Scientia media ad examen revocata. Per Germanum Philalethen Eupistinum

181쪽

XCI. Denique ibidem probat, non sore satis homini infirmo, quod potestatem applicandi se ad recte vivendum acciperet ex aliquo actu praeeedente,

ct aequaliter se habet ite ad bonum, ct malum, qualem potestatem accepit primus homo; sed debuit ei ciali auxilio dari in particulari operabili amor ju-Mitiae sive voluntas essicax faciendi quae justa sunt rquia ti homo sanus nulla concupiscentia resistente ex illo actu ad bonum, & malum indifferenti non dedit sibi voluntatem satiendi quq justa sunt ό multo miniis id faceret holus infirmus, qui praeveniente concupis centia, vel succumberet voluntas illius non dando sibi amorem justitiae , vel etiam si daret sibi aliquem amo rem iustitiai, non esset sortior amore e cupiscentiς, it posset, contra concupiscentiam actualiter iesisten tem, ea que sunt justitiae perficere. Verba S. Augustini sunt: Nam si is ramis infirmitate vita hum inqua

ame' infirmitate pro ter elationem reprimeniam perfici mutem oportebat psis relinquererm volantis pia , at iux lutorio Dei, sine quo perseverare non possent , manereηr fivellent, nec Deus in eis operaretiyr ut vellent, ni est, si sio Idm in aliqua volitione commuis ex qua possent be- ,& malὸ velle, constituerentur, hec Deus specialem Olicionem, amorem, scilicet, justitiae, peciali auxilio in ei Operaretur, inter tot ae t/ntas tentationes i ναμ late sua voluntas i asaraumberet, or ideo perseverare NON PossENT, Ha deficiente infimitate nec velleat, or non ita

182쪽

ARY I. DEus NON PR CIPIT IMPO IB. I 4r vellent, insemitate voluntatu , ni POSSENT , hoc est, inter tot, ac tantas tentationes voluntas tam sortiter amaret

delectabile , ut nullo modo amaret justitiam , aut si amaret, tam debiliter amaret, ut ex volitione illa comis muni non possct concludere hic,& nunc, ea quae sunt iustitiae esse prosequenda XCII. Reddensque rationem , cur homo sanae r bustaque voluntatis divino munitus adjutorio tanta facilitate corruerit;infirmissimus vero insapvientibus tenis rationuin tempestatibus perseveret; docet, quod homo sanus per virtutem sui arbitrij regebatur, homo a tem infirmus per virtutem Dei; hoc est, quod volun tas sana per vires tam naturales , quam supernaturales mediante propria applicatione, & consilio poterat bo- Dum velle in particulari operabili et voluntas autem infirma id non possit ex propria applicatione, ct consilio, sed per virtutem Dei, sive per speciale auxilium , quo voluntas non se movet, de applicat, sed movetur,& applicatur. est igitur infirmitati volantisistis humana vi divina gratia INDECLINABILITER ET INSu-PERABILITER. agererur, G ideo quamvisinsirma,non tamen d cerer, neque a versitate aliqua vinceretur. Ita factum et

ut voluntas hominis invalida, o imbecilla in bono adhue parvo perseveraret per virtutem Deidum oe voluntas primi hominis sonu O sana in bono ampliore noperseveraverit. Quid enim congruentius sapientiς, ct misericordia Dei, quid ipsis naturis rerum magis consentaneum , quam ut voluntas robusta valens ex praecedente actu,& mediante proprio consilio se dirigere, rescre,

183쪽

, CAP. II. PisusNTA SCigNTiAE MsD. ει gubernare in lege Domini, & operibus mandatoarum, siue optioni relinqueretur, solo universalis prae determinationis auxilio adjuvanda, ita, ut posset in bono perseverate, si vellet; infirma vero, quae non valet se dirigere,& gubernare, fortiore specialis praedeterminationis auxilio muniretur, quo non posset solum, fi vellet, sed quo vellet, & posset Hoc est,quod prosundissimam finiens disputationetri tandem concludit S. Augustinus dicens: Forti imo quippe dimisit, atque ρο--ψὰ fatere quod vellet; infirmis se avit, ut ipso donante dinviolissime quod bonam est vellem , i hoc deserere rnin. stim/ nolle r.

g. VIJ. Eadem concordia pro 'bdifica praede

XCIIJ. Ptandu certe omnibus Cordatis est,intre et . pidos gratiς Christi desensbres fieri unanimes contra omnes gratiae inimicos. Concordia res parvς crescunt, discordia maximit dilabuntur. Gratia sussiciens Molinistica, concordia Molinistarum apud

plebem crevit, GRATIA DE SE Eps IeAx, quam uterque

Ecclesiet Sol invicte defendit, parum abfuit, quin dista-pulorum discordia dilaberetur. Verum, potius coeluni& terra transibunt , quam haec gratia unum lora suae essicaciae sit amissura.: verbum enim Domini' ex quo'. suam habet efiicaciam, permanet in aeternum. Bonum

semen , hanc, inquam , gratiam deminaverat uterque Sanctus in cordibus discipulorum. Venit Molina, qua superseminavit scientiae mediae zizania, gratiam, videlicet , sussicientem nullo ulteriori auxilio indigentem.

Venerunt & quidam doctissimi , Molinistis e diametro OP

184쪽

Uppositi, qui non distinguentes praedeterminationem universalem a speciali, doctrinam S. Augustini de gratia, prςdeterminationibus physicis, quasi quibusdam spinis, crediderunt suffocari: sicque in Scyllam scientiae mediae, pro aliquo statu, videntur incidisse. Ut ergo

scientia media ab omni Cordato eliminetur, has spinas physicae praedeterminationis apparentes eradicare hoc Paragrapho conabor, omnibus aculeis satisfaciens quibus doctrinam S. Augustini pungere videbantur. Se quentibus autem Paragraphis gratiam sussicientem M linisticam, tamquam scientiae mediae zizania, in Unum sasciculum ab utrisque discipulis reijciendum colligari demonstrabo. Ut sic bonum semen, gratia, imquam, de se essicax in eordibus cordatis crescere possit, variosque in eis fructus gignere, quorum suavitate omnis inimicorum duritia vertatur in dulcedinem:

datur enim ut cordis duritia auferatur.

XCIV. Septem aculei sunt, quibus praedeterminatio physica doctrinam S. Augustini de gratia pungere asseritur: Illi enim , qui praedeterminationem physicam principijs S. Augustini putant adversari, ad septem capita revocant illius contrarietatem. Quibus ut satisfaciamus , eosque ad concordiam reducamus, praemittendλ est regula , secundum quam de natura physicae praedeterminationis judicare oportet. Haec regula non est alia, quam ipse actus, ad quem potentiam applicat , & praedeterminat: omnis siquidem motio ex suo termino lpeciem, & naturam sumit. Unde si actus sit liber, praedeterminatio erit libera; si necessarius p

185쪽

r 44 CAr. II. RcΜENTA sciINTtR Mrn. actus, necessaria erit praedetei minatio. Si actus dat popse ad alium actum , praedeterminatio dabit etiam posse, si actus non dat posse ad alium actum , nec praede terminatio ad unum actum dabit posse ad alium. Si d nique unus actus sit fortior alio, de praedeterminatio erit sortior alia predeterminatione ; si actus depende t ab alio actu, dcpendebit quoque una praedeterminatio ab alia antecedente. Ita per diversos actus diversificatur physica praedeterminatio , hoc unum invariatum mincias, quod sit invicte essicis illius actus, ad quem immediare applicat potentiam. , o

XCV. Recolendum quoque est , illud quod dixi

num. s6 S sa. Eirectum, scilicet, praecise coriespondentem praedeterminationi secundum se consideratae, esse, quod actus egrediatur a principio ; nam species &Omnis modus actus quantumvis ab ea eriam cauletur,

I naum se . sumptam,

entiae liberat I

edi a deter Odus . C snon reducitur tamen sid ut potentiae cocatam. Prout

186쪽

ART. I. Dpug NON PR CIPiT- Τ4ς petriis amet liberε, primo adaptat voluntatem Petri sub iudicio indifferenti ad amorem, quo practice ju' dicat eise amandum, & speculative judicat aliquam ra. 'etionem mali ineste amori ; deinde voluntatem sic adap tatam movet ad amandum. Motio igitur divina ut est*pplicatio voluntatis prςdeterminat eam ad volendum ;ut est applicatio voluntatis adaptatae sui judicio ad amorem, praedeterminat eam ad amandum; ut dentaque est applicatio voluntatis politae liab judicio ad amorem, nou quocumque, sed indifferenti, praedeterminat eam ad libere amandum. His rite intellestis omnis prς fata contrai ietas evanescet, ut per singula capita dis

determinatio physica prorsus destruat totam illam disi. ferentiam gratiς Adami,& Christi, ruit adjutorij sine quo non, ct adjutorij quo: ex eo quod praedetermina . tio illius sit naturae, ut hoc ipso quod ponitur, ponatur actio, illa non polita, nunqum' fiat. Illa enim est isma descriptio adjutorij iiii ONullo modo adjutorij o non, quod Adamo datum fuit. icontrarietas nulla est. Nam doctissimi illi via orium sine νι non constituunt in aliquo actu, Adam poterat perseverare, si vellet. Ecce actus id e ad perseverandum , paedetermi natio igitur ' istum actum dabit quoque posse ad perse homo voluerit: & sicut non volet per-: alio actu, ita etiam non volet sine alia

187쪽

CAp.mPrGNENTA scisNTtR MED. Praedeterminatione. Distinguendo igitur prςdeter nationes, sicut de actus, nulla potest esse quoad rem diversitas inter utriusque Solis discipulos. Certum au. tem est contra Durandum, quod quilibet actus debet esse a Deo, ut movente ct applicante : de sic in qu

libet actu haec duo possumus distinguere, actum stilicet, de Mationem qua fit actus; distipuli S. Augustini explicant adjutoria Dei ex parte actus; discipuli

vero S. Thomae explicant ea ex parte motionis. Et in idem redit quoad actum subsequentem, quia primus actus, & pr determinatio ad primum actum, non po-Munt innumero in ordine ad Lausalitatem actus sub

sequentis.

Est tamen in ex prcssione aliqua differentia; ex eo quod si actum dicamus esse adjutorium, tunc actus qui dat posse tantum ad alium actum erit adjutorium De quo non,actus vero qui infallibiliter insert alium erit ad. jutorium quo. Et sic adjutorium fine quo non nunquam poterit coincidere cum adjutorio quo, ut bene docent distipuli S. Augustini. Verum, si morionem qua fit actus dieamus esse jutorium, tunc una de eadem motio poterit esse adjutorium De quo non, de simul adjutorium quo, respectu tamen diverserum actuum ;Praedeterminatio enim ad primum actum, erit adjutorium quo repectu primi actus ,& adjutorium sine eas Mon respectu subsequentis, ad quem primus actus dat posse. Unde adjutorium Adamo collatum suit adjutorium fine quo non respectu actus perseverandi, sed fule adjutorium quo respectu praecedentis actus, quo po-os cerat

188쪽

ART. 1. DEus NON PREer FIT 1MPossis r 4 terat Adam se applicare ad perseverandum: iri quantum fuit adjutorium sine quo non Adam perie veraret, requirebat aliud adjutorium quo actu perseveraret; ideo dixit S. Augustinus, quod Adam acceperit adjutorium

persevera utiae, non quo fieret, ut perseveraret; sed Mue quo per liberum arbitrium perseverare non poliat. XCVIJ. Si autem certum sit contra Durandum

quod quilibet achiis debet esse ex motione sive

oncursu Dei non minus certum erit juxta principia S. Augustini, illam motionem qua Detis concurrit adactum, ex sua efficacia inferre actum. Nam cssicaciam gratiae ad ipsam Dei omnipotentiam reducit S. Augu-gustinus , quae non minus est causa aettonum natu ratium, quam supernaturalium. Et ad hanc universalitatem divinae efficaciae absque distinctione rei irrit S. Augustinus , quotiescumque vult probare efficacia πgratie, ut inter alia loca patet ex lib. de corrept.& gratia, cap. i 4. tibi rationem dictam assignat, dicens Sine dubio habens humanorum cordium quo voluerit incrunandorum Omnipotentissimam potestatem. Et lib. de oriz- , dest. SS. cap. 2O. ait: Dum Deus Tult fieri nod non nisi vol ntibus hominibus vult feri inclinari eorum corda , ut hoc velint, eo scilicet inclinaute, qui in nobι3 mirabili modo

inestabili operatur velle. Quid est inclinari corda ut velint, nisi praedeterminari ad volendues in aliud est quod cor inclinetur , aliud est quod velit; si idem es- .sti inclinari, ac velle, nugaretur S. Augustinus, dum

it quod corda inclinantur, v hoc velint, esset enlinidem, ac si diceret , corda volunt, ut velint. Distinguuir

189쪽

'et g CAP. II. PicMENTA SeiENTG Mgn tur ergo inclinari, & velle, & ipsum inclinari est eausa ipsius velle, siquidem corda inclinantur , ut velint. Si de vocibus non sit disputatio nihil potest dici expressus pro physica prςdeterminatione. Nam Thomistae per phylicam voluntatis praedeterminationem , nihil aliud intelligunt quam passiv in hanc inclinationem .

Me motionem, quae sit volitionis causa. .

Sed quando inclinantur corda ut velint, sive ut dictum est, quando physice priῖdeterminantur: Respondet S. Augustinus, quando Deus uuis fieri quod non nisi τιIentibus hominibus vuli geri. Ergo ad omnem actionem, quam Deus vult fieri per voluntatem hominis . inclinatur ejus voluntas, ni velit, sive quod idem est , pr determinatur ad volendum, eo scilicet inclinanie, sive praedererminante, qua innabu mirabili modo cir inessabis verna velis.

XCVIII. Secundum contrarietatis caput est, quod praedeterminatio physica facit ut liberum arbitrium non lum velle, & operari possit, sed etiam semper actu

velit, & operetur. Tale autem adjutorium stanti homini, aut Angelo datum i ta suit, sed lapsis posteris reservatum. Primo homini, inquit S. Augustinus lib. de eor-rcpt. ct grat. cap. I 2. Datum es adjMorinis perseverantia non quo fieret ut perseverarer; si ine quo per liberum arbi-εrium perseverare non posseς. Et inferius: habens tartatagem liberi arbitrῶν, quamvis non desu;uro a Jutorio Dei, . Re quo non posset perseverare si vellet et non tamen tali qua in illo Deus veraretur ut velist..c Maee

190쪽

ART. I. DEus NON PRFCIPiT INPossiB. Iης Haec secunda contrarietas ex iis, quae in prima dicta sunt, dissolvitur. Nam dimim est quod ipsium adju torium sine qtio non collatum Adamo sit quaedam prae- determinatio physica, ad illum scilicet actum , ex quo oriebatur in Adamo potestas applicandi se ad perseverandum , cui ad actualem perseverandi applicationem debebat coniungi alia physica praedeterminatio , sicut& alia actualis volitio perseverindi. Non igitur reij-cienda est praedeterminatio physica, sed distinguenda , una quae sit adjutorium sine quo non, alia quae sit adjutorium quo. Nam ubi sunt retiis distincti, ibi sunt prae- determinationes distinctae. Unanimes igitur sint intrepidi persectar gratiae defensores contra Molinistas, qui

nullum adjutorium quo admittunt, ne arbitri j laedatur' libertas. quae potius tanto major, & actualior est,quan to magis suo Creatori stibijcitur.

XCIM. Tertium contrarietatis caput est; quia prae ideterminatio physica talis naturae est, ut non relinqua tur in libertate voluntatis eam amplecti, vel non am plecti, sed semper invicte facit, ut eam voluntas amplectendo consentiat. Tale autem non suit adjutorium

Ada , aut Angelorum , utpote quod in libero eorum arbitrio relictum fuit: Nee ipsum ergo esse Deus Toluis e s Aa gratia, quam relignit Has libero arbitriti S. August.

lib. de corrept. S grat. cap. II. Tertia haec contrarietas evanescit, si praedeterminatio universalis distinguatur a speciali. Nam ubi solum est indigentia auxilij universalis, ibi actus relinqui