장음표시 사용
71쪽
I. AEOMPENDIUM THEOLOGI E 50 in artibias ad invicem ordinalis, quod suprema ars inducit ulti mam formam, artes autem inferiores disp0nunt materiam ad ultimam flarmam Manifestum est autem, quod anima rati0nalis Stultima et stri selissima larma, quam potest onsequi materia generabilium et corruptibilium. Convenienter igitur naturalis agentia in seriora causant praecedentes dispositiones et formas Supremum Ver agens, Scilicet Deus, causat ultimam larmam, quae eSt anima rationalis.
Quod anima rationalis non est de subStuati Dei.
Non tamen credendum est animam rationalem Sse de SubStantia Dei, secundum qu0rumdam errorem. Sten Sum Si enim Supra, quod Deus simplex et indivisibilis est. Non igitur animam rati0nalem corpori unit quasi eamdem a sua Subtantia Separ3ndo. Item, StenSum eS Supra, quod impossibile est Deum esse larmam alicujus c0rp0ris Danima autem rationali unitur corp0ri ut 0rma, n0 igitur est de substantia Dei. Adhuc, Sten Sum S Supra, qu0d Deu n0 m0vetur neque per e, neque per acciden S, cujuS contrarium in anima rati0nali apparet mutatur enim de ign0rantia ad scientiam, et de viti ad virtutes. 0n est igitur do Substantia Dei.
Quod illasum dicuntur in esse a virtute egirinSeca, sunt immedisti a Deo.
Ex hi autem quae supra ostensa sunt, ex nece SSitate concluditur, qu0d illa quae non possunt produci in e8Se nisi per creati0nem, a Deo immediate sint. Manifestum est autem qu0 corpora caelestia n0 possunt produci in esse nisi per creationem. 0 enim p0 te Si dici, qu0 ex materia aliqua praejacenti Sunt acta, quia Sic SSent generabilia et 0rruptibilia, et c0ntrarietati Subjecia, qu0d ei n0 competit, ut motus e0rum declarat Moventur enim circulariter : motus autem circularis non habet 0ntrarium. Relinquitur igitur qu0 corp0ra caelestia in immediat in esse a Deo pr0ducta. Similiter etiam elementa secundum Se 0ta 0n
Sunt ex aliqua materia praejacenti, quia illud quod prae existeret, haberet aliquam Armam, et sic porteret quod aliquod corpus
72쪽
60 THOMAE AQUINATIS OPUScULA aliud ab elementis esset prius eis in ordine causae materialis. Si tamen materia praeexistens elementis haberet formam alip n, op0rteret quod unum eorum Sset alii prius in eodem ordine . materia praecedens formam elementi haberet. Oportet igitur etiam ipsa elementa immediate Sse a Deo producta. Multo igitur magis imp 0ssibile est Substantias inc0rp0reas et invisibiles ab aliquo ali creari omnes enim hujusm0di Subtantiae immateriales Sunt. Non enim potest 380 materia ni Si dimensi0ni subjecta, Secundum quam materia di S linguitur, ut ex una materia fieri possunt. Unde imp0ssibile eSi qu0d ex materia praeiacenti causentur, relinquitur igitur quod per creati0nem s0lum a De producantur in Sse. Et propter hoc fides cath0lica confitetur Deum esse creatorem coeli et terrae, et omnium visibilium, nec n0 etiam invisibilium.
Quod Deus non agit naturali necessitate, Sed si voluntate.
Ex h0 autem ostenditur, quod Deus res in esse produxerit n0n naturali necessitate, Sed voluntate. Ab uno enim naturali agente non est immediate nisi unum agens autem v0luntarium diversa producere p0 te St, quod de est, quia omne agen agit per Suam formam larma autem naturalis, per quam naturaliter aliquid agit, unius una Stra larmae autem intellectivae, per quas aliquid voluntate agit, Sunt plureS, cum igitur a Deo immediate plura producantur in SSe, ut jam Sten Sum est, manifeStum est qu0d Deus in esse res produxit Voluntate, et non naturali neceSSitate. Adhuc, agens per intellectum e voluntatem est prius in ordine agentium gente per nece8Sitatem naturae, nam gen per voluntatem praestatuit ibi me propter quem gi : gen autem naturale agit propter sinem sibi ab alio praestitutum. Manifestum est autem ex praemi SSis, Deum ess primum agens. Est igitur agen per v0luntatem, et n0 per neceSsitatem naturae. Item ostensum est in superi0ribus Deum esse in sinitae virtutis, non igitur detqrminatur ad hunc esseclum, vel illum, Sed inde terminate se habet ad omnes. Qu0d autem in determinate se habet ad divers0s effectus determinatur ad unum producendum per desiderium, Vel per determinationem voluntatis, Sicut h0m qui p0test ambulare, et n0 ambulare, quando vult, ambulat oportet igitur qu0d esseclus a Deo procedant Secundum determinationem v0luntatis, n0n igitur agit per necessitatem naturae, sed per V0luntatem. Inde
73쪽
Ι - COMPENDIUM THEOLOGIAE 61 est quod si des catholica Deum omnip0tentem n0n solum creatorem, sed etiam actorem nominat. Nam sacere proprie est artisicis, qui per voluntatem operatur. Et quia omne agens voluntarium, per c0nceptionem sui intellectus agit, quae verbum ipsius dicitur, ut Supra Stensum est verbum autem Dei filius est, et ideo fides catholica c0nsitetur de filio qu0d per eum omnia fati sunt.
Quod Deus in sit actione est immutabilis.
Ex hoc autem quod voluntate res in Sse pr0 ducit, manifes imest, qu0 absque Sui mutatione re de novo in esse producere potest. Hae est enim disserentia inter gens naturale, et agens voluntarium, quod agen naturale eodem modo agit quamdiu e0dem modo se habet, e qu0d quale est, talia agit agens autem voluntarium git qualia vult. Potest autem c0ntingere absque ejus mutati0ne, qu0d Velit nunc agere, et prius n0 agere. Nihiloni in prohibet adesse alicui voluntatem de opstrando in posterum, etiam quando non pera uir, 3bSque Sui mutatione. Ita absque Dei mulati0ne contingere p0teSt, qu0 Deus, quam vi Sit aeternus, res in esse produxerit non ab aeterno.
Ratio probans motum ab ceterno fuiSSe, et Sohitio eius.
Videtur autem quod Si Deus voluntate aeterna et immutabili novum effectum producere p0SSit, quod l3mΡn oporteat quod novum essectum aliqui moriis praecedat. Non enim videmus quod voluntas illud quod vult sacere retardet, nisi propter aliquid qu0d nunc est, et ceSSat in p0Sterum Vel qu0d 0 est, et expectatur futurum, sicut h0m in aes late habet voluntatem ut induat se ali quo indumento, qu0d tamen ad piaeSen induere n0 vult, sed in futurum, quia nunc Si cal0 qui sessabit rigor adveniente in posterum. Si igitur Deus ab elern voluit aliquem essectum producere, et non ab aetern pr0duxit, videtur quod di aliquid expectaretur futurum qu0d 0ndum erat: vel esset aliud auferen dum qu0d tunc erat : neutrum autem horum sine m0 tu c0ntingere potos t. Videtur igitur quod a Voluntate piaecedente non posset os eius aliquis pr0duci in p0Slerum, ni Si aliquo m0 tu praecedente, et sic si v0luntas Dei sui aeterna de rerum pr0ductione, et res
74쪽
62 s. alloMAE AQUINATIS OPUScULA non sunt ab aeterno productae, op0rtet qu0d earum productionem praessedat motu S, et per con Sequeri m0bilia, quae, Si a Deo pr0- ducta Sunt, et n0n ab aeterno, iterum op0rtet praeexistere ali 0sm0tus et mobilia usque in infinitum. Hujus autem biectionis S0luti facile p0test perpendi, si quis disserentiam consideret universalis et particularis agentis. Nam agens particulare habet acti0nΡm prop0rti 0 natam regulae et men Surae, quam 3 gen universale praestituit, qu0d quidem in civilibus apparet. Nam legislator proponit legem quasi r0gulam et mensuram, Secundum quam judicari p0rtet ab aliquo particulari judice. Tempus autem Stmensura actionum quae fiunt in temp0re Agens enim particulare habet acti0nem tempori proportionatam, ut Scilicet nunc, et n0n prius agat propter aliquam determinatam rationem Agen autem universale, quod Deus est, hujusm0di men Suram quae templa S St, instituit, et Secundum suam V0luntatem. Inter res igitur produe .las a Deo etiam tempus est. Si igitur talis est uniuscujusque rei quantita et mensura, qualem Deus ei tribuere v0luit, et talis est quantitas temp0ris, qualem ei Deus dare voluit, ut scilicet tempuS, et ea quae Sunt in temp0re tune inciperent, quando Deus ea esse voluit Objectio autem praemissa procedit de agente, quod praeSupponit tempus, et agit in tempore, 0 autem instituit tem puS. QuaeSti ergo qua quaeritur, quare 0luntas aeterna producit essectum nunc, et n0n prius, praeSupp0nit tempti praeexiStens,n3m nune et prius partes sunt temp0ris Circa universalem igitur rerum productionem, inter quas etiam eon Sideratur tempuS, 0neSi quaerendum quare nunc, et non prius, sed quare hujus temporis voluit Sse mensuram, quod ex divina voluntate dependet, cui indifferens est vel hane quantitatem, vel aliam temp0ri 33Si gnare, qu0d quidem et circa quantitatem dimensivam mundi c0nsiderari potest. Ἀ0n enim quaeritur quare meu 0rporalesia mundum in tali situ constituit, et n0n Supra, Vel Subtu S, Vel secundum aliam positionis disserentiam, quia non est l0cus extra mundum, sed h0e ex divina voluntate provenit, qu0d talem quan titatem mundo corporali tribueret, ut nihil ejus es80 extra uini Si tum Secundum quamcumque positionis disserentiam Licet autem ante mundum tempus n0n uerit, nec xtra mundum Sit locu , utimur tamen tali modo loquendi, ut si dicamus, qu0d antequam mundus esset, nihil orat nisi Deus, et qu0d extra mundum n0neS aliqu0 corpus, n0n intelligentes per ante et extra, tempuSau locum, nisi secundum imaginationem tantum.
75쪽
Rationes ostendentes, quod est necessurimn materiam aboeterno creationem mundi p= oecesSiSse, et Solutiones eurum.
Videtur autem, si et rerum persectarum producti ab aeterno fuerit, quod materiam necesse sit ab aeterno suisse. Omne enim quod habet esse p0st 0n SSe, mutatur de n0 esse ad esse. Si igitur re creatae, ut puta, caelum et terra, et alia hujusmodi ab aeterno non fuerint, sed incoeperunt Sse postquam non fuerant, necesse est dicere ea mutatas SSe de n0 esse ad esse : omnis autem mutatio, et motus subjectum aliquod habet. Est enim motus actus existenti in p0tentia : subjectum autem mutationis, per quam aliqua re in eSSe producitur, non St ip3a re producta; hoc enim est terminus m0 tu , non est autem idem m0tus terminus et Subjectum, sed subjectum praedictae mutati0nis est id ex quo re producitur, qu0d materia dicitur. Videtur erg0, si res inesse productae Sint postquam n0n suerant, quod op0rteat eis materiam prae extitisse, quae Si iterum producta Si postquam n0nsuerat, op0rtet quod habeat aliam materiam praecedentem 0n autem est procedere in infinitum. Relinquitur igitur, quod oporteat devenire ad aliquam materiam aeternam, quae n0 Sit producta p0Si quam n0n fuerat. Item, Si mundus incoepi postquam n0n fuerat, antequam mundus esSet, aut erat p0ssibile mundum eSSe, Vel fieri, aut n0n 0SSibile. Si autem non possibile erat esSe, vel fieri, ergo ab aequip0llenti imp08Sibile erat mundum esse, vel sterici quod autem impossibile est fieri, nece Sse Si non fieri. Necesse est igitur mundum non esse laetum. Quod cum manifeste sit salsum, necesse os dicere, quod si mundus incaepit esse 908tquam n0 fuerat, qu0d40Ssibile erat antequam eSSet ipSum esse,
vel fieri. Erat igitur aliquid in potentia ad fieri et esse mundi. Quod autona , in potentia ad fieri et esse alicujus est materia ejus, Sicut lignum so habet ad scamnum. Sic igitur videtur, quod
nec osse est mat0riam semp0 suisse, etiam si mundu semper non suit. Si ' cum sten Sum sit supra, qu0d etiam materia n0n est nisi ara o pati ratione sides calli 0lica non consit0 tur materiame,Se et Prnam, Sicut pc mundum aeternum. Op0rtet enim h0e modo ex ptimi in ipsis rebus causalitat in divinam, ut res ab eo productae PsSe incip0rent, p0Stquam n0n suprant. IIoc enim evidenter et manifesto ostendit ea non a seipSis esse, sed ab aeterno
76쪽
04 s. THOMAE QUINATIM OPUSCULA auct0re. 0 alitem praemissis rationibu arctamur ad ponendum aeternitat0m materiae m0n enim uni Vel Sali rerum pr0ducti proprie mutatio dici potest. In nulla enim mutatione subjectum mutationis per mutationem pr0ducitur, quia n0 est idem subjectum mutationis, et terminus, ut dictum St. Cum igitur universalis pr0ducti rerum a De0, quae creati dicitur, Se extendat ad omnia quae sunt in re, hujuSm0di producti rati0nem mutati0nis pr0prie habere n0 p0teSt, etiam Si res creatae producantur in esse p08tquam non fuerant. Esse enim p0S n0n esse n0 Sussici ad veram rati0nem mutationis, nisi Supp0 natur qu0 Subjectum nune sit sub privati0ne, et nunc Sub sorma Uaad in quibusdam invenitur h0cp0st illud, in quibus pr0prie rati m0 tu S, aut mutati0ni non est, sicut cum dicitur quod ex die si nox. Sic igitur etsi mundiis esse incaeperit postqNam n0 suerat, non op0rtet quod hoc per aliquam mutationem Sit laetum, Sed per creationem, quae vere
mutatio n0 est, sed quaedam relati rei creatae a creatore secundum suum esse dependenti S cum ordine ad non eSSe praecedens.
In omni enim mutati0ne op0rtet esse aliquid idem, aliter et aliters habens, ut p0 te quod nunc Sit Sub un0 X tremo, et postm0dum sub alio, quod quidem in creati0ne Secundum rei veritatem n0n invenitur, sed solum Secundum imaginationem, prout imaginamur unam et eamdem rem non sui SSe, et p0Stmodum esse : et sic secundum quamdam similitudinem creati dici p0test. Similiter etiam secunda bjecti n0 cogit Licet enim Verum sit dicere, quod antequam mundus S Set, p0SSibile erat mundum esse vel fieri, n0 tamen op0rtet 0 Secundum aliquam p0tentiam dici. Dicitur enim possibile in enuntiabilibus, qu0 signi sileat aliqu0mmodum veritatis, qu0 Scilicet neque Si neceSSarium, neque impossibile unde hujusm0di 08sibile non secundum aliquam potentiam dicitur, ut Philosophu d0cet in . Meta. Si automsecundum aliquam p0tentiam dicitur, p0SSibile mundum esse, n0n est necessarium qu0 dicatur Secundum p0tentiam passivam, sed secundum p0tentiam activam, ut qu0 dicitur, quod mundum p 0ssibile sui es 3 antequam esSet, Sic intelligatur quod Deus potuit mundum in SSe pr0ducere, antequam produceret is de non cogimur ponere materiam prae extitISSe mundo. Sic ergo fides cath0lida nihil Deo con)ternum ponit, et pr0pter hoc creatorem, et faet0rem omnii visibilium et invisibilium confitetur.
77쪽
Quod Deus opera trer omni propter sinem.
Qu0niam autem Supra Stensum St, quod Deu recineSSe produxit n0 per necesSitatem naturae Sed per intellectum et voluntatem, omne autem tale agen agit propter finem; perativi enim intellectus finis principium Si necesse Si igitur omnia quae a Deo sunt sacta, pr0pter sinem SSe. Adhuc, productio rerum a
Deo optime saeta est. Optimi enim est optime lacere unum' qu0d quo melius S autem fieri aliquid pr0pter nem, quam absque sinis intenti0n ex sine enim est ali 040ni in his quae sunt. Sunt igitur res a Deo factae propter sinem. Hujus etiam signum apparet in hi S, quae a natura aguntur, quorum nihil in
vanum est, Sed propter sinem unumquodque Inc0nveniens autem dicere St, magi 0rdinata S Se quae si unt a natura, quam ipsa instituti naturae a prim agente, cum t0 tu ordo naturae exinde derivetur Manifestum est igitur re a Deo productas 8Se pr0pter
Quod ultimus sinis omnium est diηina bonitas.
Oportet autem ullimum finem rerum divinam b0nitatem esso. Rerum enim saetarum ab aliquo agente per Voluntatem, ultimus sinis est qu0d est prim et per Se 0litum ab gente, et pr0pter h0 agit agensim ne quod agit Primum autem v0litum divinae volunt alis est ejus b0nita S, ut e Super i 0ribu patet. Neces 3 est igitur omnium rerum saetarum a Deo ultimum sinem divinam bonitatem Sse. Item, ni generationi uniti ScujuSque rei generatas est larma ejusdem, hac enim depta generatio qui e Scit. Unumqu0dque iii in generatum, Si V per 3rtem, Si V per natur 3m, Se cundum suam flarmam Similatur aliquo modo agenti nam innuagon agit aliqualiter ibi Simile. D0mu enim quae est in maleria, procedit a dom quae est in mente artificis. In naturalibus otiam homo generat h0minem : et si aliquid Sit senilum, vel sactum secundum naturam, qu0d non Sit Simile generanti secundum speciem, Similatur lamen ut agentibu sicut imperfectum persect0. Ex hoc enim e0ntingit, qu0d generatum genui anti s0cundum Speciem n0n Similatur, quia ad ejus per se clam similitu-
78쪽
60 s. THOMAE QUINATIS OPUSCULAdinem n0 possit perv0nire, sed aliqualiter eam imperfecte participat, sicut animalia et plantae quae generantur ex Virtute S0li S. Omnium igitur quae si unt, mi generationis, Sive persectioni S Stforma facientis, vel generantis, ut scilicet ad jus similitudinem perveniatur 0rma autem primi agentis, scilicet Dei, n0n est
aliud quam ejus b0nitas. Propter hoc igitur uania acta Sunt, ut divinae b0nitati assimilentur.
Ex h0c igitur accipienda est ali diversitatis, et distincti0ni Sin rebus. Quia enim divinam b0nitatem persecte repraesentari im-p0ssibil fuit pr0pter distantiam uniti ScujuSque creaturae a Deo. necessarium sui ut repraesentaretur per multa, ut qu0 deest sex uno, Suppleretur X alio. Nam et in c0nclusi0nibus syllogisti dis quando per unum medium n0n Sum cienter dem0nstraretur conclusio, op0rtet media multiplicari ad conclusi0nis manifestatio n0m, ut in syllogismi dialectici accidit. Nec tota tam θn universitas creaturarum di secte divinam b0nitatem r0praesentat persequi parantiam, Sed Secundum persectionem creaturae p08 si
bilem. Item, illud, qu0d ineS causae universali simpliciter tu nite, inv0nitur in essectibus multipliciter et distincte. 0bilius psi enim aliquid in causa quam in offectibus : divina aut 0mb0nitas una et Simplex principium S et radi totius bonitatis, quae in creaturi inveni fur. NeceSSe est igitur si crea iuras divinae b0nitati assimilari, sicut multa et distincta assimi tantur uni simplici. Sic igitur multitudo ut distincti provenit in
rebuS non casu aliter, aut fortuit0, Sicut ne rerum pr0 ducti esta casu, Vel a sortiana, Sed propter finem. Ex 00dem enim principio eSt 8Se, et unitas, et multitudo in rebus. Ne ita enim distinctio rerum causatur e materi : nam prim rerum in Stiricli est prcreationim, quae materiam n0n requirit. Similiter quae s0lum sex nece SSitate materiae pr0Veniunt, caSuali 08Se videntur. Simili l0r autem neque multitudo in rebu8 3u Satur pr0pt0 0rdinem me
diorum gentium, pula quod ab un a primo Simplici pr000dero immediate n0ni 0 tuerit nisi unum, di Stans tamen a primo in sim'plicitate, ita qu0d X e jam procedero p0 luserit multitud0, et Sic deincep8, quant magis a prim simpliei receditur, i into numerosior multitudo invenitur, ut aliqui p0guerunt. Jam elli in Sten-
79쪽
Sum St, quod plura sunt quae in esse prodire n0 p0tuerunt nisi per creati0nem, quae S0lius Dei est, ut Supra osten Sum St. Unde relinquitur quod ab ipso Deo sunt plura immediate creata Manifestum S etiam, quod secundum hanc p0sitione iii, rerum multitudo et distinctio casualis esset quasi non intenta a prim 3 gente. Est enim multitudo rerum et distinctio ab intellectu divino exc0gitata et instituta in rebus, ad 0 qu0 diversim0d divina bonitas a rebus creati repraeSentetur, et eam Secundum diversos gradus diversa participarent, ut Sic ex ipso diversarum rerum
ordine quaedam pulchritudo resultet in rebus, quae divinam Sapientiam c0mmendaret.
utto non olim divinet bonita est causa rerum, Sed etiam omnis motu et operationis.
N0 80lum autem instituti0nis rerum sinis est divina b0nitas, Sed etiam omni operationis, et m0tus creaturae cuilibet necesse est divinam b0nitatem finem esse. Unumqu0dque enim quale St, talia agit, sicii calidum calefacit. Quaelibet autem res creata Secundum suam formam similitudinem quamdam participat divinae b0nitatis, ut Stensum est, ergo et omni acti et m0tus creaturae cujuslibet in divinam bonitatem ordinatur sicut in finem. Praeterea, omni m0 tu et operati rei cujuslibu in aliquid persectum tendere videtur, persectum autem habet rati0nem b0ni:
persecti enim cujuslibet rei est b0nitas ejus. Omnis igitur motus et actio rei cujuslibet ad 0num tendit : 0num autem quodlibet est similitudo quaedam summi 0ni, Sicut et en quodlibet est similitudo primi eritis igitur motus et actio cujuslibet rei tendit in assimilationem boni latis divinae Praeterea, Si Sint multa agentia ordinem habentia, necesse eSi qu0d omnium agentium acti0nes et m0tus ordinentur in bonum primi agentis sicut in finem ultimum. Cum enim a Super i 0ri agente in seriora agentia m0veantur, et omne movens moveat ad sinen proprium, pq rtet qu0 acti0nes et m0 tu inferiorum agentium tendant in finem primi agentis sicut in exercitu omnium rdinum acti0nes ordinantur sicut in ultimum ad vict0riam quae est finis ducis. Ostensum autem egi Supra, qu0d primum m0Ven et gen est Deus, sinis autem ejus non est aliud quam Sua 0uila S, ut etiam Supra StenSum est. NeceSSe est igitur, qu0d omnes ac li0ne et m0 tu quarumcumqu0
80쪽
68 THOMAE AQUINATIS OPUSCULA creaturarum sint propter divinam b0nitatem, n0 quidem cau- Sandam, neque agendam, Sed Suo m0d acquirendam, participando siquidem aliquam Similitudinem eius. Divinam autem
similitudinem res creatae per Suas operationes diverSimode consequuntur, sicut et diversimode Secundum Suum eSSe ipSam reprae- Seniant, unumquodque enim operatur Secundum quod est. Quia igitur omnibus creaturis commune est, ut divinam b0nitatem repraesentent in quantum Sunt, ita omnibus commune St, ut per operationes Sua consequantur divinam similitudinem in conservatione sui esse, et communicati0ne sui esse ad alteram. Una quaeque enim creatura in sua operati0ne prim quidem se in Sse perfecto secundum quod est possibile c0nservare nititur, in quo
suo modo tendit in similitudinem divinae perpetuitatis. Secundo
vero per Suam operati0nem unaquaeque creatura Suum SSe perfectum alteri communicare conatur Secundum suum m0dum, et
per hoc tendit in similitudem divinae causalitatis. Sed creatura rationalis per suam operationem tendit in divinam similitudinem
singulari quodamm0do prae caeteris, Sicut et prae caeteris creaturi Sn0bilius esse habet Esse enim creaturarum caeterarum cum Sit per materiam c0nstrictum est finitum, ut infinitatem non habeat nec actu, nec p0tentia. Omnis vero natura rationalis infimitatem
habet vel actu, vel p0tentia, secundum quod intellectus continet in s intelligibilia. In 0bis igitur intellectualis natura in suo primo esse congi derata es in p0tentia ad sua intelligibilia, quae cum sint infinita, infinitatem quamdam hab0nt in p0tentia. Unde
intellectus est species Specierum, quia n0n habet tantum speciem determina iam ad unum, ut lapis, sed specie mimnium Specierum capacem Natura vero intellectualis in Deo infimita est in actu, utpote in se praehabens totius entis persectionem, ut Supra Sten Sum est creaturae ver aliae intellectuales medio m0do se habent inter potentiam et actum. Tendit igitur intellectualis creatura persi iam operati0nem in divinam similitudinem, n0n in h0 80him quod se in esse conservet, vel suum esse qu0damm0do c0mmunicando multiplicet, sed ut in se habeat actu quod per naturam inpotentia habet. Est igitur finis intellectualis creaturae, quem per Suam operationem consequitur, ut intellectus ejus t0 taliterissiciatur in actu secundum omnia intelligibilia, quae in potentia habet :sdeundum hoc enim maxime Deo similis erit.