Scientia media ad examen revocata. Per Germanum Philalethen Eupistinum

351쪽

D . . . aris, quod inducit qualitatem contrariam quali-

,, tat , quae requiritur ad bonam dispositionem hmi- ,, Nis. culus alterantis virtus quanto fuerit persectioris tanto laan, qualitatem contrariam magis inducit, deis per conseq&iis deiectum seminis consequenter. Unde ,, malum iseminis non causatur ex bono in quantum estis deficiens, sed causatur ex bono in quantum est perse- ,, ctum sed per accidens. ,, In voluntarijs autem quodammodo similiter se ha- ,,bet, sed non per Omnia, nec suantum ad omnia. Ma- ,,nisectum est enim quod delectabile secundum sensumi, mOVer voluntatem adulteri, de assicit eum ad dele- ,, clandum tali delectatione , quae excludit ordinemri rationis, de divinet legis, quod est malum morale. Siri ergo ita esset quod voluntas ex necessitate reciperetri impressionemdele stabilis allicientis, sicut ex necessi',, tale corpus naturale recipit impressionem agentis, m- nino idem esset in voluntari, de naturalibus. Non. ,, est autem iic, quia quamquam exterius lensibile a Miciat, in potestate tamen voluntatis est recipere, ,, vel nou rccipere ; Unde mali quod accidit ex hoe,, quod recipit non,estipitim deleetabile movens causa, M sed magis ipsa voluntas, quae quidem est causa mali.,, sed utroque praedictorum modorum scilicet de per ,, accidens, ct in quantum est bonum deficiens. M Per accidens quidem in quantum voluntas fertur in

is aliquid , quod est bonum secundum aliquid, sed ha- ,, bet coniunctum aliquid quod est simpliciter malum. is Sed ut bonum deficiens in quantum oportet in vCluntate

352쪽

ART. IJ.. DEUS NON EsT CAusA PECGATI 29s. luntate praeconsiderare aliquem defectum ante ipsam Melectionem .deficientem per quam eligit secundumo quid bonum , quod-simpliciter malum. CClJ. Nihil potest clarius ad nostium intentum dici. Expendatur primo duplex illa eausa mali, nempe

bonum ut bonum, di bonum ut deficiens a bonum ut bonum eausat malum per accidens quia praeter intentionem in quantum scilicet producit aliquod bonum cui conjungitur aliquod malum. Bonum ut deficiens causat malum per accidens, quia ut docet D. Thom. . P. q. 69. a. I. Ho ipsim quod est esse deficiens accidii bono cui per se competit auere. In hoc conveniunt malum naturale ει malum voluntarium, quod utrumque habeat duplicem illam causam mali; sed differunt primo, quod datur aliquod malum naturale procedens a bono ut bonum est, ut corruptio aquae , & datur aliud malum procedens a bono ut deficiens est , ut monstruositas par

tus z malum autem voluntarium semper via amque camsam habet quia procedit a bono ut bonum est, ct a bono ut deficiens dic. Procedit a bono in quantum bonum est dum procedit a voluntate intendente aliquod bonum. Malo , inquit D Thom. q. l. de malo citata, in quantum hujusmodi non pote ct esse intenetum, nec aliquomodo volitum, vel desideratum, quia omne appetibile haberrationem boni, cui opponitur malum in quantum hujose mori. Vnde videmu) qaod nusim facit aliquod malum nisi inrendens aliquod bonum, ut bi vitetur et sicut adultero bonum viderar quod delectationes sibili fruatur, o propter

hoc adulterium commistit.

353쪽

3oo CAP. II. PiaMENTA Sc1ENTtR Mxn Malum igitur voluntarium procedit bono ut bonum est, in quantum procedit a voluntate intendente aliquod bonum cui conjungitur. Procedit etiam a bono ut deficiens est, in quantum procedit a voluntate deficiente ; haec enim subtiliter distinguenda sunt voluntas deficiens, & voluntas intendens aliquod bonum. Malum voluntarium procedit a voluntate tam ut intendente, quam ut deficiente; & hqe est prima differentia mali voluntarij a malo naturali qΗod potest δε-lummodo procedere in aliquibus, a bono ut bonum est. Secundo, differunt Malum voluntarium ,& malum naturale , quod in malo naturali bonum ut deficiens reducitur ad bonum persectum; monstruositas partus

quae oritur a bono ut deficiente, nempe a semine corrupto, reducitur radicaliter' ad aliquam causam al-vcrantem, quae ex virtutis suae perfectione inducendo qualitatem contrariam iemini corrupit illud. In malo autem voluntario contrarium accidit, eo quod voluntas ut intendens reducitur ad voluntatem ut deficientem; non enim voluntas ilitenderet aliquod bonum secundum quid , cui malum simpliciter conjungitur, si non esset prius deficiens, tu Pantum , ait An gelicus Magister, oportet in voluntate praetonsiderare at quem defectum ante ipsam electionem desicientem , per quam eligit secundum quid bonam , quod est simpliciter malum. Ex quo evidens fit, habitudinem astus voluntarij ad voluntatem defieientem esse illam rationem ad quam sequitur malitia, quae nihil est aliud quam tendentia in

354쪽

malum simpliciter sub ratione boni secundum quid. Unde haec causalis est vera: ideo actus voluntatis tendit in malum simpliciter sub ratione boni secundum

quid, quia ExiΤ Α voLvNTATE DEFICIENTE. Expendatur secundo, quod si voluntas ex necessitate

Neipereι impressonem delectabilis allicientis omnino idem esset in voluntari, cir naturalibus. Quia scilicet, sicut ad impressionem formae ignis sequitur corruptio aquae, di quodcumque agens causans impressionem formae ignis, in aqua, cautat etiam corruptionem aquae r ita ad impressionem delectabilis in voluntate sequeretur eorruptio ordinis rationis ,& quodcumque agens cau. siret impressionem delectabilis, id est, tendentiam actus voluntarii in delectabile, causaret etiam corrupotionem ordinis rationis. Non ea autem sic, ait D. Thom. quia quamquam exterius Iensibile alliciat, in potestate tamen voluntaris est recipere, vel non recipere. Hage mali quo accidis ex hoc quia recipit, non est ipsium delectabile mouens. sed magis ipsa voluntas , in quantam e fi bonum destaeus. Quasi diceret, quod non ad impressionem delectabilis absolute consideratam sequitur corruptio ordinis; sed ad impressionem delectabilis ut recipitur a voluntate deficiente sequitur corruptio ordinis rationis. Et ideo non quodcumque agens causat impressionem delectabilis in voluntate causit etiam corruptionem ordinis rationis, sicut accidit in naturalibus i sed sollim illud agens, quod iacit talem impressionem recipi a vo- . Iuntate deficiente causat praedictam corruptionem. Atque in hoc consistit prςcipua mali moralis a malo naturali

355쪽

33, 1 CAp. II. I GMguT sct pN' turali differentia ; nempe, quod v. g. corruptio aquas sequatur ad impressionem sormae ignis ab lute; cor-rtiptio vero ordinis rationis sequatur ad impressio. nem delectabilis non absolute, sed ut est a voLuset Tat Epic ENTE. Unde in naturalibus Valet, qui dat formam, dat ton' uretia ad illam: in moralibus autem non tenet, nisi detur Hrma eo modo quo consequentia ad ωrmam consequuntur illam r ut in nostro casu qui dat actui peccati tendentiam in de Ustabile , non cati sat malitiam ue sed qui dat actui tendentiam , ut est avo LuNTATE DEFici ENTh,causat malitiam.eo quod malitia non sequitur ad tendentiam in delectabile absoluo te; sed ad tendentiam in delectabile, ut est a vorura.

CClit. superest explicare, quid sit voluntas deficiens Breviter dico, quod voluntas deficiens est vo Iunias non se subijciens legi. Ita D. Thom. I. p. q. 49. ad 3. Malum habet causam desiisieniem, aliter in rebus vo lunt arsys, or naturalibus. Agens enim raturale proaucit es seciumst m, ratem quale ipsium est, nisi impediarar ab at qua extrinseco, O hοι iplum est quidam desectua ejus, an is nunquam es malum in efectu, nisi praeexistat aliqvod malum in uente,υei in materia sciri ABnm est ed in rebistolanturque defessus afliomo a voLUNTATE DEFiCIEN-eta procedit in quaniam non sub'cis se in acta sua regula, i iamen defectus non est culpa , Iedsequitur culpam, exhοι κοd cum rasi risectu operatur.

Ad intelligentiam majorem hujus testimonii notandum est, quod tunc voluntas dicitur non subi jcerqset

356쪽

ART. III. DEuS NON EsT CAusA PEccAT. 3o se actu suae regulae, sive legi , quando non attendens ad regulam seu legem operatur; verum, quia voluntas non semper tenetur considerare actu legem, dixit D. Thomas, qui tamen defectas scilicet attentionis non esseulpa. Dum autem voluntas operatur tunc tenetur at

tendere ad regulam , ct ideo desectus attentionis qui ante operationem erat pura negatio & inculpabilis, ex ipsa operatione mala,quam causat,fit privatio de culpa

bilis r Ideo subjunxit Anselicus Magister , Sed sequitur

culpam ex hoe qaad cum tali defecis operatae. Clarius & suluis totum hoc expressi Doctor Communis his elegantibus verbis , quae habentur post verba relata num. a. i. In omnibus enim quorum unum se debet esse regula de mensura alterius, bonum in re- ulato & mensurato est ex hoc, quod regulatur &consormatur regulae ac mensurae, malum vero est ex

is hoc quod est non regulari & non mensurari. Si ergo ',, sit aliquis artifex, qui debeat aliquod lignum recte in- ,, cidere , secundum aliquam regulam, si non directὸ is incidit, quod est male incidere, hςc mala incisio causa- ,, bitur ex hoc defectu quod artisex erat line regula deri mensiura. Et similiter delectatio, de quodcumque , , aliud in rebus humanis est mensurandum & regulanis dum 1ecundum regulam rationis S legis divinet, unde

,, NON v Ti regula rationis & legis divinς PRRrNTELLio G I TVR in voluntate ante inordinatam electionem..is Huius autem quod est, non uti regula praedicta. ,, non oportet aliam causam quςrere; quia ad hoc suc,ificit IPSA LIBERTAs voLvNTAT is, per quam potestri ge

357쪽

3o4 CAp. II. PiGN TA S cIENTtR MED. ri agere vel non agere. Et hoc ipsum quod est nonis attendere actu ad talem regulam in se consideratum , non est malum nec culpae , nec poenς, qtlia anima nonis tenetur , nec potcst attendere ad hujusmodi regulamis seirpi r in adiu. Sed ex hoc accipit primo rationem culpae, quod sine actuali eoassi Maatione regulae pro- ,, cedit acl huiusmodi elcctionem, sicut artii ex non pec- ,,cat in eo, quod non sempei tenet mensuram, sed ex hoc quod non tenens me a suram procedit ad inciden- durn. Fi ir militer culpa voluntatis non est in hoc quod is non actu attendit ad regulam rationis, vel lcgis divi-

,, nae, sed ex hoc qUod non bobetis hujusmodi regulam. Vt mensuram procedit ad hujusmodi elictionem. Et is inde est quod AususTi Nus lib. de Civit. Dei, dicit.,, quod Voluntas est causa peccati, in quantum est deri sciens, sed illum defectum comparat illantio di te

determinantem non cansare in amι peccari illam rationem, ad quam s equitur malitia; ac ρυ- inde nullius pereati esse. causam.

CCIV D Lusquam sufficienter in praecedentibus de-I claratum est, & ex At elico Praeceptore

evidenter probatum, quod habitudo peccati ad voluntatem dcficientem, id est, ad voluntatem non at tendentcm actu ad regulas morum, sit illa ratio, ex qua sequitur & resultat malitia in actu peccati. Si m ciosten

358쪽

luntatem non atrendentem non causetur a motione

Dei physice praedeterminante, evidens erit hanc physicam praedeterminationem ita determinare voluntatem ad actu in peccati, ut non predeterminet eam ad ma- ditiam actui peccati inseparabiliter connexam. Hoc autem perspicue deinonstro animadvertendo prius, aliud esse, quod voluntas operetur, S aliud quod voluntas non attenden S ach u ad regulam operetur. Ad primum QEcit, quod operatio componatur cum voluntate prurcisu ; ad secundum requiritur , quod operatio componatur cum voluntate S simul cum dcfectu actualis attentionis : quando operatio componitur cum voluntate dicit solummodo habitudinem ad voluntatem; quando vero operatio componitur cum voluntate & desectu actualis attentionis dicit habitudinem non solum ad voluntatem Aed etiam ad voluntatem deficientem, silve non attendentem actu ad regulam. Quare ut motio Dei physice praedeterminans causet habitudinem actus peccati ad voluntatem deficientem, ex qua habitudine sequitur malitia, non est satis quod lit causa, cur actio componatur cum voluntate, sed indispensabiliter requiritur, quod sit causa, cur adi io componatur cum voluntate , ct simul cum desectu actualis considerationis. CCV. His praenotatis ostendo clarissime, motionem Dei preseterminantem non esse causam, quod actus peccati componatur cum voluntate deficiente, sed solum quod componatur actus cum voluntate PraeciSe,

359쪽

CAp. II. PiGMENTA ScrENTiae MEB sive quod idem est, non esse causam ut actus egrediatur a voluntate deficiente, sed solum esse causam ut eo rediatur a voluntate praecise : potestque ratio formari sub hac forma: Motio Dei praedeterminans est causa quod actus egrediatur a principio sibi lubdito et sed voluntas,ut voluntas, est principium subditum Motioni Dei praedeterminanti; non vero voluntas,ut deficiens: ergo Motio Dei praedeterminans est causa quod

actus peccati egrediatur a voluntate praecise ut est voluntas non vero a voluntate , ut est voluntas deficiens.

Major' patet; eo quod de ratione Motionis Dei prae- determinantis est subdere sibi principium. Minor non

minus est evidens, quia voluntas praecise considerata nihil habet repugnans divinae motioni; voluntas autem non attendens actu ad regulam non est in debita dispositione ad recipiendum motionem Dei praedetcrminantem. Oportet igitur divina motionem ita phy siice piae determinare voluntatem ad actum peccata, ut conferat actui habitudinem ad voluntatem praeciSe,Don conserendo illi habitudinem ad voluntatem deficientem: ae proinde non esse caulam malitiae actui intepat abiliter connexae ; siquidem hςc, ut saepe dictum est, nequit, causari nili caulata habitudine actus ad voluntatem deficientem.

CCVJ. Quae ratio desumitur ex Sole Angelico de ,,maloq. 3. a. a. sub his verbis: Cum enim aliquid est', in debita dispositione ad recipiendum motionem primiis moventis consequitur actio persecta secundum intentionem primi moventis, sed si non sit in debita dispo-δ disposi-

360쪽

ART. III. DEus NON EsT eAusA PEccAri 3o .stione& aptitudine ad recipiendum motionem primi moventis, sequitur actio impersecta, ct tunc id quod si est ibi actionis reducitur ad primum movens, sicut ,, in causam et quod autem est ibi de desectu non reducitur in primum movens sicut in causam , quia seralis desectus sequitur in actione ex hoc quod ,, agens secundum deficit ab ordine primi moventis, is ut dictum est. Sicut quidquid est de motu in clauri dicatione, totum est a virtute motiva animalis , ted quidquid est ibi de defectu non est a virtute ,, motiva, sed a tibia secundum quod deficit aptitudineis mobilitatis sic istit Capreolus) a virtute motiva. is Sic ergo dicendum est , quod cum Deus fit primum se principium motionis omnium , quae quidem sic mo- ventur ab ip , quod etiam ipsa seipsa movent , sicut ,, quae habent liberum arbitrium, quae sic suerint IN DE-

dum motionem qua moventur a Deo, sequuntur bo- , , nae actiones, quae totaliter reducuntur in Deum si- tat in causam. Si autem DEFIcIANT A DE BlTO OR-

, D i NE sequirer actio inordinata, quae est actio peccati, is S sic id quod est ibi de actione reducitur in Deurn ,, sicut in causam. Quod aute est ibi de inordinatione, velis deformitate non habet Deum causam sed solum libe- , , rum arbitrium. Et propter hoc dicitur , quod AcTio,, PECCATI EST A DEO , SED PECcATVΜ NON EST A

Haee Angelici Solis fulgidissima Doctrina intento

nostro sic applicatur. Voluntas attendum actu ad V a regulas