ecclesia, in qua homines Salventur, sicut ex ira arcam Noe nullus Salvari potuit Circa Secundum, sciendum, quod est etiam alia congregatio, sed malignantium. Psalm xxv divi etlesiam malignantium, etc. Sed hae est mala, Ecclesia vero Christi est sancta Apost I Corinth. III Templum Dei sanetum est, quod estis vos unde dicitur : Sanctam Ecclesiam. Sanctificantur autem fideles hujus congregationis ex tribus. Primo enim, quia sicut Ecclesia cum On Secratiar, 3t0ria litor lavatur, ita fideles loli sunt sanguine Christi. Apoc. I Dileaei nos, et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo Hebr. XIII: Iesus ut sanctificaret per suum Sanguinem populum. Secundo, ex in unctione, quia sicut Ecclesia inungitur, sic et fideles spiritualii nunc ti0 ne unguntur ut sanctificentur, alias n0 essent christiani, Christus enim idem est quod unetus. Hae autem unctio si gratia Spiritus Sancti H Corinth. I tui unae it nos Deus Apost I Corinth. I : Sanetilitati estis in nomine Domini nostri Iesu Christi. Tertio, ex inhabitatione rinitatis : nam ubicumque Deus inhabitat, locus ille sanctus est Dund Gen0s xxviI Vere locus iste

sanctus est, et Psal. XX l. Domum tuam decet sanctitudo Domine. Quarto, pr0pter invocati0nem Dei. Istr. iv : Tu autem in nobis es Domine, et nomen tuum invocatum est super nos. Cavendum est ergo ne post talem antificationem p0lluamus animam nostram,

luce templum Dei est, per peccatum Apoc. I Cor. III : Si quis templum Dei violarerit, disperdet illum Deus Circa tertium, sciendum est, quod Ecclesia est catholica, id est, universalis, primo

438쪽

424 THOMAE AQUINATIS PUSCULA quantum ad 0eum, quia est per totum mundum, c0ntra Donatistas, R0m. Fides vestra annuntiatur in universo mundo. Marc. ult. Euntes in mundum universum proedicat Evangelium omni creaturom unde antiqui tu Deus erat notus tantum in Iudaea, nunc autem per totum mundum. Habet autem haec Ecclesia tres partes Una est in terra, alia e8 in cael0, tertia est in purgatorio. Secundo, est universalis quantum ad conditi0nem h0minum, quia nullus abjicitur, nec Dominus, nec SerVuS, nec 3SculuS, ne Remina Gal. III : Mn est masculus, neque foemina Tertio, Stuniversalis quantum ad tempus nam aliqui dixerunt, quod Eeclesia debet durare usque ad certum tam pus. Sed hoc est salsum, quia haec Ecclesia incoepit a tempore Abel, et durabit usque ad finem Saeculi. Mati ult. : Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummati0nem oeculi, Sed 0st con Summati0nem aeculi remanebit in coel0. Circa quartum Sciendum St, quod Ecclesia Dei est firma. Domus autem dicitur irma, primo si habet bona fundamenta Fundamentum autem Ecclesiae principale est Christus Apost PC0r. III Fundamentum aliud nemo p0test p0nere proe ter id quod positum est, quod est Christus Iesus Secundarium vero undamentum sunt Apostoli et eorum doctrina, et ideo firma est. Unde in Apocal quod dicitur, quod initas habebat duodeeim fundamenta, et erant ibi scripta nomina duodecim Ap0st. Apoc. XI. Et inde est quod dicitur Ecclesia Apost0lica Exinde ut iam quod ad significandum firmitatem hujus Ecclesiae B. Petrus dictus est vertex. Secundo, apparet firmita Dd0mus, Si conquassata non potest destrui. Ecclesia autem nunquam p0tuit destrui, neca persecut0ribus, immo perSecutionibus durantibus magis crevit, et qui eam persequebantur, et quo ipsa persequebatur deficiebant Matth. xx I seu ceciderit super lapidem istum eonfringetur:

super quem vero ceciderit, conteret eum. Nec ab erroribus, immo quant magis errore SuperVenerunt, tanto magis veritas manifestata est. II im. III : Homines mente corrupti, reprobi irea

sidem, sed ultra non proficientes, etc. Nec a tentationibus daemonum Ecclesia enim St Sicut turris, ad quam fugit quicumque pugnat contra diabolum. Proverb. XVIII Turris fortissima nomen domini. Et ideo diabolus principaliter conatur ad destructionem ejus, Sed n0n praeValet, quia D0 minus dixit Matth. xv : Et porto inferi non praevalebunt adversus eum, quasi dicat Bellabunt adversum te, Sed non praevalebunt. Et inde est, quod Sola

Ecclesia Petri, in cujus partem venit tota Italia, dum discipali

439쪽

mitterentur ad praedicandum, semper fuit firma in fide. Et cum in aliis partibus vel nulla fides sit, vel sit commista multis errori bus, Ecclesia tamen Petri et fide viget, et ab err0ribus munda est. Nec mirum, quia Dominus dixit Petro, Luc. XXII g rogavi pro te, Petre, ut non delitia fides tiιa. Sanctorum communionem. Sicut in corpore naturali operatio unius membri cedit in bonum totius corporis, ita in corpore spirituali, scilicet Ecclesia. Et quia omne si dele Sunt unum corpus, b0num unius alteri communicatur. ApDSt. 0m. XII : Singula autem alter alterius membra. Unde et inter alia credenda quae tradiderunt Apostoli, est quod communio b0norum sit in Ecclesia :et40 est qu0d dicitur : Sanct0rum e0mmunionem. Inter alia vero membra Ecclesiae, principale membrum S Christus, quia est caput Ephes. Ipsum dedit caput rιper omnem Ecclesiam, quae est corpus ipsius. Bonum ergo Christi c0Inmunicatur omnibus christianis sicut virtus capiti omnibus membris, et hae communicatio fit per Sacramenta EceleSiae, in quibus operatur virtus passionis Christi, quae peratur ad 0nserendam gratiam in remissionem peccatorum. Huju Sm0di autem Sacramenta Ecclesiae sunt septem. Primum Si bapti Smu S, qui S regenerati quaedam spiritualis. Sicut enim ita carnali n0n potest haberi nisi homo carnaliter ageatur, ita Vita Spirituali S, Vel gratiae, non potest haberi nisi h0m renaScatur Spiritualiter 'de autem generatio sit per baptismum. J0an. II : Nisi quis renatus fuerit eae aqua et Spiritu Sancto, n0n y0test introire in regnum Dei. Et est sciendum quod sicut homo n0n a Scitur ni Si Semel, Sic et semel tantum

baptizatur. Unde et sancti addiderunt: C0nfite0r unum baptisma. Virtus autem bapti Smi St, qu0 purgat ab omnibus peccatis, et quantum ad culpam, et quantum ad paenam et inde est quod nulla paenitentia imp0nitur baptizati S, quantumcumque suerint peccatores, et Statim moriantur p0S bapti Smum, immediat evolant in vitam aeternam Iude S etiam, qu0d licet soli Sacerdotes ex ossicio baptigent, ex neceSSitate tamen cuilibet licet baptizare servata tamen larma apti Smi quae S Ego te baptizo in nomine patris, et filii, et Spiritus Sancti. Iumit autem h0 Sacramentum virtutem a paSSi0ne Chri Sti Roman Quieumque

baptizati sumus in Christo Iesu, in m0rte ipsius baptizati sumus. Et inde est, quod Sicut Chri Stus sui tribus diebus in sepulcro ita sit trina immersio in aqua. Secundum Sacramentum est confirmatio. Sicut enim in illi qui corp0raliter nascuntur, necessa-

440쪽

420 s. THOMAE AEQUINATIS OPUSCULAriae sunt vires ad operandum, ita spiritualiter renatis necessarium est r0bur Spiritus Sancti. Unde et Ap0s ad hoc quod essent sortes, receperunt Spiritum Sanctum p 08 a Seensi0nem Christi Luc. iv Vos autem sedete in civitate, qu0 usque induamini virtute eae alto hoc autem r0bur consertur in Sacrament confirmationis. Et ideo illi qui habent curam puerorum 60bent multum esse solliciti qu0dc0nfirmentur, quia in confirmatione consertur magna gratia. Et si decedat, majorem habet gloriam confirmatu S, quam non e0nsirmatus, quia hic habuit plus de gratia. Tertium Sacramentum est Eucharistia Sicut enim in vita corporali, p0stquam h0munatu e St, et Vires Sumpsit, necessarius est ei cibus ut conservetur et sustentetur ita in vita spirituali post habitum robur necessarius est ei cibus spiritualis, qui est c0rpus Chri Sti Joan. I: Nisi mandustaveritis earnem filii hominis, et biberitis ejus sangui nem, non habebitis vitam in vobis. Et ideo secundum ordinationem Ecclesiae quili bd Christianus semel in ann debet recipere c0rpus Christi, digne tamen et munde, quia, ut dicitur I 0r. I AEui mandueat et bibit indigne, scilicet cum c0n Scientia peccati 0rtalis, de quo non est consessu8, Vel n0 pr0 ponit abstinere, judi-eium sibi mandueat et bibit. Quartum Sacramentum est poenitentia. 0ntingit enim in Vita c0rporali quod quandoque quis

infirmatur, et, nisi habeat medicinam, moritur, et ita in vita Spirituali quis infirmatur per peccatum, unde nece8Saria est medicina ad recuperandam Sanitatem, et haec gratia quae consertur in poenitentiae Sacrament0. Salin. II ui propitiatur omnibi siniquitatibus tuis, qui sanat omnes infirmitates tuas. In paenitentia autem tria debent esse : 0ntritio, quae Sodol0 de peccat cum prop0gito abstinendi, conseSSi 0 2ccatorum cum integritate, et Salis factio, quae est per bona opera. Quintum Beram Ρntum est xtrema Unctio. In hac enim vita Sunt multa quae impediunt, propter quae h0m0 0n 0tes persecte consequi purgati0nem a peccatis. Et quia nullus p0test intrare vitam aeternam nisi sit bene purgatus, necesSarium fuit aliud Sacramentum quo homo purgaretur a peccatis, et liberaretur ab infirmitate, et praepararetur ad introitum regni caelestis, et h0c est Sacramentum extremae Uncti0nis. Sed quod non semper curet 0rporaliter, hoc Si quia forte vivere n0n expedit Saluti animae Iac. Infirmatur quis in vobis, induta Presbyteros Ecclesiae, et orent super eum, n- gentes eum oleo in nomine Domini, et oratio dei salvabit infirmum, et alleviabit eum Dominus, et si in peccatis sit, remittentur ei. Sie