장음표시 사용
341쪽
238 CAp. II Pic MENTA SciENT I R MED. talem: ac proinde si causalitas Dei sit physica de prae-
determinans, Oportet ut Deus etiam actum peccati
phy sice praedeterminet. Quare non tangunt nodum ' sentis dissicultatis , de eum in scirpo quςrunt, qui distinguunt in praesenti inter concursum praevium , de pedissequum. Nodusfiquidem praesentis dissicultatis conlistit in hoc , quod
aistus peccati habet sibi inleparabiliter malitiam annexa sex quo non videtur pos. aliquid esse causa actus peccati quin eo ipso sit etiam causia , malitia. Semel autem explicato modo, quo aliquid possit sua actione attingere rationem actiis, non attingendo malitiam 3 nulla potest esse major dissicultas de uno concursu, quam de alios nihil enim in ordine ad causandum malitiam refert, quod ante , aut post determinationem voluntatis, attingatur actus, si ita attingitur, ut malitia ei inseparabiliter annexa non attingatur. Hoc est quod in prςienti paragrapho intendimus explicare.
CICUJ. Unica distii ustio totam hanc dissicultatem
evacuabit. Pro qua sciendum est , inter plures rationesqus in aetii peccati reperiuntur, duae solummodo sunt in praesenti considerandae; una scilicet, ad quam 1 quitur malitia ; a ia vero ad quam nulla sequitur malitia. Hae duae rationes sunt inter se disparatae,& possunt concipi se habere ad actum peccati sicut bonum, & ὶ verum te habent ad ens, hoc tamen sensu de non alio , quod scilicet, sicut intellectiis attingens ens sub ratione veri, non attingit illud sub ratione boni. de voluntas attingens ens sub ratione boni, non attingit illud sub
342쪽
ART. III. DEM NON HsT CAusA PECCATI. 289 ratione veri; ita quod producit actum peccati sub illa ratione ad quam tequitur malitia, non producit actum peccati sub illa ratione ad quam non sequitur malitia.d: e contra quod producit actum peccati sub illa ratione ad quam non tequitur malitia, non producit illum sub illa latione ad quam sequitur malitia. Nam quamvis voluntas producat actum peccati sub utraque ratione; hoe tamen facit ut est virtualiter multiplex; Siquidem di- istingititur in seipsam ut motam a Deo, & in seipsam Ut primo moventem ut mota a Deo producit actum peccati sub illa ratione ad quam nun tequitur malitia. at primo movens producit actum peccati sub illa ratione ad quam sequitur malitia. Illa ratio , ad quam non sequitur malitia,complectitur quidquid entitatis, actita litatis, de persectionis est in actu peccati, di vocatur λTheologis materiale peccati materialiter sumptum, a Doctore autem Angelico dicitur actas mcati aut en-ἔiraa peccati. Ratio vero ad quam sequitur malitia quς- cumque sit illa) reducitur ad lineam malitiae, eo quod malitia non potest aliter produci nisi per hoc, quod producatur hujusmodi ratio. Ideo a Theologis vocatur materiale peccati formaliter sumptum, di sub nomine malitiae a Doctore Angelico comprehenditur. CICUI J. His praelibatis certum est primo, Deum non concurrere ad actum peccati sub illa ratione ad quam sequitur malitia: quia sic eausiaret malitiam, quae ut nuper dictum est, non esi per se primo producibilis, sed resultat ex praedicti ratione , eo modo quo rela; Ila. v. g. filiatio, resultat. ex fundamento, di non po-
343쪽
asto CAP. II. PiGMENTA SciEmin Mas aest produci nisi per actionem quae producit fundamentum. Est autem de fide Devin non causare malitiam, juxta illud Psal. s. Non Deus volens iniquitarem tu es. Et Concilium Trid. sess. 6. can. s.' Si enis dixerit mala spera ita ut bona Deum verari non permitrenda Dium , sed etiam proprie s per se, adeo ut sit proprium ejus opus non minus proditio Iuda , quam vocatio Pauli, anathema sit. Certum est secundo, Deum concurrere ad actum peccati sub illa ratione ad quam non sequitur malitia.
Nam cum omnes rationes ad quas non sequitur malitia habeant entitatem physicam secundum quam sunt ordinabiles in Deum ut ultimum finem, oportet ut cadant sub omnipotentia divina, quae ut universalissima causa physica debet extendi sua causalitate ad omne id quod habet entitatem physicam & est ordinabile iaDeum ut ultimum finem. Ita D. Thom. de malOq. 3. R. a.& I. a. q. 79. a. a. Jtem in a. dist. 37. q. a. a. a. ii eloquitur et Aia opinio dicebat actas peccatortim nullo modonet etiam in quantum actus sunt, a Deo esse, re haec opinio tangitur in praesenti distinctione, quam ad praesens nulli . vel pauci tenent, quia PROPiNQuissIMA EST DuPLici
CICVIIJ. Sola igitur remanet dissicultas utriqua concursui aequalis, quomodo scilicet fieri possit, ut ex duabus rationibus inseparabiliter inter se connexis una attingatur, di non alia et quam dissicultatem sic denodat Angelicus Sol in a. disi. 37. q. a. a. a. ad s. Dicen dum quod sicut assio, qua peccati d formitatem habet diei-- lana in qsanium est εctio, bonitate natura, non pru
344쪽
Aχτ. I I. DEns NON. 3sT CAVsA P Ctri aptinea quod aliquando inveniatur siparara a deformitate , sed quia bonitas illa naturae deformitati sabsiar: ira etiam Detis dieitur eausa illitis ac ionis in quantum est actio, non inquantum est deformis hoc modo, quod actionem non satiat a deformitate sieparatam, sed quia in actione deformitati tono
noo facit. Etsi enim in aliquo efecta PLURA INSEPAR AB I - . GTER CONJUNcTA S I NT , non vorara m qnid id eucasa eias quantum ad nnum, sit etiam causa eius, grant ad auertim. Quo nihil clarius aut clegantius ad hanc
dissicultatem dici potuit. i Ratio huius Angelicae Doebinae reddi potest , quod
una ratio alicuius effectus continetur intra objectum adaequatum potentiae operantis , & non altera; Cum autem nulla virtus possit ferri extra latitudinem sui obiecti adaequati, ex eo quod hςc duo sunt. essentialiter commensurata , sequitur nexum inseparabilem duarum rationum nihil obesie quominus una attingatur, &non altera. Propter hanc rationem , ut nuper diximus; voluntas non terminatur ad ens sub ratione intelligibi. lis, nec intellectus ad idem metens sub ratione amabilis siue boni; quia licet haec duo identificentur inter se , attamen ens ut amabile est extra latitudinem rationissem malis sub quo latitudinis objecti intel estus: & ens ut intelligibile est eodem proportionali modo extra latitudinem rationis sub qua voluntatis. CIClX. Confirmatur exemplo quo sepὸ utitur Di Thom. ad rem hanc explicandam. Nam etsi ratio moistus in claudicatione, di illa ratio ad quam s equitur deisi T a sectus
345쪽
, 1 CAP. II. PiGMENTA SCIENT3R MED. fectus elaudicationis sint inseparabiliter connexae: M. tamen in ratione motus fit a virtute progressiva rectὸ tibiam curvam quantum est ex se movente; & sub illa ratione ad quam seqititur desinitus procedit, non. virtute progressiva, sed a tibia curva. Idemque accidoret si pictor v. g. juxta regulas artis penicillo desectuoso. . ineulpabiliter tamen assumpto , depingeret. Nam tunc
pictura , quoad id quod est persectionis & artis in ea,
procederet a Pictore; & quoad desectum artis ab ipso penicillo desectuoso , recte tamen quantum est ex parte Pictoris & juxta regulas artis motor nec tamen talis deriectus tribuendus esset eidem Pictori. Et ratio horum omnium est, quia desectus in claudicatione, aut pictura inventi, sicut & ratio illa ad quam sequuntur, non continentur intra latitudinem objecti ad quati virtutis progressivae, aut artis recte moventis, sed potius repugnant eidem obiecto. Similiter in actu peccati ratio entitatis , actualitatis, persectionis, & bonitatis naturalis assingitur a Deo absque eo quod attingat illam rationem ad quam sequitur malitia; eo quod haec ratio non continetur intra latitudinem objecti omnipotentiae divinae, Se artis divinae. Ad quod parum reseri, ut in initio dixi, quod Deus determinet voluntatem ad producendum actum peccati sub ratione actualitatis prius quam ipsa voluntas se determinet ad producendum eumdem actum peccati sub
illa ratione, ad quam sequitur malitia: quia hoc ipὶ quod illa prςdeterminatio qua Deus determinat voluntatem sistit in ratione inualitatis, & non transit adactum
346쪽
actum peccati sub illa ratione , ad quam sqquitur malitia; impossibile est, quod praedeterminatio dicta sit
causa malitiae, & voluntatem ad illam determinet; cum non sit possibile causare malitiam, atque ad eam voluntatem determinare nisi attingendo ipsam rationem ex qua sequitur malitia. Imo si quae esset quoad hoc differentia inter eoncursum praevium, & pedissequum, quam tamen non admittimus multo melius salvaretur Deum non esse cau- iam peccati, dicendo, quod antequam voluntas sedererminet ad producendum actum peccati sub illa ratione ad quam sequitur malitia, Deus voluntatem praedeterminat ad eundem actum producendum sub ratione
actualitatis; quam asserendo , quod semel sepposita voluntatis determinatione ad malum statim Deus est mindissequus istius pravae determinationis. Nam malitia non potest inficere id quod eam antecedit, ct ex quo non sequitur ι potest tamen inficere id quod illam subsequitur; siquidem sequi alterius determinationem, postquam jam depravata est , illique adhaerere non potest non habere intrinsecὸ rationem mali: ac proinde dissiellius salvatur , Deum suo concursu pedissequo s qui hanc pravam voluntatis determinationem, illiqua adhaerere, & non esse causam peccatu
347쪽
f. II. Diliuira explicatur, qua sit illa rasio, ad quam 'tinuo a peccati sequitur mali u. , C C. T Ic opus, hic labor est pr lentis dissiculta-I 1 tis. Etenim si i ite explicatum fuerit, quaesit illa ratio, ad quam im Oui malitia, confestim elucescet, motionem Oci praedeterminantem noo posse
Ad cujus evidentiam supponendum est ex communi Thomistarum docti ina, quod etsi morastas formalis specificetur ab objecto morali, tuam tamen formalit tem effective accipit a principio morali , ita ut quemadmodum actus exiens a principio vitali est formaliter vitalis , S tendit vitaliter in objectum & sicut actus exiens a principio libero est formalitqr liber, S. tendit libere in objectum: ita actus exiens a principio morali est formaliter moralis & tendit m*yali ter in objectum. Principium autem . morale juxta Angesicae doctrinia principia est voluntas obligata legi,sive regulis morum et Unde eo ipso quod actu ibere exeat a volutarate obligata lcgi, resultat in tali actu tςndentia in objectum relatum ad legem, quς tendentia est ipsa formalis mot*lGns: de qua vido Salmanticensus de morali ate, φ specificatione actuum humanorum, si modo voluntas legi obligata, se subiiciat legi, resultat in actu tendentia in objectum conforme legi ; si vero non se subijciat legi resultat in actu tendentia in objectum difforme legi, qua tendentia est malitia moralis,sicut di prior tenden
348쪽
Aκτε III. DEus Noes EsT CAusA PEecAYI 29 I. tu est bonitas moralis. , Ex quo patet, quod habitudo actus ad voluntatem obligatam legi est illa ratio ad quam sequitur moralitas a habitudo actus ad voluntatem subijcientem se legi est. illa ratio ad quam sequitur bonitas moralis; & habitudo actus ad voluntatem non se. subijcientem legi est illa. ratio ad quam sequitur malitia moralis,si ve tendentia in objectum difforme legi. Quare sicut in Petro v. g. esse terminum generationis est illa ratio, quς eausat n- .liationem; ita in actu morali exire a voluntate obligata legi est illa ratio, quae causat actus moralitatem a similiter & in actu bono exire a voluntate subijciente se legi est illa ratio, quae causat bonitatem actus moralem ; S denique in actu malo exire a voluntate nou se subhciento legi est illa ratio, quae causat malitiam actus moralem. Ulterius quemadmodum actio illa quet produceret Petrum sub ratione animalis, hominis de non tamen produceret eum sub ratione termini generationis si te hoe sit possibile, sive non actio
inquam illa non causaret in Petro Filiationemr ita motio Dei praedeterminans, quae facit actum exire a voluntate pre ei,e , non tamen secit quod exeat a voluntate non se subijciente legi, nou potest causare
C C J. Quae doctrina desiimitur ex Angelico Prae ceptore nostro distinguente saepius malum in action, bus a malo in rebus , penes hoc, quod malum in actionibus semper sit ex defectu alicujus principij Ventis, malum autem in rebus oriatur . vel persectior
349쪽
CAp. II. Pio MENTA SCIENTI F M D. ne virtutis agentis, vel ex indit politione materiet. distinguit D. Thom. I. p. q q9. a. I. Ad cujus evia dentiam coiisiderandum est, quod aliter causatur naa-
tum in actione, &alitei in e stu. in actione quidem is causatui malum per desectum alicujus principiorum is actionis, VH principalis agentis,uel instiumentalis. Si--cut defectus in motu animalis contingit vol propter - debilitatem virtutis motivae, ut in pueris, vel propter, , solam ineptitudinem instrumenti, ut in claudis. Ma-olum autem in aliqua re, non tamen in proprio ciat, sectu agentis, causatur quandcque ex virtute agentis,
i, quandoque autem ex descctu ipsius vel materiae : Exis virtute quidem vel pei sectione agentis, quando ad formam intentam ab agente iῆquitur ex necessitateri alterius sermς privario; licui ad Ermam ignis sequituris privatio formς aquae, vel aeris.,,Sicut igitur quanto ignis fuerit persectior in virtute,
, tanto fortius imprimit formam suam , ita etiam tan- to perscctius corrumpit contrarium , unde malum &s,cOsrliptio aeris, ves aquς cst ex persectione ignis, sed , ,hoc est per accidcias, quia ignis non intendit privare,, sermam aquae , sed inducere propriam formam : sed ,, hoc faciendo .causat etiam illud per accidens. Sed si
,, sit desectus in effectu proprio ignis , puta quod deficiat a calefaciendo, hoc est, vel propter desectum ,, actionis qui redundat in desectum alicujus principii, ,, ut dictum est,uel ex indispositione materiae . sed etiam is hoc iplum quod est esse deficiens accidit bono , cui -, per se compctit ollere. Unde verum est quod malum
350쪽
ART. III. DEus NON xsveAusA HCCAfr,, secundum nullum modum habet causam nisi per acri cidnas. Sic autem bonum est causa mali. Haec D. Thomas in sua radiceid quod intendimus explicans et si enim malum in actionibus proveniac
semper ex aliquo principio deficiente, sequitur evidenter quod habitudo actionis ad principium deficiens sis illa ratio ad quam sequitur malitia actionis: ac pro
inde habitudo actus peccati ad voluntatem deficientem eiis illa ratio ad quam tequitur malitia moralis. Specialiter hoc docuit.D. Thomas q. I. de Malo a. v, profunde explicat qua ratione voluntas sit causimali moralis Ic quia verba ejus efficacissima & elarissima sunt non debui ea praetermittere. Est ergo inquit Angclicus Praeceptor duplex modus quo malum causaturis ex bono. Uno modo bonum est causia mali in quan
is tum est deficiens. Alio modo in quantum est agens perri accidens, quod quidem in rebus naturalibus de faciliis apparet. Hujus enim mali quod est corruptio aquae, , causa est virtus activa ignis, quae quidem non prin ,,cipaliter intendit & per se non esse aquae, sed prin--ipaliter intendit formam ignis inducere in mate-- riam ,cui conjungitur ex necessitate non este aquae, de
,, sic per accidens est quod ignis faciat aquam non est e. ri Hujus vero mali quod est monstruositas partus causari est virtus deficiens in semine. Sed si quaeritur causari hujus desectus quod est malum feminis, erit devenire , , ad aliquod bonum quod est causa hujus mali per a ,, cidens, ct non in quantum est deficiens. Hujus enim
defectus qui est in semine causa est aliquod principium: T s alterans.