Scientia media ad examen revocata. Per Germanum Philalethen Eupistinum

171쪽

33p . CAP. II. PiaΜENTA Se illi Tis MED posset noluit, amittar posse cum velit. Quasi diceret, qui

sciens quid esse recte agendum, non tamen recte operatus est, iuste ponitur in illo statu in quo ignoret quid agendum sit e & qui potuit facere bonum dando ubi velle ex praecedente actu, 3c tamen non dedit i Juste ponitur in illo statu, in quo cum dederit fibi velle ex praecedente actu, non possit implere quod velit. LXXXV. De hac eadem peccandi insallibilitate rursum loquitur S. Augustinus lib. de perfectione justitiae, dicens : per arbitri ubertatem otium Rutu et h/- imo cum peccato ; sed jam poenatu viti lassubstemia ex libertate fecit necessitatem. rade ad Deum fides clamat: δε neis cessitatibus meis erue me: sub quibus hostii ves non possumus quod volumus intellore, vel quod intellexerimus το-

tumus, nec valem s implere Ricta enim vitis in quo/teci it voluntate, caruit libertate natura , id est, potestate applicandi se aequaliter ad bonum, & inalum; ac proinde libertate quadam dominii opposta servitutiearet natura infirma ; non vero libertate indifferentiae opposita determinationi ad unum: quamvis enim non adjuta GRATIAE VICTRICis auxilio infallibiliter eae praecedente voluntate delectabilisse applicet ad malum, potentia tamen habet cum praedicto auxilio ad bonum se applicandi; & ita non ex judicio ad unum dete

minato, sed est judicio indifferenti sequitur eoneupic

aeentiam.

Abstractio igitur concupiscentiae cum ignorantia agendorum hic,& nunc, est ipsi naturae infirmitas.Ex abstractione eoncupiscentiae, oritur quod praecedens

172쪽

ART. I. DEUS NON PRAECIPIT INPOSSIB. 33 a

actus, puta volitio boni, ex qua voluntas potest soapplicare ad volendum, est sussiciens ut se ad malum applicet cum solo concursu generali ad actum; non umiro est sulficiens ut se ad volendum justitiam applicet. Nam ipsa concupiscentia in particulari operabili caecitat in voluntate amorem deleὀtabilis , qui si non vincatur amore fortiore justitiae , non poterit voluntas ex volitione prςcedente boni concludere .volitionem bouni oppositi coricupiscentiae. Si ergo Deus speciali auo

di illo non praedeterminaverit voluntatem ad amorem

justiti; sortiorem, quam sit amor delectabilis , voluntas remanet impotens impotentia, ut dictum est, vo-lUntaria, utpote ex contrario amore orta ad volendum ea quae issint justitiae . . .

LXXXVJ. Hoc praeclare docuit Angelicus Prara

ceptor I. a. q. s. a. s. ad 3. ubi distinguit inter motio-Dem Dci universalem, quae requiritur ad omnem actum voluntatis ad qucm se applicat, & motionem Dei sp tialem ad illos actus. ad quos voluntas non se applicat, sed per gratiam movetur. Sic enim ait: Dicendum, quod Deus m et voluntatem hominu sicut universalis mο-ror , ad universale olerium Toluntari , quod est bonum.

Intellige in illis actibus , ad quos voluntas se applicat

ex praecedente actu. Et . sine hac uni Persali motione, homo non potet aliquid velis, intellige, applicando se. Sed Iomo per rationem determinat se ad volendam hoc, veI isiud, quod est vere bonum ; vel apparens. Quia licet Deus voluntatem etiam praedetei minet ad bovum in parti--hulari; hoc iplo tamen quod illam determinat ex prae-

173쪽

CAP. II. PIGMENTA SCAENTtR MED cedente volitione boni, non dicitur Deus illam determinare, sed ipsa voluntas dicitur seipsam determinare, ut supra dictum est. Voluntas igi rur praedeterminata a Deo ad volitionem boni potest, quantum est in se, applicare se qqualiter ad volendum illud, quod est ve- Te bonum, S ad volendum illud, quod est apparens bonum : led insurgente concupiscentia, de trahente voluntatem ad amorem delectabilisi non est sussiciens in voluntate potestas. ut sine speciali auxilio dante sortiorem amorem justitiae, possit se applicare ad illud quod est ver bonum volendum. Ideo subjungit S. Doctor : Sed tamen interdum βettaliter Deus movet alia quos ad ali id determinate volendam , quod est bonum, si tin his quos movet per gratiam, ut infra dicetur e quasi dice. ret, in his , quos movet Deus per gratiam non illos movet ex praecedente volitione boni , sed sine aliqua praecedente volitione boni illos specialiter faiscis magis amare iustitiam, quam ex abstractione conis cupiscentiet ament delectabile et ac proinde aequaliter non se habent ad bonum S malum ; ad bonum enim non se movent, sed moventuri, ad malum autem ex praecedente volitione boni se movent abstracti, de il- Iecti a concupiscenti js suis: Perditia tua ex te Istata,

/antummoti in me auxilium tuum.

. Hanc specialis praedeterminationis indigentiam in homine infirmo magis expressit Doctor Angelicus r. a. q. IO9. a. 9. dum de homine a peccato per gratiam Iiberato, sic loquitur: Indiget tamen auxilio gratia se-onsim aliam modum, ur,scilicet a Deo moveatur, ad re

174쪽

ART. I. DEus NON PRAECIPIT INPOssIB. Se agendum: hoc propter Lo: Primo quidem ratione generali, propter hoc, quod sicut supra dicium ebi, nulla res creata potest in quemn reque actam prodire, nisi virtute motionis dicinae. Secundo, ratione hsteriali propter conditio nem status hvman e natura, qua quidem licet peν gratiam sanetur quantum ad mentem, remanet ramen in ea corrup-no O insiecito quantum ad carnem , per qham servit os peccati, Rom. 7. Remanet etiam qkaedam uno rantia ob curitas in intellectu secundum quam, ui etiam dicitur Rom. 8. Puid orem ιι sicut oportet, nescimuι. Prop-Ier Vari os enim rertim eventu di, O quia etiam nosipsos non Ierfecte cognos imus, non possumus ad plenam stire quid n bis expediati secundum illod Sap. s. Custationes mortalium etimidae, interia providentiae nostrae. Et ideῖ necesse est nobis, ut a Deo dirigamvr , s protegamur , qui omnia notis , O omnia pote i. Es propter hoc etiam renatu in filios Draper gratiam eonvenit dicere et Et ne nos inducas in tentarionem: Et fiat volantas rha stor in teso in ιerri, Crcarer a ista in Oratione Dominica continentur ad hoc perti

nentiar

g vI. Breviter coliditur cferentia natura sana a nathra infirma pecundis uirius e Sesu Discipulos.

LXXXVIJ. o Eclarata naturae, tam sanitate qu m IO infirmitate, facile erit colligere dis ferentiam naturae sanae a natura infirma secundum utrumque Ecclesiae Solem i simulque videbitur, eorum discipulos in ipsa re non dissentire. Pr cipua utriuia

175쪽

n34 CA . IJ. PiGMENTA SCIEMTIAE MED. ue naturς in ordine ad gratiam recte vivendi disi rentia secundum D. Thomam est , quod homo lanus non alio auxilio indigeat, quam auxilio univei talii .priaeterminationis ;iive concursus generalis,quo Det . in omni operante Oporaxur, eum ad operandum applicando. Homo infirmus alio auxilio specialis praedetur minationis indiget ad recte operandum. Ideo in ho- anitie sano erri potestas aequaliter sς applicandi ad bonaeum,& malum volendum ex praecedente voliti ne boni & mediante consilio; iri homine infirmo est im-

volentia ad bonum volendum is applicandi ex lupra

dicta volitione boni . ut supra dictum est, vi debet speciali praedeterminatione ad volendum justixiam ap

Hanc hominis sani potestatem nomine libertatis indigitavit S. Augustinus, ut patet ex ii . 3. de lib. ar cap. I 8. ubi ait: Cum antem de libera . lunt 'ue recis faciendi si uimκν, de ista bilicet in ba timo est lo- uimur. impotentiam vero bominis infixipi, pecessiratem peccandi vocavit, prout necessitas opponitur do minio, Δ: est idem quod servitus , non prout oppo-hitur libertati indifferentiae , de est idem quod dueer' minatio ad unum. Cum enim dominus sit, qui propria voluntate, & proprio consilio se regit, & gubernat, servus vero qui aliena voluntate regitur, PSU'bernatur; potestas applicandi se ex praecedente acta mediante consilio dominium reetia dicitur, quo homo sanus se dirigere, scpei e , & gubernare valebat in lege Domini. R operibus mandator usu tam naturalium ,

176쪽

ART. I. DEus NON M.AEe I r i T s ΜPOss 7 s. . I 3squam supernaturalium 3 eo modo quo Rex regit, de gubernat actiones sibi subditorum , quantumvis indigeat auxilio, quo Deus in omni operante operatur. Eontra, impotentia se applicandi ex praecedente actu ad bonum, & abstractio concupiscentiae ad malum se vitus recte nominatur, qua homo infirmus servit vel peccato, vel justitiς, juxta id quod ait Apostolus Roni. 5. Nesista quoniam tui exhibetis vos servos ad obediendi nisνvi esti ritis tui obeditis, De precati ad mortem me obedi-

LXXXVIII. Quare gratia hominis sani eonst

tuebat eum juvitiae dominum , qua uti, non uti poterat lecundum beneplacitum praecedentis voluntrΤis : non minus ac domi, tis temporalis uti potest bonis temporalibus prout voluerit. Sicut autem ista potestas dominij temporaIis non excludit auxilium concursus predeterminantis.quo Deus in omni operante operi

'tur , ita nee dominium justitiae in homine sano excludit praediinim auxilium. Gratia vero hominis tofirigi non facit eum justitiae dominum , sed servum, ut ait Apostolus Rom. 6. Liberati autem a peccato, fervi fasti is justitie. em Nequitur S. Augustinus in Enchirid. cap. 3o. dicens: Vnis ad justa faciendum liber non eris intellige potestate domini peccato liberatus Ilitia coe rit fieri M. Quia licet liberetur a peccato, re 'manet tamenb ut ait D. Thomas, corruptio, & inse' hio quantum ad carnem, ex qua fit, ut insurgente con

177쪽

t 35 CAP. II. Pia MENTA SciENTrE MED. ciali auxilio GRATissi vi CTRicis ET PREDETERM MNANTIs acceperit velle. Recte igitur dicitur justitiae tervus, qui non implet justitiaria, quando vult illam implere ex propria voluntate, ct consilio, sed solum quando ipse Dominus justitiae, & Rex virtutum facit eum velle. Recte etiam dicitur peccati servus, qui peccati voluntatem, id est, concupis centiaria, non suam ratio'nem sequitur, licet libere concupiscentiet se subijciat.'

Eadem discipuli & Magistri, S. Thomae dico, des. Augustini concoidia patet excesebri illa distinctione Iuxiiij sime quo non, S auxili j e , toties a S Augustino

inculcata. Homo sanus secupdum b. Augustinum ha-.bcbat omne auxilium tae qua non fit ctus, sed non habuit auxilium quo ferer. Praecedens actus,qui secun tam D. Thomam dat poyestatem homini sano se aP-plicandi ad volcndum justitiam, respectu ρmoris jδ' sitiς pertinci ad auxiliu sine quo appli r ret ad amandum, nou vero pertinet s4 auxilium qua; se applicat. Et ita etiam verificatur sucundum docti nam Angelicam, quod homo sanus habuit omne au- ilium sine 3νη non, cum praecedens actus fuit in homine sano sussiciens ad so applicandum si voluisiet: homo vero tufirmus' non habet omne auxili ηm sine νοηρο ,-cum desit illi praedicta sitfficientia prccedentis actus. Hoc ipso ctiam quod S. Augustinus dicat, hominem fanum non habuisse auxilium euo , concordes cum S. Thoma dicente, hominem sanum indiguis Tir determinatione universali, qua Deva in omni pera Ga

I XXXIX.

178쪽

ART. I. DEus NON PRAEcipiT IMPossIE r δ' LXXXIX. Praecipua ergo naturae sanae a natura infirma differentia est, quod naturae sanat nihil deerat ex parte posse, nec ullo auxilio adjuvante vires indige

reti naturae vero infiriaeue etiam per gratiam lanatae

deest aliquid ex parte posse, amor, scilicet, justitiae in

particulari operabili , sine quo non potest facere ea quae sunt justitiae. Hunc amorem poterat homo sanus sibi dare ex praecedente actu aequaliter se habente ad bonum, & malum, propter persectam sui appetitus subjectionem. Verum, homo infirmus non potest praedictum amorem sibi tribuere ex aliquo actu aequaliter se habente ad bonum , & malum: insurgente enim concupiscentia supervenit amor boni proprij, aut delectabilis , qui sortiore amore justitiae debet vinci, &quem stante amore boni delectabilis non potest sibi

tribuere voluntas infirma, sed debet illum accipere speciali auxilio gratiae praevenientis, inspirantis, praeparan . tis, victricis , ct prςdeterminantis. Idco dixit S. Augu- sinus potentiorem esse gratiam in secundo Adam,quam fuit in primo.; quia gratia fecit Adamum potentem solum, & nota volentem ; gratia autem in secundo Ada mo facit eum S potentem simul, & volentem ; Pri mus Adam potuit, & non voluit; secundus Adam vult, ct potest. Verba S. Augustini habentur lib. de corrept. st grat. cap. II. Haec prima est gratia' quae data est primo

Adam; sed hacpotentior est insecundo Adam. Prima est enim,qsa fit ut habeat homo justitiam,si velit: secunda ergo pirapoc . qira etiam se ni Velit,'tantum velit, ramoque amrire diligat, ut carnis voluntatem contraria coetusti centem,

179쪽

.cAP. II. PlausNTA SeigNTtR MED voluntate Jurisus vincat, id est, ut amore justitiet amo rem delcctabilis superet, faciendo ea quae sunt justitiae, non stante actuali resistentia concupiscentiae, XC. Radicem hujus majoris potentiae tradit S. A sustinus cap. I a. ex eo, quod gratia qus dat poster ut latenus impeditum , solo auxilio generali opus habet,

ut perveniat ad actum, sed gratia quς darpse, quos

superveniente concupiscentia impeditur, non solo auxilio generali, sed speciali auxilio vincente impedimen tum indiget, ut perveniat ad actum et Ioquendo igitust de auxilio actuali applicante , ct praedeterminante adactum , potentius debet esse auxilium quod applicae

Potentiam impeditam vincendo connarium impedi

mentum, quam illud quod potentiam totaliter expeditam solum applicat, & praedeterminat. Et quia impedimentum tenet se ex parte potentiae, pridictum auxilium priedeterminans vincendo impedimentum, Iure merito dicitur, non solum conferre actum , sed& ip sarn posse adjuvare. Homo sanus potentiam ad rectὀoperandii habuit totaliter expeditam expersecta virium in seriorum subjectione At homo infimius quantus cumque justificetur, si cum gratia data, possit stare motu Oncupiscentiae, habet Potentiam impeditam ad rectὸ operandum tam in naturaIibus, qu m in supernatu ratibus et ideo potentiori indiget paedeterminatione , quae ita det actum, ut si ut vincendo actualem convcupiscentiam, det & ρήβ. Haec omnia breviter & nemvose docet S. Augustinus, loco citato his verbis: T

ks vires habebar nis voluntas c primi homini qua μώ

180쪽

neu fuerat instituta peccato, nihil illi ex seipsa concapi se

tentialiter resistebat, ut Aetne tantae bonitari, O bene viven- in facilitati perseverandi committererti' arbitrium. Nnm Te xo postquam est illa magna peccati meriιὸ amisa libertas , etiam ma oribus donis adjuvanda remansit infirmit . Nimirum quia nulla interiori rixa libertas illa sana discerpebatur, nulla lucta lassabatur, nullo deortum pondere premebatur , ut non nisi velle cum a/jutorio univeisalis prςdeterminationis peteretur. Nunc vero dissi- ultates gravissimae superandae sunt, non quibus corporis membra , sed quibus voluntas ipsa a volendo revocatur, dum concupiscentiali vitio complexa non

sussicit ei adjutorium uniuersalis praedeterminationi , qua Deus praesupposto completo pose in omni oporante operatur. Adjutorium liquidem, cujus natura est praesupponere potentiam expeditam non potest prς terminare ad actum potentiam impeditam. Noluit autem Deus ita fati re hominem infirmum , ut daret illi sicut primo homini potentiam expeditam, ne tu vi ribus suis,& non in ipso gloriaretur. Ita S. Augustinus lib. de corrept. & grat. cap. ia. Ac per hoc nec de ipsa perseverantia boni , id est , voluntate perseverandi ex praecedente actu sibi data, volui; Deus Sanctos suos iaviii os sua , sed in ipso gloriari: qui eis non solum dat a Drorium , quale primo homini de ri, sine quo non 3 in i perseverare si velint, sed in eis etiam operatur velle; ni quoniam non perseverabimi, nisi positat, velint, perseverandi possibilitas, voluntas ditina gratia largi-Ia e donetur. Tantum quippe Spiritu Sancto accendisur vom