Scientia media ad examen revocata. Per Germanum Philalethen Eupistinum

291쪽

22D CAs. II. PIGMINTA Scis NTi E MEO nunc, ex duobus propositis unum prae alio, totum deba. udicari ut conveniens: ne voluntas volens sic eligere,

hiatur in id , quod sub cognitione, & sub judicio non

cadit. Quare non sufficit, ut intellectus judicet utium que extremum posse eligi: sed debet determinate judicare absolute esse conveniens hic, & nunc. omno bus inspectis eligi, quod vi igitur, potius quam Oppo situm e sicut voluntas absolute totum hoc rinexe vult. Ad haec : Ut voluntas sit potens in Hem primo mirumlibet eligere, requiritur quod intellectus utrum que proponat , Sc judicet posse utri mque eligi: ergo ut . voluntas ab statu hujus indifferentiae transeat , & applicet se ad eligendum determinate hoc prae illo, ne celse cst ut intellectus similiter transeat illuminando illam,& dictando es le hic, ct nunc conveniens eligere; sicut eligit, & non sicut non eligit: alias voluntas ibit in hoc transitu judicio destituta, ct coeco modo proce da in discretione extremi elccti , a non electo. Imo quia secundum se coeca est, nullatenus ad talem discretionem procedet, sed si stet in eadem indifferentia in quo sistit judicium intellectus. Accedit, quod licui voluntas secundum totum quod an ea cst, suppCDit pro causa, vel ratione a priori intellcctum: ita actus voluntatis, ct quaelibet formalitas in eo reperta debet supponere , ut rationem sui, actumis litis intellectus: ac proinde repugnabit voluntatem, habere almam eligendi interjextrema sibi proposita, lumendo unum relicto alio , nisi hujus distinctionis

ratio in intellectus judicio appareat: quatenus hujuLmodi

292쪽

niodi judicium prius discernat,& imperet quid sit hic di nunc eligendum, & quid relinque dum. Qui vero dixit, sit pro ratione volunta , non negavit necessitatem hujus jedici j & imperi j quoties voluntas operatura est: sed voluit ostendere, sussicere ipsam de Iectationem, vel exercitium libertatis , ut intellectus, omni alia ratione honesti seclusa, judicet, sive ver8, sive falso oportere hic ,& nunc , sic eligere. Maneat igitur voluntatem in suis actibus omnino conformandam esse modo judicij intellectus: ita ut dum intellectus indifferenter tantummodo eligibilia proponit, voluntas sbium siti indifferens, & potens ad utrumlibet rtunc vero insallibiliter unum determinate eligat, quando intellectus suo ultimo & imperiali judicio ita decernit. Haec ad verbum ex Salmanticentibus supra disp.

CLXIV. Unde ad objectionem respondetur nexando falsum supponi, ct ad probationem occurrit D. Thomas q. 24. de veritate, a. a. his verbis: Quod quando appetitus videatur eunitionem non stequi, hoc ideo est, - quia non circa idem accipitur appetitus, O cognitioni, judicium t est enim appetitus de particulari operabili, indicium Tero rarionis quandoque est de aliquo universali, qhod est contrarium appetitui. Sed judicium de hoc partitκlari operabili ut nunc, nunquam potest ege contrarium appetitui, qui enim vult fornicari, quamvis sciat in universali fornitationem malum estpe, tamen juaicat sibi ut tunc bonε rufo=ni- eatἔonis adium, sibiecie boni ipsum eligit.

293쪽

TRICEM eηm gratia ph fis praederer miname. CLXV. T Atius doctrinam de iudicio indifferenti is ex mente Angelici Doctoris, ct sapientissimorum Thomistarum explicui propter duo. Primo, ut Cordatis omnibus innotesceret, quod judicium indifferens, & libertas indifferentiς ex eo orta, sit no men aequivoce usurpatum a Thomistis, & Molinistis. Hi enim arbitrantur indifferentiam judicij debere excludere omnem determinationem , ita ut posito quo eumque judicio intellectus liberum sit voluntati sequi

contrarium, etiam in sensti composito, nec voluntatem sore liberam putant, si ad praedictum judicium in

aliquo sensu adstringeretur. Unde imaginantur, Unum& idem judicium esse, regulans amorem, & odium, quod proponens voluntati objectum, & sub rationes boni, & sub ratione mali, regulabit amorem, si voluntas ad illum se determinaverit, si vero ad odium se determinaverit, regulabit odium. Qine hallucinatio provenit ex eo , quod non sussicienter distinguatur inter indifferentiam actus primi, & determinationem actus secundi, ex quibus provenit virtutem faciendi duos actus inter se oppositos conjungi cum uno ex oppositis,

absque hoc quod aliquid perdat de virtute faciendi oppositum: quod sussicit ad veram libertatem indifferentiae , dummodo virtus faciendi duos actus se determinet ad suum actum, sive, quod idem est, dummodo V . . O t

294쪽

ARP. f. 'EMNON NE cussiTAT via TLAM. su igat, tum persecta cognitione finis. i Angestici autem qliscipuli suum Solem fixis oculis

rem per intueum, in ipsius lumine clare vident , judi-ytium indifferens non debere excludere omnem determinationem; quia optime concipiunt cum indifferen-ria actus primi stare determinationem actus secundi Pnec ad libertatem plus requiri quam potestas faciendi, oppofitum in sensu diviso, nullo nitesn modo in sensit composito. Unde subtiliter nec minils dilucide diastinguunt duo judicia inter se incompossibilia, quibus debet regulasti amor, & odium. Nam iudicium indisserens regulans amorem, licet speculativὸ judicet obiectum sibi propositum esse amabile, ει odibile, praetice tamen judicat hic, & nunc, esse amandum, potiusquam odiendum. Judicium vero indifferens regulans odium debet praecise judicare objectum hic, & nunc p esse Odiendum , potius quam amandum , licet speculative judicet esse odibile, 6e amabile. Cum ergo h duo judicia sim inter se incompossibilia, contraria, fit

omnino repugnare, ut stante aliquo ex illis in intollectu detur simul oppositus consensus in voluntate Paut non detur ille, quem tale judicium exposcit. uuia tamen speculative conveniunt, indifferentiam actus pii. mi, sive virtutem faciendi utrumque oppositum construnt voluntati cum determinatione ad actum secundum,

fibi proportiouatum de ita fit ut quodcumque judi Eum habuerit voluntas, semper id quod amabit , ita

amabit, ut possit illud odire, vel non amare: vel e contra, id quodUdiet, ita odia, ut illud possit amare vel liniv lire. CLXVJ.

295쪽

2 2 CAP. II. Pro MENTA Mihin1λE Man s. VII. Corollarium concilians DELEcTATIONEM *IC TRICEM eηm gratia physiis praedererminante. CLXV. T Atius doctrinam de iudicio indifferentita ex mente Angelici Doctoris, ct sapientissimorum Thomistarum explicui propter duo. Primo, ut Cordatis omnibus innotesceret, quod judicium indifferens, & libertas indifferentiς ex eo orta, sit no men aequivoce ustirpatum a Thomistis, ct Molinistis. Hi enim arbitrantur indifferentiam judicij debere excludere omnem determinationem , ita ut posito quo eumque judicio intellectus liberum sit voluntati sequieontrarium, etiam in sensti composito, nec voluntatem fore liberam putant, si ad praedictum judicium in aliquo sensu adstringeretur. Unde imaginantur, unum& idem judicium este, regulans amorem, & odium, quod proponens voluntati objectum, & stib ration: boni, & sub ratione mali, regulabit amorem, si volun eas ad illum se determinaverit, si vero ad odium se deinterminaverit, regulabit odium. Qine hallucinatio provenit ex eo , quod non sussicienter distinguatur inter indifferentiam actus primi, & determinationem actus secundi, ex quibus provenit virtutem faciendi duos actus inter se oppositos conjungi cum uno ex oppositis, absque hoc quod aliquid perdat de virtute faciendi Oppositum: quod sussicit ad veram libertatem indifferentiae, dummodo virtus faciendi.duos actus se determi

296쪽

DatUtum persecta cognitione finis. . Angelici autem Miscipuli sium Solem fixis oculis semper infucistbs, in ipsius lumine clarὸ vidunt , juditium indifferens non debere excludere omnem deter minationem; quia optime concipiunt cum indifferen-ria actus primi stare determinationem actus secundi nec ad libertatem plus requiri quam potestas faciendi oppositum in sensu diviso, nullo autem modo in sensu composito. Unde subtiliter nec minus dilucide di stinguunt duo judicia inter se incompostibilia , quibus debet regulari amor, & odium. Nam iudicium in dira serens regularis amorem, licet speculativὸ judicet objectum sibi propositum elle amabile, ει odibile, praetice tamen judicat hic, ct nunc, esse amandum , potiusquam odiendum. Iudicium velo indisserens regulans odium debet praecise judicare objectum hic, & nunc , esse odiendum , potius quam amandum, licet speculative judicet esse odibile, & amabile. Cum ergo hςc duo judicia sint inter se incompossibilia, & contraria, fit

omnino repugnare, ut stante aliquo ex illis in intolle ctu detur simul oppositus consensius in voluntate , alit non detur ille, quem tale judicium exposcit. Quia tamen speculative conveniunt, indifferentiam actus primi, sive virtutem faciendi utrumque Oppositum conserunt voluntati cum determinatione ad actum secundumἰfibi proportionatum I ita fit ut quodcumque judi-Wium habuerit voluntas, temper id quod amabit, ita

amabit, ut possit illud odire, vel non amare r vel e contra, id quod odiet, ita odia, ut illud post i amare vel noru lire. CLXVJ.

297쪽

CLXVJ. Secundo , ut appareat Veritas. .Nostrae concordiae, & videatur, quam bene conveniunt, & in una sede morentur, VICTRix DELE 'TIO, & PHT-sICA PRAEDETERMINATl O , sive, quod idem est , gratia physice praedeterminans,& delectatio justitiet concupiscentiam vincens. Advertendum est , delectationem victricem esse sortiorem amorem justitiς, quam sit amor boni concupiscentiae, ut enim docet S. Th. I . 2. q. 32. a. 3. ad 3. Omne amatum sit delectabile amanti, eo quod amor est quadam unia, UeI coaenaturalitas amantis ad amatum. Unde Deus inspirans nobis miris & occultis modis amorem justitiae fortiorem, quam sit amor

delectabilis, facit, quod ea quae justa sunt magis nos delectent, quam sensibilia, & intellectus determinatur ad iudicandum practice ea hic , & nunc , ut magis delectabilia esse amplectenda: sicque vincit delectatio justitiae delectationem concupiscentiae. Et cum amor sit ipsa boni complacentia, per quam affectus bono tanquam sibi convenienti, & connaturali primum coapta-tiir: illud dicitur recte delectare voluntatem, quod sui complacentiam in voluntate caulat; ad hoc autem non sussicit, quod apprehendatur ut bonum, sed debet practice judicari hic, & nunc, conveniens. Objectum enim, ait D. Thom. q. 6. de malo, a. I. moVens Voluntateme' bonum conveniens avrehenseum. Vnde si aliquod bo proponatur in ratione boni, non alitem in ratione conMn:enestis, non movebit υοluntatem. Quod igitur practice judicatur hic, & nunc, esse conveniens & amplectendum,

dicitur delectare voluntatem, id est, sui complacen-

298쪽

ART. IJ. DEus NON NE EssiTAT VOLUNT 2 ssam caunire, quod Gallice exprimimus, Cela me plait. Ad hunc sensum intelligitur, ut notavimus nu. IOS. quod S. Augustinus serm. 67. cap. 3. dixit: Non ama-

rur, nisi quod delectui , id est, non amatur nisi quod sui complacentiam causat, sive , quod idem est , nisi quod praetice judicatur esse conveniens , sive delectabile. Similiter explicatur celebre aliud ejusdem Sanctissimi Pra stilis testimonium lib. I. q. a. ad Simplician. Quis habes

in 'otestate tali vise attingi mentem suam, quo ejus voluntas moveatur ad sidem quis autem animo amplectitur ali-qκid quod eum non delectit id est, quod non judicas practice esse conveniens, sive quod non sibi placet , ac si Gallice diceremus , qui est celo qui alme, ce qu'si ne in pIait p.ra cum ergo nos ea delectant; quibas proficiamus ad Deum, id est, cum ea quae justa stitit judicamus essec venientia, in illisque complacemus, i iratur hoc, praebetur gratia Dei, non nutu nostro industria, aut ο rhm meritis comparat . Denique & illud quod subjungite Sed voluntas i se nisi aliquid Ottit rat quia delen si atque invitet animum, id est , quod judicetur practhdesse conveniens, animoque placear, moveri nullo modo rore' 'Hor autem ut occurrat, non est in hominis potestaere.

CLXVIJ. Hinc clare ostenditur , delectationem iussitiae Victricem effectum esse physicae praedeterris a tionis. Nam si delectatio praedusta confideretur ex par te objecti, quod practice judicatur hic, & nunc, esse conveniens, sive delectabile ; Deus physcὸ praedeterminat lintellectum ad hujusinodi judicium practicum. Si vero consideretur ex parte voluntatis, prout est ip-

299쪽

. CAP. II PIGMENTA SCIENTAE MED se complacentia, sive amor justitiae, Deus quoque physice pr determinat voluntatem ad amandum justitiam di qui amor justitiae erit necessarius, si judicium practi-- cum non habeat sibi adjunctum judicium. Ueculativum alicujus mali quod si habuerit, liber erit. Unde nulla quoad rem potest elIe discordia, etiam in hoc puncto, inter discipulos utriusque Solis rutrique enim . admittunt, nullum pl peceptum impleri poste sine delectatione , ive amore iustitia ;& utrique docent, Deum si ciali quodam auxilio physice pi NeterminaIe v - luntatem ad litur c amorem iustitiae. Sed in nominibus idetur quadam inter eos disserentia quia discipuli S.

Augustio Lipsum amorem iusteiς gratiam vocant, dis i sipuli vero. S. Tbona ς ipsum auxilium quo praedeter

minatur amor nomine gratiς intelliSunt. VICTRlx autam congrue dicitur', eo quod vincat delectationem concupiscentiae , sive amorem . ni de- . icctabilis. Nic enim in sargente concupitc envia excitaxur circa particulare operabile, qui ii reutio te amore justj ita superetur , plus det flabit quod justum est, quami bonum concupiscentiς dese Batisne i litia , Timetardelectario pectati, ut ait S. Augusi nus lib. I. Oper. ma--Perseist. contra Juliata. De b c d coationum,livς amod-rum consitiv x ide quae c cta sunt num. 7 L. Fibus additur locus hac de re cim stimus S praestautissmus s. Augustini in epist. ad Galatas . ubi loquens de si uti bbus Spiritus Sancti , sis ait: Retntat erro bliritales illi

300쪽

T. II. DEus' NON NECEssiT. V uNT teneant animum in tentationibud, ne in Wccati consentionem

ruat. unia enim a sim nos delectar amamus serendum . id operemur necesse est et ut v .g. Occurrit forma θeciosa 5 Minae, movet ad delectationem amorem fornicaris-ηisrsed si plus delectas plus placeat , plus ametur ) pus chriitida illa intima, oe sincera oedies castitatis per gratiam qua est ex fide Christi, secundum hanc vivimu/, ω secuI

sim hane operamur , ut non regnante in Udbu peccato, ad

Obediendum desidera ejus,fled regnante junitiiser cbaritatem cum magna delectatiorue faciamus quidquid in ea Deo Iυμ

CLXVIIJ. Non tamen semper praedςtermis at Deus ad amorem justitiae sortiorem, nec proinde gramtia praedeterminans semper est victrix : sed saepὸ in initio praedetςrminat inspiratioue gratiae suae prRvenientis amorem justitiar minus fortem, quam sit amor delectabilis , & licet tunc gratia fit essicax , ct praedeterminans. respectu istius impersecti amoris, est tamen inessicax respectu inpletionis mandatorum, eo quod ex sortiore amore delectabilis vincente illum impersectum amorςm justitiaer, redditur homo impotens ad implenda praecepta. Quod praeclare docuit S. Augustinus lib. de grat.& lib. rb. cap. I s. Per hanc, inquit gratiam, etiam ', hi ipsa. bon4 voluntas,qua jam esse