장음표시 사용
121쪽
cicatrici eadem est : differt tantu quod in ea ex maiore exta ulceratione maior &crassior superuenit cicatrix, Si in iride oculi circulo fit albugo. Paulus Aegineta simpliciter sic rem tradidit, ae in summa ocul orum superficie cicatrices fiunt, aliqui eodem hoc nomine cicatrices dicunt, alii uero nubeculas,profundiores uero albugines.
tes,alijs teucrion,aliis etiamaerops, Itali tria xaginem appellauere. Nascitur locis mon
tuosis,petrosis Zc solidis Lege eam mense Augusto. , Ad ruptoS. Herba chamaedrys contusa de ligno in lignis, ad. lecto uino Θc potui data,cum mira celeritate panat.
Herba trixago seruefacta, ac triduo potui data, ischiaticum mirifice sanat. x Ad serpentium morsuS. Herba chamsdrys in puluere mollissimsi radactae, in uino ueteri potui data,venena uehemeter discutit.
Herba chamaedrys si in puluerem mollissimure dacta est, cum aqua calida potui data , mirifice par goxian praestat. Co MMEN TARI L. Η Α Μ AE D R Υ s herba est quae Latine trixago dicitur,Teutonice altitudine spithame' id est dodrantali, quae mensura est quantum
122쪽
summo pollice ad extremum minimu digitum patet e plicita hominis manus t folia habet parua magnitudinementae, colore Sc figura quernis similia, gustu amara : flore pene purpureo I ipso ptiam exiguo. Aliqui serrata uocarunt,3c ab ea serram inuentam esse dixerunt.Carpitur semine & succo praegnans.Nascitur asperis 3c petrosis locis .Dicta estautem Iaecis chamaedrys, quasi coactae breuitatis quercus quaedam. ρομαι enim humile,terrestre& humi depressum quid significat, totis uero quercus est: quo nomine simpliciter hic ea quom uocari tradit, a quo etiam illi alia accessit appellatio drysites, quasi quercula.
Teucrion. Teucrion appellata est, eo quod teucriosimilis sit,autore Dioscoride. Chamaerops. Chamaerops uocata est a uirgultorubreuitate,& quod humi se pauρωπες em uirgulta sunt Graecis. Ad ruptos. Ru C. 3PtOS uocat, qui alio nomine hemiosi 8c ramicosi,dc Graece κηλλα dicuntur. Quorum plures sunt differentiae, de quibus copiose Celsus lib. ν. cap.xs. Ischiam.) id est, a coxendicis dolorem et morbum, de quo dictum est supra cap.H.curatione Paregoriam. iα, id est pare 4 goria Graece est consolatio, hoc est,tenitio iamitigatio.
alij crocodilion, alii dipsacon, alij onocardiaon, alij cneoron, alij meletam, Prophetae ais phrodites Iutron, alii calyce cardiacon, Aeagyptij se eox, Itali labrum Veneris, alii cinaram rusticam, alij statioron, alii moraria, Hispani analen
tidium,Daci sciaren, Aegyptii gexbaste, alij saph .
123쪽
Herbae chamaeleonis succus potui datus cum uiano, febricitanti cum aqua calida, mire proficit.
Herba chamaeleon in puluerem xedacta ec in uiano data,discutit uenenum. ι
Herba chamaeleon 8c chamaedaphne 8c chamaradrys ec chamaepitys aequali podere lusa & Φ mollissi, me cribrata,si in potione uini mixti,iuuenib. cochlearia quin , uiris cochlearia nouem, item minoribus, puellis & mulierib. cochlearia tria, puerculis cochlearium unum dederis, mirifice aquam Omnem de cora Pore per urinam digerit. co MMENTARII. ABENT omnes quos uidere. licuit codices cainput hoc sub chamaeleae nomine inscriptu, sed falso: nam de chamaelea proprio capite agit in fra sub nomine lacteridis, quare titulu noS mutates,prochamaelea reddidimus chamaeleonem, qui longe alia 3c a chamaelea multum differens est planta,& plurium etiam generum. Vnus, cuius historia 3c appellationes habentur inferius cap. ios. sub nomine cardui sylvaticu&is etiam duplex est,unus niger cognominatuS, alter uero albus, et hic proprie chamfleon dititur, S a Latinis cyduus minox, ipsi ab aliis autoribus quae praesenti capite ponuntur curationes δc uirtutes attribuuntur. Est deinde alius chamaeleon,a similitudine quada sic dictus, qui Latine labrum Veneris δc carduus magnus appella tur, cuiuS nomenclaturae quoniam hic ponuntur, haud
abs resore duximus, historiam quoq; ipsius ex Plinio SDiosc'ride subnectere, ne quis ipsam desideret. Est auteborba e genere aculeatarum, caule excelso, duorum cubitorum
124쪽
DE CHA M AE LEO NE: c A P. XXV. 1iγtorum, spinis horrido: genicula eius binis obl5gis, lactu similibus,&albis maculis aspersis, et qus ueluti bullas spinosas in dorsi medio habent, solus amplectentibus: concavo alarum qua se in geniculis folia coniungui, ceu pelue, sinu, in quo rores salsi δέ pluuiae aquae subsistunt, unde.nomen inuenit scilicet ut di acos nominaret
In cacumine caulium capitula sunt in oblongo rotunda, echinata spinis, quae cum aruerunt, cadido colore fiunt.
Florem fert qui purpuream lanuginem referat. Habet &capitula illa per longum diuisa uermiculos in media in dulla quosdam.Nascitur in aquosis. Crocodilion. 'Appellationis huius eadem est ratio quae chamaeleonis, qui labru Vene is dicitur, scilicet similitudo ad herbam, quae inter aculeatas proprie sic vocatur. Dipsacon. Dipsacos appellata est a siti, quam Graeci si ii dicut,uel quia humorem illum cotra eam paratum semper habet, aut quia iuxta fontes δέ locis humidis nascis. Onocar dion.) id est asininus carduus, facto illi ex Graeca &Latina uoce nomine, ονω enim annus est. Meletam.)Meleta dicta uidetur a capitulorum figura oblongiori instar ponit, quod Graeci dicunt. Aphrodites tu
tron.) hoc est, ut inter Latinas appellationes habetur, labru Veneris: θι prolo enim Graecis Venus est, uero uas aquariu quo in balneis ad lauanda corpora utehantur,& quod labrum Latine dicitur et sunt tamen non, ωlum aquaria sic dicta uasa,sed olearia quoq; 8c uinaria, in quae oleum e cortina, Ruinu e lacu transfertur. Ca lycem cardiacon. Calyx cardiacus appellata est a figli ii apituloru, quae oblonga instar cordis existunt, δc baccae rosaceae antequam tota aperiaturis fidia enim Grae ciS cor est, inra Τ uero rosae baccam dum adhuc clausa est
rosa, S omne putamen in quo aliquid in cluditur, significat. Cinaram rusticam. Quemadmodu pro chamaelea chamaeleonem, sic etiam pro cicere rustico cinaram ruiticam,id est sylvestrem eponedum censuimus,eo quod
125쪽
spinae albae,quae cinara sylvestris etia dicitur, sit quodam C. i. modo similis. Ad hepaticos.) id est iocinorosos.He patici sunt,ut Galenus in Diffinitionibus ait, quos diutinus iecoris dolor comitatur cum tumore soliditate 8c corporis malo colore, in quibus 8caestuosa accenditur febris cum ariditate lingus: aIii tamen priuatim hepaticos dicunt,quibus απνον, id est debile infirmum* iecur est, quodin amissa aut languente ui sua irritas functiones &g operationes suas habet. Digerit.) id est dispensat, de portat educit cum urina per uesicam ct uias urinales.
cyrton,alij brion agrion,alij sideritin uocat, Prophetae haema athenas,Itali abiga, alij cyα premum nigram,alii rapam, alii spiculam, alii mama, lem, Aegyptii nemenespa, Daci dochela. Et habet
quidem uireS.i Ad uulnera. Si recens suerit uulnus,herbam chamaepityn contusam uulneri impones: si aute uetus re altius est uulnus,succum eius uel puluerem in uulnus mittes, mitraberis bonum effectum.
Herba chamaepitys contrita et potui data,strophi dolorem tollitico MMENTARII. HAMAEPI ΤΥΟ tria genera faciunt aurores, quae Plinius lib. .cap... breuissime his uerbis
describit, Chamaepitys Latine aiuga appellat, dicitux p
126쪽
DE CHAMAEPIT c A P. IzπVI. diciturin propter abortus ab aliis thus terrae cubitalibus ramis, flore pinus δc odore. Altera leuior.&incurvae similis.Tertia eodem odore, δc ideo nomine quom paruula, collicuΙo crassitudine digitali, foliis scabris, exilibus, ata his,in petris nasces. Quae tamen genera ut clarius pernoscantur, nam satis succincte a Plinio descripta sunt, Dio
stoxidis vom historiam, quae apertior est, dehηs subiungam, quae talis est. Serpit per terram herba incurvae similis, folia habet minori sed similia, multo tamen tenuio Ta, hirsuta, 8c circa ramulos frequetia, odorepityos hoc est pinus aut piceae, utroq; enim nomine interpretata re perio Graecoru illam πBup flores paruos, colore Iuteo, radice cichorii. Altera est ramis cubitalibus ancorarum modo inflexis,fruticosa.Similem praedictae coma habet, florem tamen candidum. Semen nigrRodore pin aut
piceae.Est dc tertia quae mascula appellatur, herbula soliolis tenuibus, candidis 8c hirsutis.Caule aspero, candido. Rosculis luteis.Seminibus secus alarum caua. Picea siue pinum haec olens. Vires habet priori similes, sed non adeo efficaces. Dicta est aute chamaepitys, quasi humilis
3c breuis, humi* depressa pinus seu piceat nominis* raetio fuit quod folia ipsius pinu piceamve olet. longe alia chamspitys hsc ab ea qua nostri teporis herbarii sub
eo nomine vendunt, odore nulIo,flosculis subglaucis
Orizelon.) Orizelos dicta est,qd in montibus luges nascatur& locis motuosis:os mons est, Πλος uero amor,
amat eni montuosa loca. Holocyrton. Sic appellata est quo stola humilis sit 8c incurua, praesertim altera spe cies, quae, ut Dioscorides 8c Plinius tradui, incurvae similis totus est, uero gibbosus &curuuS. Bryon agrion. hoc est,bryonia sylvestrem, ob similitudinem quadam ramulorum adinvicem inflexorum. Sideritin.) Sideritis nuncupata est, eo quod uulnera: ferro facta conglutinet, a ferro, quod Graeciscituri. I dema Rthenas. hoc est, sanguinem Mincrum:
127쪽
uel Palladis:αιμα enim sanguis est, ἁθωγα uel Miure ua&Pallas. Abigad AGD uocata est, eo quod aluupurget,& in sceminis muliebres locos, autore Dioscori,de. Cupressus nigra. Sic dicta est a similitudine odoris & soliorum, quae tamen nigriora lane foliis cupressi. Spiculam.) Spiculam appellauit a similitudine soliorum quae habet tenuia instar spicae. ruminale. Μam malis est uocata, eo quod mammarum durititi discutit, aut ait Dioscorides. Strophi.) Strophi dicuntur dolores graues, qui aegrotum circumagi δc flecti cogunt,Latini tormina dicunt a torquendo.8unt non certum aliquod morbi genus constituentes, sed alterius comites,&quae morbis aliis superaccedunt symperomata.
HAMAE DAPHNE a Graecis quibusdam daaphnites, aliquibus uero daphne, alijs hydragogos seu caragogos dicitur, Itali mustella.
ginem dicunt, alii lactilaginem oc lauragianem,Galli eugubim,usiben. i Ad aluum concitandam.
Herba chamaedaphne in puluerem redacta moLlissimum, ec in aqua calida potui data, alvu concitat. COMMENTARII.
Herba scilicet singulari & unico ramulo & c bitali sere recto δc cum leuore gracili : solio to nui,lauri similitudine, sed maiore leuore dc uiriditate: se mine seu fructu rotundo, rubente, foliis adnato. LX q
128쪽
ill cHAMAE DAPHNT CAP. XXVII. nitdescriptione facile intelligere est chamaedaphnen n5 esse fruticem, que nunc vulgo laureola,&Germani χγund dicut. Nam lisc est quam Dioscorides daphnoiden uocat,3c de qua infra agit Apuleius cap.ss sub nomine uictoriale. Neq; est hex a illa quam nunc vulgo uincam peruin
eam nuncupantilicet Plinius lib.M.cap.iti&x chamaedaphnen sic etiam nominari dicat, quam enim nostri tem poris herbaria uincam prouincam appellat, ea est quam Dioscorides lib. .cap.r.clematida uocat, & a Germanis ingruite fiue Uinterulae dicitur. Caeterum dieta est chamae daphne quasi humilis 3c terrestris laurus:ιραφνει enim laurus est: id quoniam laurinis foliis similia folia habeare quae causa etiam fuit, ut daphnitis quoq; δc simpliciter daphne,&Latine lavrago diceretur. Hydragogos.) Hydragogos dicta est quasi aquae 3c humorum subductiva,
eo quod aquam e cortore expellat enim aqua est, ductor.Porrd in uetustis exemplaribus non hydragogos sed caragogos scriptum est, sicin dici potuit 4d
caput, quod Graece κπα dicitur, a nox's humoribus ex purget. Mustellaginem. stellaginis nomena lauro sortita est, qua Pompeius Leneus, eo quod mustaceis subηceretur, mustacem appellauit,ut autor est Plinius.
Laistilaginem.) Laistilago dici potuit quod iucundo
sapore, ceu lac,in cibi usu aliquando fuerit, quod 3c Paulus Aegineta testatur lib. s.de ea sic inquies, αi τη κἀτα, quod est, haec etia comeditur. Et tib i.cap.de olerum asparagis ait, ξαπλησίως Τ-αc yπαγ i , hoc est, nutrit similiter etia & chamsdaphnes asparagus.
c APUT XXVIII. Ascitur ostriago circa monumenta, aut in
monumentis, aut parietibus qui sunt circa montium radices
129쪽
Ad ea quae in homine nascunturi Herba ostriam tusa oc imposita omnes res qus in
corpore nascuntur, per nati Hanc herbam si uolutaris euellere, mundus ante Solis ortum facies. Leges eam mense Iulio. v COMMENTARII.
rides lib. . cap. Q. &Plinius lib. . cap.io.subholostei nomine tractant, ex natalibus eius coiligere licet.Nam quod Dioscorides in tumulis 8c Plinius in collibus terrenis nasci tradit, idem est illi qs hic in monumentis aut parietibus qui sunt circa montiuxadices nasci dicit.Est autem ut illi tradunt,herba breuist tribus quatuorue digitis supra terram se extolles, sine diti 'itia,exaduerso appellata a Graecis, sicut fel dulae: tenui radice usq; ad capillameti speciem, longitudine quatuor digitorum, ceu gramen aut cornicis pes herba foliis 3c uitiaulis angustis:astringens gustu. Caeteru dicta est ostriago a testarum ostreorum duritie, ex aduerso, quum testae durae si herba uero haec tenerae, gilis, longe* a testacea duritie aliena. Holosteon uero eade ratione est dicta, quasi tota ossea, quum nihil minus sit: ολγ' enim Graece idem est quod totus: Os by uero ijUem os significat.
HERBAE BRITANNI c Aric APUT XXI
in βης I. dicitur Britanica 5 damasonios, Itali britannicam, alij betam plantaginis,al li
bibonem uocant. ι. , in Ad uitia quae more nascuntur.
Herba britanica sumpta uiridis ut lactuca sanat.
130쪽
t E BRtτANNlch. e Ap. t Et per se tritae N expressae succus in ore si c5tineatur, nec al1quid ex eo deglutiatur, aeque proficit., Ad oscedinem. Herba bronica sumpta uiridis oscedinem toll1t,
uel si uiride1A non habueris, etiam arida cotusa cum u1no ad melliet crassitudinem, eodem modo sumpta, eunden tactum habet.
ς Ad dentium dolorem,S si laxi fue
rint dentes. Herba britannica mira quadam potentia silccuraeit. Reponedus autem estin hyemem succus uel pulis uis eius:non enim semper apparet:succum uero eius seruabis in uase argenteo ec calefacito, re puluerem quoi reponito: nam ad eosdem usus cum uino sumis Pius aeque efficaciter prodest.
Herbam britanicam uiridem cum sua radice contusam ex uini meri optimi cyathis duobus uel tribus potui sumptam,mirifice proficere dicimus.1 Ad aluum concitandam. Herbae Britanicae succum pro uiribus cuius potui dabis,per se purgat uentrem sine periculo.
Herba britannica uiridis cum radicibus contusa in uini meri optimi cyathis duobus uel tribus, mire Proficere creditur.
Ad anginam, quam Graeci synano
Herbar britannicae flos antequam tonitruum alis diatur collectus,qui eo usus fuerit,per totum annum x ii