장음표시 사용
171쪽
eo simile est, tanta dissociatio deprehenditur.Vnde & nomen a Graecis . Polytrichono Polytrichon appella tum est quasi multi comu ab effectu,eo quod capillos multos densos nasci faciat & defluere prohibeat. Nam ut
Plinius lib.is.ait, defluentem capillum confirmat 3c den lat. Trichomanes. Trichomanes dictum est aut sua, quod rara cute fluentem capillu explet& subnasci facit Graeci enim rarum uocat. Trichophyes. Trichophyes nuncupatu est, quasi capillaris herba,eo quod capillos nasci faciat, a uerbo φνω, quod st produco 3c nasci facio. Selinophylion. id est apii foliu. Sic dictum forte a similitudine quadam soliorum. Diphyes.) Diphyes uocatum est quasi geminum duplicis sed diuer
sae naturae,eo quod humentia loca sequatur, δc tamen a quas respuat nec sentiat. Heracleos pogon. id est Herculis barbam, quod barbae formam prae se ferat.Sic enim confertim simul nascuntur coliculi. Hippomanes. Hippomanes appellatum est quod amoribus concilia dis accommodum sit, quemadmodum equi caruncula quae hippomanes uocatur.Nam uti Plinius 8c Dioscori
des tradunt, perdices Sc gallinaceos pugnaciores reddit cibariis eoru admixtum. Scolopendrion.) Scolopendrion 8c asplenon est appellatum a similitudine quadam foliorum.Nam quemadmodum scolopedrion, quod Scasplenon dicit,folia habet incisuris diuisa, ut tradit Dio scorides, sic etiam callitrichon hoc. Scolibrochon.)Quod si Graece ο κωλκῆρ o cis scriptum est,tuc dictum sic esse putari potest quasi uermium 8c serpentium uenena eorum, laqueus &strangulator, eo quod uenenis illo rum resistit autore Plinio dc Dioscoride rad facto nomine a quod est vermis,&ho laqueus. Sin au
tem σκολιαροχ' scriptum est,tunc appellationis suae ra tionem habet quod malignae naturae sit erga aquam, ut quam semper sequatur, 3c tamen respuat nec sentiat, ceui in dictum est in dictione diphyes, enim Graecis
172쪽
l . D E M o L T c A P. πLVIII. ios malignus, Rhi χη aqua pluuia est. Amiaton. Amianton est nucupatum, quasi purum 3c illibatum: nam ut in adianto dierum iam est, nulla aquae aspersione pollui tur. Estoe Graecis purus, mundus 3 impoli tus. Capillum Veneris.) Capillus Veneris, herba capillaris & crinita, omnes heae appellationes a capillis originem habent,& nominis rationem qus in callitricho Npolytricho Graecis uocabulis iam supra dicta est. Et quo maiestas aliqua illi accederet, adiecta est illi uox Veneris, quae Sc pulchricoma depingit 8c amatoribus accepta est. 8axistaga. Cur hoc nomine appellata fit, docet nos Plinius lib.ii.cap. 14.dicens, Calculos e corpore mire pellit fragit rutim nigrum. Qua de causa potius si quod in saxiS nasceretur, a nostris saxistagu appellatu crediderim.
' μη ς' ossim herbaru est, Homero testan
te,& inuentionem eius Mercurio assignaniste,qui natura eius oc succi beneficia demonstrauit. Radice rotunda nigra , magnit dine cepae.
i Ad matricis dolorem. Herba moly contusa Θc imposita, dolorem matrGeis auseri potenter. COMMENTARII. O LY, ut tradit Dioscorides lib. 3. cap. so. herba est qua aliqui leucoion agrion,id est sylvestrem uiolam uocant, graminis folia habens, latiora tantum, per terram sparsa : flores uiolae similes colore lacteo, minores tamen δc ad purpureae uiolae ma-
173쪽
gnitudinem accedentes : caulem candidum longitudine quatuor cubitorum, in cuius summo allii quidda simile estiradix illi parua bulbosa . Porro Plinius lib.M.cap. . de hac sic tradit,Laudatissima herbarum est,hIomero te ste, quam uocari ab diis putant moly. Ast inuentionem eius Μercurio assignat, cotra summa ueneficia demonstrat.Nasci eam hodie circa Phoeneum & in Cyllene Ariacadiae tradunt, specie illa Homerica, radiue rotunda ni gram,magnitudine cepae,folio scyllae,effodi autem difficulter.Graeci autores florem eius luteum pinxere, quum
Homerus cadidum scripserit Anueni e peritis herbarum medicis qui in Italia nasci eam diceret, afferri* Campa nia mihi aliquot diebus effossam inter difficultates saxeas radicis trigintapedesiongaerac ne sic quidem solidae, sed abrupis.Hactenus Plinius. Verum quia Homeri testimonio utitur Apuleius,subscribamus uersuS eius Ous mo
ly herba describit Odysses xapsodia decima,sunt aut hη,
Quod est, Sic utiq; dicens dedit pharmacum Mercurius, ex terra eruens,& mihi naturam ipsius demonstrauit.Ra dix quidem nigra erat,iacti uero similis flos .Μoly vocat dei difficile uero fodere uiris mortalibus,dei uero omnia possunt. Caeterum quod in omnibus exemplaribus ua rie & citra ueri sensum legebatur, Contrat eius succu beneficia demostrat, &, Contra* ius suum cum beneficio demostraturmos ex Homero reddidimus, Qui naturam
eius &succi beneficia demonstrauit. Quod si cui potius ex Plinio sic restituedum uidebitur, Contra summa ueneficia demonstrante: sit 8c suus illi sensus. Nomina
174쪽
phion,quibusdam heliopon,aliquibus et dia alia; dition , alqs sesamon agrion, item scorpio ' ota antho non, item heraclea, alijs sideritesis, alijs urascorpiii, siue scorpiuros, Prophetae gonon chronu, Galli haematiten, Pythagoras et pareoron, Osthanes alia p. Putagonon,Aegyptii nisine, Latini uertumnum,alq rQςp mulcetram, alij inlybum syluaticum, alij sol sequium. Nomen accepit primo quod aestiuo solstitio floreat, ues quod Solis motibus folia couertati Sed est specie
duplex,quarum altera maior appellata est scorpiurosa similitudine caudae scorpionis. Alia minor. Maior agitur nascitur in asperis locis tenui radice ex qua rais mulos quatuor aut quin y, atm ab ipsis plurimasseriscas emittit,foliis ocimo similibus, paulo maiorib. at succusentis,& nigrioribus 8c asperis, cu flore in summitate tenui ueluti purpureo ait uncato in similia tudinem caudae scorpionum. Minor item herbae sp cies similis est supradictor. Nascitur locis concauis,ssiliis rotundis, semine pendenti in acrochordonum si militudinem. Eius herbae ditiinar ad Solis cursum flostelli se uertunt, ei eum Sol occidit, floxes se clauduet rursum cum oritur, floscelli se aperiunt. Nasci amat
tibique locis cultis, mundis ec pratis. Facit ad rem dia ista.
Herhaeheliotropn puluerem mollissimu aut suc
175쪽
iss co MMENτ. G. HVMELBERGIt cum eius cum uino uetere optimo potui dato, mire uenenum discutit., Ad luxum. Herbae heliotropn folia contusa 5c apposita efficaciter sanare creduntur.
3 Adserpentium morsus S scorpio
num ictus. Herba solago maior desiccata et in puluerem mollissimum redam, in uino potui data, ec ipsa contusa plagae superimposita perfecte serpentium morsus ad sanitatem perducit, ec scorpionis ictus dolore aufer
COMMENΤARII. ELIOTROPION nunc cicorea, Germani
I sylu ricum dictu, ut tradit Apuleius, qui
illud in species diuides, de maiore praesenti agit capite, de minore uero seorsum insta sub nomine sola nis minoris. Dictum est autemheliotropion, similiter scheliostrophion a Sole qui helios, S ipsoru ad hunc con uersione&reuoluti5e, quae πο πη dc κοώ, id est trope Scstrophe Graecis dicitur,eo quod ad Solem seuertat,&admotum ipsius circumagatur herba:quod 3c Plinius testatur lib.ii.cap.ii.dices,Heliotropii miraculum saepius di imus cum Sole se circumagentis, etiam nubilo die, tan ius syderis amor est : nocte uelut desiderio contrahit cae Tuleum florem.Et lib. i. cap. , mretur, inquit,hoc qui non obseruet quotidiano experimento herbam unam, quae uocatur heliotropion, abeuntem solem intueri semper, omnibus, horis cum eo uerti, uel nubilo obubran te In quibus uerbis 8c alterius uocabuli, quod est heliό-pon,ratio redditur, uidelicet quod Sole intueatur&aspivi quam 3c vano libro de re rustica primo, cap. s. tanquam
176쪽
DE HELIOTROPro. CAP. XLIX. is' quam potiorem refert cum ait,Nec minus admirandum quod fit in floribus quos uocat heliotropia, ab eo quod solis ortum mane spectant, δc eius iter ita sequuntur ad Fccasum ut ad eum semper spectent.Qus causa etiam fuit via Latinis uertumnum, sol sequium,solago, dc quo Celsus utitur nomine, solaris herba sit dieta. Dialion. Quod hic est dialion, id in exemplaribus nostris habetur dianthos, quasi Iouis flos. Sesamon agrion.) id est a greste sesamum.sic dictum sori quod semen in solliculo ut illud ferat.Nam ut Plinius ait, semen in folliculo messibus colligitur. Scorpio non.) Scorpioctonon di 'ctum est a uerbo quod est occido,id*ob effectum quo scorpiones enecat, &aduersus ictus illorum praesentaneas uires habet:quam appellationem Plinius quoque lib.ii. cap. ii. innuere uidetur cum de minoris specie ait, Verrucas cum sale tollit succus e folio : unde nostri ueris rucariam herbam appellauere, aliis cognominari effecti .hus digniorem. Nanq; δc serpentibus 8c scorpionibus resistit ex uino & aqua mulsa, ut Apollophanes 8c Apollo
dorus tradunt.Verum a scorpionibushalia nomina hahet, ceu ura scorpiu, di quod ide est scorpiuros, id est cauda storpionis,id a floris siue seminis figura Sc inflexio 'ne, quod scorpionum caudae formam seu figuram repraesentet, ut tradit Apuleius.Dioscorides id ad florem refert dicens, A floris figura dicta scorpiuros herba est:& mox post, In ramuloru summo cadidum florem purpurascentem scorpionum caudae modo inflexum profert. Sed Plinius de minore agens a seminis inflexione ita dictum te statur dicens, Semen ei est effigie scorpionis caudae, quare nomen scilicet scorpiuros. Heraclea. Heraclea 8c si
deritesis appellata uidetur a similitudine quadam herbae quae hiis proprie nominibus appellatur. Μulcetra.)Sic dicta uidetur quod constipatum uentrem deliniat&molliat superfluentiacip per aluum deducat. Locis concauis. Intelligit loca palustria δέ paludes iuxta quas na
177쪽
rem habens, quatuor rubicudis ornata cauliculis.Has potentias habet.
Herba grias cum adipe ursino cotusa 5c quasi malagmatis genus imposita, ischiadicos tertia die sanat. α Ad omnes corporis doloreS. Herbae griadis radix pilata & imposita,omnes do lores mirabiliter sedat.
COMMENTARII. RIA S quae herba sit, apud autores alios non re t perimus, diu dubitauimus 3c adhuc dubita mus an Dioscoridis fit gnaphat i5, sed nihil cer to de hoc statuere audemus, celamus* Germae nis peregrina, ut quae natales suos in Lucania inter Campaniam 8c Brutium habeat, aut saltem incognitam nunc esse herbam.
R AS cIpolytrichon, alii adianton,alij tricho manes, alq ebenotrichon, alii eupteron, Aelgyptii ethul,Romani cincinalem, alii terrM capiti
178쪽
OE POLYTRIcΠΟ. c A N LL irreapillum, alij supercilium terrae uocant. Nascitur in Parietibus 8c humorosis locis.Haec etiam herba calli, trichon appellatur,de qua superius loquuti sumus requam antea posuimus c
Herbae polytrichi, quae habet ramusculos quasi seta porcina, folia cum piperis granis nouem etseminis coriandri granis noue, simul contrita cum uino optiis
mo dabis bibere intranti in balneum. Facit ad caripillos mulierum nutriendos si in oleo decoquatur.
COMMENTARI LO L Υ Τ RIC A O N hoc est quod Dioscorides litabro .sub trichomanis nomine describens, ii deni quibus adianton locis nasci tradit, filici simile, multo breuius roc ex utram parte folia deinceps habere tenuia,lenti similia, contrariis inuicem pediculis in gracilibus, nitentibus δc nigrescentibus ramulis, quos Apuleius fetae porcinae comparat. Item Plinius lib. in. cap.13.Trich'manes adianto sita lis est, exilius modo, nigrius , foliis lenticulae densis, amaris, aduersis in se.Germani hanc herbam uideriodi appellant,quasi conistra mortem sit efficax. Ebenotrichon. Ebenotrichon
dictum est ebeni capillus, id est niger, & quali colore ebe nus est, id* eo quod folia habeat 3c coliculos nigrescen tes . Eupteron.) Sic appellatum est quasi pinnula, eo quod pennatum eius folium sit, Θc ceu in alis auium pennae folia deinceps disposita. Cincinalem. id est capillarem. Cincinni enim crines sunt intorti, a quorum for ma nomen habet, quae causa etiam est ut terrae capillus Asupercilium terrae sit dictum.
179쪽
Herbae hastulae regiae radix cum uino trita potui . detur dysentericis,statim sentient beneficium. α Ad uentris fluxum restrinis gendum. Herbae hastulae regiae semen mixtum cum acera
acerrimo potui datum,uentrem constringit. co MMENTARII.
Λ T VL A regia haec est no ea quae asphodelo
Graece dicitur, & de qua habitum est supra ca pite ιs Sed moloche agria,id est malua agrestis,althes species flore insigni roseo, quem Germani Herbstrosin,id est autumnale rosam uocant Nominis hastulae regiae rationem eandem putamus, quae δέ prio-
heraclion, alii mecona agrion, alij mecona rhoeada,alii anemonen et enemion,alii Oxytonon, alij prosop5, alii lethen, alij lethusan, alii oniron, Prophetae basilicon persephonion appel. iant, Itali papauer album, papauer nigrum, papauer agreste, papauer syluaticu,folliculosum. Mecona Laistini papauer dicunt.Eius alia est usualis, quae eua BLliculosa uocatur. Alia agrestis, ec aliter rhoeas appel.
180쪽
D EiPAPAVERE SYLVAT. e AP. LIIb ira lata, siquidem ex ipsa flvit succus, quem appellan optum: uel quod facile florem dimittat. Alia ceratitis siue aphrodes. Est igitur usualis longioris capitis at semine albo. Agrestis uero,quae rhoeas appellatur, est capite sessili, semine nigriore. Alia aridior alcy agre, stior, cuius caput longius,at 3 flores rubri uel albi,seάmen fulvum,radi3 subalbida,longa, minimi digiti rohore,& colligitur uerno tempore. Ceralitis uero natiscitur in littoribus erecto thyrse at* hirto, solus inse, et is,hirtis,albis,flore pallido,fructu paruo uncato ut Cornu,semine nigro, paruo, radice ualida, nigra aliuin superficie terrae.Item aphrodes, quae appellatur heraclios, ex omni parte alba est, eius semen colligitus aestiuo tempore aridum.
i Ad epiphoras oculorum. Herbae papaueris sylvatici fructum, id est,calicerilas cum suo semine pisatum cum aceto oculis imporii s,sedabit dolorem.
α Ad hemicraniuo capitis dolore.
- Herbam papauer syluaticum pilatam cum aceto fronti impones, sedabit dolorem.
3 Ad eos qui non dormiunt. Herbae papaueris sylvatici succo si quem perunαges, somnum ei cum sopore obnciet. CO ΜΜEN T ARI I. EscRIB IT hoc capite Apuleius papaueru ge nera, omnium* nomina permiscet sed quoa
ad curationes attinet, unius talum,agrestis sci-M U-licet, quod syluaticum uocat:nec omnis quide, sed eius tantum quod inter satiua agrestis nomine cense tur,dc ipse rhoeada uocari dicit, medicas uires et naturam