장음표시 사용
511쪽
Osi quam Aristoteles, a. lib. de uniuerso, de
icius attributis disseruit;& in secundo de caeli,& syderum figura , motibus, aliisque affectionibus egit, aggreditui iam his duobus libris di Dptitationem de reliquis corporibus simplicibus, qu ruor scilicet elementis, quatenus grauia & leuia sunt, morusque habent ad loca sibi iuxta uniuersi ordinem Congruentia, nec non de aliis simplicium corporum aflectionibus. est enim huius operis scopus , ut initio diximus , uniuersum , vi ex simplicibus coagmentatum corporibus, & haec simplicia , quatenus partes uni iter si sunt: horum igitur disputationem nos quo-qrie aggrediamur oportet.Verum, quia mens Aristotelis in his libris perspicua satis est, textu uexpositiOMem pressius,& illorum doctrinam breuius deinceps perstringemus, nisi ad 'amussim expendere velimus,
plus a quo opus excrescat. ι .
Textus Aristotelis. De primo igitur caelo ac partibus, is deflesiis, quae io
512쪽
Lib. III. Cap. II. Textus expositio. 493 Perbrevis expositio teXtUS. ΡRaemissa quadam praefatiuncula refert Aristoteles
praesenti capite opinionem aliquorum Philosophorum negantium,generationem .nec non alias sententias aliorum,uariu de rcrum ortu, & interitu sentientium.kraesertim recenset Platonis placitum , existimantis, omnia corpora ex figuris planis componi,& iterum in easdeditiolui,& interire,in cuius refuta- tione,aliis interim omissis,totus est Aristoteles, probans non posse corpus ex superficiebus fieri,sicut nee superficies ex lineis, nec istς ex punctis:& quia partes componentes corpus grauc, aut leue,praeditae elle debent grauitate,& leuitate,superficies vero , lineae, &puncta his vacant, hae onim elementorum assectiones sunt, quibus corpora recta mouentur, quae fusius persequitur AristotcleS. - .
Esse autem necessariuet corporibus simplicibin
natura motum aliquem uniuersis competere, sec.
INtentum Aristotelis in hoc capite est,probare omne corpus physicum vendicare sibi aliquem motum naturalem .Quod probat ex eo, quod sensu constar,corpora simplicia moueri; mouentur ergo naturaliter ; vel si violentus est motus ideo est, quia est sontrarius motui naturali,qui unus erit spacie ab una
513쪽
natura,quae principium est motus,& quietis. Deinde probatur ex quiete , nam vel corpus quiescit naturaliter,uel per vim:si naturaliter, motus ad eum locum naturalis erit,si violenter, naturalis erit motus ad lis Cum,in quem conatur. Deinde aliorum placita inter se comparat, & carpit,ex probatoque asserto colligit, omnia corpora, quae recto motu feruntur, gaudere grauitate,aut leuitate, ut principiis motus naturalis, cum ad medium, vel medio moueantur, & quibus motui violento resistunt 3 ad utrumque autem aer conducit. Denique insert Aristoteles ex dictis, motum esse,& generationem, licet aliqua sint, quae generari non possunt,ex quibus est mundus; quod ines- sic citer probatur ex eo, quod alias antequam mundus generaretur,existeret in natura vacuum.
Textus Aristotelis. Resai autem dicere, quorum es corporum generatio, se quam ob causam
Expositio teXtus. IN hoc capite, ut generationis principium inuestiget Aristot.explicat natura elementi,& quotuplex sit,ac in rerum natura dari ostendit. Elementum, inquit , est id , in quod caetera corpora diuiduntur, in quibus potentia,aut actu inest, ipsum vero in specie diuersa est indivisibile.Dicitur:Potenti aut actu, quia neutrum horum determinatur, & non diuidi in spe-ge diuerIa, sicut heterogenea, quia homogeneum
514쪽
Lib. III. Cap. IV Textus expositio. 49 sest. Ex qua dissinitione infert Arist.dari quatuor elementa, ignem,aerem , aquam, dc terram, cum illis conueniat definitio . Denique opinioni Thalis,dicenistis, unum tantum dari elementum,& Anaxagorae admittentis alia,ut carnem,& olla; praesert sententiam Empedoclis statuentis,quatuor vulgata elementa eL se principia caeterorum , quod confirmat ex motibus simplicibus a medio , vel ad medium,qui proprii sunt elementorum: haec igitur ponenda sunt in rerum
onsequens autem es virumsin nita,an infinita c. Expositio textus. Lreatum Aristotelis in praesenti capite est,probare
elementa non esse infinita : quod primo probat Contra Anaxagoram, deinde contra alios Philosophos et nam partes 'similares mixtorum sunt compositae, cum resoluantur in terram aerem, aquam,& ignem,elementum vero compositum non est, sed simplex. Praeterea licet partes eiusdem rationifislementa ess)nt,non ideo haec infinita forent, cum non omnia, ex similibus partibus constent. Vitellus et mentorum differentiae certo numero continentur,
sunt enim calidum.& frigidum,siccum,&humidum, ergo finita sunt elemqnta ex illis ccinstituta. Reprehendit deinde Leueippum,&Democritum, confingentes principia,seu simplicia corpora infinita, qua
515쪽
rum concursa omnia procrearentur, quia omnia ex
numeris componebant, di finita principia sufficilint: determinat que sunt principioru differentiae t diximus. Conuincuntur praeterea negare multa,quae fen. sibus conspicua sunt , & alia admittere experientiae contraria,ut quod detur corpus,quod diuidi nequeat. Et vherius,quod illa corpora magnitudine, & paruitare inter se differant,nec non infinita esse, & tamen figuris distingui. Denique motus simplicis. qui proprij sunt elementorum, certo numero comprehenduntur , nempe a medio , vel ad medium, Ioea etiam , quae his motibus comparantur , igitur &elementa.
noniam autem sinita usi necesse es, confiderare restit,ctc.
DIstulit iam Aristoteles in hoc capite,utrum et mentam unum sit,uel plana,& refert Prius ali tum Placita: deinde ea refellendo, quid res habeat exponit Mores Philosophi cx antiquis unum tantiam e plementum arbitrati sim , alii medium quid in ter aerem ,& aquam sessio nS generasionis principium per rarit cinio densir qm , quos triplici istaticine refuta Aristinctos. Alii viacum elementum potaeritino , ignem ditaersimode tamen, quoς etiam inultiplicare refellit philosophus omnes vero unius elementi assi eriores, hac vutactiat i vatione redarguit: quia si ovinia naturalia corpQta ex eodem Principio
516쪽
Lib. III. CV. G. Tenus expositio. 497
coalescerent,eiusdem essent naturae,eodemque naturali motu cierentur, ad eundenique locum: quod palam a veritate abhorret: plura igitus sunt elementa supra enum rata.
cinsiderandum est autem primo, utrum siempiterna sint, an generentur, or com
mmpantur. Breuis expositio textus. VT Elementorum numerus , & uniuscuiusque affectiones certo constent inquirit Aristoteles , hoc capite , num elementa generationem, &interitum subeanr, & respondet non esse aeterna, sed reciprocis mutationibus secundum partes dissolui. quae dissolutio infinita esse nequit, quia alias infinita esset duratione elementi constructio, nec finem habete sistest, id est, usque ad ultimam partem, quia haec non est indiuidua secus elementum conflatum ex indrvisibilibus,indiuiduum esset. Generantur autem elementa, non ex non corpore, neque a 'alio corpore antiquiore, neutrum enim
stare potest sed mutuo ex se ipis,
id est, unum ex materia alterius, & e con
517쪽
Textus Aristotelis. Rursus igitur considerandum es,quis nam sit mutuae generationis ipsiorum moduου, erc. Breuis expositio textus. Ρεrgit Aristoteles ad inuestigandum generationis
elementaris modum, & prius aliorum placita re cese ¬at,expositurus deinde,quid veriussis .Empedoclesin Democrixus putarunt,elementa,etsi sempiterna, alterum ex altero persecutionem ab alio generari. Hi tamen fucatam tantum generatione agnouere, cum non educΗx formas ex materia praeuiis alterationibus disposita, sed maiorem duntaxat raritatem.Restat igitur,ut unum elementum per transmutationem ex alio fiat. Verum in hoc duplex est sententia falsa,altera asserentium, transimulationem seri secundum figuras , altera constituentium in diuisione per plana: priores enim coguntur asserere, prima corpora non dine diuisibilia , neque partes sortiri naturam totius,cum figurae hoc non habeant, posteriores sensibus repugnat,& aliqua absurda cocedere tenetur.
Omnino autem enti piscibus corporibus figuras
tribuere, metas egreditur rationis,ctc. Breuis expositio textus. , Totus est Aristoteles praesenti capite in refellenda Platonicorum opinione, varias elementis figuras
518쪽
Lib III. Cup. VIII.Textus expositis. Asty
figuras attribuente:id quod variis rationibus exequitur. Prima prolixa satis sumitur ex figuris mathematicis, quae si iuxta Platonicum placitum elementis accommodentur , plane sequeretur inter elementa vacuum dari, cum illis nequeant undequaque esse contigua. Et quod elementa nullam praefixam vepdicent figuram, ex eo conui, quod eorum quodlib et undique contingit extremitatem rei, cui iungitur , sese ad illlius figuram accommodans:quod maxime elementis congruit, cum sint quasi materia mixtorum, & receptaculum , & alias non possent elementa venire incompositionem mixtorum , neque in unum continuum coalescere,si indelebiles ex se figuras haberent. Praeterea non recte Platonici figuras elementis aptIt, ad earum potestates,& motus exprimendos,quia igni tribuunt sphaericam,vel pyramidatem,quae motui recto ignis non congruit: terrae cubicam, quae etiam . motui terrς non determit,etsi quidditas elementi in eaeonsistat figura, cum generet sibi simile, figura figuram generabi quod absurdum est, & si una figura est
propria unius elementi, alterius contrarij contraria erit figura,cum tamen figurae nihil possit esse contra .rium. Denique contradictionis, elatonicos arguit Aristoteles.
Tractitus de natura , numero cis motu
PLura in hoc tertio libro de elementis edisse
rit Aristoteles, de quibus per otium diximus, cum eodem libro a. de ortu & interitu , qualia sunt quae ad generationem & corruptionem . & ad qualitates eorum activas spectant. Et ideo illuc speetantibus omissis, solum in hoc tractatu agitabimus, ii χ
519쪽
soo De Caelo, se Mundo. quae hius loci sunt propria, quae videlicet spectant ad
elementa, ut sunt partes uniuersi, quod, ut non semel monuimus, huius operis scopus,& adaequatum obie- ictum est
sint elementa, quo se qualia. VT ea,quae titulus quaest. inquirit, dilucide eno.
demus seoperae pretium erit Omnium firmum . fundamentum iacere, quo firmius elle nequit, quasi ipsius met elementi definitio Haec igitur prius elucidanda est,ut inde caetera ad elementa spectantia facilius enucleemus. Aristoteles tertio capite huius libxi,sic definit:He- . mentum remorum mixtorum 6λιd, in quod caeterri corpora
diuiduntur, in quibiu potentia inest, ipsum vero in oecie diuersa est indivisibile. Asserit Aristu teles se definire
elementum corporum, quia elementum multipliciter sumitur ;& ideo laxiori significatione illud definiuit 3. Metaphysicae, capite 3. prout etiam conuenit elemeiatis scientiarum demonstrationum, elementis literarum,& similibus. Dicitur vero elementum, in quod caetera corpora diurduntur , quia corpora mixta resoluinitur in elementa si quidem ex illis cem ponuntur ,& unumquodque in ea diuidi,&resolui potest , ex quibus componitur. Dicuntur praeterea elementa manere potentia in mixtis, id est, virtualiter,ut explicuimus libro a. de generatione, ubi animaduertendum est Aristotelem dixisse, in potentia , vel actu, quia nondum stabilicrat, elementa solum manere virtualiter in mixtis, quod praestitit
postea in libris degeneratione. Additur denique in
520쪽
Lib. III. Cap. VIII. Eu I. sor
definitione, indivisibile in specie diuersa, quia licet elementum diuidi possit, non tamen in alias partes specie diuersas, sicut animal diuiditur in caput,pedes,&c. quia Omnes elementi partes eiusdem sunt speciei. Ex iacto tamen scindamento posset inferri, nullum esse in rerum natura elementum , quia nullum . est sublunare corpus , quod non sit diuisibile in specie diuersa ; nullum igitur erit elementum , quod in specie diuersa indivisibile diximus. Antecedens probatur, quia quodlibet ex quatuor corporibus simplicibus sublunaribus, quibus si cuipiam elementi ratio congrueret, diuidi potest in materiam & formam, quae inter se specie disrael:insuper etiam in alia eorpora completa,ut aer e .g.in ignem & aquam, siquidem ex aliqua illius parte ignis , ex altera vero aqua
Ex eodem etiam fundamento videtur elici Inoa esse elementa quatuor , sed plura, vel pauciora, ut plures antiqui relati ab Aristotele praecedentibus capitibus 3. . & s. arbitrati sunt. Plura quidem, quia partes homogeneae,Vt caro, & OS, plures,quam quatuor sunt ,& tamen elementi rationem sortiuntur, Cum in eas heterogeneae parres dividantur,& ipsae in specie diuersia indivisibiles sint.Praeterea arguere possent,Eleucippus, & Democritus, hoc modo, corpora mixta coalescunt ex infinitorum simplici uni con- cursu,& i a ea diuidutur:cum tamen simplicia ipsa,seu atomi indivisibiles sint: igitur infinita erunt elemenseta. Ratione non dissimili posset arguere Plato, pro sua figurarum multitudine, ex quibus, ut elementis , corpora conflari existimauit. Quod pauciora sint elementa . quam quatuor, probare possunt , qui Vnum tantum agnouerunt ex eo, quod uni primu