장음표시 사용
451쪽
uersos morus caelos impelleret, non motus, sed tumultus potius caelestium orbium sequeretur. Ad secundum distinguendum est antecedens,luxeta doctrinam Sancti Thomae de potentia quaestione 3.art. .id is quia etsi caelum non resistat virtuti mouenti per aliquam qualitatem in contrarium impellentem,sicut lapis resistit proiicienti sursum : obsistis tamen quadam resistentia, quae in improportione consistit,quia scilicet corpus,aut corpora pro sua magnitudinein distantia maiorem impetum, & maiorem approximationem virtutis impellentis exigunt, re hac ratione concedendum est, omnes caelestes orbes simul uni Angelo resistere, si omnes simul rotarcitentaret. Ex hae tamen resistentia nullasequeretur defatigatio intelligentiae, cum sit omnino corporis e pers,de ligatio enim,aut lassitudo prouenit ex resolutione membrorum,&spirituum, quorum ministero motus exercetur. Plura hic supererant explicanda , quae quaestionibus sequentibus examinanda Veniant.
2ηa fucustare caelestes orbes ab integigentia
EXplicuimus. in superioribus, quaenam, & quot
virtutes caelorum motrices sint,explicandiam superest,qua ratione, id est , qua facultate, seu virtute c munus exequant , . quod in pr sentiarum
Et in prςsenti controuersia prima sententia adstruit, potentiam, qua Angelus localiter mouet cm-lum,aut aliud coreus esse id meum intellectu,& πο- it
452쪽
luntate ipsuis, quatenus ad morum referuntur. Hanc amplectitur Averroes Ιχ. Metaphysicae commentario 36. Argentina distinct. 8. quaest. i. art. I. Bassol.disputatione i 4. quaest.2. Capreolus distinct. 7. quaest. a.
Metaphysicς quaest. 31.3c hanc sententiam valde probabilem iudicant Patres Conimbricenses a. de caelo
capite F. quaest. 7. art. 2. dc tutatur Pater VaZqueZ I. parte disputatione Ioa. capit. 3. & 4. & disputatione 2I8.cap. 3.in fine,& Zumel I .parte. Fauet Pater Molina I .par. quaest.F inart.3.fauent ali , qui cum Scoto, Ferrara, & Canar. existimant in Deo potentiam
non distingui ab intellectu,de voluntate, quos refert& sequitur Pater Vaet quea primo loco citato. Fauet denique Diuus Thomas locis infra citandis , cum alia quibus recentioribus. Quae sententia suaderi potest his rationibus primo,quia iuXta commune proloquium, ea, quae in inferioribus dispersa sunt, colliguntur in superioribus, cum hoc ad persectionem pertineat, ut constat in sensibus externis comparatione interni, dc in his omnibus comparatione unius intellectus. Igitur vis motiua , quae in nobis distincta est ab intellectu, & voluntate in Angelis ut pote superioribus , dc persectioribus cum intellectu , de voluntate coincider maxime, cum non videatur assignabilis alia potentia naturalis operativa in rebus spiritualibus praeter intellectum ,& voluntatem , & ideo Aristoteles r. Ethicorum has duas tantum potentias intellectuales constituit, per intellectuales idem intelligens, ac spirituales, & hae certe sussicere videntur ad motum , si enim intellectus imperet,& voluntas exequatur illius imperium,plane sequitur effectus: frustra ergo quaeritur alia facultas motrix Praeter istas. Praeterea arguit
453쪽
Pater VagqueZ,disputatione Ioa. capite 3. quia inseparatis a materia frustra ponitur alia potentia motiua praeter eam, quae est in corpore mobili: ergo tantum illis superest intellectus,& voluntas. Autecedens probatur ex Aristotele 3. de anima, ubi definiens, quae sit potentia secundum locum in anima , sic ait: me igitur ambo,intellistin, or appetitus mouendi, motu dicto
principia sunt, & statim ad unum haec duo reducens subiungit: unum igitur est liquod mouet,issum, inquam, appetitum: Et circa finem capitis addit: Id vero, quod move atque mouetur,quia ipsum principium appetendi, id
autem,quod mouetur, est Mimal Usum,at, quo mouet, appetitus,ut instrumento iι iam corpori tribuitur. Ex mente ergo Aristot.in separatis a materia non est aliud principium motus praeter appetitum,& voluntatem, licet quando corpori adiunguntur, exigant in ipso corpore instrumentum aliquod motus.Rursus facultas exequens ab intellectu, & appetitu, disti ricta ideo ponitur , ut illis pareat, & non nisi ad nutum appetitus operetur, sed haec subiectio nequit intelligi in simplicissim substatia, qualis est Angelus,quamuis incomposita, ut homine, bene intelligatur: ergo non est ponenda talis potentia distincta. Denique in Deo non est talis potentia distincta formaliter ab intellectu,& voluntate, sed his praecise coalescit omnipotentia , ut cum multis docet Pater MazqueZ supra:ergo non est necessario ponenda haec distinctio realis potentiarum in Angelo. Antecedens praeter dicta probatur, quia talis distinctio omnipotentiae a voluntate imperfectionem Deo affert. Fit enim inde concipi voluntatem diuinam a nobis sine virtute perfecta, cum alia facultas nostro modo concipiendi superaddatur, qua ut instrumento operetur,& sanὸ perfectior conciperetur voluntas Dei, ita ut quidquid
454쪽
velit sacere, per se ipsa assequatur: ergo non est ponenda alia facultas in Deo , ac proinde, nec in Angelo, eadem namque videtur ratio. Et huic sententiae videtur fauere Diuus Thomas, quatenus I. parr. quaest. 23. artic. I. ad . post quam etiamsi oppositum primo docuerit , statim subiungit : Vel dicendum entiam, vel voluntatem diuinam, secundum quod est principium essedituum, habere rationem potentιa. Et quaestione 1 . artic.s. sic, unde de viribus anima non possunt eis sed est, Angelis competere, nisi intellectus, Ur voluntas,& quaestione 79. articulo I. ad 3. Dicendum, quod in Angelis non est alia vis,qu m natura intellectiva,ct voluntas, qua ad intelletium consequitur. Et clarius quaestione 16.de malo, articulo I .ad ΙΑ. his verbis: Ad decimum quartum dicendum, quod in Angelo, aut Daemone non est alia potentiameque operatio, nisi intellectus, ct voluntas, statim:'de nuda virtusseu potentia in Angelo potest esse, nisi pertinens ad apprehensionem, vel appetitum intellestualem. non autem est inconueniens, quod Angeli aliqua corpora sis imperio voluntatis moueant motu dumtaxat locali. Uidemus enim quod anima humana seu intelletitu , ct voluntate mouet corpus'iunitum. Denique de spiritualibus creationibus articulo 6. ad 8. sic. habet: Probabiliter dicitur, quod imperio moluntatis substantiariis mouet cor-pm caelesti. Et statim,sῖ- ei obedire ad nutum possit secundum transimulationem localem, ct in nobis apparet, in quibus statim ad imperium voluntatis sequitur motus cor
Quamuis relata sententia, mihi satis probabilis videatur, probabilior tamen apparet opposita, quae potentiam motivam Angeli ab intellectu, & voluntate ipsius realiter distinctam agnoscit. Vt certum diximus tractatu de anima separata quaestione octaua. Eam sustinent Henricus Quod libero iv quae- E e 2
455쪽
stione sexta , Aureolus apud Capreolum in secund distinctione septima, quaestione secunda, articulo I. Macrou. ini. distinctione 43. quaestione s. Godo-phredus Quodlibeto t. quaestione A. Pater Suareatomo 2. Metaphysicae , disputatione 31. Sectione 4.
numero χχ. Patres Conimbricenses 2. de caelo, Capite s. quaestione T. articulo 2.cum Caietano I. paris
e , quaestione 34. articulo s. illam veriorem, & probabiliorem censet i etsi Caietanus iudicauerit, potentiam in Deo non differre sermaliter ab intellectui& voluntate diuina. Quam sentiam sicilius amplectuntur plures, qui cum Durando in i . distinctionο38. quaestione I.& Patre Suareκ supra disputatione 3O. Sectione II. numero ΑΙ. constituit in Deo potentiam formaliter, aut ex natura rei ab intellectu,& voluntate diuersam ; quibus multum fauet Diuus Thomas I.parte quaestione I9. articulo Α.ad 4.&e pressius quaestione 21. articulo i .ad . ubi sic scribit: Potentia non ponitur in Deo, ut aliquid differens a scientia, ct voluntate, secundum rem , sed forum fecundum rationem , in quantum potentia importat rationem principi'
exequentis id, quod voluntas imperat, ct ad quod scientia dirigit. Et idem repetit ibidem articulo s. ad i.si enim in Deo potetia distinguitur ab intellectu,& voluntate, quia licet haec sit infinitas efficacitatis, non intelligitur operari ad extra eo ipso , quod vult, nisi nostro modo concipiendi applicet potentiam quasi
executricem, potiori iure denefandum erit voluntari creatae Angeli posse per suum velle immutare res alias, & expresse docet nostram sententiam, qu st. 6. de potentia,articulo 7.ad I 2.quod argumentum co*tendebat, Angelum solo suae imperio voluntatis posse corpus mouere. Et D. Thom .respondet his verbis: -Ad duodecimum dicendum, quod imperium Angeli requi-
456쪽
rit executione virtutis, unde oportet,qnod is quidam radius spiritualis ad corpus, quod mouet. Idem habet quodlibeto 9.art. I O. ad 2. Dicendum, quod Angelus agit in haὸ corpora, mouendo ea localiter per imperium esed imperis non dicitur Usne virtute aftiva. Probatui essicaciter nostra sententia ratione. Primo, quia nulla potentia valet naturaliter, immo neque lege absoluta Dei, vagari extra suum propriunt obiectum,& modum proprium versandi,& attingendi illud: sed motus localis non continetur intra Obiectum intellectus, & voluntatis Angeli, nec intra modos operandi harum potentiarum : ergo nequii
ulla ratione fieri ab his facultatibus, sed alia distincta necessario constituenda est. Maior syllogismi per se est manifesta, & recepta ab omnibus 3 unica enim ratio constituehdi, & distinguendi potentias emendicatur ex diuerso modo attingendi obiectum , seu quod idem est, ex distincto obiecto formali: hoc siquidem dat specieiti, & distinctionem, quamlibet veto rem persectione propriae speciei circunscribi ne-eesse est. Unde nec visus sonum, neque auditus colorem ullatenus percipere valent: Minor hero non mi nus perspicue demonstratur. Quia ratio motus in nobis constituit, & dat speciem potentiae motricis essentialiter, & genere diuersae ab intellectu, & voluntate.Et ideo non continetur, nec contineri potest intra limites obiecti intellectus nostri, & voluntarii ut omnes pleno ore fatentur.At intellectus,& uoluntas intelligentiae sunt eiusdem rationis specificae, aut saltem genericae cum nostris,quandoquidem eandem veritatem,& bonitatem eodem modo saltem generi- eo respiciunt. igitur intelligi nequit, motum coni facultatum Angeli, ac
457쪽
Neque eluditur vis argumenti, siquis dixerit, motum is calem habere in se rationem veri, & boni, sub quibus possit contineri sub obiectis intellectus,& voluntatis,& ab his facultatibus attingi quia si hoc sufficeret, idem intellectus posset elicere omnes operationes voluntatis sensuum, & aliarum omnium facultatum,si quidem omnes,& earum obiecta ab intellectu attingi possunt b ratione veri,& idem contingeret in voluntate, quod figmentum nullus unquam
excogitauit. Inutilis ergo est illa identitas realis, sed attendi debet specialis ratio obiecti, aut effectus, sub qua nullo modo localis motus ad obiectum intellectus,& voluntatis spectat. Secundo, diuersitas actionum , & modi operandidistinctionem facultatum, quibus prouenitat, con stituunt, aut certe denotant perspicue , sed ea est diuersitas intellectionis,& volitionis a motu locali,quq sussiciat assignare principia omnino distincta: haec igitur in Angelo necessario admittenda sunt. Minor,
in qua est dissicultas elucidatur facile, & in primis in
nobis eadem operationum diuersitas sat est,ad plures facultates distinctas constituendas : ergo & ubi cum inque. Cum iuxta tritum illud proloquium idem , in
quantum idem est, semper sit natum facere idem. Deinde motio localis est actio transiens, constituens suum obiectum in rerum natura, volitio vero, & intellectio neutrum habent, & certe non minus distin- actiones sunt mouere,& velle,quam velle, & in- itelligere. Immo illae maiorem inter se distinctionem vendicant proptet duo nuper dicta.Si ergo diuersitas volitionis, & intellectionis requirit duas potentias diuersas , potiori iure id exiget illarum, & motionis dissentio. Et alias anima rationalis per seu velle sine ulla facultate motiva proprium corpus sibi coniunctum
458쪽
chum mouebit, quia licet minoris virtutis sit, quam Angelus, maius tamen habet dominium in illud &maiore cum illo proportionem, ac proinde sine sundamento id negaret,quod omnes communiter merito inficiantur. Vt diximus 3. de anima in caput IO.
Tertio probatur, quia intelligentia nequit eficere motum orbis caelestis per suum velle, tanquam peractionem, quia nec ipsum velle potest esse motio ipse localis, cum essentialiter distinguantur, sicut termini ipsi,praesentia scilicet,& amor, & diuersis inhaereant subiectis, nempe voluntati, & mobili: neque minus potest esse productio motus localis,cum hic sit actio,
cuius non datur alia actio, & terminus essentialis volutionis sit amor. Et idem argumentum potest confici de intellectione intellectus.Sed neque potest Angelus causare motum localem , per ipsain potentiam voluntatis, & intellectus, quia hae nequaquam V lent elicere, nisi volitionem, & intellectionem permanentes , nec aliud intelligi potest, cum tota ensentia voluntatis, & intellectus, per quam ab aliis facultatibus distinguuntur, sita sit in eo praecise , quod possint velle,& intelligere;quae quidem magis distanta motione locali quam inter se, cum illa sit transiens, factiva termini, tendens non in obi um, sed in effectum,& per se non vitalis, secus volitio, & intellectio, quae etiam magis inter se connectuntur, & sub- ordinantur, quam latio, &.volitio: igitur si velle, &intelligere duo principia exigunt, potiori iure suum principium distinctum motus localis, seu impulsus ad illum exiget. Et saltem non potest idem motus localis ab utraque ista potentia elici, ut censet oppos-ra sententia, quia cum motus sit una, & eadem actio, quae est egrellus effectus ab agente .nullatenus natu-
459쪽
raliter potest , duplici causa totali pendere; dicere auatem a qualibet istarum facultatum procedere potentialem actionem,& idem totalem coalescere, nullius est momenti,quia intelligibile non est, quomodo ab intellectu, & voluntate, essentialiter diuersis, proueniant partiales actiones ciusdem prorsus naturae, &rationis, constituentes entitatem aliquam totalem, homogeneam,qualis est motus localis caeli, aut alterius corporis mobilis.
Quarto denique nostra sententia stabilitur ab ata surdo, quia sit Angelus cςlucircumuolueret per intelinlectum,& voluntatem praecise,fieret inde,ut ex qualibet distantia illud mouere posset ; per has enim facultates aequaliter se habet intelligentia ad res distantes,& propinquas,ut per se patet:consequens vero nullus
admittet, omnes enim requirunt determinatam, &proportionatam distantiam,vi posset Angelus orbem rotare , & ideo vocant intelligentiam formam assistentem,seu adhaerente, quod frustra confingeretur,
si ex qualibet distantia id posset exequi. Ex eo igitur
praecise,quod Angelus velit essicaciter mouere sphaeram, nisi addatur vis motrix distincta, nulla ratione mouebit, sicut ex eo quod efficaciter velit intelligere, id non conseqMitur, nisi per superadditam , & distinctam facultatem intellectricem. Et quod dixi. mus de virtute motrice Angeli comparatione caeli, aut alterius corporis,dicendum similiter videtur, respectu morus localis, ipsiusmet intelligentiae, ut pleraque ex supradictis manifeste conuincere videntur. Argumenta vero prioris sententiae parum negotij nobis facessunt. Ad primum respondeo, illud principium non esse in uniuersum verum, alioquin inteli chus,& voluntas, quae in hoc distinguuntur, subirent in Angelo unius potentiae rationem, quod nullus ad
460쪽
Lib. II. Cap. V. Auast. x. 4 i
mittet.Collectici ergo illa,& xmo solum accidit frequenter , & cum eam rerum natura patitur, quod in praesenti non contingit,ut ex dictis constat. Ad confirmationem vero iam assignauimus, potentiam m tiuam ab intellectu,& voluntate ex obiecto,actu, dc modo operandi distinctam, & eam es se necessariam, manifestis rationibus conuicimus: Aristoteles autem tantum meminit intellectus, & voluntatis, cum potentias spirituales, seu intellectuales recensuit, quia hae tantum propriae sunt substantiae spiritualis , cum tamen vis motrix etiam corpori insideat, & non Q. tum spiritui. Ad secundum negamus antecedens, & ad illius confirmationem dicimus , Aristotelem vocare appe titum principium motus animalis imperans , & dirigens non psoximum,& exequens, ut ex verbis illius patet,id quod nos, ut verissimum amplectiliaur. Ad aliud etiam inficiamur, non posse intelligi subiectionem potentiae motiuae ad intellectum,& voluntatem in simplici substantia, quin potius optime intelligitur, sicut in eadem substantia agnoscitur subiectio, de subordinatio intellectus ad voluntatem. - Ad ultimum posset aliquis respondere, concessis antecedenti, egando consequentiam;est enim diuersa ratio in Deo, & creaturis propter summam Dei perfectionem , & simplicitatem ; etenim huiusmodi argumentandi genus i diuinis ad creata, parui momenti esse solet. Et ideo Caietanus primum concessi explositque secundum. ut supra retulimus. Nos a tem cum Durando,Patre Lua,& aliis, immo & cum sancto Thoma supra, non admittimus antecedens:&ea,quibus stabilitam relinquimus distinctionem reale facultatis motricis Angeli ab intellectu.& appeti tu ipsius,suadent efficaciter,distinctionem formalem