장음표시 사용
91쪽
rvprione ab agente naturali facienda. Communis tamen, & longe probabilior lententia assirmat, corpora caelestia ex principiis intrinsecis suae naturae ingenerabilia , atque incorruptibilia esse, ita ut non possint desinere per introda monem alterius formae in materia eorum, etiam per potentiam Dei absolutam, sed solum per realem separationem . miraculosam formae a materia a Deo immediate essi ciendam,vel per anni hilationem,& hqc nobis placer, quam tenet expresse Aristoteles; capit L huius libri, ut vidimus, & libro χ. capit. i. atque etiam in libro de mundo ad Alexandrum capit.χ. & cui euidens est repugnare expositionem Patris Molinae, cum expresse teneat his locis Aristotelis, id prouenire ex parte materiae diuersae rationis a materia sublunari,de prorsus incapaci alterias formae ab ea, quam habet: quare ex principiis propriae naturae repugnare censet. Ita sentit tota fere Peripatetica Schola, & in primis D. Thomas lib. I .de caelo,lectione 6.lib. 2. lectione. .& χ.libro contra Gentes cap. o.& I. parte quaest.66. artic.2.3c quaest.73.art.6.3c c teri Scholastici in φῶ-stinct. 4.D.Dionysius .cap.de diuinis nominibus, &tota iam Schola Philosophica. Quod absque dubio senserunt D. Augustinus I 6.libro, de Ciuitate Dei, Capit. 2 . D. Hieronymus in illud Isai e sic Cali sicut fumus liquefient, de ad illa verba capitis 69... ne ego
creo crios nouos. Et D. Gregorius libro Io: Moralium, Cap. F.quibus locis docent, caelos duraturos in perpetuum,cum eadem substantia,& solum habituros mutationem circa aliqua accidontia,& proptexea D.Paulum I. ad. Corinthios 7. dixisse, Pratorii enim Agura μι--undi. nihil de substantia eorumlocutus,utpote
in perpetuum duratura. a ι. . v. si v
' Sed ratione: probauir primo, quia si caeli ex prin- a cipiis
92쪽
cipiis naturalibus fieri possunt per generationem,ci desinere per corruptionem e ergo habent male riam natura sua transmutabilem per diuersas formas, ita ut habens unam,recipiat alteram Iimm O Omnes, VLeuidenter probatur in materia sublunari, dc praete rea sua natura capacem quarumlibet dispositionem earumi sed cuilibet potentiae passiuae naturali debet correspondere naturalis activa, a qua possit reduci in actum ; ergo potest talis potentia passiua r duci in actum ab agente naturali, & ab eodem disponi pro sua forma recipienda , atque introducenda naturaliter : quare sequitur esse naturaliteri
corruptibilis. Quod hoc modo urgeri potest; si
- materia caeli Lunae fuit naturaliter sub forma aquae,& consequenter sub dispositionibus eius, ut assit-mat secunda opinio , vel ex sua natura potuit esse, uvassirmat prima, sequitur euidenter, fuisse tuila nat raliter capadem materiae ignis, ac dispositionum eius.& nunc esse,& cum natura eius eadem perseueret,sed elementum ignis contiguum est idem caelo , eique proinde suffcienter approximatum,agense Vero, &passo approximatis, sequitur necessitate naturae actio, passio , introductio dispositionum , & formae substantialis, atque expulsio praeexistentium : ergo absque dubio foret iam corruptum caelum illud nimia activitate ignis, si haberet naturale principium corruptionis.Quod vero Plato aiebat,sola voluntate diuina,a corruptione praeseruari,sola etiam voluntate humana absque ullo rationis fundamento asseritur, immo contra ipsam rationem naturale admittendo per petuu quoddam miraculii sine necessitate Nec minus
friuola est solutio secudae opinionis,quod forma caeli informet materiam aquae sex qua factu est j indepe leutet a dispositionibus contrariis primaru quali atu.
93쪽
& ideo non possit eas recipete ab agente naturali; nam siue dependeat ab eis, vel non, certum est , ut praesupponit eadem sententia,tales dispositiones habuisse eandem materiam,dum fuit subrorma aquae,&ideo non minus posse modo eas habere Probatur euidenter consequentia,quia forma,quaevis illa sit, non tollit capacitatem naturalem materiae,immo nec impedit actionem agentis naturalis potentis ei imprimere dispositiones sibi naturales,quas habuit naturaliter, ut euidenti inductione potest probari in quibuscunque materiis. Ex quo efficaciter colligitur, non posse impedue dispositiones caeli,nec formam eius, quin ignis approximatus imprimat materiae quondam aquae,& ideo capaci caloris,& siccitatis,has qualitates se consequenter propriam formam. Seeundo,quia Deus condidit immediate mundum,& praecipua corpora eius naturali modo, & ordine, hoc est,ut natura eorum postulabat ; ergo sicut singulis corporibus contulit formas naturales iuxta naturam speciei, in qua ea condere volebat, quia forma substantialis tribuit speciem ita eisdem formis contulit dispositiones sibi naturaliter conuenientes, quibus
medijs adaptaretur naturaliter materia ad receptio nem formae. Sed formae caelorum, & dispositiones, quas habent in materia carent contractis,ut probauit Aristoteles 1 .lib.dς caelo,cap. 3 .docetque experientia,& fatemur oppositae sententiae: ergo tales formae, &tales dispositiones postulant naturaliter materiam incapacem formae,& dispositionum habentium contrarias,alioqui non foret accommodata materia naturae
formae, ac dispositionum, nec posset modo naturalim onere cum ea com positum , sed talis debet esse, ut non sit capax contrastae formae, acidispositionum,& ita constituat cum eis compositum: suis naturalime a b u
94쪽
Lib. I. Cap. III. uast. I. T s
bus principiis indissolubile. Testimonia scripturae adducta in fauorem Plat His duo continent:vnum pertinens ad distallationem,
aut corruptionem Caelorum , alterum aue immutationem eorum. Ad primum quidem non de caeso pro supremis corporibus,scd pro aere accipiendum esse,do-Cet D.Aug. 3.libro de Gen.ad litteram,cap.2.& 3.&in expositione Psalm. io i. in quo etiam sensu de caelis iuxta eiusdem Sacrae paginae consuetudinem, quae Psiaim. i os .mitiores cels:ait,hoc est aeris, & alibi saepe, loquitur L . Petrus, ut verba antecedentia euidenter ostendusit. Postremum vero de caelis posterioribus in fine mundi innovandis,aut immutandis , pro corporibus cςlestibus accipit D.Petrus,sicut caetera scopi rae testimonia:sed immutationem,aut innovationem,
non de substantiali, sed de accidentali intelligendam esse docent idem August. I lib.de Ciuitate Dei, cap. 2 .D. Hieronymus in illud Isaiae si . isicut fumus liquefient,& ad illa verba, cap. 69. Ecce ego creo Mos nouos,dc D. Gregor.lib. I 7. Moralium cap. 3. &sic exponendum est testitiionium Clementis.Eiusmodi autem accidentalis mutatio, quantum ad lucem erit. nam tunc maiori luce iaciebunt,mutabuntur etiam quantum ad motum,& modum influendi, & elementa igne purgabuntur a vaporum, & aliarum qualitatum permixtione,atque etiam ab immunditiis,quas ex malo via iniquorum hominum susceperunt, permanen . quidem integra substantia tam elementorum, rquam coelorum; quare nihil ex sacris literis probare potest incorruptibilitatem eorum ex suis principiis: intrinsecis,sed neque ex sanctis Patribus, qui opposinitum videntur docuisse. Nam,ut docet D.Thomas Iarpari. quaest. 66.arti . 2.ex mente Platonis,cuius doctrinam sequuti sunt in hac parte,id protulerunt,nisi for
95쪽
6 De C. Mundo. 9.te verbum incorruptibile desumpserunt, ut significat omnimodam necessitatem essendi,& soli Deo conuenit,iuxta Paulum 2. ad Timotheum 6. Qui solvi habet
smmortalitatem, in quo sensu nulla creatura incorruptibilis esse potest. Ad argumentum respondeo , virtutem finitam in materia existentem, & quae defatigatus in mouendo, non posse moueri tempore infinito,& de hac sola loquitur Aristoteles': si vero spiritualis sit, vel prorsus incorruptibilis,bene potest,& ideo absque fine potest moueri caelum ab Angelo , vel posset a principio intrinseco efiiciente, si illud haberet,quantumlibet finitum , secundum virtutem intensiuam : non est enim necessaria proportio inter eiusnodi principia,& tempus durationis motus , ut attente consideranti facile constare potest. i
di aliquando noua aliqua stella, vel mutos . i. ratio adia in caelo apparuerit , o quomodo id contigerit.
Vctores primae opinionis relatae,sententiae,quς ostione I. ut adstri stuat caelorum corruptibilitatem,obiicere nobis solent aliquas reales mutationes,
in caelo deprehensas,ex quibus inferri videtur,caelu generari, & corrumpi, & ideo de illis nobis ex instituto agendum est,in hac quaestione, ut praecedentis verivas magis eluceat. Et in primis anno nostrae salutis millesimo,quintegetesimo septuagesimo secudo,om- .nibus Astrologis illius temporis consentientibus, im
mo M uniuersis hominibus spectantibus, apparuit ita. . Cassio
96쪽
Cassiopea noua quaedam stella, quae post biennium
Quanuit:interim tamen in gentem omnibus, qui rei Douitatem percepere, admirationem attulit ; dc ideo Astrologos ad sententiam de ea ferendam ςompulit Quae,ut ipsi notarunt, initio stellam Veneris magni-xcidine, & claritate vincere videbatur. Praeterea post aliquot menses adeo decreuit, ut deinceps toto suae Exiliemiae tempore non maior, quam aliud sydus ter- iae magnitudinis apparueris, nec alio, quam diurno motu sint ut cum primo mobili fieri videbatur. i.
In ferenda tamen de hac stella sententia distracti sunt huius temporis Astrologi quorum hae partes maxime sunt nonnulli existimarunt hoc iubar, non stellam, sed cometam fuisse infra Lunae globum degentem : huiusmodi sunt Mautolicus Abbas blassa-nensis,Paulinus,Pridianus, P. Chrysto rus Clanius, Thadeus,& Agesius. Quorum fundamentum elle potest caeli incorruptibilitas , & ingenerabilitas, quaest.
praecedenti stabilita, quae stare nequit, si aliquid de
nouo productum in ipso caelo admittamus. Horum tamen sententia admittenda non test:quia omnes quis in elementari mundu sub Lunae globo videntur, non. pollunt eodem modo sub eodem aspectu, omnibus undecunque ceroentibus apparere,nec in eodem loco ab omnibus notari, si cum strilis inerrantibus cDnferamur,ut ratuita est apud Astronomosin per se apparet manifestu, cum lineae visuales per quas fit visio, ex diuersi ,δε sere oppositis partibus circumferentiae ducta: ilequeant idem medium seruare,ac pro oi g. e visiones pςpera factae,possint corpus inter- uptum,praesestim maxime distans ab alio, quasi vitimo terminante,eiusmodi visiones sub eodem aspectu R positione curn illo pertingere.At omnes Astrologistiuilam illam. nuportam sub eodem aspectu, & di-
97쪽
stantia ad inerrantia astra ex diuersis conspexerunt. Ergo sequitur maniseste iubat illud non in elementari regione, sed in aetherea apparuisse. Praeterea cometae non eadem velocitate, qua sydera circunseruntur,ut in omnibus aliis liquido constat siquidem aer, in quo degunt etiam si ad motum eaeli
rapi dicamus9 non eadem celeritate circumuoluitur; ut omnibus compertum est;ratione enim fluidς naturae totum caeli rapientis impulsum non excipit. Igitur cum illud iubar eadem,qua caelum velocitate circum ageretur,non cometa aeri insidens, ά vera stella caelo affixa,vel cerre illic residens, nsenda est. Aliorum sententia fuit, stellam illam in regione aetherea apparuissedion tamen nisse de nouo productam ,sed quae prius ibi quasi occulto constiterit, &tum denuo nobis apparuerit:sed non eodem modo id explicant: quidam enim eorum existimarunt, illud astrum fuisse unum e tredecim,quibus Cassiopeae Sy-dus constat:quodno tempore ob ingentem exhalationum eopiam,inter ipsum,& nostrum aspectum inter. ceptam, maius,& splendidius solito visum fuerit. Alij vero sibi persuasum habuerint,stellam illam fuisse alia quam ex minimis octaui orbis, quae prete exiguitate aliis non eadit sub nostrum aspectum 3 tune autem plurium exhalationum interuento sese in t spectum dedit.Haee sententia stabiliri potest argumentis , qui
bus nos priorem resellimus. is V, - Π i: i iVerum enimvero horum auctorum placitum no-
' bis placere non potest, quippe quod veritatis scopum non atrim. Et in primis priorum via praecluditur ex eo ; quod plerique Astrohomi per otium rem
attente inspicientesae obseruasse testantur, alias ire.
Metiri stellas in Cassiopea, praeter illud nouum astrui, quod excitandae conrrouersiae occasionem praebuit:. i ii quibus
98쪽
Lib. I. Cap. III. diuol. II. 79
quibus sane in hac re fides est adhibenda: alias eadem facilitate omnibus possemus inficiari apparitionem
illam nouae stellae,ut nos a dissicultarum tricis expediremus.Dδnde contra omnes postumus argumentari.Nequit intelligi naturaliter, quod ram insignis ex Iaalaticinum e pia inter stellam aliquam, & nostrum aspectum intercedat, quin etiam interuicinum aliud Sydus,& eundem aspectum interiaceat: ac proinde si haec expirationum terrestrium multitudo in causa
missi t,ub stella illa solito splendidior, & maior apparuisset,et isset quidem,ur propinquior alia lucidior,
quam antea, videretur , quod Astrologi omnes uno ore inficiantur. Praeterea credibile non est , tam longo temporis tractu tatam exhalationum multitu
dinem in eodem situ, & positione,in illa stella petis.
uerasse, do ea niceleritatecontinuo fuisse motam. Obest enim eadem exhalatiorinconditio, quae suapte natura sensim evanescit,& a quolibet contrario absumitur vel distrahitur,nec non inquieto,& inaequabili, motu,bue illiue nitur:ac denique etiam si tanto temporis spatio in eadem quantitate perseuerasset,ac conis stariti,&aequabili motu seni per moueretur,nihil prodesset ad praesens institutum, e quia illa exhalatio, seu exhalationum multitudo moueretur ad motum aeris, ves ignis,in quibus esseror per se patet: sed haee Mementa noneadem veloeitate ciemur, ac stellatum caelum ,nec ridem proportione,& commensuratione ad illud ν uinc huius extat aliquod fundamentum: ergo neque exhalatio illa,in illis residens, quae proin . de non posset esse causa constantis apparitionis di. uersae eiusdem stetiq.Tandem contra hanc sententiam etiam militat emem argumentum primo loco factum contra priorem. Quia si propter exhalati nem existentem in sublunari plaga alterantem me-
99쪽
dium potentiae visivat, stella illa diuerso modo apparuisset cum ex diuersis cum ex diuersis terret partibus, diuersamed a ad eandem stellam conspiciendam occurrat,no undique stella illa noua,aut quasi innovata videretur, ut per se patet; quod contradicit omnibus Astrologis illius temporis. Nisi quis ex suo cere bro plures velit in medio confingere exhalationes, pro diuersitate locorum,ex quibus Astronomi nouam illam stellam obseruarunt: verum hoc naturaliter est
impossibile; & plane commentitium, ad eludendum
argumentum: priorum tamen vim non effugit, nisi aliam fabricetur chimeram. Tertia sententia est aliorum, qui conuicti argumentis , nobis factis contra duas praecedentes statue runt hoc iubar effulsisse in octaua Sphi; ra,non tamen fuisse vetam stellam, sed cometam solis. naturae viribus productum per transmutationcm haelestis orbis.
Hi tamen Auctores vere constituuntccaesum corru
pribile natura sua,contra Peripateticam Seholam, &ea, quae in prima quaestioneitabilita sunt, quibus refelli facile possitntiptiuatim ramen , & breuiter resutandi sunt, quia nequit assignari in caelo causa natu turalis eiusmodi effectus,etsi adstruatur , non poterit non naturaliter similes effectus frequentius habere, quos Astsonomi experti non sunt. Signum ergo est manifestum, talem causam fictitiam esse , ac proinde
realem effectum in eam reduci non posse. , Praeterea ille cometa naturaliter genitus in Octauoi caeso, produceretur ex caesi materiai, quae tenuissima est , quod
non videtur posse comingere, neque intelligis nisi aliqua: pactes cani denserentur pro illius productione,aliae rarescetax.At hoc nequit per naturam contin-gζxe , cum caAum non si naturae fluidae , seasolidae,
E consistemia. :vx . alibi. diximus , sussiar lite Iob:
100쪽
Liber L Caput III. Eu . II. gr
atias stellae fixae aliquando magis sibi appropinqua- 'rent, ut interdum a se recederent,& orbes Inferiores non aequali celeritate' a primo moue Fentur, ut in elementis contingit, quae cum plane falsa sint,falsa quoque censenda est praedicta sententia. His igitur essicaciter consutatis sententiis quarta, i & vltima, quippe quae verisimilior longe apparet,nobis amplectenda est: nempe nouam hanc stellam a Deo fuisse productam in octaua Sphaera, supernaturali virtute, a communi, & statuta lege libera. Hane sententiam tradunt Patres Conimb. cum aliis inr .libro de caelo, capit. I 3. quaest. i. arti c. . Quae sessicienter probata manen ex refutatione praecedentium,s illis namque explosis , nulla alia superesse videtur, praeter istam. Praeterea hoc modo recte potuit ortum habere stella illa,& omnia,quae apparuerunt optime constant: neque contra est dissicultas alicuius momenti. Superest ergo, ut hac ratione contigisse pleno ore fateamur. Quod uno e duobus modis in-l telligi potest : aut ita ut producta fuerit per creationem nouae matersae, ex qua educeretur forma, & simul penetraretur cum aliqua parte octauae Sphaerae, in qua apparuit: qua ratione integre, & perfecte saluatur in cormptibilitas caeli, & omnimoda incorruptio, etiam respectu absolutae potentiae Dei, quapropter hic modus videtur congruentior, & magis consonus naturae caeli. Alirer etiam potuit hoc euenire, videlicet si corrupta , Deo aliqua parte caeli formae , in eius partiali subiecto, & materia, induceretur ab agenti supernaturali forma illius stellae, quae biennio transacto ab eodem agente corrumperetur, informata iterum materia , alia partiali forma, cum reliquis patribus formae caeli tutegram constituunt,